Czy wciąż jeszcze piszemy i czytamy dramaty? A może inaczej powinniśmy nazywać teksty pisane z myślą o teatrze, ale przecież wciąż, pierwotnie, adresowane do czytelników? Od kilku dekad miejsce dramatu zajmują teksty dla teatru, adaptacje sceniczne, remiksy klasyki albo kompilacje cytatów podane verbatim. Teatr w epoce postdramatycznej wydaje się nie potrzebować dramatu jako tekstu literackiego, wystarczają mu słowa do użytku scenicznego. W przekonaniu wielu ludzi teatru dram...
Żeromski w Niepodległej - to ostatnie, najszczęśliwsze lata prywatnego życia pisarza. Jednak nie tylko tkwił w burzliwym kontekście epoki, ale z gniewem i z nadzieją, bez pardonu, do końca walczył przeciw temu, co w powstającej ojczyźnie wdeptywało "w błoto" dawne ideały. Coraz gwałtowniej był atakowany, obrzucany ohydnymi kalumniami - nawet w dzień pogrzebu. Pożegnał się z ojczyzną rozpaczą Przedwiośnia. Lecz pozostały z tamtych powojennych lat także - i przede wszystkim - k...
Na przekór filozoficznym przeświadczeniom epoki, wbrew dominującym tendencjom teatralnym, wobec obojętności większości badaczy i krytyków, w wąskim gronie utalentowanych entuzjastów, którzy na różne sposoby usiłują zaciekawić swoją twórczością wydawców i dyrektorów scen, powstają dziś teksty stale i od nowa sprawdzające możliwości podmiotowego przeżywania świata w jego wielu wymiarach. Co więcej, są to utwory w taki sposób angażujące odbiorcę, by to on sam jako czytelnik albo...
Monografia Grzegorza Grochowskiego stanowi zapis wnikliwych przemyśleń na temat aktualnej sytuacji w dziedzinie gatunkowych porządków dyskursu, zwłaszcza taksonomii literackich. Porządki te oglądane są z perspektywy rożnych porządków metodologicznych ostatnich dziesięcioleci rozwijanych w nurcie literaturoznawstwa ponowoczesnego, a wnioski wypływające z tych propozycji rozpatrywane są pod kątem przydatności analitycznej poszczególnych rozwiązań. Jest to praca świetnie oddając...
W trzeciej książce z cyklu „W stronę nowej syntezy” przyglądamy się literaturze faktu i wpływowi otoczenia komunikacyjnego na jej kształt i funkcjonowanie. Literatura bez fikcji staje się dla uczestników kultury nie tylko medium opisu świata, ale również kształtowania rzeczywistości. Pisanie i użytkowanie tekstów niefikcjonalnych jest formą interwencji. Udział bohaterów w powstawaniu tekstu doprowadza do odkrycia prawdy o sobie i podjęcia działań przełamujących bariery komuni...
Tematem niniejszej antologii nie jest obłęd rozumiany w duchu Nervala. O nim traktowała w dużej mierze książka wydana w pierwszej serii „Biblioteki Romantycznej” – Ciemne drogi szaleństwa Aliny Kowalczykowej. Autorami tekstów zamieszczonych tutaj są wyłącznie ci, którzy „posługują się tym słowem «choroba»”. Najczęściej lekarze – twórcy rozpraw naukowych, opisów przypadków, ocen sądowych. Ale nie tylko. To również urzędnicy państwowi, autorzy ustaw dotyczących funkcjonowania s...
Lelewel zyskał sobie opinię charyzmatycznego profesora uniwersyteckiego i wykładowcy, która zadecydowała o jego wileńskiej, filomackiej legendzie, ta zaś – o popularności i pozycji historyka wśród romantyków przez Listopadem. Jednak medium owej opinii stanowiły nie tylko żywe słowo głoszone z katedry oraz książki roznoszące, jak to pokazuje Mickiewicz w swoim poetyckim hołdzie, imię Lelewela na barkach księgarzy 14. Niewielkich (przeważnie) rozmiarów, w skromnej szacie grafic...
Dorota Koczanowicz - kulturoznawczyni, doktor nauk o sztuce, pracuje w Instytucie Kulturoznawstwa UWr. Prowadzi też zajęcia na Uniwersytecie SWPS. Jest autorką książki i artykułów dotyczących zagadnień estetycznych, genderowych, sztuki współczesnej i kultury kulinarnej. Była stypendystką John F. Kennedy Institute w Berlinie oraz The Wittgenstein Archiyes w Bergen. W 2014 roku otrzymała grant NCN-u na badanie relacji pomiędzy jedzeniem i estetyką. Opublikowała Doświadczenie sz...
Odnajdujemy w tomie rozmaite próby badawczego ujęcia materialności i sensualności. Podejmowane analizy, niekiedy wsparte odwołaniami do myślicieli i twórców operujących tymi pojęciami, uwzględniają różnorakie eksplikacje: zazwyczaj niuansują albo potwierdzają uznane stanowiska. Niektóre ujawniają także potoczne i niepozbawione trafności intuicje. „Odczytania” materialności dotyczą kilku poziomów dzieła literackiego. [...] Czasem mowa o kwestiach związanych z tzw. warstwą brzm...
W ciągle trwającym, a wręcz zdobywającym kolejne nowe terytoria tzw. boomie pamięciowym, skupionym na tym, co można byłoby określić „rezonowaniem” przeszłości albo jej fantazmatów w kulturze współczesnej, nie mogło zabraknąć rozważań nad fenomenem popkultury. Niniejsza publikacja jest przykładem zbiorowego wysiłku wyodrębnienia tych pól szeroko rozumianej polskiej kultury popularnej ostatnich dwóch dekad, w obrębie których pamięć i jej najróżnorodniejsze korelaty stają się wa...
Pomysł przypomnienia pisarstwa Józefa i Jakuba Goldszmitów - ojca i stryja Janusza Korczaka - uważam za bardzo cenny. Edycja wyboru pism obu braci jest ważnym przyczynkiem do charakterystyki źródeł intelektualnych i szerzej - kulturowych, z których wyrosło pisarstwo i działalność Korczaka. Ma również istotne znaczenie dla historii wzajemnych stosunków polsko-żydowskich w drugiej połowie XIX wieku oraz dla podejmowanych wówczas prób określenia warunków przyjaznej koegzystencji...
Michał Kłosiński kreśli w swojej książce projekt hermeneutyki gier wideo – hermeneutyki o wyraźnym rysie krytycznym i zaangażowanym. Chodzi bowiem o lekturę gier jako utopii i poszukiwane z ich udziałem alternatyw wobec kapitalizmu. Teoretyczną ramę publikacji wyznacza filozoficzna hermenutyka Paula Ricoeura – sposób myślenia o tekście jako nieustannym procesie rozumienia. Ricoeurowska hermeneutyka rozszerzona zostaje przez Autora o teorie utopii; ważnym elementem wywodu jest...
Poetyka rozkwitania... Katarzyny Szopy, choć napisana przez literaturoznawczynię, jest w istocie książką filozoficzną. Rozplątując węzły myśli i pisarstwa Luce Irigaray, badaczka czyni to w sposób, który nie pozbawia tego dyskursu jego niepowtarzalnych właściwości, ale zarazem sprawia, iż staje się on bardziej zrozumiały i przystępny. Jest szansa, iż publikacja tej monografii pogłębi i poszerzy w świecie polskiej humanistyki wiedzę o fascynującym intelektualnie oraz formalnie...
Granice Marty Zielińskiej są książką niezwykle interesującą, potrzebną, znakomitą zarówno pod względem merytorycznym (wybór tematu, sposób jego ujęcia, dobór źródeł, a także historycznoliteracka, historyczno-socjologiczna oraz kulturowa analiza zagadnienia), jak i formalnym (perfekcyjny warsztat edytorki i antologistki, przejrzystość i solenność wywodu). Co ważne, po pracę sięgną z pewnością znawcy tematu oraz zaciekawieni przeszłością (i jej wpływem na chwilę obecną) zwykli ...
Waga zbioru: Nowa humanistyka. Zajmowanie pozycji, negocjowanie autonomii, jest nie do przecenienia. Ta książka zamyka okres poszczególnych, rozproszonych zwrotów w humanistyce, między wygasającym paradygmatem poststrukturalistycznym, paradygmatem tekstowego świata, w którym humaniści, szeroko rozumiani „tekstolodzy” cieszyli się hegemonią swych pod- dyscyplin w uniwersytecie, a dniem dzisiejszym, kiedy, powtórzmy za Ryszardem Nyczem, nastąpiło „wpędzenie w [...] depresyjną p...
Mikołaj Wiśniewski - literaturoznawca. Ukończył anglistykę i filozofię na Uniwersytecie Warszawskim. Wykłada literaturę angielską i amerykańską na Uniwersytecie SWPS. Stały współpracownik „Literatury na Świecie”, gdzie publikuje szkice krytycznoliterackie i przekładoznawcze. W tej niebywale kompetentnej i znakomicie napisanej książce Mikołaj Wiśniewski bierze na warsztat całą twórczość Jamesa Schuylera, opierając się przy tym również na niepublikowanej dokumentacji archiwaln...
Obok Benthama - obrońcy słabszych i podporządkowanych, wrażliwego na cierpienie innych i zaangażowanego głęboko w walkę o lepsze, bardziej sprawiedliwe prawodawstwo, współistnieje Bentham - demiurg totalny o niepohamowanych ambicjach, kreujący bezustannie bezduszne i autorytarne światy kontroli oraz dyscypliny. Wiele wskazuje na to, że w stronę autorytaryzmu pchało angielskiego filozofa dążenie do zapewnienia warstwom posiadającym poczucia bezpieczeństwa oraz lęk przed takimi...
Niewielkie dziełko wybitnego filozofa i uczonego Alana z Lille (XII w.) było znane w średniowieczu pod wieloma tytułami Doctrinale altum, Proverbia, Liber parabolarum i in. Księga przysłów jest kompozycją składającą się z wierszowanych sentencji i przypowieści opartych na źródłach biblijnych i antycznych. Dziełko napisane w celach dydaktycznych było popularnym podręcznikiem do nauki poetyckiej łaciny, służyło też do wpajania stosownych nauk moralnych. We wszystkich średniowie...
Jurij Łotman powiedział: filologia jest moralna, ponieważ uczy nas nie ulegać pokusie łatwych dróg myślowych. Dodałbym: moralna w filologii jest nie tylko jej droga, ale i cel. Filologia oducza człowieka od duchowego egocentryzmu. (Możliwe, że wszystkie rodzaje sztuki wpajają człowiekowi poczucie własnej wartości, a wszystkie nauki - pokorę). Każda kultura buduje swoją teraźniejszość z cegieł przeszłości, każda epoka ma skłonność do myślenia, że przeszłość troszczyła się tyl...
Publikacja Marii Prussak i Teresy Rączki-Jeziorskiej stanowi dla mickiewiczologów, historyków literatury w ogóle, wreszcie dla ogółu czytelników wydarzenie wyjątkowe i zgoła sensacyjne. Oto Autorki odnalazły nieznany dotąd badaczom autograf pierwszych czterdziestu wersów Pana Tadeusza Adama Mickiewicza. Każde znalezisko archiwalne, utrwalające ,ślad własnoręcznego pisma poety tej miary i znaczenia dla kultury narodowej, co Mickiewicz budzi zrozumiałe zaciekawienie i po prostu...
Pierwszy tom z serii edycji dokumentów osobistych "Archiwum Kobiet". Autorka listów Bronisława Emma Waligórska (1847 lub 1848-1887) była nauczycielką, od 1885 r. działaczką Proletariatu. Brała udział w zorganizowaniu zamachu na agenta Piotra Pińskiego, planowała atak terrorystyczny na generała-gubernatora Józefa Hurkę. Aresztowana w lipcu 1886 r., została osadzona w X Pawilonie cytadeli warszawskiej. W więzieniu popełniła samobójstwo, zmarła 3 stycznia 1887 r. Jej zachowana k...
Bibliografia Stanisława Wyspiańskiego, będąca kolejnym tomem „Nowego Korbuta”, w swoim układzie stosuje zasady obowiązujące w dotychczas wydanych tomach tej serii, a więc trójczłonowy podział na: Biogram, bibliografię podmiotową (Twórczość) i przedmiotową (Opracowania). Także zasady opisu pozycji bibliograficznej oraz układu materiału wewnątrz głównych działów są zgodne z wymogami serii korbutowej, choć nie dało się uniknąć pewnych odstępstw wynikających ze specyfiki zgromad...
Dziewiętnastego lutego 1838 roku zaczęta się w Polsce epoka nowoczesności. Celowo użyłem tutaj konstrukcji, którą niektórzy z Czytelników pamiętać mogą z głośnego telewizyjnego wystąpienia Joanny Szczepkowskiej. Komunizm, jak wiadomo, nie skonał nagle, nie skończył się w wyborczych urnach, po pamiętnym czerwcu 1989 roku długo jeszcze (i nie bez zahamowań) dokonywał się w Polsce proces dekomunizacji, dla przedstawicieli niektórych ugrupowań politycznych trwa on zresztą nadal i...
Ewa Szczęsna - dr hab., prof. nadzw. Uniwersytetu Warszawskiego; specjalizuje się w zakresie poetyki, semiotyki, perswazji wieloznakowych, multimedialnych i interaktywnych tekstów kultury współczesnej; autorka książek: Poetyka reklamy (2001, 2003), Poetyka mediów (2007), współaut. i red. Słownika pojęć i tekstów kultury (2002; 2004) oraz tomów zbiorowych, np.: Przekaz digitalny. Z zagadnień semiotyki semantyki i komunikacji cyfrowej (2015); Komparatystyka dzisiaj, t. 1: Probl...
Książka jest dokumentem piśmienniczym, obszernym zazwyczaj zapisem wszelkiej ludzkiej myśli. Występuje w postaci wielostronicowej publikacji o określonej liczbie stron i trwałym charakterze.
Postać dzisiejszej książki drukowanej ma formę kodeksu będącego zbiorem kartek połączonych grzbietem. Taki sposób utrwalania zapisu w momencie upowszechnienia pergaminu zastąpił wcześniejszą formę dokumentu piśmienniczego, jakim był zwój.
Według definicji Słownika języka polskiego PWN książka jest złożonym oraz oprawionym arkuszem papieru zadrukowanym tekstem o charakterze literackim, użytkowym bądź naukowym. Jednak współcześnie definicja ta powinna zostać poszerzona o książki elektroniczne będące cyfrowym odpowiednikiem tych drukowanych. Do książek elektronicznych zaliczane są zarówno ebooki, jak i audiobooki. Treść utrwaloną w formie elektronicznej można odczytać za pomocą odpowiedniego oprogramowania na laptopach, tabletach, smartfonach, a przede wszystkim na przeznaczonych do tego celu czytnikach.
E-książki odgrywają bardzo dużą rolę. Podjęty jakiś czas temu proces digitalizacji książek umożliwia dostęp do światowych zasobów wiedzy znacznie większej liczbie osób. Zbiory ksiąg to niepodważalne światowe dziedzictwo kultury, jednak ze względu na ograniczoną możliwość szybkiego dostępu do przechowywanych w księgozbiorach publikacji, a także brak możliwości jakiegokolwiek dostępu do dzieł o znacznej wartości historycznej proces digitalizacji daje szansę na udostępnianie światowych dzieł szerokiej masie odbiorców.
Okładka to wszystko, co zostało od zewnątrz trwale złączone ze znajdującym się w środku wkładem. Składa się z przedniej i tylnej okładziny (potocznie zwanej okładką), a także z grzbietu okładki. To właśnie okładka definiuje i określa ostateczny wygląd książki, gdyż determinuje między innymi sposób, w jaki łączą się ze sobą wszystkie kartki i jaka jest wewnętrzna budowa książki. Oprawy mogą być miękkie, twarde czy też zintegrowane – różnią się przede wszystkim wielkością, wagą, wytrzymałością oraz ceną. Przykładowo książki w twardej oprawie są większe, cięższe, bardziej wytrzymałe i droższe od tych w miękkiej.
