W jednym ze swoich esejów z „London Review of Books” Judith Butler pytała: „Co mamy zrobić z Żydami, którzy nie identyfikują się z Izraelem, a przynajmniej z izraelskim państwem?”. Książka Na rozdrożu: żydowskość i krytyka syjonizmu jest próbą odpowiedzi na to pytanie. Zarówno poszukiwaniem pozycji, z których Żydzi mogą krytykować politykę swojego państwa wobec Palestyny, jak i osobistym świadectwem autorki wypisania się z poparcia dla poczynań Izraela. Równocześnie jest te...
Czy podatki są fajne? Pewnie, że tak. Dzięki nim mamy szkoły, szpitale, uniwersytety, drogi, komunikację publiczną, mosty i ciepłą wodę w kranie. Podatki są też narzędziem realizacji sprawiedliwości społecznej i budowania wspólnoty, nie tylko poprzez redystrybucję, ale i dawanie poczucia uczestniczenia w czymś wspólnym. „Internet w każdym domu?” – to z moich podatków, „edukacja dla wszystkich?” – z moich podatków, „czyste powietrze i woda?” – to dzięki moim podatkom. Dobrze m...
Dziesięć reportaży pokazujących zapomniany PRL. Najlepsi reporterzy i reporterki tamtego czasu przypominają sprawy, którymi żyło społeczeństwo. Bo obyczajowość przedstawiała się inaczej, niż dziś prezentuje IPN. Poznaj problemy pierwszych naturystów; przypadek Mulata, który urodził się w pegeerze; historię zamiany dziecka w szpitalu; staruszki, która trzymała skarb pod łóżkiem czy kobiety już w latach 70. XX wieku przekonanej, że przyszła na świat w nieodpowiednim ciele – m...
Ta książka to świadectwo historycznego, a tym samym i politycznego, zwrotu, który można było obserwować w polskim teatrze, kinie i sztukach wizualnych ostatnich lat: rozliczeniach przeszłości, lustracyjnych zapędach i narcystycznych, mitologizujących praktykach. Soc, sex i historia to oryginalna próba syntezy przemian kulturowych, świadomościowych i obyczajowych pierwszej dekady XXI wieku, w których sztuka odgrywała nieraz rolę sprawczą jako pole walki i terytorium publiczn...
Rottenberg - wybitna polska kuratorka i krytyk sztuki. To burzliwa historia emancypacji i odnajdywania własnej drogi. Zaczyna się w latach 60. ubiegłego wieku, gdy Anda Rottenberg stawia pierwsze zawodowe kroki w warszawskiej Zachęcie i taneczne w Hybrydach. Rozwija się na tle przełomowych momentów polskiej historii: roku 1968, 1976, 1980 i 1989. Każdy z nich inaczej przeplata się tu z jej biografią i współczesną sztuką. Na początku ustrojowej transformacji Rottenberg był...
WCIĄGAJĄCY POJEDYNEK PISARZY MIERZĄCYCH SIĘ ZE ŚWIATEM I ZE SOBĄ NAWZAJEM BHL: Wszystko tu jest. Pańska miernota. Moja nicość. Owa donośna pustka, która zastępuje nam myśli. Owo wspólne nam zamiłowanie do komedii, jeśli nie do oszustwa. Od trzydziestu lat zadaję sobie pytanie, jak ktoś taki jak ja mógł, i nadal może, zwodzić. MH: Nie pragnę być kochanym wbrew temu, co we mnie najgorsze, lecz właśnie z racji tego, co we mnie najgorsze, posuwam się nawet do pragnienia, by t...
W Anglii nowoczesność przybyła wraz z pociągiem i fabryką, we Francji – wraz z Deklaracją Praw Człowieka i Obywatela, szubienicą i rewolucyjną przemocą Robespierre'a. Rewolucja przemysłowa i rewolucja francuska przeorały strukturę społeczną, gospodarkę, politykę. Eric Hobsbawm opowiada fascynującą historię obu tych rewolucji i tego, co przyszło po nich: wojen, powstania burżuazji, a także masowej polityki, rozwoju przemysłu, początków międzynarodowej wymiany handlowej i glob...
„Zawsze powtarzam, że różnych rzeczy mi Pan Bóg poskąpił, ale w tym jednym punkcie czuję się osobą wybraną – ponieważ studiowałam w najlepszym miejscu, w jakim można było w owym czasie studiować” – mówi Małgorzata Szpakowska o warszawskim Wydziale Filozofii w latach sześćdziesiątych. Bo wszędzie poza tym czuła się outsiderką, niezdolną z nikim i z niczym w pełni się utożsamić. Ani z rówieśnikami w dzieciństwie, ani z komandosami w marcu 1968. Ani z „taternikami”, z którymi po...
– Mamy sukces – mówi Ministerstwo Zdrowia, gdy przychodzi do rozmowy o polskiej epidemii HIV/AIDS. – Stworzyliśmy skuteczne instytucje, dobre systemowe rozwiązania, gęstą sieć organizacji pozarządowych. Radzimy sobie – dodaje i idzie spać. Książka Jakuba Janiszewskiego jest próbą interpretacji tego sennego marzenia. Bo to nie jest zwykły sen. To sen kogoś, kto łamie prawa reprodukcyjne, lekceważy mniejszości seksualne, ściga użytkowników narkotyków, nie prowadzi sensownej edu...
Historia niedokończona to książka o tej szczególnej odpowiedzialności intelektualistów; to także książka o Europie Wschodniej i o tym, co Tony Judt nazywa „wielkim milczeniem” – milczeniem o „krwi innych”. Marci Shore Tony Judt, jeden z najwybitniejszych historyków XX wieku, kreśli panoramę ideową powojennej Francji, ówczesnej mekki europejskiej kultury i obiektu westchnień inteligentów ze Wschodu. Historia niedokończona to napisana z prawdziwą furią polemika z Jean-Paulem S...
Carol Gilligan, wybitna amerykańska psycholożka, to „kobieta, która słucha”. W stłumionych głosach kobiet i dziewcząt szuka źródeł oporu i kontestacji. Znajduje w nich przekonanie, że to, czego wymaga miłość i udział w demokratycznym społeczeństwie, jest jednym i tym samym. Zarówno głos, jak i potrzeba związków są wpisane w naszą ludzką naturę, podobnie jak zdolność sprzeciwienia się fałszywym autorytetom. Autorka Chodźcie z nami! wzywa do zaangażowania w imię stworzonej pr...
W swych amerykańskich wykładach z połowy lat 90., wybitny radziecki dysydent, stawiany w jednym rzędzie z Aleksandrem Sołżenicynem czy Andriejem Sacharowem, nie zostawia na rosyjskich elitach suchej nitki. Pisze o wyobcowaniu inteligencji ze społeczeństwa, o służalczości wobec nowego porządku politycznego, o pogardzie dla „roszczeniowych” mas. Ci sami bohaterowie, którzy w czasach sowieckich nie wahali się poświęcić swej wolności i pozycji społecznej dla walki o demokrację, p...
Najważniejsza współczesna filozofka polska, wielbicielka romantycznego liberalizmu i heretyckiej myśli żydowskiej. Znana z profesorskiej charyzmy i ciętego języka. W esejach filozoficznych buduje oryginalny projekt duchowości współczesnego człowieka – w wywiadach i felietonach z pasją atakuje prawicowy kult śmierci, nędzę martyrologii i jałowość inteligenckich debat. Agata Bielik-Robson w rozmowie z Michałem Sutowskim bezlitośnie szczerze opowiada o polskich mężczyznach i ż...
Gender – najpopularniejsze słowo ostatniego sezonu 2013/2014. Dla jednych niewinne pojęcie socjologiczne, dla innych ideologia gorsza od nazizmu i komunizmu. Podobno wysadza dzieci z płci biologicznej, rozbija rodziny, niszczy podstawy cywilizacji. Ale czy rzeczywiście? Uważamy, że nie. Płci biologicznej nie da się zmienić, można ją co najwyżej skorygować. Dzięki prawu osób homoseksualnych do zakładania rodzin będzie ich jeszcze więcej. A podstawą cywilizacji jest zdolność wz...
Dżinsowa kurtka, zachrypnięty głos, nieodłączny termos... Do tego wielka charyzma i wielkie serce, lata spędzone w więzieniu za wolną Polskę i chochla zupy w ręce ministra. Potoczny obraz Jacka Kuronia – polityka, wychowawcy, dysydenta, intelektualisty. Autora Wiary i winy szanowano, ceniono, często kochano – ale czytano umiarkowanie; słuchano z przejęciem, ale nie zawsze wystarczająco uważnie. Kuroń. Przewodnik Krytyki Politycznej pokazuje najsłynniejszego, obok Lecha Wałęs...
DZIAŁKA ŚNIEGU: dęba, do ostatka, z wiatrem wznoszącym, wobec chat, co na zawsze uprzątnięte z okien. płaskimi snami puszczać kaczki poprzez żłobienia na lodzie; cienie słów odsiec, usążniować dokoła klamry w kotle rzecznym. przeł. Jakub Ekier Tom Paul Celan: język i zagłada to zbiór piętnastu esejów poświęconych twórczości jednego z najwybitniejszych poetów XX wieku. Przyjmując rozmaite perspektywy, autorzy szkiców – badacze skupieni wokół Uniwersytetu ...
Granica państwowa to zmyślne urządzenie. Jeśli znajdziesz się po niewłaściwej stronie, możesz w mig zmienić się z obywatela w kogoś obcego i pozbawionego praw. Tak jakby po przekroczeniu jej coś zmieniłoby cię w wybrakowany towar, niezasługujący na dobre traktowanie. Z drugiej strony granica to też gwarancja demokratycznej polityki, coś co pozwala zamkniętym nią ludziom decydować o prawach, polityce i moralności. Nie da się więc wymarzyć świata bez granic, ale też nie powinno...
Rynki są efektywne, ceny akcji zawsze odzwierciedlają wszystkie dostępne informacje, racjonalni inwestorzy znają nie tylko przeszłość, ale i przyszłość... Tak gospodarkę widzą ekonomiści, którzy wierzą w hipotezę efektywnego rynku i teorię racjonalnych oczekiwań. Ale jeśli rynki rzeczywiście działają w ten sposób, to skąd wziął się kryzys? Rynek jest jak kasyno, inwestorzy nie są racjonalni, bo ludzie w ogóle rzadko są racjonalni, co udowodnili psychologowie. Jednym z objawó...
Teologia jest rzeczą zbyt poważną, by pozostawić ją tylko teologom. Agata Bielik-Robson wraz grupą młodych badaczy i badaczek pokazują, że relacje religii i nowoczesności są o wiele bardziej skomplikowane i wymagają bardziej złożonych pojęć, niż może się wydawać. Autorzy, czytając takich myślicieli jak Hans Blumenberg, Walter Benjamin, Odo Marquard czy Baruch Spinoza, przyglądają się nowoczesności w postsekularnej perspektywie. Pokazują, że możemy wyjść poza zużyte opozycje ...
Skoordynowany przez Obywatelskie Forum Sztuki Współczesnej w maju 2012 roku strajk w obronie praw socjalnych artystów pod hasłem „Dzień bez sztuki” (w geście solidarności na jeden dzień zamknęły się galerie i muzea w całej Polsce) zainicjował dyskusję o zawodzie artysty i skrystalizował grupę tych, którzy postanowili walczyć o swoje prawa. Wydana wówczas gazeta strajkowa pisała o artystach tak: „nie mając stałego zatrudnienia, z trudem wiążą koniec z końcem. Pracują dużo, zar...
Badania Biblioteki Narodowej pokazują, że książki czyta dziś zastraszająco niski odsetek zarówno dorosłych, jak i młodych Polaków. Tylko kilkanaście procent naszych rodaków sięga po sześć lub więcej książek rocznie. Na szczęście toczy się na ten temat burzliwa debata, która zatacza coraz szersze kręgi. Poziom czytelnictwa w Polsce wcale nie jest nam obojętny! W Szwecji czyta większość społeczeństwa. Przeciętny Szwed na czytanie poświęca 20 minut dziennie. Szwedzka literatu...
Od lat obserwuję pewną słabość Remigiusza Grzeli. Jest to słabość do silnych i dojrzałych kobiet. Wykorzystuje ją, przeprowadzając z nimi wywiady. Jego rozmówczynie to kobiety wolne. Nie w sensie matrymonialnym, ale na pewnym etapie życia są już wolne od lęku przed krytyką, wolne od ciśnienia wzorców, wolne od oczekiwań otoczenia. (Wanda Wiłkomirska jest nawet wolna od muzyki, mimo że to ona wyniosła ją na światowy szczyt sławy). Nie byłoby ich szczerości bez wolności. Mariu...
Fascynująca biografia Iwana Franki, ukraińskiego pisarza, historyka i działacza politycznego, to portret postaci pomnikowej, a zarazem dramatycznie uwikłanej w realia swojej epoki. Mikrohistoria wspólnot i środowisk napotyka tu wielkie zjawiska dziejowe – walkę imperiów o wpływy polityczne w Europie Środkowo-Wschodniej, dążenie narodów do samostanowienia, pracę organiczną warstw wykształconych, walkę powstańczą przeciw zaborcom, wreszcie konflikty klasowe i wielką transformac...
W Roku Stanisława Brzozowskiego Wydawnictwo Krytyki Politycznej przedstawia specjalną edycję jednego z najważniejszych dzieł tego wybitnego myśliciela i pisarza, poprzedzoną przedmową Sławomira Sierakowskiego i zilustrowaną pracami Wilhelma Sasnala. Historia polskich i rosyjskich rewolucjonistów o potężnym ładunku emocjonalnym i ideowym. Napisane w 1908 roku Płomienie nazwane zostały niegdyś „pierwszą polską powieścią intelektualną”. Brzozowski w swej literackiej odpowiedzi ...
