Robert Nozick (1938–2002) należał do najbardziej znanych amerykańskich filozofów polityki, choć "Anarchia, państwo, utopia" (1974) była praktycznie jego jedyną publikacją w tej dziedzinie. Z pozycji liberalizmu zarysował tam swoje rozumienie i uzasadnienie państwa. Locke, Kant i Rawls to główne postaci z dziejów filozofii politycznej, do których nawiązywał. Słynna stała się jego teoria „państwa minimalnego”, ograniczonego do bardzo specjalnych, ochronnych funkcji. Wszelkie „w...
Douwe Draaisma (ur. 1953) jest holenderskim badaczem historii nauki, w szczególności psychologii. „Machina metafor”, książka tłumaczona na wiele języków i znana w świecie, należy do jego głównych osiągnięć. W fascynujący sposób opowiada o podejmowanych w historii próbach zrozumienia natury pamięci. W obliczu tajemnicy, jaką do dziś stanowi pamięć, historia jej badania sprowadza się w pewnej mierze do historii metafor, którymi usiłowano ją opisać. Draaisma sięga do tej histori...
"Szamanizm" należy do głównych dzieł Mircei Eliadego (1907-1986), rumuńsko-francuskiego pisarza i historyka religii. Choć ma już pół wieku, należy do kanonu badań religioznawczych. Jest to dzieło z zakresu historii religii w specyficznym sensie nadanym temu pojęciu przez autora. W odróżnieniu od psychologii czy socjologii religii dziedzina ta bada jego zdaniem "fakt religijny" jako fakt religijny - a nie na przykład społeczny czy psychiczny. Odsłania zatem jego ściśle sakraln...
W "Technikach jogi" Eliade ujmuje jogę całościowo i obejmuje naukę mistyczną i historię duchowości Indii. Rozważa ją w kontekście różnych nurtów religijnych takich jak hinduizmu, buddyzmu i tantryzmu, niczym paleontolog bada jej powstające od tysięcy lat nawarstwienia. Choć wyraźnie zastrzega, że w technikach jogi jest wiele rzeczy nieprzekazywalnych dyskursywnie i wymagających praktycznego kontaktu z nauczycielem, czytelnika zainteresowanego jogą z pewnością zafascynuje to ...
"O sztuce wojny" (1521) to jedyna książka Niccolo Machiavellego (1469-1527), jaka ukazała się za jego życia. Autor, przez wiele lat urzędnik republiki florenckiej, nie miał wprawdzie doświadczenia wojskowego, ale jego (podany w formie dialogu) traktat stał się kamieniem milowym nowożytnej obronności. Autor optował za tym, by państwa organizowały własne armie, co w czasach powszechnego korzystania z wojsk najemnych było nowością. Dlatego dzieło Machiavellego było inspiracją dl...
Emil Cioran (1911-1995), urodzony w Rumunii, ale od wczesnej młodości (od 1937 roku) osiadły we Francji jeden z najwybitniejszych współczesnych pisarzy i filozofów, swoją pierwszą książkę Na szczytach rozpaczy napisał jeszcze po rumuńsku w 1934 roku. Otrzymał za nią Nagrodę Fundacji Królewskiej w kategorii debiutu, podobnie jak Eugen Ionescu (później Eugene Ionesco), który obok Mircei Eliadego był w XX wieku trzecim najwybitniejszym Rumunem z pokolenia Ciorana. W okresie pisa...
Sensacyjna w świetle rozpowszechnionego przekonania o „globalnym ociepleniu” książka Fritza Vahrenholta, niemieckiego specjalisty od ekologicznej energii, i Sebastiana Lüninga, niemieckiego geologa, nie tylko obala ten najnowszy mit, lecz także demaskuje manipulacje usiłujących narzucić go opinii publicznej. Vahrenholt, były minister ochrony środowiska w Hesji, a obecnie jeden z dyrektorów RWE, przeprowadził we współpracy z Lüningiem swoiste naukowe śledztwo, tropiąc grube na...
Niezwykła wyrazistość języka, dbałość o zachowanie związków między argumentami, nieodparta logika, rozległość struktury wywodu oraz wiedza i inteligencja, które wszystko to pozwalają połączyć, są w Lewiatanie niezawodnie obecne. Właśnie one sprawiły, że jest to jedna z najważniejszych, najbardziej wpływowych i skłaniających do polemiki książek, które kiedykolwiek napisano, i jedyna w języku angielskim praca z dziedziny filozofii politycznej, mająca rangę porównywalną z rangą ...
Autor należy do nielicznego grona epistemologów, którzy w czasie antypozytywistycznego przełomu z całą mocą wyrażali społeczną świadomość metodologiczną nauki. Jego główna idea - myśl, że rozwój nauki dokonuje się poprzez wysuwanie ryzykownych hipotez, dedukcyjne wyprowadzenie z nich wniosków i uporczywe próby ich falsyfikacji, nie zaś poprzez uzyskiwanie na drodze indukcji twierdzeń o możliwie największym prawdopodobieństwie - stanowiła w filozofii nauki istotne novum i stał...
Francuski historyk Georges Vigarello (ur. 1941) jest dziś prawdziwym kronikarzem historii naszej troski o ciało. Jego książki o rozumieniu zdrowia, czystości, urody czy bezpieczeństwa ciała są nie tylko opowieścią pełną fascynujących, czasem aż niewiarygodnych szczegółów z ostatniego tysiąclecia, lecz stawiają także na tej podstawie diagnozę czasom najnowszym. Epopeja ciała opisywanego przez Vigarella przebywa różne etapy. W średniowieczu zdrowie ma zapewniać pełna zgodność z...
Etnolog i antropolog Claude Lévi-Strauss (1908-2009), jeden z najsłynniejszych w XX wieku intelektualistów francuskich, znany jest przede wszystkim jako współtwórca strukturalizmu. W jego dorobku są jednak także prace o bardziej empirycznym charakterze jak właśnie niniejszy tom, pierwszy z nieznanej dotąd w języku polskim czterotomowej serii "Mythologiques" (1964-1971). Autor analizuje prawie dwieście (spośród ośmiuset w całej serii) mitów południowoamerykańskich Indian, któr...
Terry Eagleton (ur. 1943) – oksfordczyk rozmaitych zajęć i wielce kontrowersyjnej reputacji intelektualnej, teoretyk literatury, filozof społeczny, marksista wierzący w Boga… Najbardziej znany w dziedzinie akademickiej jest ze sprzedanego w milionowym nakładzie podręcznika do teorii literatury. W niniejszym instruktażu również niekonwencjonalnie (ale jakże odkrywczo!) wprowadza nas w sekrety literatury. Na licznych przykładach wnikliwej analizy pokazuje zwykłemu czytelnikowi,...
Ronald Dworkin (1931–2013) był amerykańsko-brytyjskim filozofem prawa znanym z antypozytywistycznej koncepcji pierwszeństwa zasad prawnych przed normami prawnymi. W tej książce, ostatniej, choć zamierzonej jako początek rozległych badań, i wydanej pośmiertnie, nieco podobnie podszedł do kwestii religii: doświadczenie „świętości” jest warunkiem wiary w Boga. O tyle ateista i teista mogą być religijni. Religijnego ateistę cechuje postawa religijna, która nie musi implikować wia...
Niepublikowana za życia lub publikowana w broszurach o minimalnym nakładzie spuścizna Friedricha Nietzschego (1844–1900), epokowego myśliciela niemieckiego, jest bardzo obszerna. Niniejszy tom stanowi jej reprezentatywny wybór – także w tym sensie, że pozwala w skrótowy sposób zapoznać się z całą twórczością autora. W niepublikowanych fragmentach znajdują odzwierciedlenie teksty opublikowane. Nietzsche bowiem tworzył nieustannie wiele wersji tej samej myśli w krótkich, aforys...
Lata decyzji (1933), książka Oswalda Spenglera (1880–1936), niemieckiego filozofa kultury, w okresie publikacji przewyższyła, jeśli chodzi o nakłady i popularność, Zmierzch Zachodu, z którego dziś Spengler jest najbardziej znany. W tym dziele Spengler zajmuje się ogólnie opisem sytuacji polityczno-społecznej w świecie lat 30. XX wieku, rysuje apokaliptyczny obraz przyszłych wojen i rewolucji (klasowej i rasowej) i zapowiada, oczywiście, „zmierzch”, a nawet upadek Zachodu. W p...
Jarosław Urban, znawca whisky i whiskey, autor książek o nich, wielokrotnie pielgrzymował do stanu Kentucky, źródła amerykańskiego bourbona. W swojej książce opisuje jego historię i teraźniejszość. Trunek ten przeżywa w ostatnim czasie wielki wzrost popularności. Bourbon wszakże to whiskey – szczególna, amerykańska odmiana destylatu, który narodził się niegdyś w Szkocji. O specyfice bourbona odróżniającej go od szkockiej whisky, o jego produkcji i producentach traktuje ta ksi...
Michel Meyer (ur. 1950), pod którego redakcją ukazała się ta książka, należy do najwybitniejszych znawców retoryki, kontynuatorów myśli Chaima Perelmana (także jako jego następca na katedrze w Brukseli). Niniejszy tom nie jest typowym banalnym spisem nazwisk i opisem dzieł w porządku chronologicznym, lecz poszukiwaniem głębokiego zakorzenienia retoryki w historycznych i intelektualnych uwarunkowaniach poszczególnych epok.
Odkrycia nowych teorii nie są jedynymi zdarzeniami w nauce wywierającymi rewolucyjny wpływ na specjalistów z dziedziny, w której zostały dokonane. Założenia, na których opiera się nauka normalna, określają nie tylko, z jakiego rodzaju bytów składa się świat, lecz również z jakich się nie składa.
Rozwijane przez Lakoffa językoznawstwo kognitywne wychodzi od żywego doświadczenia ufundowanego przede wszystkim na wyobraźni. Kognitywizm głosi, że język i poznanie wpływają na siebie nawzajem - język nie jest gotowym "narzędziem" poznania, danym z góry lub nawet wpisanym w strukturę umysłu. Za pomocą mnogości efektownych przykładów Lakoff i Johnson pokazują, jak w praktyce metafory sterują naszym postrzeganiem świata.
