Przestrogi dla Polski to rozprawa Stanisława Staszica, która została opublikowana w trakcie trwania Sejmu Czteroletniego. Autor postuluje w niej wprowadzenie zmian, które miałyby wpłynąć na poprawę sytuacji w kraju.Wśród jego sugestii znajdują się: zniesienie liberum veto, nadanie prawa wolności osobistej chłopom, objęcie prawami mieszczan, utworzenie sojuszu między arystokracją a mieszczanami, odwołanie się do republikańskiej myśli oświeceniowej. Rozprawa po raz pierwszy zos...
Szewcy to dramat autorstwa Stanisława Ignacego Witkiewicza pisany w latach 1931–1934, a wydany po raz pierwszy w Krakowie w roku 1948.Autor oprócz pisania słynie również z malarstwa. Zajmował się też fotografią oraz filozofią. Jego niektóre utwory doczekały się ekranizacji. Wśród jego dzieł są powieści, dramaty, pisma estetyczne czy filozoficzne.W Szewcach pokazany jest świat przyszłego społeczeństwa, społeczeństwa, które jest zautomatyzowane, a w konsekwencji pokazano równie...
Bezwarunkowa miłość dziecka do rodzica potrafi zdziałać cuda. To właśnie dzieci wykreował Mickiewicz w utworze Powrót taty na pierwszoplanowych bohaterów.W scenie rozpoczynającej balladę zmartwiona kobieta prosi swe dzieci o modlitwę w intencji rychłego powrotu do domu ich nieobecnego, trudniącego się kupiectwem ojca. Rodzeństwo udaje się na pobliskie wzgórze, na którym znajduje się święty obraz. Dzieci gorliwie odmawiają modlitwę, wykonując przy tym charakterystyczne dla rel...
Między miłością a nienawiścią istnieje cienka granica, którą bardzo łatwo przekroczyć.Świtezianka to ballada autorstwa Adama Mickiewicza. Po raz pierwszy została opublikowana w 1822 roku w wydanym w Wilnie tomiku Ballady i romanse. Uważa się, że wydanie wspomnianego zbioru stanowi początek epoki romantyzmu w Polsce.Tłem wydarzeń opisanych w balladzie jest miejsce dobrze znane Mickiewiczowi z młodości — jezioro Świteź znajdujące się w okolicach Nowogródka (dzisiejsza Białoruś)...
Beniowski to utwór Juliusza Słowackiego przynależący do gatunku poematu dygresyjnego. Po raz pierwszy został opublikowany w 1841 roku.Tytułowy bohater, Maurycy Beniowski, to młody awanturnik, szlachcic podolski. Po przehulaniu odziedziczonego majątku rusza w podróż po świecie, gdzie spotykają go liczne przygody, m.in. obrona Baru, wyprawa na Krym.Oś fabularna jest dla Słowackiego pretekstem do realizacji gatunku, jakim jest poemat dygresyjny. Według literaturoznawców około po...
…liceum i technikum. Hymn do miłości ojczyzny Ignacego Krasickiego (zaczynający się od słynnych słów „Święta miłości kochanej ojczyzny…”) był pierwszym w czasach rozbiorów utworem należącym do polskiej liryki patriotycznej. Przedstawiał on program radykalnego patriotyzmu, zakładający, że za ojczyznę należy nawet oddać życie. Ignacy Krasicki zadebiutował swym wierszem w 1774 roku na jednym z obiadów czwartkowych organizowanych przez króla Stanisława Augusta.Hymn do miłości oj...
„Minimum słów, maksimum treści” — hasło przewodnie Awangardy Krakowskiej głośno wybrzmiewa z poezji Józefa Czechowicza, który pomimo odrzucenia głoszonego przez nią pragmatycznego światopoglądu, inspirował się jej założeniami.Józef Czechowicz jest uznawany za jednego z najznakomitszych poetów polskich XX wieku. Urodził się w 1903 roku w Lublinie. Tworzył w epoce dwudziestolecia międzywojennego. Był aktywnym uczestnikiem życia kulturalnego swojego rodzinnego miasta. Pracował w...
Cierpienia młodego Wertera autorstwa Johanna Wolfganga Goethego to jedno z najsłynniejszych dzieł preromantyzmu i okresu Sturm und Drang.To powieść epistolarna, czyli napisana w formie serii listów, której głównym bohaterem jest Werter, nieszczęśliwie zakochany w Lotcie. Ukochana mężczyzny jest mężatką, jednak nie potrafi on zrezygnować z miłości wobec kobiety i ciągle utrzymuje z nią kontakt, a nawet zaprzyjaźnia się z jej mężem. Wewnętrzne rozterki ukazują jednak, w jak tru...
Psalmodia polska to literacki testament siedemnastowiecznego poety, sarmackiego historyka i moralisty, wzorowany na psalmach biblijnych, będący rozliczeniem Wespazjana Kochowskiego z własnym życiem, które przypadło na wyjątkowo burzliwy okres w dziejach.Autor podejmuje uniwersalne tematy dotyczące relacji między Bogiem a człowiekiem, ale też daje wyraz barokowej, kontrreformacyjnej religijności, nieznoszącej żadnych „szyzmatyków” i „dyssydentów”, a także formułuje ówczesną po...
Monachomachia to poemat heroikomiczny autorstwa Ignacego Krasickiego. Osią jego treści jest spór między dwoma zakonami — karmelitami i dominikanami.W poemacie odkryte zostały wady charakteryzujące duchownych. Pobudziło to do ostrych głosów krytyki wobec autora, który sam do duchowieństwa należał. Krasicki nie występował jednak, jak mu zarzucano, przeciw religii i zakonnikom w ogóle, ale piętnował największe ułomności — pijaństwo, zacofanie, obłudę. Pierwotnie, w 1778 roku, ut...
Gargantua i Pantagruel, tytułowi bohaterowie powieści Francois Rabelais'go, to olbrzymy znane francuskiej publiczności z podań ludowych.Podobno Rabelais kupił na straganie anonimowe dzieło opisujące losy Gargantui, a lektura utworu zainspirowała go napisania własnej wersji dziejów olbrzyma oraz jego syna, Pantagruela. Powieść przedstawia życie bohaterów od samego początku — włącznie z historią ich poczęcia i narodzin; ukazuje zarówno ich codzienność, jak i przygody: udział w ...
Jeden z najbardziej oryginalnych zbiorów opowiadań literatury dwudziestolecia międzywojennego, debiut wydawniczy Brunona Schulza, opublikowany w 1934 w dużej mierze dzięki wsparciu Zofii Nałkowskiej.Narrator opowiadań — Józef — snując oniryczną opowieść cofa się do wspomnień i doświadczeń z czasów dzieciństwa. Opisywana przez niego rzeczywistość rozmywa się, najbardziej prozaiczne wydarzenia nabierają cech surrealistycznych. Widziane z takiej perspektywy miasto jest fantasmag...
Konflikt między odwiecznym prawem boskim a prawami państwowymi, ludzkimi stanowi sedno tragedii Sofoklesa. To greckie dike przeciw nomos i łacińskie ius przeciw lex. Choć pewne racje stoją po obu stronach, której należy dać pierwszeństwo?Antygona opowiada o konflikcie tytułowej bohaterki z jej wujem, Kreonem, władcą Teb. W utworze ukazany jest też konflikt praw boskich i ludzkich. Antygona po tym, jak pochowała jednego ze swoich braci, którego uznano za zdrajcę, zostaje skaza...
„Żołnierz, poeta, czasu kurz” — tak Krzysztof Kamil Baczyński pisał o sobie w wierszu Rodzicom. Pomimo krótkiego życia pozostawił po sobie niezwykle cenny dorobek literacki, stanowiący studium psychiki młodego człowieka, dojrzewającego w okrutnych czasach apokalipsy spełnionej.Krzysztof Kamil Baczyński uważany jest za jednego z najznamienitszych liryków tworzących w czasie okupacji. Urodził się w 1921 roku w Warszawie. Uczęszczał do Gimnazjum im. Stefana Batorego i uczył się ...
Jan Kochanowski przez ponad dwadzieścia lat tworzył Pieśni. Utwory te zostały wydane w dwóch tomach — Księgi pierwsze i Księgi wtóre.W Pieśniach Kochanowski przedstawia świat jako coś niepewnego i chaotycznego. W tym chaosie to właśnie człowiek powinien być zrównoważony, jednocześnie ciesząc się życiem. Epikureizm i hasło carpe diem, które pojawiają się w utworach są zaczerpnięte z filozofii antycznego twórcy Horacego. Pieśni mają zróżnicowaną tematykę, można w nich znaleźć u...
W sztuce Moralność pani Dulskiej autorstwa wybitnej polskiej pisarki i aktorki Gabrieli Zapolskiej poznajemy rodzinę mieszczańską: państwa Dulskich oraz trójkę ich dzieci — dwie córki i syna. Syn, Zbyszek, romansuje ze służącą, Hanką, ale jego matka, pani Dulska przymyka na to oko. Swój pogląd w tej sprawie wyraża formułą: „Na to mamy cztery ściany i sufit, aby brudy swoje prać w domu i aby nikt o nich nie wiedział”. Niespodziewanie Hanka zachodzi w ciążę. Czy Zbyszek zdecydu...
Napisana w okresie zaborów nowela Bolesława Prusa pt. Zemsta zawiera futurystyczną wizję odrodzonej — politycznie, jako państwowość, a także moralnie — Polski w roku 2008 oraz potępienie motywowanej zemstą postawy wobec wrogów.Jest to pisarska odpowiedź Prusa na falę oburzenia i nienawiści, którą wywołało wśród Polaków represyjne wobec nich pruskie prawodawstwo, wprowadzane w ramach tzw. Kulturkamfu („wojny kulturowej”) od czasów Bismarcka. Wyraz tych resentymentów odnaleźć m...
Baśń J. Ch. Andersena opowiada historię syreny, która zachwyciła się ludźmi do tego stopnia, że zapragnęła być taka jak oni.Po osiągnięciu pełnoletniości syrena zaczęła opuszczać podwodne królestwo i śpiewać na powierzchni. Pewnego razu była świadkiem katastrofy morskiej, z której udało się jej ocalić księcia, którego pokochała. Dowiedziała się również, że miłość człowieka może dać jej nieśmiertelną duszę. Podjęła więc szereg wyzwań, mających pomóc jej w osiągnięciu celu. Baś...
Zbiór bajek epigramatycznych autorstwa Ignacego Krasickiego. Większosć z nich to utwory oryginalne, ale część wzorowana była na bajkach starożytnych i orientalnych.Bohaterowie, którzy się w nich pojawiają, to zarówno ludzie, jak i zwierzęta oraz przedmioty. Postaci reprezentują konkretne cechy ludzkie lub wzorce postępowań, w bajkach ganione i wyśmiewane są wady takie jak łatwowierność, pycha, zazdrość, chciwość, porywczość itd. Zbiór po raz pierwszy został wydany w 1779 roku...
Mecenas Tomasz jest człowiekiem statecznym i uporządkowanym. Nie przepada za niespodziankami. Mieszkanie urządził tak idealnie, że przypomina galerię sztuki. Jest zadowolony ze swojego życia, tak długo, jak nic nie zakłóca mu spokoju, a już w szczególności nie to potworne rzępolenie kataryniarzy — na szczęście służący doskonale wiedzą, że wędrownych grajków nie wolno wpuszczać na podwórko. Pewnego dnia pojawia się jednak ktoś, kto nie podziela jego opinii o ulicznej muzyce.Bo...
Jedna z najbardziej znanych i najsmutniejszych baśni J. Ch. Andersena. Opowiada historię małej dziewczynki, wywodzącej się z ubogiej rodziny, która zmuszona jest do sprzedawania zapałek, by zarobić na życie.Wydarzenia przedstawione w baśni mają miejsce podczas jednego wieczoru, ostatniego dnia w roku. Ukazana jest ludzka obojętność, to jak często, prowadząc zabiegany i egoistyczny tryb życia, nie dostrzega się najbardziej potrzebujących.Hans Christian Andersen to duński autor...
Ludzie, którzy szli to opowiadanie Tadeusza Borowskiego ze zbioru pt. Pożegnanie z Marią. W utworze widzimy codzienność obozową w Auschwitz: pracę, relacje między więźniami, próby zapewnienia sobie rozrywki. Przetrwanie każdego dnia wymaga od nich nie lada wysiłku i starań, przy tym usilnie starają się uczynić go niemal normalnym.To życie toczy się na tle funkcjonowania obozu: przybywają coraz to nowe, wielotysięczne transporty ludzi, którzy trafiają najczęściej do krematorió...
Historia zmagań z losem młodego, wrażliwego Anglika, oficera marynarki pływającego na krańcach znanego świata, rozgrywająca się w egzotycznych realiach mórz i portów południowo-wschodniej Azji.Najwyżej ceniona z powieści Conrada, mimo bardzo dobrego przyjęcia przez czytelników, z powodu niekonwencjonalnego sposobu opowiadania początkowo nie cieszyła się uznaniem krytyki. Zamiast prostej narracji, prowadzonej liniowo i chronologicznie, autor zastosował zmiany perspektyw czasow...
