Czas stalinowskich represji w Estonii. Do domu zwyczajnej, spokojnej rodziny wkraczają enkawudziści. Mama małej Leelo zostaje aresztowana za rzekomą zdradę radzieckiej ojczyzny. Estończycy, podobnie jak inne narody zniewolone przez ZSRR, wykazali się odpornością na komunistyczną propagandę. Cytat: "– Enkawude? Robota Ruskich? – zapytałam rzeczowo, choć właściwie nie miałam pojęcia, co te wyrazy znaczą. Po prostu zauważyłam, że kiedy rozmawiano o poważnych sprawach, stwierdza...
Kiedy rozum śpi, eksplodują wielkie talenty. Donbas, dramatyczne wypadki wiosny i lata 2014 roku. Po wojennej szachownicy zręcznie porusza się drobna kobieca sylwetka, niesie nadzieję na rychłe zwycięstwo światła nad ciemnością. Córeczka Tamary Dudy wciąga, frapuje, wzrusza i bawi do łez. To najpiękniejszy hołd złożony wielu bezimiennym bohaterom wojny na wschodzie Ukrainy. Wtedy po raz pierwszy usłyszeliśmy to słowo. Nie wymawiano go jak dotąd przed telewizyjnymi kamerami, ...
ALBUM SZTUKI Petre Otskheli
Petre Otskheli ( 1907 – 1937) – najmłodszy i najwybitniejszy artysta epoki modernizmu i awangardy gruzińskiej. Zapisał się w historii sztuki scenograficznej nie tylko w Gruzji ale na całym świecie. W młodym wieku nawiązał współpracę z gruzińskim reżyserem teatralnym Kote Marjaniszwili i dzięki temu rozwijał swój talent. Prace Petra Otskheli zawierają elementy art deco i realizmu radzieckiego.
Wilno – to miasto ducha, miasto halucynacji. Nie można go sobie wyśnić albo wyobrazić – samo jest snem albo tworem wyobraźni. Po Wilnie chodzą duchy litewskich książąt, witają się ze znajomymi, zagadują dziewczyny i ponuro tłoczą się na przystankach trolejbusowych. Unoszą się tutaj i mieszają zapachy z czasów polskich, zapachy pożarów i epidemii oraz najbardziej banalny wyziew zwykłej benzyny. Tu nocami Żelazny Wilk wyje strasznie i woła o pomoc. Tu możesz nieoczekiwanie spo...
Książka zawiera całość korespondencji Jerzego Giedroycia (1906-2000) z Bohdanem Osadczukiem (1920-2011), opracowaną przez Bogumiłę Berdychowską i Marka Żebrowskiego. Pisane przez pół wieku listy są niewyczerpanym źródłem wiedzy o stosunkach polsko – ukraińskich w XX wieku i dziejach Instytutu Literackiego w Paryżu.
TESTAMENT PROMETEUSZA jest poświęcony kształtowaniu się polskiej polityki wschodniej w okresie transformacji oraz wyjaśnieniu jej genezy. Nowa polityka uformowała się w czasie wielkiej zmiany 1989–1991, gdy jeden porządek międzynarodowy został w ciągu kilku lat zastąpiony innym. Autor analizuje te procesy w oparciu o wiele nieznanych wcześniej badaczom dokumentów, przeprowadzone przez siebie ankiety eksperckie i wywiady. Pokazuje zależności pomiędzy polską polityką wschodnią ...
Odwaga i strach to opowieść o postawach ludzkich w obliczu zagrożenia życia. Autorka ukazuje historię okupowanego Lwowa na poziomie mikrohistorii, z perspektywy historii osobistych. Jednak nie tylko na tym polega niezwykłość tej książki, opartej na pamiętnikach, wspomnieniach, listach, a nawet zeznaniach. To opowieść o ludzkich losach, a zarazem o historii polskiej, ukraińskiej i żydowskiej inteligencji, o skomplikowanych relacjach między jej przedstawicielami, o różnych prze...
„Imperium zła. Niewymyślone historie” to napisana w przystępnej formie analiza literackich zjawisk i losów z okresu stalinizmu. Prawdziwe, choć podobne nieraz do legend czy anegdot, historie z życia ludzi tamtej epoki. Straszne, czasem w tej straszności śmieszne, ukazujące absurdalność strachu i prawdziwą grozę, ale też kruchość ludzkiego życia w totalitarnym systemie. Sarnow podejmuje się tu najtrudniejszego zadania – zrozumienia psychologicznej zależności między katami i of...
„Tango śmierci” powieść o wielokulturowości Lwowa, którą przerywa druga wojna światowa. Dramatyczna historia prawdziwej przyjaźni Polaka, Ukraińca, Żyda i Niemca wzmocniona świetnym poczuciem humoru Jurija Wynnyczuka. W 2015 r. za „Tango śmierci” autor otrzymał najbardziej prestiżową nagrodę książkową na Ukrainie - BBC Książka Roku. Autor przekładu Bohdan Zadura. Fragment książki Nasze matki – Włodzia Barbaryka, Gołda Milker, Jadzia Bilewicz i Rita Eger – poznały się w dzie...
Zbiór esejów Piotra Kępińskiego o współczesnej kulturze litewskiej i Litwie. Wśród bohaterów książki są między innymi historyk Alfredas Bumblauskas, powieściopisarki Kristina Sabaliauskaite i Renata Šerelyte, pisarze Sigitas Parulskis, Marius Ivaškevičius i Herkus Kunčius, filozof Leonidas Donskis, filmowiec Jonas Mekas oraz fotograficy Vytautas Balčytis i Algirdas Šeškus. Nie znamy Litwy. I z uporem poznać jej nie chcemy. Romantyzm, dwudziestolecie, czasy II wojny światowej...
W książce „Białoruskie pytania w kontekście europejskich odpowiedzi” teolog i filozof Piotr Rudkouski przenikliwie analizuje Białoruś w XXI wieku. Zastanawia się nad budową tożsamości narodowej. Krytycznie ocenia sytuację w Europie, lecz zarazem uważa Stary Kontynent za główne źródło inspiracji do odrzucenia komunistycznego dziedzictwa i upodmiotowienia białoruskiego społeczeństwa. Piotr Rudkouski – doktor filozofii (Uniwersytet Warszawski), dyrektor akademicki Białoruskiego...
Wybór „Elegia o śpiewających drzwiach i inne wiersze”, grupujący 108 wierszy z czterech dojrzałych tomów Bohdana-Ihora Antonycza, to prezentacja jego kanonicznej poezji w przekładzie Adama Pomorskiego. Ukazuje się w 80 rocznicę śmierci poety jako wyraz hołdu dla patrona współczesnej liryki ukraińskiej. Bohdan-Ihor Antonycz (1909-1937) – jeden z najważniejszych ukraińskich poetów, twórca współczesnej liryki. Urodził się w Nowicy na Łemkowszczyźnie. Pierwsze wiersze napisał w ...
Kresowe sentymenty sprzyjają traktowaniu litewskich Polaków trochę jak wymagającego szczególnej opieki skansenu. Wielką zasługą pracy Pawła Sobika jest uświadomienie czytelnikowi, że współcześni Polacy na Litwie to nie żaden skansen, ale najlepsza po Litwinach grupa narodowościowa, mająca w litweskim parlamencie swoją reprezentację, czyli własną Akcję Wyborczą Polaków na Litwie, której liderzy prowadzą własną politykę.
Maria Przełomiec
Wilno, Europejska Stolica Kultury 2009. Napoleon Szeputis, woźny w szkole podstawowe w Kalwarii, zmierza do stolicy na Święto Pieśni. W tysiąclecie pierwszej wzmianki o Litwie odbywa sentymentalną podróż po mieście, którego nie widział od dwudziestu lat. Czytelnik przemierzając z nim Wilno, odwiedza najważniejsze miejsca, od Ostrej Bramy, przez Kościół Świętej Trójcy czy Wieżę Giedymina po miejsca cieszące się wątpliwą opinią, takie jak izba wytrzeźwień czy szpital psychiatry...
„Cień Słońca” — to prawdopodobnie pierwsza wileńska powieść postmodernistyczna w języku polskim. Akcja tej sensacyjno-kryminalno-mistycznej opowieści toczy się w niewymienionym z nazwy kraju byłego ZSRS w latach 90. ubiegłego wieku. Główny bohater prowadzi nie tylko burzliwe życie towarzyskie suto zakrapiane alkoholem, seksem, muzyka punkową i filozofowaniem, ale też dziennikarskie śledztwo w sprawie powiązań lidera jednej z partii politycznych z mafią.
Odwaga i strach to opowieść o postawach ludzkich w obliczu zagrożenia życia. Autorka ukazuje historię okupowanego Lwowa na poziomie mikrohistorii, z perspektywy osobistej. Jednak nie tylko na tym polega niezwykłość tej książki, opartej na pamiętnikach, wspomnieniach, listach, a nawet dokumentach NKWD. To opowieść o ludzkich losach, a zarazem o historii polskiej, ukraińskiej i żydowskiej inteligencji, o skomplikowanych relacjach między nimi, o różnych przejawach solidarności i...
Fantazje mimowolnego podróżnika Jacka Hajduka to opowieść o niezrealizowanym literackim projekcie Jerzego Stempowskiego Owidiusz. Przez dwadzieścia lat wybitny polski eseista osiadły w Szwajcarii zbierał materiały do książki o rzymskim poecie czasów cesarza Augusta. Jeździł do Włoch, gdzie prowadził studia filologiczne, historyczno-literackie i archeologiczne, sprowadzał i analizował publikacje dotyczące życia, twórczości i legendy autora Sztuki kochania. Opracowywał plan cał...
Oparta na faktach opowieść o jednej z białych plam powojennej historii - „wilczych dzieciach”. Po drugiej wojnie światowej niemieckie sieroty tułały się po Litwie w poszukiwaniu chleba i dachu nad głową. Uciekająca z Prus Wschodnich mała Renata musi ukryć swoje niemieckie pochodzenie. Szuka schronienia w lasach, ale także wśród ludzi. Znajduje przybranych rodziców, otrzymuje nowe litewskie imię - Maryte.
Anioł Reims i inne wiersze Olgi Siedakowej to pierwszy w języku polskim tom czołowej przedstawicielki rosyjskiej poezji metafizycznej. Jej twórczości skonstruowana na wyrafinowanym poziomie intelektualnym opiera się na trzech filarach – wczesne chrześcijaństwo, starożytność słowiańska i antyczna oraz Daleki Wschód. Hipnotyzujące wiersze skłaniają do spojrzenia na świat z dystansem do rzeczywistości materialnej i refleksji nad uniwersalizmem naszej cywilizacji. Poezję Olgi Sie...
Dialog Piotra Kępińskiego i Herkusa Kunciusa to rozmowa dwóch normalnych intelektualistów z dwóch normalnych państw uwolnionych od monstrualnych instytucji sowieckiej dyktatury. Obaj oni spoglądają na kraj rozmówcy z sympatią i ciekawością; obaj są zupełnie uwolnieni od nacjonalistycznych megalomanii, wciąż obecnej w polskiej i litewskiej mentalności. Ale w tym dialogu słychać mowę „Solidarności” i cień śpiewającej rewolucji w Litwie. Wolność zbliżyła Litwina i Polaka, ale ot...
Tom korespondencji Leonidasa Donskisa i Tomasa Venclovy. Dwóch litewskich intelektualistów – Venclova, od młodości związany z opozycją antykomunistyczną, w końcu pozbawiony obywatelstwa przez władze ZSRR, oraz Donskis, filozof i aktywny uczestnik debaty publicznej, prowadzą bardzo głęboką wymianę myśli. Ich listy wykraczają jednak zdecydowanie poza osobiste doświadczenia – przedmiotem rozmowy są wyrażane w Europie Wschodniej przewidywania, w których dysydenci, opozycjoniści, ...
Lidia Czukowska (1907-1996) - rosyjska pisarka, redaktorka, publicystka oraz kronikarka losów środowisk literackiego w epoce radzieckiej. W 1974 została wykluczona ze Związku Pisarzy Radzieckich, a jej twórczość została objęta całkowitym zakazem publikowania do 1986 roku. Proces wykluczenia to szczegółowy opis życia radzieckich literatów i sytuacji literatury w ZSRR w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych.
Związki polityki i literatury są o wiele bliższe, niż można by było sądzić. Wielkie szekspirowskie dramaty poddają analizie problemy, które do dziś nie zostały w pełni przedstawione przez teoretyków polityki. Doświadczenie totalitaryzmów XX wieku zostało najlepiej opisane przez wielkich literatów – Czesława Miłosza czy Milana Kunderę. Literatura klasyczna często znacznie trafniej obrazuje struktury zorganizowanych form siły i władzy na świecie aniżeli czynią to rozprawy z fil...
