W pracy stawiamy tezę, iż myśl Karla Löwitha umożliwia zrekonstruowanie związku łączącego nowoczesność, nihilizm oraz politykę. Nowoczesność przedstawiona jest jako epoka, którą charakteryzują narodziny świadomości historycznej rozstrzygającej o jej odmienności względem starożytności i średniowiecza. Analiza korzeni nowoczesnej świadomości historycznej i wiążącej się z nią historycznej dynamiki stanowi warunek wstępny uchwycenia kierunku rozwoju dziejów Europy. W tym celu Löw...
Prezentujemy niezwykłą pozycję na rynku wydawniczym – dzieje znajomości, a następnie przyjaźni naukowej oraz osobistej dwóch luminarzy polskiego życia filozoficznego – Kazimierza Twardowskiego i Władysława Weryhy, dwóch lokomotyw ciągnących wagon polskiej filozofii przełomu XIX i XX wieku, filarów, na których stanęły wielkie ośrodki polskiej myśli filozoficznej dwudziestolecia międzywojennego: Lwów i Warszawa, dwóch drzew, których owoce do dzisiaj zbieramy. Treść koresponden...
Traktat O kontemplacji Boga Wilhelm (ok. 1085–1148) napisał, gdy pełnił funkcję opata benedyktyńskiego klasztoru w Saint Thierry (ok. 1119–1120). Przez długi czas autorstwo Wilhelmowego dzieła przypisywano Bernardowi z Clairvaux (1090–1153). Najprawdopodobniej opat z Clairvaux posiadał kopię owego dzieła. Nie wyklucza się też, że sławny traktat Bernarda O miłowaniu Boga (De diligendo Deo), który powstał między 1125 a 1126 rokiem, jest odpowiedzią na dzieło mistrza z Saint ...
(…) nieodparty jest urok tej holistycznej wizji rzeczywistości, która w całym swoim dynamicznym rozwoju wychodzi z Boga i ku Niemu zmierza. Dla zrozumienia tego procesu człowiekowi zostały dane dwie księgi: księga Pisma i księga Natury. Człowiek powinien jednak nauczyć się właściwego odczytywania i interpretacji tych tekstów, gdyż sens każdego z nich jest w zasadzie nieskończony. To zadanie nałożone na człowieka ma szczególny charakter, gdyż oba te teksty powstały dla człowie...
Spór o jedność bądź wielość intelektu cieszy się w literaturze z zakresu historii filozofii średniowiecznej wielką popularnością. Nawet w podręcznikowych zarysach dziejów myśli średniowiecznej polemika z monopsychizmem, wiecznością świata czy krytyką Bożej opatrzności wraz z towarzyszącymi jej potępieniami, przed-stawiana jest jako jeden z centralnych elementów życia intelektualnego lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XIII wieku na Uniwersytecie Paryskim, a tym samym, ze...
Algirdas Greimas jest badaczem religii, literatury oraz semiotykiem, pracującym we Francji, a przy tym autorem prac tłumaczonych na język polski. Jego O bogach i ludziach przedstawia finezyjną próbę rekonstrukcji mitologii litewskiej przy pomocy metody strukturalistycznej w wersji wypracowanej przez Claude‘a Lévi-Straussa. Cztery eseje składające się na książkę odtwarzają z krótkich, fragmentarycznych materiałów folklorystycznych oraz równie ułomnych źródeł historycznych świa...
Doświadczenie religijne utwierdza człowieka w realności innego, boskiego świata nie tym, że dowodzi jego istnienia albo rozmaitymi argumentami przekonuje o konieczności istnienia tego ostatniego, lecz tym, że wprowadza go w żywy, bezpośredni kontakt z rzeczywistością religijną, pokazuje mu ją. Na autentyczną religijną ścieżkę wchodzi wyłącznie ten człowiek, który na swojej życiowej drodze realnie spotkał się z bóstwem, kogo bóstwo dosięgło, na kim wywarło swój przemożny wpływ...
Dzieło jest owocem dojrzałej refleksji zarówno nad filozofią historii, jak też nad praktyką pracy historyka. Zasadnicza koncepcja Autora odwołuje się do spojrzenia metodologicznego na historię równoważącego odwołania do teorii poznania zakorzenionej w filozofii klasycznej oraz do współczesnych mu koncepcji wywodzących się z rewolucji Kantowskiej, następnie poprzez Hegla, Diltheya, Webera, Ortegę y Gasseta do Croce, Oakeshotta, Arona itd. Celem Autora, co pisze we Wprowadzeniu...
Mamy nadzieję, że prezentowane po raz pierwszy w polskiej literaturze filozoficznej wykłady Twardowskiego w ramach stworzonego przez niego specjalnie cyklu Filozofia w wieku XIX, przybliżą polskiemu czytelnikowi trudną skądinąd problematykę filozofii nowożytnej. Były one jedynymi w swoim rodzaju tekstami historyczno-filozoficznymi w obszarze całej polskiej literatury filozoficznej, w których krok po kroku w sposób merytoryczny i systematyczny zostały przedstawione wydarzenia ...
Spośród wielu myślicieli wypowiadających się na temat życia wybrałem trzech najbardziej miarodajnych, to znaczy takich, którzy, moim zdaniem, stosują najbardziej charakterystyczną miarę w podejściu do życia. […] Myśliciele ci reprezentują zwarty ciąg myślenia, jako że stworzone przez nich idee życia ściśle się z sobą splatają. Schopenhauer zainspirował Nietzschego, ten zaś zainspirował Heideggera. W rezultacie mamy tu do czynienia z trzema jakościowo różnymi, ale zarazem dobr...
Znamienne dla „szalonych lat dwudziestych” niemieckiej filozofii było przekształcenie się tradycyjnych prądów filozoficznych w nowe dyscypliny filozoficzne. F i l o z o f i a ż y c i a, reprezentowana przez tak różnych autorów jak Nietzsche, Dilthey czy Bergson, staje się punktem wyjścia dla ustanowienia a n t r o p o l o g i i f i l o z o f i c z n e j, za której podstawowe teksty założycielskie uchodzą Stanowisko człowieka w kosmosie Schelera (1927) oraz Die Stufen des Orga...
Prezentujemy Czytelnikom, po raz pierwszy w całości, lwowskie wykłady akademickie Profesora Kazimierza Twardowskiego. Prowadził je nieprzerwanie w latach 1895-1931, tj. od przyjazdu do Lwowa, aż do przejścia na emeryturę. Wykłady próbujemy odczytać i poddać krytycznemu opracowaniu na podstawie rękopisów i maszynopisów archiwalnych złożonych w Archiwum Połączonych Bibliotek WFiS UW, IFiS PAN i PTF oraz Polskiej Akademii Nauk Archiwum w Warszawie, Archiwum Profesora Kazimierza ...
Książka jest komentarzem fragmentu „Księgi rodzaju” Starego Testamentu, w którym stary Patriarcha Abraham zostaje postawiony w obliczu nakazu Boga do uśmiercenia swojego syna Izaaka. Duńczyk zarysowuje tu w sposób niebanalny, a jednocześnie przejmujący, tak zwaną sytuację konfliktową, doniosły problem etyczny, wskazując jednocześnie na różne sposoby jej rozstrzygania, jako że od czasu zamordowania Abla w izraelskiej społeczności obowiązywała norma „nie zabijaj”, a teraz ten s...
Można w działalności Akademii, w jej późnej fazie, dostrzec dwie tendencje. Z jednej strony utrzymana zostaje koncepcja matematycznego przyrodoznawstwa i głębokie studia nad naturą świata, którą reprezentują Euklides i Eratostenes. Z drugiej strony pojawiają się rozbudowane analizy związane ze zrozumieniem istoty ludzkiej egzystencji. Chodzi przede wszystkim o problematykę etyczną oraz zagadnienie optymalizacji życia, skutkujące stanem zadowolenia i szczęścia. Jest to konsekw...
„KOCIE SPRAWY W SZTUCE” to kolejna, po „Galerii mojego psa” książka Alicji Szubert-Olszewskiej o tematyce animalistycznej – powstała w wyniku współpracy z miesięcznikiem „Kocie Sprawy”. Bohaterami jej są koty domowe i dzikie, malowane, rysowane i rzeźbione w różnych epokach i kulturach. Książki na podobny temat ukazywały się już za granicą. Tym, co różni „Kocie sprawy w sztuce” od pozycji zagranicznych, jest fakt, że uwzględniono tam prace znakomitych polskich artystów. To...
Uczta życia zaspakaja zgodnie z porzekadłem nie tyle apetyt i głód fizjologiczny, lecz duchowy. Jest trafnym syntetycznym studium porównawczym, ukazującym kulturowe: religijne, estetyczne, środowiskowe uwarunkowania nie tylko składu menu, opisu i charakterystyki tego co ludzie w różnych kręgach kulturowych jedzą, lecz głównie jak jedzą. Autorka podejmuje udaną próbę opisu i wyjaśnienia niezwykle skomplikowanego procesu kształtowania się różnych wzorów wspólnego jedzenia, sp...
Opowiadania wchodzące w skład Sklepów cynamonowych i Sanatorium Pod Klepsydrą to utwory napisane liryczną prozą poetycką. Podstawową materię tematyczną stanowią w obydwu cyklach reminiscencje z okresu dzieciństwa i wczesnej młodości narratora-bohatera (noszącego imię Józef). Są to jednak „wspomnienia” dość osobliwe – w oryginalny sposób przeniesione w sferę „mitu”. Utwory Schulza obfitują bowiem w bogactwo motywów, obrazów i symboli, a także epatują różnorodnością podtekstów....
Hrabina Cosel należy do najbardziej znanych i najczęściej wydawanych powieści Józefa Ignacego Kraszewskiego. W nadzwyczaj bogatym dorobku literackim pisarza zajmuje z pewnością szczególne miejsce. Przede wszystkim jako wybitne osiągnięcie artystyczne. Ale nie tylko. Wraz z kolejnymi powieściami: Brühlem i Z siedmioletniej wojny stanowi nieodłączną część tzw. trylogii saskiej, która w sposób zajmujący i barwny, a do tego jeszcze niezwykle sugestywny, opisuje czasy panowania We...
„Kafka pokazał w tej powieści wtargnięcie prawa w życie człowieka, pokazał je niejako in abstracto. Nie uczynił tego konkretnie na podkładzie rzeczywistego, jednostkowego losu. Nie dowiadujemy się do końca, na czym polegała wina Józefa K., nie poznajemy tej formy prawdy, jaką życie jego miało wypełnić. Kafka daje jedynie atmosferę zetknięcia życia ludzkiego z pozaludzką, najwyższą prawdą, jego klimat i aurę. Genialny czyn artystyczny tej powieści leży w tym, że Kafka znalazł...
Właściwa ekonomia, respektująca porządek moralny i bytowy, jest zbawieniem narodów i filozofią tworzenia, a jej rozwiązania dotyczą czasoprzestrzeni i respektu przed przemijaniem. Tym samym wybór decyzji opiera się na rozróżnieniu pomiędzy skutecznością, sprawnością, elastycznością a efektywnością, gdzie w mianowniku znajdują się etyka i finanse. Gdzie zatem znajduje się miejsce na właściwe działanie? Logistyka to dziedzina wiedzy o racjonalnym, kompleksowym, ekonomicznym ora...
W. Julian Korab-Karpowicz, Tractatus politico-philosophicus: Traktat polityczno-filozoficzny, wzorowany na Traktacie logiczno-filozoficznym Ludwiga Wittgensteina, jest dziełem z dziedziny filozofii polityki, którego cele to ustalenie zasad dobrego państwa i szczęśliwego społeczeństwa oraz wskazanie dalszego kierunku ewolucji ludzkości. Książka, będąca po części odpowiedzią na idee zawarte w Traktacie logiczno-filozoficznym Ludwiga Wittgensteina, próbuje udowodnić, że świat t...
Ale w XXI wieku historia się nie skończyła, tak jak to obwieściło wielu proroków, historia bowiem zaczyna się ponownie. Istnieje pokusa pokonania demokratycznych mechanizmów i ich obejścia drogą szybkich manewrów stosujących przemoc w nieprzewidywalnej formie. W morzu globalizacji pływają organizacje finansowe, przemysłowe i polityczne o charakterze międzynarodowym, których genealogie i koligacje stają się nieuchwytne. Zaczyna panować kosmopolityzm na niespotykaną skalę, op...
James jest nie tyle filozofem systematycznym, ile mędrcem życiowym: człowiekiem umiejącym rozumnie i serdecznie w duszę bliźniego zaglądać. Możemy się z nim tu i ówdzie nie zgadzać, czytając go jednak nie oprzemy się płynącej z każdej niemal stronicy spokojnej i mocnej pogodzie wewnętrznej, która niewątpliwie podniesie nas na duchu.
fragment Przedmowy tłumacza
