Książka jest pierwszą w polskiej literaturze syntetyczną próbą przyjrzenia się fenomenowi historiografii Polski Ludowej._x000D_ W centrum zainteresowania autora pozostają dzieje struktur organizacyjnych nauki historycznej, w tym relacje historycy–władza, jej założenia teoretyczno-metodologiczne oraz kreowany przez dziejopisów obraz dziejów Polski i historii powszechnej. Autor stara się sporządzić bilans osiągnięć, błędów i zaniechań powojennego dziejopisarstwa. W szerszej per...
Czym jest historiografia? Jest to zasadniczo to samo, co dziejopisarstwo - jeden z działów piśmiennictwa historycznego. Jakie były początki historiografii? Najdawniejsze dzieła z tego obszaru obejmowały kronikarskie zapiski dotyczące wyjątkowych czynów, które stanowiły także wzorce do naśladowania dla kolejnych pokoleń. Rozwijała się ona przede wszystkim w starożytnej Grecji (tutaj warto wskazać chociażby na “Dzieje” Herodota) oraz Rzymie (na przykład “Roczniki” Tacyta). Poza europejskim kontynentem nieco inny sposób rozumienia i zapisywania dziejów rozwinął się chociażby w Azji - dla dużej części tego terenu osią stała się nauka Konfucjusza (np. “Lun Yu Rozmowy”), według którego fakty powinny same z siebie przemawiać jako wzorce nauki moralnej.
W średniowiecznej Europie historiografia szła w parze z teologią - stąd też wynika sposób dzielenia czasu na okres przed narodzeniem i po narodzeniu Chrystusa, czego dokonał Beda Czcigodny. W tym czasie warto wspomnieć dzieła na przykład Euzebiusza z Cezarei (między innymi “Historia Kościoła. O męczennikach palestyńskich”) czy świętego Augustyna (“Wyznania”, “Państwo Boże”). Przełom wieków XI i XII przyniósł nowe rodzaje historiografii - bardziej rozwinięte rocznikarstwo, coraz liczniejsze kroniki, opisy podróży, pamiętniki i biografie, w tym żywoty świętych. Wskazać można także na pojawienie się historiografii bizantyńskiej (np. “Wojna wandalska” Prokopiusza z Cezarei). XV wiek przyniósł studia krytyczne nad Biblią oraz historią papiestwa, w większym stopniu skupiano się także na treściach świeckich. Co przyczyniło się do zainteresowania historią? Ważnym wydarzeniem było zwłaszcza wynalezienie i rozpowszechnienie druku. Od XVI wieku pojawiło się wiele ważnych tekstów związanych z historiografią, między innymi dzieła Nicolo Machiavellego (“Książę”). Wiele z nich znajdziecie na Woblink jako ebooki w formatach epub, mobi lub pdf.
W historiografii nowożytnej stopniowo pojawia się coraz większy obiektywizm, a także zainteresowanie życiem codziennym, techniką czy gospodarką. Historią zainteresowało się także wielu znakomitych filozofów, takich jak Voltaire (“Historia filozofii”) czy pisarzy, jak Edward Gibbon (“Zmierzch Cesarstwa Rzymskiego”).
Od wieku XIX historiografia stała się obszarem działania dla zawodowych historyków, którzy kształcili się na licznych uniwersytetach, seminariach, pisali w czasopismach historycznych. Ich celem było przede wszystkim coraz bardziej precyzyjne i szczegółowe ustalanie faktów dotyczących przeszłości, a także krytycznego ich rozpatrywania i interpretacji. Dominowała perspektywa narodu, a z czasem państwa czy niepodległości, w związku z tym dzieła te przyczyniły się do kształtowania świadomości narodowej, a także różnych państwowych ideologii. Do ważnych twórców tego okresu zaliczyć należy chociażby Joachima Lelewela (między innymi “Bałwochwalstwo słowiańskie”) czy Amédée Thierry’ego (“Historia Attyli i jego następców aż do usadowienia się Węgrów w Europie”). Nie sposób nie wspomnieć także o takich twórcach z przełomu XIX i XX wieku jak Karol Marks (“Kapitał”) i Friedrich Engels. Od początku XX wieku zwiększała się liczba czasopism historycznych oraz stopień profesjonalizacji pracy historyka, a także jej specjalizacji. Do rozważań historycznych włączane były także kolejne obszary i pola badawcze. Dobrym podsumowaniem jest tutaj “Historiografia XX wieku” Georga G. Iggersa, klasyczny już podręcznik dotyczący tego obszaru.
Początki historiografii polskiej to chociażby “Kronika polska” Galla Anonima czy opis dziejów Polski Wincentego zwanego Kadłubkiem. Jednym z czołowych dzieł historiografii średniowiecznej są “Roczniki” Jana Długosza - jego “O początku i o dawnych królach narodu Wandalów to jest Polaków” znajdziecie na Woblink także jako ebook. Pierwsza próba napisania w Polsce historii powszechnej to dzieło Marcina Bielskiego “Kronika wszytkiego świata”, który stworzył także “Kronikę polską Marcina Bielskiego”. Podobnie jak w całej Europie, także i w Polsce z czasem dokonywała się dalsza profesjonalizacja i specjalizacja zawodu historyka. Z zakresu historii nowożytnej i najnowszej na Woblink znajdziecie między innymi takie dzieła jak “Historiografia PRL” Rafała Stobieckiego, czy “Opowiedzieć Zagładę. Polska proza i historiografia wobec Holocaustu (1987-2003)” Bartłomieja Krupy. Te i wiele innych książek historycznych znajdziecie na Woblink jako książki papierowe, audiobooki lub ebooki (epub, mobi, pdf).
