Solidarność Walcząca była jedną z najważniejszych organizacji antykomunistycznych, które działały w Polsce w latach osiemdziesiątych XX wieku. Na tle innych formacji opozycyjnych ostatniej dekady PRL wyróżniała się stosowaniem radykalnej frazeologii (a niekiedy również metod działania), szczególną dbałością o zasady konspiracji, bezkompromisowością wobec władz oraz programem, w którym kreślono wizję demontażu systemu komunistycznego. Jej członkowie i sympatycy byli bardzo akt...
W obliczu nasilających się represji przeciwko działaczom podziemnej „Solidarności”, a także wobec szkalowania kapłanów, którzy związani byli z opozycją, przy kościele pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Krakowie-Bieżanowie od 19 lutego do 31 sierpnia 1985 r. zorganizowano protest głodowy. Wzięło w nim udział łącznie 387 osób z 67 miejscowości. Protestujący skierowali do władz PRL swoje żądania, domagając się wolności słowa, zaprzestania ataków na Kościół katolicki w Pol...
Tom ósmy Pro memoria obrazuje – z perspektywy prymasa Wyszyńskiego – sytuację Kościoła w PRL w okresie narastającego napięcia w obrębie stosunków wyznaniowych. Zapiski prymasa, rejestrujące prawny i faktyczny status Kościoła, uwarunkowania jego działalności, codzienność życia duchowieństwa, inteligencji polskiej i przeciętnych ludzi, stanowią cenne świadectwo epoki oraz nieobojętny dla dyskursu historiograficznego głos w sprawie okresu gomułkowskiego, który nierzadko bywa ide...
Kolejna publikacja wydana we współpracy Uniwersytetu Łódzkiego z Instytutem Pamięci Narodowej, która wpisała się w cykl książek poświęconych wybitnym polskim historykom, działaczom społeczno-politycznym i publicystom. Tym razem wydobyty z zapomnienia został przedstawiciel panteonu polskich uczonych na emigracji – profesor Henryk Paszkiewicz, wybitny uczony wierny idei ciągłości państwa polskiego i zasadzie legalizmu zgodnego z konstytucją z 1935 roku. W publikacji zaprezento...
Praca o udziale 163. rezerwowego pułku piechoty w kampanii polskiej 1939 r. jest szczególna, prezentuje bowiem historię oddziału funkcjonującego zaledwie piętnaście dni. Został on zorganizowany na czas wojny – wcześniej nie istniał. Był jednym z pułków rezerwowych zmobilizowanych przez Korpus Ochrony Pogranicza – formację działającą w II Rzeczypospolitej w latach 1924–1939, przeznaczoną do ochrony jej granic, w tym granicy polsko-sowieckiej. 163. pułk utworzono 27 sierpnia 1...
Tom otwiera artykuł Sebastiana Piątkowskiego, który opisuje wykorzystanie zbrodni katyńskiej przez niemiecką propagandę w polskojęzycznych dziennikach wydawanych w Generalnym Gubernatorstwie. W kolejnym tekście Tomasz Sudoł weryfikuje dotychczasowe ustalenia w sprawie zbrodni popełnionych przez Panzer-Division „Kempf” na żołnierzach Wojska Polskiego w Zakroczymiu we wrześniu 1939 r. W trzecim artykule Marcin Przegiętka omawia działalność organizacji Selbstschutz Südostpreußen...
Publikacja stanowi reprint oryginalnej, niemieckiej listy proskrypcyjnej z początku 1940 r., zawierającej nazwiska osób z terenu Polski przeznaczonych do natychmiastowego aresztowania. Reprint przygotowany na podstawie egzemplarza z zasobu Oddziałowego Archiwum IPN w Katowicach sygn. IPN Ka 32/899 z uzupełnieniami z egzemplarza z zasobu Biblioteki Śląskiej w Katowicach sygn. II 849588, opatrzony krytycznym wstępem przygotowanym przez dr. hab. Grzegorz Bębnika....
Cezura początkowa wybranego do badań okresu związana jest z upadkiem stalinizmu w Polsce, natomiast końcowa zbiega się z kresem najbardziej siermiężnego, poststalinowskiego autorytaryzmu, którego symbolem był sprawujący wówczas władzę w państwie Władysław Gomułka. Chronologia ta wyznacza zarazem okres względnej stabilizacji systemu politycznego, jaka zaistniała pomiędzy kryzysem politycznym z października 1956 r. a masakrą robotników Wybrzeża z grudnia 1970 r. i związanymi z ...
Historia żołnierza-fotografa Tadeusza Rożka (1897–1940), jednego z wielu Polaków, których losy spięte były światowym konfliktem zwanym Wielką Wojną, czasami II Rzeczypospolitej i początkiem II wojny światowej. Jego pasja – fotografia, uprawiana od lat młodzieńczych i towarzysząca mu na frontach I wojny światowej stała się inspiracją do powstania albumu, poświęconego fotografii wojennej oraz losom Tadeusza Rożka – ofiary zbrodni katyńskiej
NSZZ „Solidarność”, powstały w konsekwencji fali strajków latem 1980 r., odegrał niezwykle istotną rolę nie tylko w najnowszej historii Polski, ale i naszej części Europy. To fenomen w historii nie tylko Europy, ale także świata. Dlatego to fenomenalne zjawisko społeczne i polityczne pilnie warto i trzeba dokumentować, badać, opisywać, a następnie ustalenia historyków i innych badaczy popularyzować w społeczeństwie. Encyklopedia Solidarności. Opozycja w PRL 1976–1989, której ...
Wydawnictwo zawiera edycję 194 relacji, dotyczących pomocy udzielanej Żydom przez Polaków na terenie dystryktu warszawskiego Generalnego Gubernatorstwa w latach 1939–1945. Materiały te – obecnie przechowywane w zasobie Archiwum Instytutu Pa-mięci Narodowej - zostały zgromadzone przez Główną Komisję Badania Zbrodni Hitle-rowskich w Polsce, w ramach wieloletniego śledztwa, prowadzonego przez prokuratora Wacława Bielawskiego. Autorami świadectw są zarówno Polacy, jak i ocaleni z...
Dziennik „Staszka” to autentyczny zapis wydarzeń z okresu kilku miesięcy (od czerwca do października 1943 r.) służby młodego człowieka w szeregach Armii Krajowej, w owianych sławą Zgrupowaniach Partyzanckich AK „Ponury”. Dwa zeszyty zapisków odnalezione zostały przez Niemców w plecaku Autora, poległego 14 października 1943 r. Przetłumaczone na język niemiecki, przetrwały II wojnę światową. Odnalezione po latach i ponownie przetłumaczone na język polski, w niezwykły i dotychc...
Normatywy Wojskowej Służby Wewnętrznej (1957–1990) to edycja dokumentów wybranych i opracowanych przez Bartosza Kapuściaka z Oddziału IPN w Katowicach, ukazująca działalność WSW w szerszym spectrum od zaprezentowanego w poprzednim tomie serii „Normatywy aparatu represji” (tom 2), który poświęcony był działaniom operacyjnym i ewidencji kontrwywiadu wojskowego PRL (Instrukcje pracy kontrwywiadowczej Wojskowej Służby Wewnętrznej wraz z instrukcjami prowadzenia dokumentacji i ewi...
Książka prezentuje dzieje utworzonej w 1940 r. Unii – organizacji polityczno-wojskowej, odwołującej się do katolickiej nauki społecznej oraz polskiego mesjanizmu. Liderzy Unii pragnęli, aby stała się ona zaczątkiem wielkiego ruchu ideowego reformującego Polskę, Europę, a nawet świat. Na kartach książki zostały omówione zarówno różne formy aktywności unionistów w okresie okupacji oraz w pierwszych latach po zakończeniu II wojny światowej, jak i kwestie programowe. Doktryna uni...
Czy w latach pontyfikatów papieży Jana XXIII i Pawła VI wywiadowi PRL udało się skutecznie spenetrować struktury Stolicy Apostolskiej? Czy jako narzędzie tej infiltracji udało się podstępnie wykorzystać przedstawicieli polskiego Kościoła? Czy w Moskwie i w Warszawie prawidłowo rozumiano założenia watykańskiej polityki wschodniej? Czy zdołano przewidzieć wybór Jana Pawła II i skutki tego wydarzenia dla Polski i świata? Władysław Bułhak próbuje odpowiedzieć na powyższe pytania....
MKZ Katowice NSZZ „Solidarność” powstał w wyniku strajku w Hucie Katowice we wrześniu 1980 r. Jego działacze doprowadzili do podpisania z komisją rządową porozumienia społecznego, czwartego po szczecińskim, gdańskim i jastrzębskim. Wkrótce MKZ Katowice stał się jednym z największych w kraju ośrodków regionalnych Związku. Jego przewodniczący Andrzej Rozpłochowski brał udział w pracach Krajowej Komisji Porozumiewawczej i Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”. Książka prezentuje s...
Drugi tom wydawnictwa zawierającego dokumenty sprawy obiektowej krypt. „Klan”, w ramach której Służba Bezpieczeństwa w Gdańsku od 14 listopada 1980 r. do 10 listopada 1983 r. inwigilowała NSZZ „Solidarność”. Niniejsza publikacja, która w całości została poświęcona jednemu z najważniejszych wydarzeń w historii związku – I Krajowemu Zjazdowi Delegatów. Obradował on w gdańskiej hali „Olivia” w dwóch turach: 5–10 września i 26 września – 7 października 1981 r
Publikacja zawiera 120 dokumentów zamieszczonych w pięciu częściach. Obrazują one w chronologicznym ciągu przygotowania i przebieg wizyty. Dokumenty do publikacji wybrano ze sprawy obiektowej o kryptonimie „Zorza” oraz z materiałów administracyjnych Wydz. WSK KWMO Katowice. Znalazły się wśród nich przede wszystkim materiały operacyjne SB (zarządzenia, meldunki, doniesienia, plany, informacje o nastrojach społecznych), a także materiały ilustrujące działania kurii katowickiej ...
Tom zbiorowy poświęconych kwestii narodowościowej w Polsce w latach 1944–1957. Artykuły szczegółowo opisują działania aparatu bezpieczeństwa wobec ludności żydowskiej, niemieckiej, ukraińskiej, białoruskiej, litewskiej oraz romskiej, a także wobec uchodźców z Grecji. Tekst wstępny przedstawia politykę państwa wobec mniejszości narodowych, zakończenie natomiast jest próbą syntetycznego potraktowania tego zagadnienia.
Polityka zagraniczna Polski Ludowej w stosunku do państw bloku socjalistycznego została poddana dosyć szczegółowej analizie. Jednak jednym z wyjątków w tym zakresie były relacje pomiędzy Warszawą a Belgradem. Jugosławii, pozostającej państwem budującym socjalizm, udało się uzyskać i utrzymać niezależną pozycję międzynarodową. Specyfika ustroju gospodarczo-politycznego kraju rządzonego przez Josipa Broz-Titę sprawiała, że relacje polsko-jugosłowiańskie przeżywały okresy rozwoj...
Publikacja zawiera 21 tekstów opisujących dzieje PSZ na Zachodzie. Autorzy opisali m.in.: funkcjonowanie obozu izolacyjnego w Rothesay; świadomość kadr 2. Korpusu, stosunek Włochów do tej formacji; okoliczności pozbawienia polskiego obywatelstwa gen. Władysława Andersa; powojenne losy żołnierzy PSZ
Książka składa się, poza wstępem i zakończeniem, z pięciu rozdziałów. Pierwszy z nich został poświęcony omówieniu okoliczności powstania ustawy z 1991 roku o uznaniu orzeczeń za nieważne a także o późniejszych zmianach w niej dokonywanych. W rozdziałach drugim i trzecim przedstawiono instytucję rehabilitacji osób represjonowanych przede wszystkim na podstawie orzecznictwa sądów apelacyjnych i Sądu Najwyższego. Prześledzono też sprawy związane z procedurami odszkodowawczymi. W...
