„Warszawiacy wobec niepodległości” to książka traktująca o społeczeństwie Warszawy jako istotnym czynniku w procesie odzyskiwania przez Polskę niepodległości. Przedstawia ona wybitne jednostki, instytucje i organizacje społeczne, ich postawy wobec przemian politycznych, a przede wszystkim ich wielką aktywność polityczną, społeczną i kulturalną. Wiąże to zjawisko z zachodzącymi wówczas przemianami modernizacyjnymi, które są dobrze widoczne w środowisku wielkomiejskim. Ukazując...
Publikacja przedstawia relacje polsko-żydowskie w wojsku polskim w XIX i XX wieku. Zakres poruszanych zagadnień koncentruje się na udziale Żydów w regularnych działaniach przeciwko zaborcom w kolejnych zrywach zbrojnych schyłku XVIII i XIX w. oraz na próbach podsumowania nastawienia społeczności żydowskiej wobec polskich powstań narodowych. Najliczniejszą grupę stanowią artykuły dotyczące dwudziestolecia międzywojennego, a dotyczące służby zasadniczej żołnierzy pochodzenia ży...
Książka omawia organizację i działalność policji politycznej PRL usytuowanej w Komendzie MO m.st. Warszawy oraz Komendzie Stołecznej MO w latach 1956–1975. Cele „bezpieki” realizowano na wiele sposobów, a zwłaszcza wykorzystując osobowe źródła informacji, których przybywało proporcjonalnie do skali stawianych przed SB zadań. Było ich jednak zawsze za mało. Także i to przyczyniało się do tego, że policji politycznej nie udało się przejąć całkowitej kontroli nad społeczeństwem ...
Badania dotyczące Urzędu ds. Wyznań znajdują się na początkowym etapie. Choć istnieje wiele publikacji o historii Kościoła katolickiego w Polsce „ludowej”, szczególnie o jego relacjach z komunistycznym państwem, ciągle brakuje opracowań dotyczących struktur, działalności i ludzi zatrudnionych w UdsW. Niniejszy tom podejmuje te tematy. Zostały w nim omówione zasady funkcjonowania poszczególnych wojewódzkich wydziałów ds. wyznań oraz wybrane aspekty działalności aparatu wyznani...
"Publikacja zawiera protokoły wizytacji kanonicznych Stefana Wyszyńskiego z okresu posługi biskupiej w Lublinie. To wyjątkowe i ważne wydawnictwo źródłowe uzupełniające w istotny sposób biografie Prymasa Tysiąclecia. Czas posługi pasterskiej biskupa lubelskiego Stefana Wyszyńskiego przypadł na trudne lata odbudowy kraju ze zniszczeń wojennych oraz zniewolenia Kościoła i narodu przez system komunistyczny. Do najważniejszych czynności bp. Wyszyńskiego w diecezji lubelskiej nal...
Publikacja zawiera opracowanie dokumentów Franciszka Skwierczyńskiego, który – jako członek prezydium szczecińskiego MKR, a następnie Zarządu Regionu Pomorze Zachodnie i zarazem tajny współpracownik SB – odgrywał w latach 1980–1982 (a zwłaszcza po 13 grud-nia 1981 r.) niezwykle istotną rolę w rozpracowywaniu regionalnych struktur opozycyjnych.
Korespondencja rodziny Artwińskich (1889–1983) jest unikalnym źródłem opisującym trzy pokolenia jednej rodziny. Życie prywatne i zawodowe Stefana Artwińskiego – ostatniego prezydenta Kielc w II Rzeczpospolitej, jego rodziców, żony oraz dzieci. Na kartach książki czytelnik może odnaleźć nieznane dotąd szczegóły dotyczące ich wzajemnych relacji oraz motywów działań, ponadto przesyłane wiadomości zawierają cały wachlarz emocji: troskę o drugą osobę, szacunek dla najbliższych, a...
Zbiór korespondencji wytworzonej i wysłanej przez ofiary Zbrodni Katyńskiej. Prezentowana kolekcja składa się z listów i kart pocztowych adresowanych głównie do rodzin, przyjaciół i znajomych. Kilka z nich to przesyłki wytworzone w pierwszych dniach II wojny światowej. Zasadniczą część zbioru stanowi korespondencja wysłana z sowieckich obozów jenieckich pomiędzy 20 listopada 1939 r. a początkiem kwietnia 1940 r. Publikacja prezentuje źródła stosunkowo rzadko wykorzystywane w ...
Książka przybliża sylwetkę duchownego, który brał udział w manifestacjach 25 czerwca 1976 r., a następnie w kilku kazaniach upomniał się o osoby represjonowane po tych wydarzeniach i w rezultacie sam stał się ofiarą bezprawnych działań ze strony PRL-owskiego aparatu represji zakończonych jego śmiercią 18 sierpnia 1976 r. Autorzy przypominają też wcześniejszą posługę duszpasterską księdza i losy jego sprawy po 1976 r., która nie przyniosła zidentyfikowania i ukarania sprawców ...
Publikacja została wydana nakładem Centralnego Wydawnictwa NSDAP w Berlinie w 1943 r. Słusznie traktuje się ją z dużą nieufnością, gdyż jeden z systemów totalitarnych oskarżał drugi o dokonanie masowej zbrodni ludobójstwa, choć oba wykorzystywały podobne formy eksterminacji narodu polskiego. Jednak po odkryciu zbrodni katyńskiej przez Niemców w 1943 r. nigdy już w tym miejscu nie prowadzono tak szerokich badań. Opracowany raport stanowi wynik badań sondażowych różnego rodzaj...
Z okazji przypadającej w 2020 r. okrągłej rocznicy Grudnia 1970 r., oddział IPN w Szczecinie zainicjował serię wydawniczą poświęconą międzynarodowej recepcji tego i dwóch pozostałych przełomów (1980 oraz 1989), ze szczególnym uwzględnieniem roli, jaką odgrywało w nim wspomniane miasto. Każdy tom przypisany jest do konkretnego państwa. Serię inauguruje publikacja poświęcona stosownym ocenom dokonywanym w RFN. Ich analiza odpowiada na pytanie, na ile interesowano się przełomam...
W utworzenie Armii URL 1920 r. wielki wkład wnieśli polscy sojusznicy, którzy w miarę swoich sił zapewniali ukraińskim żołnierzom umundurowanie i uzbrojenie, zaopatrywali ich w niezbędne materiały, sprzęt techniczny, amunicję itd. Należy podkreślić, że wsparcie militarne ze strony polskiej nie zostało wstrzymane nawet po zawarciu zawieszenia broni z bolszewikami. Wielką zasługę na tym polu ma marszałek Józef Piłsudski, który mimo wszelkich przeszkód politycznych znajdował now...
Włodzimierz Kapczyński (1929–2018) – w 1947 r. organizator grupy Związek Walki z Komunizmem, w 1948 r. aresztowany, skazany wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Katowicach na 7 lat więzienia, osadzony w Sosnowcu-Radosze, Wronkach, Potulicach, Raciborzu, Obozie Pracy Więźniów w Jelczu, zwolniony w 1953 r. na mocy amnestii. Od września 1980 r. w „Solidarności”; przewodniczący Komisji Zakładowej w Budostalu-4; w lipcu i grudniu 1981 r. delegat na I i II Walny Zjazd Delegatów (w...
Rok 1959 w Polsce był trzecim rokiem po odwilży październikowej, uwidocznionej w relacjach państwo–Kościół uwolnieniem z internowania Prymasa Tysiąclecia i ponownym nawiązaniem wzajemnych kontaktów przez stworzenie Komisji Wspólnej Rządu i Episkopatu. Jednakże ten krótki okres normalizacji dawno już się zakończył, o czym informował również w swoich zapiskach kard. Wyszyński. Początek roku to przede wszystkim czas dzielenia się prymasa z wiernymi wrażeniami z dwumiesięcznego p...
Trzeci tom polskiej edycji dorobku dochodzenia Specjalnej Komisji Śledczej do Zbadania Faktów, Dowodów i Okoliczności Mordu w Lesie Katyńskim. Powołana przez Izbę Reprezentantów Kongresu Stanów Zjednoczonych 18 września 1951 r. komisja, na której czele stał Ray Madden, przeprowadziła szeroko zakrojone śledztwo. Jego wyniki podsumowała w raporcie złożonym 22 grudnia 1952 r. Głównym celem tej części obrad komisji Maddena było wyświetlenie amerykańskich konotacji sprawy katyński...
W krótkim okresie odwilży października 1956 r. kwestia naruszania praworządności w wymiarze sprawiedliwości w Polsce w latach 1944–1956 stała się tak głośna, że wymagała – według władz PRL – jakiegoś zgrabnego zamknięcia. Nie chodziło bynajmniej o dokonanie stosownych rozliczeń ze sprawcami zbrodni sądowych czy ze sprawcami zbrodniczych nadużyć władzy. Nie chodziło też o to, żeby usunąć z szeroko rozumianego wymiaru sprawiedliwości osoby, które sprzeniewierzyły się niezawisło...
W ostatnim stuleciu harcerstwo odegrało poważną rolę w podtrzymywaniu polskiej świadomości narodowej, co było szczególnie widoczne i ważne na emigracji. W latach 1918-2018 w najważniejszych ośrodkach emigracyjnych działały drużyny harcerskie, które krzewiły patriotyzm wśród młodszych pokoleń emigrantów. Szczególne zasługi ma pod tym względem – powstały w 1946 r. - Związek Harcerstwa Polskiego działający poza granicami Kraju, który działa nieprzerwanie aż do czasów współczesn...
Publikacja wyników badań dotyczących problematyki społeczno-politycznej i gospodarczej Warmii i Mazur po 1945 r. Tom podzielony jest na trzy bloki tematyczne: Życie społeczne i polityczne Warmii i Mazur, Komunistyczny aparat represji oraz Varia. W pierwszej części znalazły się cztery artykuły, w których autorzy poruszyli zagadnienia szeroko rozumianego życia społecznego i politycznego na Warmii i Mazurach. W drugiej części zamieszczono pięć tekstów dotyczących funkcjonowania...
Książka składa się, poza wstępem i zakończeniem, z sześciu rozdziałów. Pierwszy z nich został poświęcony charakterystyce stosunku Wielkopolan do najważniejszych wydarzeń społeczno-politycznych w latach 1956–1970. Przypomniano pokrótce wydarzenia największego masowego protestu w czerwcu 1956 r., a także inne formy protestu obywateli Wielkopolski sprzeciwiających się działaniom polskich władz komunistycznych podejmowanych m.in. podczas głosowań do sejmu i rad narodowych. W poz...
Niniejszy album stanowi kontynuację pracy Białe Legiony 1914–1918, która ukazała się nakładem Instytutu Pamięci Narodowej w 2018 r. Narracja Białych Legionów 1914–1918 kończy się w maju 1918 r., kiedy żołnierze I Korpusu Polskiego pod dowództwem gen. Józefa Dowbora-Muśnickiego zostali rozbrojeni przez Niemców. Kapitulacja Bobrujska nie była jednak kresem wysiłku żołnierzy polskich rozproszonych w dawnym Imperium Rosyjskim. Wręcz przeciwnie, stanowiła pewien początek. W albumi...
Rok 1960 w życiu Kościoła katolickiego w Polsce stał przede wszystkim pod znakiem dalszego realizowania programu Wielkiej Nowenny, ułożonego przez prymasa Stefana Wyszyńskiego, oraz wzrastającej antykościelnej ofensywy władz Polski "ludowej". Właśnie w czasie tych dwunastu miesięcy doszło do brzemiennych w skutki wydarzeń w Nowej Hucie, związanych z obroną krzyża przez wiernych (27 kwietnia), tzw. wydarzeń zielonogórskich, czyli obrony domu katolickiego w Zielonej Górze przed...
Książka opisuje najważniejsze wydarzenia z okresu transformacji ustrojowej i odsłania nieznane kulisy „przepoczwarzania” się aparatu bezpieczeństwa PRL w służby specjalne wolnej Polski. Na podstawie dokumentów zgromadzonych w IPN autor odtwarza ostatnie miesiące funkcjonowania Służby Bezpieczeństwa w Krakowie, przedstawia także charakterystyki jej najważniejszych funkcjonariuszy. Istotnym elementem publikacji jest analiza akt z kolekcji przewodniczącego komisji weryfikującej ...
Historia najnowsza obejmuje okres od zakończenia nowożytności, czyli przełom XVIII i XIX wieku, aż do czasów współczesnych. Dlatego wiele książek z kategorii „Historia najnowsza” poświęconych jest wojnom światowym, powstaniu warszawskiemu czy okresowi PRL-u. Pozycje przedstawiające czasy II wojny światowej stanowią tak dużą część książek, że zostały umieszczone w odrębnej podkategorii „II wojna światowa”. Główny trzon kategorii „Historia najnowsza” stanowią książki oscylujące wokół tematyki wojen światowych („Legiony – droga do legendy” Marka A. Koprowskiego, „Niewygodny Polak” Macieja Bernatta-Reszczyńskiego), powstania warszawskiego („Duch ’44. Siła ponad słabością” Stanisława Zasady), PRL-u („»Ciekawe« życie w PRL-u. I co dalej?” Bogusława Homickiego) oraz Solidarności („Tu radio Solidarność” Pawła Pietkuna). Jednak znaleźć tu można także takie publikacje jak „Kobiety wywiadu” Przemysława Słowińskiego, który przedstawia biografie najsłynniejszych agentek i szpiegów, m.in. Mathilde Carré, Coco Chanel czy Krystyny Skarbek. W tej kategorii znajduje się też „Epilog do »Kamieni na szaniec«” profesora Grzegorza Nowika, ukazujący szerzej tło wydarzeń przedstawionych przez Aleksandra Kamińskiego w jego słynnej książce. Najnowszej historii poświęcona została chociażby „Polska 1945–2015. Historia polityczna” Andrzeja Piaseckiego i Ryszarda Michalaka – jedna z niewielu monografii przedstawiających w takiej formie losy współczesnej Polski. Nie może zabraknąć także opisów brawurowych ucieczek, m.in. z obozów śmierci – Auschwitz, Sobiboru, sowieckich łagrów czy pilnie strzeżonych twierdz, które w „Słynnych ucieczkach Polaków” opisał Andrzej Fedorowicz.