Dzieło Lwa Szestowa Kierkegaard i filozofia egzystencjalna jest jednym z najpóźniej napisanych i najciekawszych, wyraża jego najbardziej dojrzałe poglądy. Stanowi ono sumę tych wątków myślowych jego dociekań filozoficznych, które układają się w dialektyczny szereg przeciwstawnych kategorii, takich jak objawienie i wiedza, upadek i niewinność, wiara i grzech, rozpacz i nicość, prawda i wolność oraz Bóg i człowiek. Jest to wreszcie dzieło, w którym rosyjski myśliciel przeprowad...
W Czynach miłości S. Kierkegaard jest filozofem i poetą. Trudno paroma słowami opisać szlachetnie brzmiącą, delikatną i pełną godności wymowę tego dzieła. Nie sposób wyliczyć wszystkich wątków, pomysłów, błyskotliwych metafor i porównań, jakie znajdujemy w poszczególnych mowach. Te pełne wewnętrznej powagi zdania napisał poeta, który swobodnie przenikał zakamarki ludzkiego ducha, zachowując jednocześnie świeżość spojrzenia na rzeczy nowe i zaskakujące. Tak powstałe dzieło nie...
Boska Komedia, uznana została za jedno z największych arcydzieł poezji świata. Potęga fantazji, barwność i plastyka wyobraźni, głębia myśli, rozległa skala uczucia, niemniej rozległa skala motywów twórczych, zespolenie w jedno pierwiastków epickich, lirycznych i dramatycznych, satyry z mistyką, ironii i dowcipu z tragicznym patosem, wreszcie bogactwo języka, dźwięczność wiersza, kunsztowna jego forma - wszystko to razem składa się na zapewnienie poematowi Dantego przodującego...
Tom I z cyklu Dzieje religii, filozofii i nauki, wydany w 2010 r., nosił podtytuł Od Talesa z Miletu do Mahometa i obejmował okres od VI w. p.n.e. do początków V III w. n.e. Tom III, który ukazał się w 2013 r., o podtytule Od Pico della Mirandoli do Miguela Serveta, opowiadał o okresie od upadku Konstantynopola w 1453 r. do pokoju augsburskiego w 1555 r. Tom obecny wypełnia lukę między tymi tomami (…). Jeśli o filozofię chodzi – zarówno arabską, jak i łacińską – to w całym om...
Przyjmujemy, że filozofami współczesnymi są ci, którzy swe najważniejsze dzieła ogłosili po I wojnie światowej. W tej książce krótko prezentujemy tych osiemnastu z nich, których poglądy – według zestawień publikowanych w The Philosopher’s Index – były w latach 2006-2010 najczęściej komentowane, krytykowane czy też stanowiły dla kogoś źródło inspiracji. Wspomniane zestawienia wykazują, że filozofia światowa znajduje się obecnie w stanie stagnacji, gdy nie pojawiają się – lub n...
Kierkegaard bronił (…) chrześcijaństwa, ściślej: jego radykalnie ponadhistorycznego charakteru. Z tego też powodu takie pojęcia, jak: „chrześcijańskie państwo”, „chrześcijańska sztuka”, „chrześcijańskie społeczeństwa” – są dlań puste i, co wychodzi na to samo, są wypaczeniem idei chrześcijaństwa, to znaczy chrystianizmu. Każda instytucjonalizacja relacji jest dlań przejawem braku zaufania ludzi do siebie, jest przejawem depersonalizacji stosunków międzyludzkich, dowodem zanik...
W wieku XVI oba te teksty odniosły niespotykany sukces literacki. Były czytane, podziwiane i dyskutowane. Dwie medytacje napisane we florenckim więzieniu i rozpowszechnione w postaci rękopiśmiennej w ciągu kilku dni od napisania, następnie zaś wydane drukiem w łacińskim oryginale oraz w przekładzie na volgare, niemal od razu ukazały się w wydaniach hiszpańskich, francuskich, angielskich i niemieckich. Wśród największych intelektualistów i ludzi wiary tamtej epoki nie było nik...
Traktat o sprawiedliwości zawiera kwestie 57-80 z „drugiej części drugiej części” (secunda secundae) Summy teologii św. Tomasza z Akwinu. Nawiązując do fundamentalnych rozróżnień Arystotelesa, Akwinata omawia w nich najpierw istotne aspekty sprawiedliwości ogólnej, rozumianej jako zgodność z prawem (iustitia legalis), a następnie dwie główne odmiany sprawiedliwości partykularnej: sprawiedliwość rozdzielającą (iustitia distributiva) oraz sprawiedliwość, którą Arystoteles ze wz...
Jeżeli Balzac nazwał swój olbrzymi cykl powieściowy Komedią ludzką, to temu mniejszemu cyklowi powiastek Woltera można by snadnie nadać miano Teatru marionetek. Życie wewnętrzne wszystkich występujących w nim figur sprowadzone jest rozmyślnie do kilku automatycznych poruszeń, niemal tików; mechanizm sznureczków, które nimi poruszają, jest dziecinnie prosty, a spoza maleńkiej scenki wychyla się bez ceremonii ironicznie uśmiechnięta twarz wpół rozbawionego, wpół zgorzkniałego s...
W książce tej, w tych strzępach gorączkowo rzucanych na papier wśród mąk fizycznych, dobrowolnych udręczeń, w stanie najwyższego napięcia ducha, Pascal jest równie wielkim myślicielem jak pisarzem. Siła analizy i rozumowania, orle spojrzenie ogarniające z wysoka rzeczy i ich związki, odwaga zapuszczania wzroku aż w samą głąb, aż do dna, zwłaszcza zaś zdolność dramatyzowania myśli – oto jego dary. I jest Pascal w tych fragmentach wielkim poetą, wielkim poetą lirycznym, jedynym...
Dziennikarzowi, który w 1954 r. zapytał, jaki jest jego zawód, Giuseppe Tomasi, książę Lampeduzy i diuk Palmy odpowiedział: „książę”. Kiedy pytający nastawał: „Ale co Pan robi w życiu?”, przyszły autor Lamparta, sławny poliglota, którego z powodu wielkiej kultury umysłowej nazywano „chodzącą biblioteką”, odpowiedział: „Jestem księciem”. Jako człowiek wolny czuł się obco w naszej epoce homo faber, która uznaje tylko zajęcie, zwłaszcza zawodowe, aby określić mężczyznę lub kobie...
Ogromna spuścizna teologiczna Rahnera obejmuje przeszło trzy tysiące pozycji. Studium Słuchacz słowa jest jego najbardziej reprezentatywnym dziełem jeśli chodzi o antropologię transcendentalną. Dla tego największego teologa niemieckiego ubiegłego stulecia Objawienie jest propozycją na ciągłe poszukiwanie przez człowieka jedności pomiędzy materią a duchem, immanencją a transcendencją, naturą i łaską. W tym poszukiwaniu jest on „duchem w świecie” i „słuchaczem Słowa”.
Nasze cnoty są najczęściej jedynie przebranymi przywarami, oto motto jakie La Rochfoucauld daje swemu zbiorkowi i istotnie wyraża ono dobrze myśl autora. Głęboki pesymizm, niewiara w naturę ludzką, wieją z tej książeczki. Egoizm, miłość własna, lek lub pragnienie korzyści, oto składniki, które znajduje, ilekroć rozbierze z osłonek jakąkolwiek czynność ludzką: oto co zostaje, gdy ją rozdziać z mniej lub więcej świetnych pozorów.
Fragment Od tłumacza
Niniejszy zbiór esejów jest znakomitym wprowadzeniem do myśli filozoficzno-politycznej Leo Straussa (1899–1973). Ten wybitny myśliciel polityczny – uznawany za jednego z twórców amerykańskiej tradycji neokonserwatywnej – pozwala nam zrozumieć czym jest filozofia polityczna w klasycznym, a więc sokratejskim sensie. Napotkamy tu wszystkie ważne dla Straussa tematy: źródeł cywilizacji zachodniej; ostatecznych uzasadnień myślenia filozoficznego i wiary religijnej; antagonizmu pom...
Życie i dzieło Boecjusza zaciekawiało i intrygowało późniejsze pokolenia. Późnośredniowieczny kalendarz z Pawii 23 października wspomina Boecjusza pod imieniem świętego Seweryna jako męczennika. Już w wieku IX Ado z Wenecji pisze w swojej kronice o Boecjuszu i Symmachu jako o tych, którzy oddali życie „za katolicką wiarę”. Dopiero w czasach późniejszych uczonych zaczął intrygować fakt, dlaczego Boecjusz, filozof i teolog, chrześcijanin, w ostatnim swoim dziele, stojąc w oblic...
Pożegnanie jesieni jest najbardziej znaną powieścią Stanisława Ignacego Witkiewicza. Jej tematem są przeżycia grupy dekadentów (z Atanazym Bazakbalem na czele), którzy na co dzień żyją w dusznej i męczącej atmosferze głębokiego kryzysu egzystencjalnego i kulturowego; w których – jednakże – każdego dnia odzywa się w sposób namacalny potęgujące się poczucie „metafizycznej dziwności istnienia”. Tymczasem ani „rozmowy istotne”, ani też rozmaite eksperymenty psychologiczne i artys...
Tom zawiera zbiór estetycznych rozpraw Fryderyka Schillera w większości niepublikowanych dotąd w języku polskim (wyjątek stanowi fragment jednego z Listów o pięknie). Zasadnicze rozważania nad pięknem zawarte zostały w korespondencji wymienionej zimą i wiosną 1793 pomiędzy Schillerem a jego przyjacielem i miłośnikiem filozofii Kanta – Körnerem. Listy te, nieopublikowane za życia ich autorów, wydzielone i nazwane przez późniejszych niemieckich wydawców Kallias-Briefe (Listy Ka...
Tom obecny dotyczy epoki renesansu, a ściślej, okresu od upadku Konstantynopola w 1453 r. do pokoju augsburskiego w 1555 r. Ze słowem „renesans” dziś kojarzą nam się przede wszystkim wielkie dzieła malarskie, rzeźbiarskie i architektoniczne, o których poniżej nie będzie mowy. Jeśli chodzi o filozofię był to okres martwy: filozofia islamu praktycznie zanikła (z wyjątkiem może Persji), chrześcijańska scholastyka dogorywała, a niczego w jej miejsce jeszcze nie zaproponowano. (…)...
