Niemiecki pisarz Ernst Jünger (1895–1998) miał wiele intelektualnych „twarzy” nie tylko z racji swej długowieczności. Zasłużony podczas pierwszej wojny światowej, przeciwnik republiki weimarskiej uważany później za jednego z przedstawicieli prawicy „torujących drogę” Hitlerowi, pod koniec stulecia okazał się nawet paradoksalnym „esencjalistycznym postmodernistą”. Recepcja była funkcją zarówno zmiennej historii, jak i jego rozległej twórczości. Zdjęto z niego fałszywe odium zw...
Stanisław Lem (1921–2006) należy do najlepiej znanych w świecie polskich intelektualistów XX wieku. Zyskał sławę twórczością beletrystyczną w dziedzinie fantastyki i science fiction (Solaris), lecz ta dziedzina była tylko epizodem w jego pracy intelektualnej. Interesował się przede wszystkim wpływem nauki i techniki na człowieka i jego kulturę. Podejmował wyzwania drugiej połowy minionego stulecia, które od lat 50. stało wobec zagrożeń i nadziei wiązanych z cybernetyką, robot...
Ten traktat należy do klasyki filozofii politycznej i do pierwszych nowożytnych wypowiedzi w dyskusji o umowie społecznej. Powstał w latach czterdziestych XVII wieku, a więc w czasach dla angielskiego autora Thomasa Hobbesa (1588–1679) burzliwych politycznie. Jako rojalista, pisał on go na emigracji w Paryżu, ponieważ w Anglii toczyła się wówczas wojna domowa, monarchia upadła, na dwie dekady nastała republika, a król został stracony w 1649 roku, dwa lata przed ukazaniem się ...
Paul Ricoeur (1913–2005), francuski filozof znany przede wszystkim z prac o języku i hermeneutyce, w tym tomie z lat sześćdziesiątych XX wieku poddaje interpretacji samego Freuda. Nie jest to książka o psychoanalizie, lecz rozprawa filozoficzna, która docieka, co to znaczy interpretować w psychoanalizie i na ile dyskurs Freuda jest spójny. Stawia antropologiczne pytanie, jakie nowe rozumienie człowieka wynika z jego badań i teorii. Wreszcie – rozważa rozumienie kultury przez ...
W ostatnich latach słoweński filozof Slavoj Žižek (ur. 1949) zyskał światową sławę jako ekscentryczny komentator naszych kryzysów (w Wydawnictwie Aletheia: "Chaos w niebie", ponadto "O wierze", "Patrząc z ukosa", "Żądanie niemożliwego"). Niniejsza, stosunkowo wczesna jego publikacja ukazuje go w innej roli – akademickiego erudyty uprawiającego wysoce zaawansowaną filozofię skupioną wokół myśli Hegla, Lacana i krytyki ideologii. Žižek, absolwent filozofii i socjologii w swoim ...
Filozof, prawnik i polityk Francis Bacon (1561–1626), uznawany za ojca nowożytnego empiryzmu (i rzekomo za autora dzieł Szekspira), obok dzieł ściśle filozoficzno-naukowych tworzył też utwory bliższe literaturze jak utopia "Nowa Atlantyda" czy właśnie "Eseje" pomyślane jako „wytchnienie” od badań (które zresztą przypłacił życiem, przeziębiwszy się śmiertelnie podczas eksperymentu z mrożeniem żywności w śniegu). W pierwszej wersji zbiór (dziesięciu tekstów) ukazał się już w 15...
Jean Améry (1912–1978, właśc. Hans Mayer), austriacki intelektualista pochodzenia żydowskiego, był bodaj najgłębszym z pisarzy XX wieku. Głębia jego twórczości polegała na zmaganiu się z fundamentalną traumą ludzkiego życia, przed którą Améry nie widział ucieczki. Jego analizy nie znają pocieszenia poza jednym, specyficznym, którym jest rozpoznanie własnej kondycji. Tak rozważał starość i samobójstwo ("O starzeniu się", "Podnieść na siebie rękę", Wydawnictwo Aletheia, oba tyt...
Niemal pół wieku od pierwszego wydania (1975) tego klasycznego dzieła współczesnej filozofii nauki pozostaje ono równie świeże, inspirujące i sporne jak w płodnych dla tego typu badań latach 60. i 70. XX wieku. Paul Feyerabend (1924–1994), austriacko-amerykański intelektualista o barwnym życiorysie i nie mniej barwnych poglądach, należy obok T.S. Kuhna czy I. Lakatosa do grupy myślicieli, którzy w tamtym okresie inaczej spojrzeli na rozwój nauki. Zakwestionowali jej liniowo-l...
Emil Cioran (1911–1995), rumuński filozof, osiadłszy na resztę życia w Paryżu już pod koniec lat trzydziestych XX wieku, został ostatecznie francuskim intelektualistą i w okresie wczesnopowojennym zdecydował się pisać wyłącznie po francusku. Niniejsza książka powstała jeszcze w języku rumuńskim w 1940, a w przekładzie na francuski (Le Crépuscule des pensées) ukazała się w 1991 roku. Ze względu na wysoce niezadowalający przekład na język francuski niniejsze wydanie jest tłumac...
W tym drugim tomie przekładów wątpliwych i nieautentycznych tekstów starożytnego greckiego filozofa Platona (ok. 427 – ok. 347 p.n.e.) i w pierwszej części pt. Alkibiades I i inne pisma (Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2021) Leopold Regner (1912–1997) przetłumaczył w zasadzie całego „Pseudo-Platona”, tzn. siedem głównych tekstów z dziewięciu tetralogii Trazyllosa. Z 35 tekstów tam wymienionych 10 uchodzi dziś za wątpliwe lub nieautentyczne. Regner pominął najmniej wątpliwe, Hi...
Starożytny grecki filozof Platon (ok. 427 – ok. 347 p.n.e.) był domniemanym autorem kilkudziesięciu dialogów, a rzeczywistym (według stanu obecnej wiedzy) dwudziestu pięciu. Faidros należy do dialogów najbardziej znanych i od strony tematyki pokrewnych bodaj najsłynniejszemu: Uczcie. Oba pochodzą prawdopodobnie z okresu średniego twórczości Platona, a więc z lat 70. IV w. p.n.e. Fabuła jest kameralna, w cieniu platanu nad rzeczką za murami Aten Sokrates dyskutuje z młodym Fai...
O niedogodności, a nawet fatalności narodzin Emil Cioran (1911–1995), rumuńsko-francuski filozof, pisał w późnym okresie życia. Książka ukazała się w 1973 roku, ale nawiązuje stylem i treścią do wcześniejszych, takich jak Na szczytach rozpaczy czy Okno na Nic. Aforystyczną formą przypomina Nietzschego, radykalnością nihilizmu znacznie go przewyższa. Cioran negujący wszelkie doczesne zaangażowanie z religijnym na czele krąży tu myślami wokół paradoksalnego ograniczenia wolnośc...
Główny niemiecki filozof-diagnosta czasów współczesnych Peter Sloterdijk (ur. 1947) rozważa w tym tomie najnowszych tekstów zróżnicowaną tematykę skupioną wokół pytania o koniec historii. Pytanie nie brzmi jednak, jak u Fukuyamy, czy jest nadzieja na koniec historii pojętej jako walka o optymalny kształt życia, lecz czy jest nadzieja, że końca historii nie będzie – czy „statek kosmiczny Ziemia”, którego istnienie odkrył XX wiek, przetrwa wbrew instynktom samozagłady rozpowsze...
Można uznać ten zbiór krótkich felietonów-esejów za literacki debiut Emila Ciorana (1911–1995), choć w tej formie książkowej ukazały się one dopiero po jego śmierci. „Rzeczywisty” debiut książkowy to "Na szczytach rozpaczy" (1934, przekład polski: Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2008, 2020). Teksty w "Samotności…" obejmują głównie okres 1931–1934, a nieliczne końcowe sięgają roku 1943. Wszystkie ukazały się w czasopismach rumuńskich. W tym czasie Cioran był najpierw studentem ...
Emil Cioran (1911–1995) swoją pierwszą książkę "Na szczytach rozpaczy" opublikował jeszcze po rumuńsku w 1934 roku. Otrzymał za nią Nagrodę Fundacji Królewskiej w kategorii debiutu, podobnie jak Eugen Ionescu (później Eugene Ionesco), który obok Mircei Eliadego był w XX wieku trzecim najwybitniejszym rumuńskim pisarzem z pokolenia Ciorana. W okresie tworzenia tego wczesnego dzieła autor, tak jak Eliade, przeżywał krótkotrwały okres fascynacji faszyzmem, od czego później zdecy...
To obszerne dzieło Bertranda Russella (1872–1970), jednego z najwybitniejszych filozofów angielskich XX wieku, walnie przyczyniło się do przyznania mu Nagrody Nobla (1950), choć jednocześnie należy do najbardziej kontrowersyjnych ujęć historii filozofii. Russell, wszechstronny intelektualista, który wczesną karierę poświęcił matematyce, napisał "Dzieje…" w czasie II wojny światowej, kiedy przebywał w USA i wygłaszał w Filadelfii odczyty dla dość różnorodnego audytorium. Na ic...
To prawdopodobnie przedostatnia napisana po rumuńsku książka Emila Ciorana, rumuńsko-francuskiego pisarza i filozofa (1911–1995). Ostatnią były chyba "Dywagacje" (Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2017). „Chyba”, ponieważ ciągle odnajdywane są rękopisy zdeponowane we francuskich i rumuńskich instytucjach kultury, niniejsza w paryskiej Bibliotheque littéraire Jacques-Doucet. Około trzysta stron bez tytułu najwyraźniej miało składać się na książkę, której jednak autor nigdy nie po...
Uznawana za najwybitniejszą intelektualistkę żydowską XX wieku Hannah Arendt (1906–1975) rozważa „kondycję ludzką” z perspektywy współczesnych doświadczeń i niepokojów. Świadek epoki, urodzona w Niemczech, emigrantka od 1933 roku, autorka rozpraw o totalitaryzmie, napisała tym razem „pozytywny” traktat o człowieku ujętym od strony narodzin i początku, a nie, jak w egzystencjalizmie, śmierci i kresu, oraz od strony vita activa przeciwstawionej vita contemplativa. Człowiek wype...
To druga książka Emila Ciorana, rumuńsko-francuskiego pisarza i filozofa (1911–1995), napisana po rumuńsku i wydana w Bukareszcie (1936), dzieło 25-latka, który dwa lata wcześniej opublikował swój słynny debiut Na szczytach rozpaczy, a w 1937 roku dzieło nie mniej słynne ze względu na skandal, jaki wywołało, Święci i łzy (Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2008 i 2017). W tym czasie autor był nauczycielem licealnym w Braszowie. Rok później wyjechał na stypendium do Francji, gdzie...
Ta książka to bodaj główne dzieło francuskiego filozofa i starożytnika Pierre’a Hadota (1922–2010), nad którym pracował on przez kilkanaście lat i które stanowi kwintesencję jego przemyśleń nad charakterem starożytnej filozofii, a także nad naturą filozofii w ogóle. Filozofować, uważał, to wybierać sposób przedstawiania sobie rzeczy, od tego bowiem zależy, jak się do nich odniesiemy. Ten wybór wszakże nie był dziedziną refleksji teoretycznej. Filozofia pierwotnie stanowiła „s...
"Protagoras" jest (prawdopodobnie) wczesnym dziełem starożytnego greckiego filozofa Platona (427–347 p.n.e.), dość niekonwencjonalnym na tle jego późniejszych dialogów. Oto Sokrates wdaje się w dyskusję o cnocie z sofistą Protagorasem i wcale nie góruje nad rozmówcą. Oryginalna dramaturgia tego starcia obejmuje tak spektakularne momenty jak „gra na czas” Sokratesa, który najwyraźniej traci wątek, i jak ostateczne zawieszenie dysputy do następnej okazji. Wszystko to nadaje dia...
Hiszpański filozof José Ortega y Gasset (1883–1955) jest znany z – ciągle dziś aktualnej i budzącej żywe reakcje – teorii „człowieka masowego”. Zebrane tu teksty pochodzą z okresu od połowy lat 20. XX wieku do wczesnych lat 40., a więc z czasów bodaj najbardziej dramatycznych w najnowszej historii Hiszpanii: od upadku monarchii i narodzin II Republiki w 1931 roku po tragedię wojny domowej 1936–1939. Ortega był w tym czasie profesorem, przez chwilę posłem do parlamentu, by na ...
Oto pierwsze polskie wydanie tomu esejów jednego z najwybitniejszych i najbardziej „kultowych” intelektualistów XX wieku, na dodatek z naszych stron środkowej Europy, bo urodzonego w Pradze. Vilém Flusser (1920–1991), filozof mediów i ich „prorok”, który przewidział niektóre dzisiejsze instytucje medialne, wyemigrował z Czechosłowacji po zajęciu jej przez nazistowskie Niemcy (był pochodzenia żydowskiego) i na koniec znalazł się w Brazylii. W latach siedemdziesiątych XX wieku ...
Filozofia wielu z nas kojarzyć się może przede wszystkim z najbardziej znanymi nazwiskami klasyków tej dziedziny wiedzy oraz gatunku literackiego. Wśród takich podstaw z pewnością znajduje się “Państwo” czy “Uczta” Platona, “Rozmyślania” Marka Aureliusza, “Suma logiczna” Williama Ockhama lub “Tako rzecze Zaratustra” Fryderyka Nietzschego. Te i wiele innych klasycznych pozycji filozoficznych czeka na Was na Woblink jako ebooki w formatach epub, mobi lub pdf. Dzięki tym myślicielom i ich osiągnięciom możemy zagłębiać się w rozważania o istocie świata, życia i rzeczywistości, w jakiej przyszło nam funkcjonować. Osobom pragnącym znaleźć odpowiedź na najważniejsze pytania polecamy sięgnąć chociażby po “Erystykę, czyli sztukę prowadzenia sporów” lub “O wolności ludzkiej woli” Artura Schopenhauera. Osobom poszukującym nieco innego spojrzenia, a przy tym nieprzeciętnej dawki humoru spodoba się z pewnością “Kubuś fatalista i jego pan”, dzieło Denisa Diderota. Uznawane jest ono za pierwszą powieść filozoficzną, w której filozof przedstawia swoje idee, światopogląd oraz spostrzeżenia dotyczące rzeczywistości w przystępnej formie. Do klasyki filozofii weszło już także inne nieoczywiste dzieło, “Świat Zofii” Josteina Gaardera. Choć napisana zostało przede wszystkim dla córki autora, stało się międzynarodowym bestsellerem. Łączy w sobie elementy powieści sensacyjnej czy romansu z wprowadzeniem w świat filozofii. Wraz z bohaterami kroczymy przez historię, poznając Sokratesa, Platona, Tomasza z Akwinu, Barucha Spinozę, Blaise’a Pascala czy Sigmunda Freuda. “Świat Zofii” to świetna odpowiedź na pytanie: jak poznać historię filozofii? Zarówno tą powieść, jak również książki autorstwa myślicieli, których poglądy przybliża, znajdziecie na Woblink jako książki papierowe, ebooki oraz audiobooki.
Jakie jeszcze książki, oprócz “Świata Zofii”, można polecić początkującym filozofom? Na szczęście takich pozycji jest niemało! W Polsce jednym z najbardziej klasycznych opracowań są dzieła Władysława Tatarkiewicza - jego “Historia filozofii. Tom 1”, “Historia filozofii. Tom 2” oraz “Historia filozofii. Tom 3”, jak również “Historia estetyki. Tom 1”, “Historia estetyki. Tom 2” i “Historia estetyki. Tom 3”. W filozofię nauki pomaga nam wejść chociażby Tadeusz Pabjan w swojej książce “Odczytywanie sensu. Wstęp do filozofii nauki”. Ciekawą pozycją jest “Rok z filozofami” - krótkie teksty najważniejszych myślicieli zebrane tak, by na każdy dzień roku zaoferować skondensowane rozważania dotyczące najważniejszych elementów ludzkiego życia. Książka ta, zgodnie z tytułem, podzielona jest na cztery główne części, zgodnie z porami roku, i stara się odpowiedzieć na pytania, czym dla filozofów była miłość, przyjaźń, szczęście, nadzieja? Jeżeli nie macie zbyt wiele czasu na zgłębianie długich prac pełnych niełatwych myśli, mamy rozwiązanie! “Filozofia dla zabieganych” Johnny’ego Thomsona będzie dla Was idealna. To książka pełna krótkich, ilustrowanych piktogramami rozdziałów, w których autor w przystępny sposób przeprowadza czytelnika przez świat najważniejszych idei oraz ich autorów od starożytności aż po współczesność. Z kolei Paul Kleinman w swoim dziele “Filozofia. Przewodnik dla lubiących rozkminiać bez bólu” w bardzo angażujący sposób opowiada o filozofii od Arystotelesa do Heideggera, od wolnej woli po metafizykę. Pełen ciekawostek, ilustracji oraz zagadek przewodnik sprawia, że z dużą łatwością możemy zagłębić się w tą trudną, a jakże ważną dziedzinę, jaką jest filozofia. Wszystkie te filozoficzne ebooki czekają na Was na Woblink w formatach epub, mobi lub pdf.
Po jakie jeszcze inne dzieła filozoficzne warto sięgnąć? Możliwości są ogromne! Obok klasyków filozofii czy etyki znajdziemy tu także takie być może nieco niespodziewane nazwisko jak Umberto Eco. Znany jest on zapewne głównie jako włoski powieściopisarz, autor chociażby “Imienia róży” czy “Baudolino”, uważanego zresztą za powieść filozoficzną. Jego rozważania często jednak obejmowały także kluczowe dla filozofii zagadnienia sensu życia, a przede wszystkim natury człowieka. Z licznych książek autorstwa Umberto Eco polecamy zwłaszcza “Na ramionach olbrzymów”, a także napisane wspólnie z Carlo Marią Martinim “W co wierzy ten, kto nie wierzy?”. Wśród polskich myślicieli polecamy zwłaszcza dzieła Leszka Kołakowskiego - jego “Mini wykłady o maxi sprawach” to świetna, skondensowana pigułka cennych myśli o kwestiach, które trapią każdego człowieka bez wyjątku. Ksiądz Michał Heller, choć jest przede wszystkim znanym fizykiem, stworzył także liczne teksty filozoficzne. Sięgnijcie po “Wykład, który wstrząsnął światem”, “Szkice z filozofii głupoty” lub “Elementy filozofii przyrody”. Historyk idei i filozof polityki Marcin Król w swoim eseju “Do nielicznego grona szczęśliwych” pisze o współczesności, blaskach i cieniach demokracji, a także zaletach rewolucji. A może chcecie naprawić swoje życie? “Cztery tysiące tygodni” Oliviera Burkemana jest właśnie dla Was! Z jej pomocą podejmijcie próbę odzyskania wewnętrznego spokoju i pełnego wykorzystania danego ludziom czasu. By pogłębić swoją wiedzę o medytacji, sięgnijcie po “Mądrość buddyjskiego mnicha. Od świadomej medytacji po eliminację niepokoju i gonitwy myśli” Ajahna Brahma. Rozważania dotyczące ważnej współcześnie kwestii płci podejmuje chociażby Marzena Adamiak w swoim dziele “Przeżywając płeć. Doświadczenie na styku feminizmu, poststrukturalizmu i fenomenologii”. Choć filozofia może się czasem wydawać abstrakcyjną i odległą dziedziną, porusza wiele codziennych i życiowych kwestii bliskich każdemu człowiekowi. Warto sięgać więc po te rozmyślania - wiele z nich znajdziecie na Woblink jako audiobooki, książki papierowe lub ebooki (w formatach epub, mobi lub pdf).
Jedną z popularnych pozycji niezaliczanych stricte do filozofii, zawierających jednak istotne rozważania o życiu i świecie, jest “Walden, czyli życie w lesie” Henry’ego Davida Thoreau. Przez wielu książka ta uznawana jest za arcydzieło literatury amerykańskiej. To zapis eksperymentu Thoreau, który przez ponad dwa lata samotnie mieszkał nad stawem Walden w stanie Massachusetts. Eseje zachwalające zalety prostego, surowego, zgodnego z naturą życia stały się ważnym głosem dla wielu ekologów i entuzjastów funkcjonowania w bliskim kontakcie z przyrodą. Rozważania związane z etyką postępowania względem wszystkich istot żywych wypełniają także karty “Statusu moralnego” Mary Anne Warren. Jacek Dobrowolski zastanawia się nad współczesnym projektem emancypacyjnym człowieka w swoim dziele “Niewolnicy i panowie. Sześć i pół eseju z antropologii i filozofii społecznej świata”. Z kolei Kazimierz Szewczyk skupia się na zagadnieniach bioetycznych rozumianych jako etyka systemów opieki zdrowotnej w społeczeństwach demokratycznych w swoich dwóch książkach: “Bioetyka, t. 1. Medycyna na granicach życia” oraz “Bioetyka, t. 2. Pacjent w systemie opieki zdrowotnej”. Te i wiele innych pozycji z zakresu filozofii oraz etyki znajdziecie na Woblink jako książki papierowe, audiobooki oraz ebooki (epub, mobi, pdf). Nie czekajcie, czas zgłębić tajemnicę istnienia!
