Praca, którą daję czytelnikowi, jest pierwszą próbą zobrazowania wojen bałtyckich na przestrzeni dziejów (od połowy średniowiecza, tj. od czasów, kiedy Morze bałtyckie staje się możliwą do odtworzenia widownią walki - do doby obecnej). Pragnąłbym gorąco, aby ta pierwsza próba, podjęta przez Polaka a obejmująca wszystkie wojny bałtyckie, mimo nieodłącznych przy tego rodzaju przedsięwzięciu usterek, zachęciła do dalszych badań w tej dziedzinie nie tylko Polaków, lecz nawet ich ...
Wczesnym rankiem 2 sierpnia 1914 r., w towarzystwie jednostek eskortujących, niemieckie okręty podwodne wyszły z portu w Helgolandzie. Nie obciążono ich nazbyt ryzykownym zadaniem: U-Bootom polecono wyjść w morze i zająć wyznaczone pozycje obserwacyjne wokół wyspiarskiej fortecy. Po przybyciu na miejsce miały przyczaić się w morskiej toni i w ciągu godzin dziennych trzymać wartę, a wieczorem powrócić do portu. Jednostki eskortowe, po bezpiecznym odprowadzeniu swoich podopiecz...
Zakres niniejszego wydania obejmuje przebieg I wojny śląskiej z lat 1740-1741. Książka można podzielić na dwie części. Pierwsza z nich opisuje działania wojenne od wkroczenia Prusaków na Śląsk w listopadzie 1740 roku aż do podpisania 9 października aktu z Klein-Schnellendorf. Druga część pracy stanowi omówienie kampanii wojennej z końca 1741 roku oraz działań, które przetoczyły się przez Śląsk, Morawy oraz Górną Austrię w 1742 roku. Publikację zamyka przedstawienie zawiłych r...
Dom Radziwiłłów należał do najznakomitszych i najsilniejszych na Litwie. Jego początki sięgają czasów pogańskich i według podań familijnych i narodowych wypływa ze szczepu wielkich książąt litewskich, z dynastii Dowsprunga. Głową i przodkiem tego domu ma być Lizdejko, od lizda (po litewsku: gniazdo) tak nazwany, dlatego, że został znaleziony w orlim gnieździe. Podanie o tym jest następujące; w roku 1283 Dowmund, książę uciański i połocki, brat wielkiego księcia litewskiego N...
„Postrach całego świata” – tak w XVI w. Europejczycy nazywali Imperium Osmańskie. Turcy seldżuccy [tak w oryginale, w rzeczywistości tu i dalej chodzi oczywiście o Turków osmańskich – przyp. tłum.], którzy pojawili się w Azji Mniejszej pod koniec XIII w., już półtora stulecia później podbili znaczną część Półwyspu Bałkańskiego i zajęli stolicę Cesarstwa Bizantyńskiego – Konstantynopol. I chociaż początkowo mało kto traktował ich poważnie, jako że walki prowadzone przez Seldżu...
W przedstawianiu działalności Chmielnickiego, oparty nie o teorie polityczne i sentymentalny romantyzm historyczny, lecz o fakty i tylko o fakty, doszedłem do zupełnie innego przekonania w poglądach moich na Kozaczyznę i jej walki niż większość moich poprzedników. Jeżeli o winach może być mowa, to winnymi byli Kozacy i ich przywódcy, pozbawieni wszelkiego zmysłu politycznego, a popychani w wir bezbrzeżnej swawoli, dzięki jedynie dzikości swoich uczuć, niepohamowanej rozlewnoś...
Wśród nieprzeliczonej rzeszy świętych, żaden nie posiadł tak wielkiej w dzisiejszych czasach sławy jak św. Franciszek. U niego to miłość Boża uwydatniła się w cnotach, najbardziej wzruszających serce teraźniejszego człowieka; tym bardziej mu imponują, im mniej sam jest skłonny je pełnić: w miłości bliźniego i ubóstwie. Chwała św. Franciszka trwała przez całe średniowiecze, podczas nowowierstwa w. XVI i oświecenia wolteriańskiego doznała zaciemnienia; dzisiejsze czasy dopiero...
Wraz z rozwojem XIII-wiecznej taktyki zakładającej współpracę kuszników z ciężkozbrojnymi włócznikami, zaczęły pojawiać się warunki umożliwiające odparcie ataku muzułmańskich konnych łuczników, a następnie ciężkozbrojnych kopijników. Piechota była o wiele tańsza w utrzymaniu i prostsza w wyszkoleniu niż rycerstwo, oraz co najważniejsze, liczniejsza. W związku z tym wypracowano rozwiązania taktyczne, przy pomocy których liczniejsze i bardziej zróżnicowane oddziały piechoty, od...
Wśród nieprzeliczonej rzeszy świętych, żaden nie posiadł tak wielkiej w dzisiejszych czasach sławy jak św. Franciszek. U niego to miłość Boża uwydatniła się w cnotach, najbardziej wzruszających serce teraźniejszego człowieka; tym bardziej mu imponują, im mniej sam jest skłonny je pełnić: w miłości bliźniego i ubóstwie. Chwała św. Franciszka trwała przez całe średniowiecze, podczas nowowierstwa w. XVI i oświecenia wolteriańskiego doznała zaciemnienia; dzisiejsze czasy dopiero ...
„ORP Krakowiak, ORP Kujawiak i ORP Ślązak…” to publikacja mająca za zadanie przedstawić służbę ORP Krakowiak, ORP Kujawiak i ORP Ślązak w II wojnie światowej, równocześnie opisując ich załogę i jej koleje życiowe oraz krótko scharakteryzować ten typ okrętów. Dla Polskiej Marynarki Wojennej były to jednostki nietypowe, gdyż jako jedyne należały do tzw. „niszczycieli eskortowych” (a dokładniej do typu „Hunt II”), których konstrukcja odbiegała od większych niszczycieli zarówno w...
Dzieło niniejsze jest niejako uzupełnieniem niedawno wydanego „Albumu wojska polskiego z 1831 r.”, który doznał tak sympatycznego przyjęcia ze strony naszej publiczności. Tam przedstawiony dawny żołnierz polski w barwnym stroju według różnych pułków, oddziałów, i różnej broni – tu skreślony jego udział w tym krwawym dramacie, jaki rozgrywał się nad Wisłą, między dwoma pokrewnymi narodami. Podczas gdy tam chodziło nam o zebranie w jedną całość mundurów pięknych, które były roz...
Do niniejszej edycji wybraliśmy pięć źródeł narracyjnych, którymi są: „Diariusz obozowy w roku 1653. Od ruszenia się K.J.Mci ze Lwowa die 19. Augusti”; „Krótka narratywa ekspedycji w roku 1653 po świątkach przeciwko rebelii kozackiej z potęgą tatarską po szósty raz stoczonej”; „Komisja soczawska przez p. Machowskiego oboźnego wojskowego komisarza J.K.Mci odprawiona in Octobre [1653]”; „Relacja o kapitulacji Suczawy” i fragment „Kroniki wypadków historycznych od r. 1598-1699”....
Praca Gustave’a Schlumbergera, którą oddajemy do rąk czytelników, była pierwszą biografią Renalda, w której autor wykorzystywał znane wówczas źródła, zarówno łacińskie, jak i muzułmańskie czy ormiańskie. Francuski historyk wykreował więc obraz Renalda z Châtillon jako typowego przedstawiciela frankijskich krzyżowców w Outremer w XII w. Z jednej strony nie kryje podziwu dla jego energii i dokonań, z drugiej zaś czyni go jeśli nie głównym winowajcą, to na pewno współwinnym klęs...
Eduard von Höpfner urodził się w 1797 roku w Berlinie w rodzinie wojskowej, po ukończeniu gimnazjum wstąpił do korpusu kadetów, jednak w 1813 roku przerwał naukę i wstąpił na ochotnika do pułku dragonów, z którym wziął udział w kampaniach lat 1813-1814. Po powrocie w 1816 roku w stopniu podporucznika do Prus rozpoczął służbę garnizonową, którą w 1820 roku przerwało wstąpienie do Szkoły Wojskowej, w tym czasie przejawiał zainteresowanie nie tylko wojskowością, ale również filo...
Nowy podatek miał w systemie skarbowości dawnej Rzeczypospolitej doniosłe znaczenie, gdyż był jednym z nielicznych stałych dochodów państwowych a przeznaczony na potrzeby wojska przyczyniał się do wzmocnienia siły obronnej państwa. Podkreślić przy tym wypada, że nowo wprowadzona danina nie była zamianą pewnych świadczeń w naturze, składanych uprzednio przez dobra królewskie i duchowne na rzecz wojska, na opłatę pieniężną, jak to dotąd w literaturze niesłusznie przyjmowano. Sk...
Oddawana do rąk polskiego czytelnika książka nawiązuje bezpośrednio do pierwszego wydania pracy E. J. Kinga. Ze względu na logikę prezentowanej w niej narracji oraz interesujący sposób przedstawienia niektórych założeń, powstrzymałem się od poważniejszych ingerencji w samą treść pracy, poprawiając nieliczne występujące błędy oraz zaznaczając w przypisach odwołania do nowszej literatury. W ten sposób ciągłość prezentowanej wizji dziejów szpitalników nie została zaburzona, a cz...
Trzytomowe Dzieje malarstwa w Polsce, które oddajemy do rąk czytelników, ukazały się po raz pierwszy w latach 1925-1929. Opracowanie w sposób syntetyczny ukazuje rozwój i przeobrażenia malarstwa polskiego, wpływy i inspiracje oraz charakter wewnętrznych przemian, jakim ulegało w kolejnych epokach. Feliks Kopera jako muzeolog i konserwator wzbogacił publikację o wartościowe i cenne wnioski, związane m.in. z ówczesnym stanem fizycznym i technicznym poszczególnych dzieł, ingeren...
Borowiak pokazuje […] dzieje naszej floty ze wszystkimi jej blaskami i cieniami. Dorobił się opinii autora kontrowersyjnego. Nieraz zarzucano mu „szkalowanie” dobrego imienia Marynarki Wojennej i stawianie ryzykownych tez dla taniego poklasku. Kłopot z Borowiakiem polega jednak na tym, że jak do tej pory, nikt nie podważył jego teorii.
„Nasze Morze”
Pomiędzy 69 a 161 r. skład rzymskich legionów uległ całkowitemu przeobrażeniu. Chociaż Italików niemal zupełnie zastąpili rekruci z prowincji, „rzymskość” tych Germanów, Panończyków, Hiszpanów, Afrykańczyków i Syryjczyków, scementowana w samotnych twierdzach nadgranicznych, była zadziwiająco silna. Podobnie jak italscy chłopi-żołnierze, którzy setki lat wcześniej walczyli z Pyrrusem i Hannibalem, legioniści rodem z prowincji byli przesiąknięci tradycyjnym etosem armii rzymski...
W połowie XVI stulecia pojawił się nowy typ żaglowca, zaprojektowany specjalnie po to, aby przewozić bogactwo Ameryk do Hiszpanii. Mowa o galeonie; przez następny wiek okręty te służyły Hiszpanii, transportując skarby, prowadząc bitwy i stając się symbolem hiszpańskiej potęgi. W książce w pełni omówiono rozwój i konstrukcje hiszpańskich galeonów, a także ich uzbrojenie i załogę potrzebną do wybudowania i utrzymania tych okrętów. Autor zbadał także rolę galeonów jako statków s...
Trzecia część pracy Charlesa Webstera i Noble Franklanda nosi tytuł Zwycięstwo, który jest dobrym określeniem sukcesów odnoszonych przez brytyjskie bombowce strategiczne w omawianym w tym tomie okresie. W latach 1944-1945 połączona aliancka ofensywa bombowa w końcu zaczęła przynosić rezultaty, jakie planowano jeszcze przed wojną. Równocześnie stało się oczywiste, że nie sprawdziły się wizjonerskie teorie, które trzy dekady wcześniej przyświecały powstaniu sił powietrznych teg...
Minął czas, kiedy w historii wojskowej okresu Cesarstwa dopatrywano się stale postępującego upadku starorzymskich instytucji. Przeciwnie, musimy doszukiwać się w niej dwóch zdecydowanie różnych epok, z których każda miała swój okres rozkwitu i upadku. Początek pierwszego okresu i jednocześnie jego rozkwit wiąże się ściśle z imieniem wielkiego Augusta, a jej pozornie beznadziejny upadek rozpoczyna się wraz ze strasznymi ciosami, które Septymiusz Sewer i jego zwyrodniały syn Ka...
Słownik biograficzny oficerów polskich drugiej połowy XVII wieku obejmuje ogółem 554 biogramy dowódców i urzędników wojskowych czynnych w siłach zbrojnych Rzeczypospolitej w latach 1648-1699. W aspekcie zawodowym zaprezentowano biogramy 338 oficerów armii koronnej zaciągu narodowego (jazda i piechota) oraz 216 oficerów zakwalifikowanych do jednostek zaciągu cudzoziemskiego (jazda, piechota, dragonia, artyleria).
Problematyka zawarta w pierwszych dwóch studiach poświęconych drugiej wojnie punickiej („Kryteria wyboru dowódców armii rzymskiej” oraz „Kartagiński system dowodzenia w Hiszpanii”) w dotychczasowej literaturze przedmiotu nie doczekała się większej uwagi bądź systematycznej analizy. Wywody Autora sprawiają, że niektóre z obowiązujących opinii dotyczących umiejętności oraz kompetencji wojskowych rzymskich i kartagińskich dowódców wymagają innego spojrzenia, a rozgrywające się n...
Historia najnowsza obejmuje okres od zakończenia nowożytności, czyli przełom XVIII i XIX wieku, aż do czasów współczesnych. Dlatego wiele książek z kategorii „Historia najnowsza” poświęconych jest wojnom światowym, powstaniu warszawskiemu czy okresowi PRL-u. Pozycje przedstawiające czasy II wojny światowej stanowią tak dużą część książek, że zostały umieszczone w odrębnej podkategorii „II wojna światowa”. Główny trzon kategorii „Historia najnowsza” stanowią książki oscylujące wokół tematyki wojen światowych („Legiony – droga do legendy” Marka A. Koprowskiego, „Niewygodny Polak” Macieja Bernatta-Reszczyńskiego), powstania warszawskiego („Duch ’44. Siła ponad słabością” Stanisława Zasady), PRL-u („»Ciekawe« życie w PRL-u. I co dalej?” Bogusława Homickiego) oraz Solidarności („Tu radio Solidarność” Pawła Pietkuna). Jednak znaleźć tu można także takie publikacje jak „Kobiety wywiadu” Przemysława Słowińskiego, który przedstawia biografie najsłynniejszych agentek i szpiegów, m.in. Mathilde Carré, Coco Chanel czy Krystyny Skarbek. W tej kategorii znajduje się też „Epilog do »Kamieni na szaniec«” profesora Grzegorza Nowika, ukazujący szerzej tło wydarzeń przedstawionych przez Aleksandra Kamińskiego w jego słynnej książce. Najnowszej historii poświęcona została chociażby „Polska 1945–2015. Historia polityczna” Andrzeja Piaseckiego i Ryszarda Michalaka – jedna z niewielu monografii przedstawiających w takiej formie losy współczesnej Polski. Nie może zabraknąć także opisów brawurowych ucieczek, m.in. z obozów śmierci – Auschwitz, Sobiboru, sowieckich łagrów czy pilnie strzeżonych twierdz, które w „Słynnych ucieczkach Polaków” opisał Andrzej Fedorowicz.
