Claude Levi-Strauss (ur. 1908) należy do ostatnich żyjących twórców wspaniałej humanistyki francuskiej z lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych XX wieku, a "Smutek tropików" (1955) jest niepowtarzalnym dokumentem z tamtego okresu. Przede wszystkim jednak stanowi fascynującą, w znacznej mierze autobiograficzną książkę "podróżniczą". Autor należał do pierwszych (a po części też ostatnich) badaczy ginącej kultury brazylijskich Indian. Na poły sensacyjna opowieść o tych badaniach...
To pierwsza w języku polskim książka znanego niemieckiego filozofa Güntera Abla (ur. 1947) z Berlina, przedstawiciela Niemiec w światowej Międzynarodowej Federacji Stowarzyszeń Filozoficznych. Zebrane tu prace zarysowują jego koncepcję „interpretacjonizmu”. Abel wychodzi z założenia, że nie ma rzeczywistości niezinterpretowanej. Interpretację pojmuje maksymalnie szeroko, jako odniesioną nie tylko do tekstów, ale obecną już na podstawowym poziomie sfery społecznej, poprzedzają...
Książkę tę Terry Eagleton (ur. 1943) – światowej sławy brytyjski teoretyk literatury i filozof społeczny („Iluzje postmodernizmu”, „Zło”, „Jak czytać literaturę”) – opublikował w półwiecze początków swej aktywności publicznej. Zaczynał w 1964 roku jako rewolucyjny socjalistyczny katolik i do dziś bada zmienne losy Boga w ludzkiej kulturze. W tym eseju rozważa, na ile Boga – martwego, jak zakłada, od trzystu lat –zdołała lub nie zdołała zastąpić kultura. Oświecenie, romantyzm,...
Tą wczesną rozprawą z 1889 roku francuski filozof Henri Bergson (1859–1941) zainaugurował swoją twórczość. Kluczem do książki są pojęcia czasu i wolności. Jeśli u Kanta czas i przestrzeń stanowią dwie „formy naoczności”, to dla Bergsona czas zawsze będzie przeciwieństwem przestrzeni. Przestrzeń, dziedzina symultaniczności, suma współistniejących każdy z osobna punktów, nie oddaje natury czasu „tryskającego”, twórczej nowości, stanów organicznie powiązanych, a nie izolowanych...
Wśród licznych książek-traktatów Hannah Arendt (1906–1975), niemiecko-amerykańskiej autorki pochodzenia żydowskiego, ta jest szczególna, bo ma stanowić „ćwiczenia z myśli politycznej”. Arendt miała w tej dziedzinie bogate doświadczenia w starciu z XX wiekiem, który uczynił z niej outsidera: w latach 1937–1951 nie miała obywatelstwa żadnego kraju. Ten symboliczny epizod pozwolił jej spoglądać z charakterystycznego dystansu na współczesność, oglądać ją z szerokiej perspektywy h...
Ta rozprawa należy do głównych dzieł wczesno-średniego Martina Heideggera (1889–1976), najwybitniejszego chyba niemieckiego filozofa XX wieku. Ukazała się dwa lata (1929) po publikacji słynnego „Bycia i czasu”, ale stanowi jakby „historyczne” wprowadzenie do niego. Autor interpretuje Kanta inaczej niż ciągle jeszcze silny wtedy w Niemczech neokantyzm. „Krytyka czystego rozumu” nie ma być teorią poznania ani teorią nauk przyrodniczych – Heidegger odnajduje w tej transcendental...
Może Kartezjusz nie byłby rad z takiej modyfikacji jego tezy, ale czytelnik lubiący igraszki rozumu analitycznego znajdzie w tej książce powody do zadowolenia, a nawet do śmiechu. John Paulos (ur. 1945), profesor matematyki z USA, autor poczytnej książki Analfabetyzm matematyczny, w Myślę, więc się śmieję stawia naprzeciw siebie Groucha Marksa i Bertranda Russella, by w tej przestrzeni zderzenia niskiej codzienności z wysokim intelektem wydobywać paradoksy, a nawet absurdy na...
Karl Kerényi (1897–1973) należał w XX wieku do ścisłego grona najwybitniejszych badaczy mitu i religii. Urodził się i działał na Węgrzech, a w 1943 roku osiadł na stałe w Szwajcarii, nie mogąc po wojnie wrócić do kraju. Inaczej niż u innych mitologów dążących do syntezy badania Kerényiego wyróżniają się postrzeganiem mitu i religii w bardzo szczegółowym kontekście codziennego życia danej społeczności. Dlatego mają zawsze charakter fascynującej opowieści, która ożywia mit i od...
To bodaj najsłynniejsze ze swoich dzieł Max Weber (1864-1920) stworzył w pierwszych latach XX wieku. Powstało ono w najlepszym dla Europy okresie mieszczańskiego dobrobytu, gdy echa wojen religijnych dawno ucichły, a zapowiedzi nowych, światowych jeszcze nie było słychać. Weber rozważał więc z dystansu relacje między religiami a tą prosperującą gospodarką. Traktat zajmuje miejsce na pograniczu socjologii, ekonomii i religioznawstwa, spajając te dyscypliny podstawową tezą o pr...
Vladimir Nabokov (1899–1977), jeden z najwybitniejszych pisarzy świata w XX wieku, z urodzenia Rosjanin arystokratycznego rodu, emigrant od czasów rewolucji październikowej, całe późniejsze życie spędził w krajach Zachodu. Mieszkając w latach 40. i 50. w USA, pracował na kilku uczelniach, a jego wykłady zostały opublikowane w postaci trzech książek: Wykłady o Don Kichocie, Wykłady o literaturze i Wykłady o literaturze rosyjskiej. Niniejszy tom dotyczy literatury zachodniej i ...
Ta seria jest dla ciebie – dla dowolnej płci hipstera, yuppie czy scuppie, dla metro- i drwaloseksualnych, a także dla wszystkich niezrzeszonych. Jeśli chcesz zabłysnąć w towarzystwie (a przynajmniej nie pozostać w cieniu) – ta seria jest dla ciebie. Nic nie wiesz o kotach? Nie szkodzi. Nauczymy cię blefu w tej dziedzinie, pozwolimy kompetentnie konwersować. Uważaj jednak, to pułapka: po lekturze będziesz wiedzieć więcej w tej materii niż 99% ludzkości. Nigdy więcej nie pomyl...
Ta seria jest dla ciebie – dla dowolnej płci hipstera, yuppie czy scuppie, dla metro- i drwaloseksualnych, a także dla wszystkich niezrzeszonych. Jeśli chcesz zabłysnąć w towarzystwie (a przynajmniej nie pozostać w cieniu) – ta seria jest dla ciebie. Nic nie wiesz o Hollywood? Nie szkodzi. Nauczymy cię blefu w tej dziedzinie, pozwolimy kompetentnie konwersować. Uważaj jednak, to pułapka: po lekturze będziesz wiedzieć więcej w tej materii niż 99% ludzkości. Nigdy więcej nie po...
Ta seria jest dla ciebie – dla dowolnej płci hipstera, yuppie czy scuppie, dla metro- i drwaloseksualnych, a także dla wszystkich niezrzeszonych. Jeśli chcesz zabłysnąć w towarzystwie (a przynajmniej nie pozostać w cieniu) – ta seria jest dla ciebie. Nic nie wiesz o winach? Nie szkodzi. Nauczymy cię blefu w tej dziedzinie, pozwolimy kompetentnie konwersować. Uważaj jednak, to pułapka: po lekturze będziesz wiedzieć więcej w tej materii niż 99% ludzkości. Nigdy więcej nie pomyl...
Ta seria jest dla ciebie – dla dowolnej płci hipstera, yuppie czy scuppie, dla metro- i drwaloseksualnych, a także dla wszystkich niezrzeszonych. Jeśli chcesz zabłysnąć w towarzystwie (a przynajmniej nie pozostać w cieniu) – ta seria jest dla ciebie. Nic nie wiesz o seksie? Nie szkodzi. Nauczymy cię blefu w tej dziedzinie, pozwolimy kompetentnie konwersować. Uważaj jednak, to pułapka: po lekturze będziesz wiedzieć więcej w tej materii niż 99% ludzkości. Nigdy więcej nie pomyl...
Ta seria jest dla ciebie – dla dowolnej płci hipstera, yuppie czy scuppie, dla metro- i drwaloseksualnych, a także dla wszystkich niezrzeszonych. Jeśli chcesz zabłysnąć w towarzystwie (a przynajmniej nie pozostać w cieniu) – ta seria jest dla ciebie. Nic nie wiesz o kuchni? Nie szkodzi. Nauczymy cię blefu w tej dziedzinie, pozwolimy kompetentnie konwersować. Uważaj jednak, to pułapka: po lekturze będziesz wiedzieć więcej w tej materii niż 99% ludzkości. Nigdy więcej nie pomyl...
Niemiecki filozof Hermann Schmitz (ur. 1928) zaprojektował swoją Nową Fenomenologię w latach 70. XX wieku. Z perspektywy „ja-tu-teraz” starał się w licznych dziełach, do których niniejsze może służyć za wprowadzenie, rozwijać fenomenologię wychodzącą od bezpośredniego doświadczenia. Schmitz rezygnuje z heroicznych aktów „redukcji” Husserla, nie wierzy bowiem w możliwość takiego dotarcia do „czystej” świadomości, rezygnuje z wszelkiego transcendentalizmu, a nawet z idei samej ...
Nikołaj Michajłowicz Ziernow (1898–1980) był rosyjskim filozofem, teologiem i historykiem. W 1921 r. emigrował wraz z rodziną do Jugosławii, gdzie ukończył studia teologiczne. W 1925 r. przeniósł się do Paryża i rozpoczął aktywną działalność w rosyjskim ruchu studenckim; jednocześnie wykładał w Instytucie Teologicznym św. Sergiusza. Od 1930 r. mieszkał w Anglii. Uzyskał tytuł profesora Uniwersytetu Oksfordzkiego, był członkiem Towarzystwa Prawosławno-Anglikańskiego. Jest auto...
Niemiecki filozof Max Scheler (1874–1928) napisał „Resentyment a moralności” tuż przed I wojną światową (1912) przede wszystkim jako polemikę z oceną chrześcijaństwa sformułowaną ćwierć wieku wcześniej przez Friedricha Nietzschego. Nietzsche wprowadził do terminologii moralnej pojęcie „resentymentu” jako wartości negatywnej. Scheler porównuje różne moralności i broni chrześcijaństwa przed zarzutem, że stanowi ono wykwit „resentymentu”, „moralności słabych”, którzy siłą swojej...
Kluczowe będzie dla nas pytanie o charakter popędu, którego rozumienie zakorzenić chcemy poza wszelkim porządkiem naturalistycznym. Jeżeli uznajemy, że popędy są ostatecznym, najbardziej źródłowym warunkiem genezy wszelkich znaczeń, to jaki jest sposób istnienia tego warunku? Tutaj właśnie najważniejsza będzie bezpośrednia inspiracja Heideggerowska. Spróbujemy zobaczyć popęd jako swoisty egzystencjał, określenie najbardziej fundamentalnej relacji przekraczania, wyjścia z imma...
Księga Przemian jest pierwszą z kanonu pięciu ksiąg konfucjańskich, ale jej początki są dużo starsze. Chociaż znana powszechnie jako wróżebna, pełniła w kulturze Chin rolę nieporównanie donioślejszą. Była księgą mądrości, gdyż nie przepowiadała po prostu wydarzeń jak zwykły jasnowidz, lecz diagnozowała teraźniejszość i przewidywała rozwój wypadków, mówiąc jednocześnie pytającemu, co powinien czynić. Stanowiła swoisty podręcznik dobrego zarządzania państwem, jako że miała służ...
Od końca lat czterdziestych XX wieku ukazywały się we Francji publikacje z historii religii, które z czasem stały się światowym kanonem w tej dziedzinie. Ich autor, Mircea Eliade (1907–1986), jest dziś klasykiem religioznawstwa. „Obrazy i symbole” należą do jego wczesnych dzieł (1952). Eliade skupia uwagę na problematyce symbolu, w owym czasie bardzo aktualnej i inspirowanej zarówno przez dyscypliny humanistyczne (psychoanaliza, filozofia, np. Cassirer, teologia, np. Tillich)...
