W dialogu Platona Sofista jest mowa, że w filozofii toczy się spór o to, jakim bytom przysługuje rzeczywiste istnienie. Po jednej stronie sporu są ci, którzy uznają, że realnie istnieją tylko konkretne jednostkowe rzeczy materialne dostępne dzięki poznaniu zmysłowemu; po drugiej stronie zaś ci, którzy realne istnienie przypisują jedynie bezcielesnym ideom dostępnym w poznaniu umysłowym. Ten spór jest tak ostry i namiętny, że Platon określa go jako gigantomachię, czyli mitolog...
Książka jest wprowadzeniem do antropologii filozoficznej z określonej perspektywy – z fenomenologiczno-personalistycznego punktu widzenia i ma charakter eseistyczny. Rozważania są mocno osadzone na doświadczeniu, na przeżyciach. Sofokles napisał: „Wiele jest niesamowitych rzeczy, lecz nie ma nic bardziej niesamowitego niż człowiek”. Opierając się na tym przekonaniu i zdając sobie sprawę z kryzysu człowieczeństwa, jakiego jesteśmy świadkami, Jan Galarowicz stara się zrozumieć...
Baumgarten dzieli metafizykę na następujące działy: ontologia, kosmologia, psychologia i teologia. Taki schemat posłużył Kantowi do jego rozważań z Krytyki czystego rozumu, gdzie stawiając pytanie o możliwość metafizyki, rozumie ją w sensie podziału na metaphysica generalis i metaphysica specialis. Tekst Baumgartena porządkuje i wprowadza pewien zakres terminologiczny utrwalony w dalszej filozofii bez którego trudno zrozumieć Kanta i jego następców. Metafizyka stała się najpo...
Pierwsza forma (...) natury odnosi się do Boga, jako Przyczyny całej rzeczywistości, druga — obejmuje sferę przyczyn prymordialnych wszystkich rzeczy, trzecia — odkrywana jest w rzeczywistości materialnej opisanej podziałami, czasem i przestrzenią, a czwartą jest Bóg pojęty, jako Kres wszelkiego stworzenia. (...) Tak pojęty czwórpodział natury wyznacza, jak powiedziano, schemat kompozycyjny Periphyseonu: księga pierwsza pełni rolę swoistego wprowadzenia, przygotowującego nar...
Zakres wiedzy o organizacji i koncepcjach zarządzania nią jest ogromny, tak jak interdyscyplinarność nauk racjonalizatorskich, ekonomicznych. Nie można wyodrębnić miejsca, czasu, etapu bardziej świadomego korzystania z nauk poznawczych dotyczących wszystkiego, podobnie jak nie można jednoznacznie określić, czym jest mądrość. Znawcy przedmiotu okres świadomej myśli zarządczej i jej aplikacji w naukę o organizacji upatrują w okresie zintensyfikowanego rozwoju przemysłu – datu...
Hrabina Cosel należy do najbardziej znanych i najczęściej wydawanych powieści Józefa Ignacego Kraszewskiego. W nadzwyczaj bogatym dorobku literackim pisarza zajmuje z pewnością szczególne miejsce. Przede wszystkim jako wybitne osiągnięcie artystyczne. Ale nie tylko. Wraz z kolejnymi powieściami: Brühlem i Z siedmioletniej wojny stanowi nieodłączną część tzw. trylogii saskiej, która w sposób zajmujący i barwny, a do tego jeszcze niezwykle sugestywny, opisuje czasy panowania We...
Czy Soren Kierkegaard był irracjonalistą? Filozofia egzystencji i metasystem to artykuł, w którym niżej podpisany stara się pokazać, że myśl Kierkegaarda można i trzeba traktować jako spójną całość. Nie stanowi ona systemu podobnego do Systemu Hegla, stanowi jednak swego rodzaju metasystem, czyli system widziany na poziomie refleksji metaprzedmiotowej. Duńczyk osiągnął go innymi metodami niż jego bezpośredni poprzednicy, niemniej jednak uczynił to w sposób całkowicie racjonal...
Janet L. Abu-Lughod (ur. 1928) należy do grupy amerykańskich uczonych, którzy w swej pracy naukowej, podjęli się badania zagadnień teorii tzw. systemów-światów. Autorka w swej analizie, dowodzi, że już w trzynastym wieku, a ściślej mówiąc na przestrzeni stulecia (1250-1350), na obszarze Eurazji, funkcjonował, formujący się od jedenastego wieku, przednowożytny „światowy system” wymiany handlowej, który obejmował swym zasięgiem trzy wysoko rozwinięte kręgi cywilizacyjne: chrześ...
W niniejszych rozważaniach spróbuję odpowiedzieć na szereg pytań związanych z fenomenem wpływu Heglowskiej filozofii. Będę starała się przedstawić czynniki, dzięki którym wciąż jeszcze badamy i zachowujemy ją w naszej naukowej pamięci. (…) Swoje refleksje nad zjawiskiem oddziaływania Hegla oprę bezpośrednio na analizie hiszpańskiej recepcji podstaw jego systemu. Będę się starała wskazać zarówno przyczyny, jak i znamiona jego obecności w hiszpańskiej kulturze od drugiej połowy...
Pierwsza książka przedstawiająca historię filozofii politycznej napisana przez polskiego autora. Jest próbą pokazania, że rozważania o polityce Tukidydesa, Platona, Arystotelesa, św. Tomasza z Akwinu i innych myślicieli, aż do Locke'a, są nadal myślą żywą, która może nas pobudzić do własnych przemyśleń. Składa się szeregu indywidualnie ujętych esejów, prezentujących ich poglądy oraz wprowadzających do głównych zagadnień filozofii politycznej. Jest także próbą filozoficznego u...
Powieść pt. Z siedmioletniej wojny stanowi ostatnie ogniwo tzw. trylogii saskiej J. I. Kraszewskiego. Podobnie jak we wcześniejszych częściach „cyklu” – Hrabinie Cosel i Brühlu – także i tutaj mamy do czynienia z barwnym i sugestywnym opisem czasów panowania Wettynów. Tym razem autor w pasjonujący sposób opowiada o początkach politycznej rywalizacji między Prusami a Saksonią. Jednakże o literackiej wartości utworu nie decydują tylko: ani klarowny przekaz ideowy, ani też wiary...
W. Julian Korab-Karpowicz, Tractatus politico-philosophicus: Traktat polityczno-filozoficzny, wzorowany na Traktacie logiczno-filozoficznym Ludwiga Wittgensteina, jest dziełem z dziedziny filozofii polityki, którego cele to ustalenie zasad dobrego państwa i szczęśliwego społeczeństwa oraz wskazanie dalszego kierunku ewolucji ludzkości. Książka, będąca po części odpowiedzią na idee zawarte w Traktacie logiczno-filozoficznym Ludwiga Wittgensteina, próbuje udowodnić, że świat t...
Ale w XXI wieku historia się nie skończyła, tak jak to obwieściło wielu proroków, historia bowiem zaczyna się ponownie. Istnieje pokusa pokonania demokratycznych mechanizmów i ich obejścia drogą szybkich manewrów stosujących przemoc w nieprzewidywalnej formie. W morzu globalizacji pływają organizacje finansowe, przemysłowe i polityczne o charakterze międzynarodowym, których genealogie i koligacje stają się nieuchwytne. Zaczyna panować kosmopolityzm na niespotykaną skalę, op...
Dziewiąta kwestia w zbiorze kwestii dyskutowanych O mocy Boga św. Tomasza z Akwinu dotyczy w głównej mierze pojęcia „osoba” i sposobu stosowania go w myśleniu i mówieniu o Bogu. Wierzący, który z całego serca stara się kochać objawionego i objawiającego się Boga, może przez całe życie nie zadawać sobie pytań zawartych w tej kwestii, a mimo to w szczerej prostocie, poprawnie i dokładnie ujmować dyskutowane tutaj prawdy wiary. Z drugiej jednak strony zadanie pytań zawartych w ...
Żyjemy w czasie, który nie jest wspólny dla wszystkich. Mówiąc obrazowo, jest taka odmiana czasu, linearny czas, który rwie gdzieś w nieznane – jak potok aut za oknem od strony ulicy. I jest czas za oknem na ogród, côté jardin, jak piszą Francuzi. To czas wiecznych powrotów, w którym wiemy, że gdy przekwitnie bez, zakwitają cynie, potem przychodzi żar lata, blask astrów i chryzantem, pora opadających liści i znów czekanie, aż zakwitną bzy. Czas cykliczny, obroty lat, sezonów,...
Książka Tillicha jest szczególnie ważna z tego powodu, że ukazuje ona teologię, która nie może budować swej struktury na marginesie rozwoju kulturalnego, społecznego i politycznego. Teologia, o której mówi myśliciel wchodzi w interakcje z innymi dziedzinami wiedzy a zwłaszcza z zastaną rzeczywistością. Innymi słowy, teologia którą proponuje Tillich, nie buduje swych relacji ze światem jedynie w oparciu o wiarę, lecz w łączności z kulturą danego okresu. Co więcej, jest to teol...
Z “Soren Kierkegaard – Apostoł bez oficjalnego pełnomocnictwa” autorstwa Marii Urbańskiej-Bożek Soren Kierkegaard nawoływał swoich czytelników do osobistego zaangażowania w lekturę, do głośnego jej czytania tak, aby każde słowo siłą wdarło się w duszę pojedynczego i w niej roznieciło iskrę, która podsycana systematycznie uczciwą refleksją, uwewnętrznioną modlitwą i milczącym trwaniem w obliczu Boga, mogła stanąć w płomieniach i odtąd gorzeć ogniem podsycającym samego siebie. ...
Ksiądz dr hab. Henryk Majkrzak SCJ w swojej książce Watykan. Papieskie formacje zbrojne omawia szczególnego rodzaju służbę, jaką jest służba Papieskiej Gwardii Szwajcarskiej i Żandarmerii Watykańskiej na rzecz Ojca Świętego i Kościoła katolickiego. Omawiana książka, to niezwykła historia i niezwykły przekaz kultury. Papieska gwardia szwajcarska, pełniąca rolę straży przybocznej papieża, należy do najstarszych jednostek wojskowych świata, gdyż powstała w 1506 roku. Istnieje ju...
Przyjmujemy, że filozofami współczesnymi są ci, którzy swe najważniejsze dzieła ogłosili po I wojnie światowej. W tej książce krótko prezentujemy tych osiemnastu z nich, których poglądy – według zestawień publikowanych w The Philosopher’s Index – były w latach 2006-2010 najczęściej komentowane, krytykowane czy też stanowiły dla kogoś źródło inspiracji. Wspomniane zestawienia wykazują, że filozofia światowa znajduje się obecnie w stanie stagnacji, gdy nie pojawiają się – lub n...
Katolicyzm w Polsce w ostatnich dziesięcioleciach XX i na początku XXI wieku został ukształtowany przez wiele elementów, w tym przez polskich duszpasterzy, nadwiślańską duchowość oraz filozoficzne i teologiczne style myślenia. Na intelektualne oblicze i kształt tego katolicyzmu wywarli szczególnie silny wpływ dwaj duszpasterze i zarazem myśliciele: kard. Karol Wojtyła / Jan Paweł II oraz ks. prof. Józef Tischner. Rozprawka jest pierwszą, wprawdzie tylko eseistyczną i popular...
Brühl należy do najbardziej cenionych powieści historycznych J. I. Kraszewskiego. W bogatym dorobku literackim pisarza zajmuje szczególne miejsce. Przede wszystkim jako wybitne osiągnięcie artystyczne. Zwarta i przejrzysta kompozycja, znakomita kreacja postaci, intrygujące wątki fabularne, wiarygodnie naszkicowane tło historyczne i obyczajowe – oto najważniejsze zalety omawianego tu utworu. Mimo niepodważalnej samoistnej wartości literackiej Brühl wpisuje się jednak w szerszy...
Epoka zachodnioeuropejskiego Oświecenia często jest zwana Wiekiem Rozumu, który w XVIII wieku reprezentują „oświeceni” filozofowie. Jednak przyczyn powstania tego potężnego ruchu umysłowego, którego skutki do dziś odczuwamy, trudno byłoby upatrywać w swobodnej, spontanicznie zrodzonej, racjonalnej myśli. Można wypowiedzieć twierdzenie: nie byłoby Oświecenia gdyby ponad dwa wieki wcześniej nie było Reformacji. A skoro tak, to jak do tego doszło? Jakie przemiany zaszły w łonie ...
Tryptyk skandaliczny w dramatach:
Rajski świata cud
Pasaż Motyla
Cobo.
Dramaty komediowo-muzyczne w Tryptyku skandalicznym łączy rodzaj zdarzeń wywołujących zgorszenie, śmiech, oburzenie i z oczywistych względów intryga, choć w każdym z nich mają one inny wymiar i charakter.
Zresztą jak w życiu, i tutaj bywają powodem zabawy, zadumy, nasuwają pytania o sens i przyczyny zmiennych ich znaczeń.
Kęty wzmiankowane są już jako osada w połowie XIII wieku. Podanie o założeniu tej osady mówi o następującym fakcie. Dwaj książęta […] żyli ze sobą w niezgodzie, nienawidzili się wzajemnie, wojowali ze sobą. Obaj byli zamożni, mieli wielkie włości i wielu poddanych. Domownicy i krewni postanowili ich pojednać ze sobą. Wyznaczono ku temu stosowną porę, łowy między Sołą i Wisłą. Był podówczas w tych stronach bór gęsty, a w nim słupy graniczne oddzielające dzierżawy obu książąt. ...
