Życie jest takie, jak staranie o nie, ale jesteśmy bezsilni, bo siłę zabierają nam silni. Ludzkie zachowania są rozpostarte pomiędzy rozumem i sercem, percepcją i pragmatyzmem, intuicją i idealizacją faktu, co w różny sposób tworzy przejście pomiędzy wolnością i bezpieczeństwem. Pytanie, jakie zadałam w książce, nie jest jednolite, bo dotyczy wszystkich wspomnianych kwestii i sprowadza się do analiz tęczy bezpieczeństwa i wolności, jako naczelnego systemu wartości społeczeńst...
Ogromna spuścizna teologiczna Rahnera obejmuje przeszło trzy tysiące pozycji. Studium Słuchacz słowa jest jego najbardziej reprezentatywnym dziełem jeśli chodzi o antropologię transcendentalną. Dla tego największego teologa niemieckiego ubiegłego stulecia Objawienie jest propozycją na ciągłe poszukiwanie przez człowieka jedności pomiędzy materią a duchem, immanencją a transcendencją, naturą i łaską. W tym poszukiwaniu jest on „duchem w świecie” i „słuchaczem Słowa”.
Święty Tomasz był myślicielem uniwersalnym. Rzadko kiedy w historii kultury i nauki spotyka się kogoś, kto uporządkował w sposób jasny tak szeroki horyzont ludzkiej myśli, jak on to właśnie uczynił. Obejmuje on Pismo Święte, Ojców Kościoła, wcześniejszych od niego teologów i autorów świeckich. Całe to ogromne dziedzictwo ludzkiej myśli Tomasz uczynił swoim, przyswoił go sobie, przekształcił w dynamiczną i harmonijną syntezę. Obdarzony był on tak niezwykłą pamięcią, że zapamię...
Niniejszy zbiór esejów jest znakomitym wprowadzeniem do myśli filozoficzno-politycznej Leo Straussa (1899–1973). Ten wybitny myśliciel polityczny – uznawany za jednego z twórców amerykańskiej tradycji neokonserwatywnej – pozwala nam zrozumieć czym jest filozofia polityczna w klasycznym, a więc sokratejskim sensie. Napotkamy tu wszystkie ważne dla Straussa tematy: źródeł cywilizacji zachodniej; ostatecznych uzasadnień myślenia filozoficznego i wiary religijnej; antagonizmu pom...
Mimo ujmującej prostoty filozofia Berkeleya pozostaje przedmiotem niekończących się sporów interpretacyjnych. Toczą się one przede wszystkim wokół dwóch ściśle związanych ze sobą zagadnień. Po pierwsze, od dziesiątków lat spór między badaczami dotyczy kwestii właściwej klasyfikacji berkeleyowskiej filozofii – zażarte debaty wywołuje pytanie o to, czy należy uznać ją za system idealistyczny czy raczej realistyczny? Powodu do tego sporu dostarczył sam Berkeley, który redukując ...
Pożegnanie jesieni jest najbardziej znaną powieścią Stanisława Ignacego Witkiewicza. Jej tematem są przeżycia grupy dekadentów (z Atanazym Bazakbalem na czele), którzy na co dzień żyją w dusznej i męczącej atmosferze głębokiego kryzysu egzystencjalnego i kulturowego; w których – jednakże – każdego dnia odzywa się w sposób namacalny potęgujące się poczucie „metafizycznej dziwności istnienia”. Tymczasem ani „rozmowy istotne”, ani też rozmaite eksperymenty psychologiczne i artys...
W trakcie rozwoju swej myśli teoretycznej Radcliffe-Brown doszedł do wniosku, że spekulatywna historia nie wnosi nic istotnego do zagadnień antropologicznych ani też nie proponuje istotnych rozwiązań z zakresu wiedzy o kulturze. To właśnie te nowe idee umożliwiły Radcliffe’owi-Brownowi porzucenie zainteresowania pochodzeniem danej instytucji i zajęcie się strukturą i funkcją systemów społecznych. Stąd właśnie wynikało również jego poszukiwanie funkcji dla elementów składowych...
W pracy stawiamy tezę, iż myśl Karla Löwitha umożliwia zrekonstruowanie związku łączącego nowoczesność, nihilizm oraz politykę. Nowoczesność przedstawiona jest jako epoka, którą charakteryzują narodziny świadomości historycznej rozstrzygającej o jej odmienności względem starożytności i średniowiecza. Analiza korzeni nowoczesnej świadomości historycznej i wiążącej się z nią historycznej dynamiki stanowi warunek wstępny uchwycenia kierunku rozwoju dziejów Europy. W tym celu Löw...
Prezentujemy niezwykłą pozycję na rynku wydawniczym – dzieje znajomości, a następnie przyjaźni naukowej oraz osobistej dwóch luminarzy polskiego życia filozoficznego – Kazimierza Twardowskiego i Władysława Weryhy, dwóch lokomotyw ciągnących wagon polskiej filozofii przełomu XIX i XX wieku, filarów, na których stanęły wielkie ośrodki polskiej myśli filozoficznej dwudziestolecia międzywojennego: Lwów i Warszawa, dwóch drzew, których owoce do dzisiaj zbieramy. Treść koresponden...
Spór o jedność bądź wielość intelektu cieszy się w literaturze z zakresu historii filozofii średniowiecznej wielką popularnością. Nawet w podręcznikowych zarysach dziejów myśli średniowiecznej polemika z monopsychizmem, wiecznością świata czy krytyką Bożej opatrzności wraz z towarzyszącymi jej potępieniami, przed-stawiana jest jako jeden z centralnych elementów życia intelektualnego lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XIII wieku na Uniwersytecie Paryskim, a tym samym, ze...
Algirdas Greimas jest badaczem religii, literatury oraz semiotykiem, pracującym we Francji, a przy tym autorem prac tłumaczonych na język polski. Jego O bogach i ludziach przedstawia finezyjną próbę rekonstrukcji mitologii litewskiej przy pomocy metody strukturalistycznej w wersji wypracowanej przez Claude‘a Lévi-Straussa. Cztery eseje składające się na książkę odtwarzają z krótkich, fragmentarycznych materiałów folklorystycznych oraz równie ułomnych źródeł historycznych świa...
Doświadczenie religijne utwierdza człowieka w realności innego, boskiego świata nie tym, że dowodzi jego istnienia albo rozmaitymi argumentami przekonuje o konieczności istnienia tego ostatniego, lecz tym, że wprowadza go w żywy, bezpośredni kontakt z rzeczywistością religijną, pokazuje mu ją. Na autentyczną religijną ścieżkę wchodzi wyłącznie ten człowiek, który na swojej życiowej drodze realnie spotkał się z bóstwem, kogo bóstwo dosięgło, na kim wywarło swój przemożny wpływ...
Spośród wielu myślicieli wypowiadających się na temat życia wybrałem trzech najbardziej miarodajnych, to znaczy takich, którzy, moim zdaniem, stosują najbardziej charakterystyczną miarę w podejściu do życia. […] Myśliciele ci reprezentują zwarty ciąg myślenia, jako że stworzone przez nich idee życia ściśle się z sobą splatają. Schopenhauer zainspirował Nietzschego, ten zaś zainspirował Heideggera. W rezultacie mamy tu do czynienia z trzema jakościowo różnymi, ale zarazem dobr...
Znamienne dla „szalonych lat dwudziestych” niemieckiej filozofii było przekształcenie się tradycyjnych prądów filozoficznych w nowe dyscypliny filozoficzne. F i l o z o f i a ż y c i a, reprezentowana przez tak różnych autorów jak Nietzsche, Dilthey czy Bergson, staje się punktem wyjścia dla ustanowienia a n t r o p o l o g i i f i l o z o f i c z n e j, za której podstawowe teksty założycielskie uchodzą Stanowisko człowieka w kosmosie Schelera (1927) oraz Die Stufen des Orga...
Prezentujemy Czytelnikom, po raz pierwszy w całości, lwowskie wykłady akademickie Profesora Kazimierza Twardowskiego. Prowadził je nieprzerwanie w latach 1895-1931, tj. od przyjazdu do Lwowa, aż do przejścia na emeryturę. Wykłady próbujemy odczytać i poddać krytycznemu opracowaniu na podstawie rękopisów i maszynopisów archiwalnych złożonych w Archiwum Połączonych Bibliotek WFiS UW, IFiS PAN i PTF oraz Polskiej Akademii Nauk Archiwum w Warszawie, Archiwum Profesora Kazimierza ...
Książka jest komentarzem fragmentu „Księgi rodzaju” Starego Testamentu, w którym stary Patriarcha Abraham zostaje postawiony w obliczu nakazu Boga do uśmiercenia swojego syna Izaaka. Duńczyk zarysowuje tu w sposób niebanalny, a jednocześnie przejmujący, tak zwaną sytuację konfliktową, doniosły problem etyczny, wskazując jednocześnie na różne sposoby jej rozstrzygania, jako że od czasu zamordowania Abla w izraelskiej społeczności obowiązywała norma „nie zabijaj”, a teraz ten s...
W dialogu Platona Sofista jest mowa, że w filozofii toczy się spór o to, jakim bytom przysługuje rzeczywiste istnienie. Po jednej stronie sporu są ci, którzy uznają, że realnie istnieją tylko konkretne jednostkowe rzeczy materialne dostępne dzięki poznaniu zmysłowemu; po drugiej stronie zaś ci, którzy realne istnienie przypisują jedynie bezcielesnym ideom dostępnym w poznaniu umysłowym. Ten spór jest tak ostry i namiętny, że Platon określa go jako gigantomachię, czyli mitolog...
„KOCIE SPRAWY W SZTUCE” to kolejna, po „Galerii mojego psa” książka Alicji Szubert-Olszewskiej o tematyce animalistycznej – powstała w wyniku współpracy z miesięcznikiem „Kocie Sprawy”. Bohaterami jej są koty domowe i dzikie, malowane, rysowane i rzeźbione w różnych epokach i kulturach. Książki na podobny temat ukazywały się już za granicą. Tym, co różni „Kocie sprawy w sztuce” od pozycji zagranicznych, jest fakt, że uwzględniono tam prace znakomitych polskich artystów. To...
Uczta życia zaspakaja zgodnie z porzekadłem nie tyle apetyt i głód fizjologiczny, lecz duchowy. Jest trafnym syntetycznym studium porównawczym, ukazującym kulturowe: religijne, estetyczne, środowiskowe uwarunkowania nie tylko składu menu, opisu i charakterystyki tego co ludzie w różnych kręgach kulturowych jedzą, lecz głównie jak jedzą. Autorka podejmuje udaną próbę opisu i wyjaśnienia niezwykle skomplikowanego procesu kształtowania się różnych wzorów wspólnego jedzenia, sp...
Opowiadania wchodzące w skład Sklepów cynamonowych i Sanatorium Pod Klepsydrą to utwory napisane liryczną prozą poetycką. Podstawową materię tematyczną stanowią w obydwu cyklach reminiscencje z okresu dzieciństwa i wczesnej młodości narratora-bohatera (noszącego imię Józef). Są to jednak „wspomnienia” dość osobliwe – w oryginalny sposób przeniesione w sferę „mitu”. Utwory Schulza obfitują bowiem w bogactwo motywów, obrazów i symboli, a także epatują różnorodnością podtekstów....
