Książka jest próbą oceny na przestrzeni siedmiu dekad dorobku naukowego i pozycji Żydowskiego Instytutu Historycznego. Dzięki nakreśleniu szerszego kontekstu, autor przedstawia w nowym świetle wiele ważnych informacji, w tym bardzo szczegółowych, dotyczących historii Instytutu. "Żydowski Instytut Historyczny kończy w tym roku siedemdziesiąt lat. Siedemdziesiątka to piękny wiek. W życiu człowieka to już próg starości, ale o siedemdziesięcioletniej instytucji można powiedzie...
Monografia działalności Wydziału Produktywizacji CKŻP ukazuje aktywność zarówno żydowskich działaczy politycznych, jak i zwykłych ludzi w dziele uporania się z tragiczną sytuacją, w jakiej znajdowała się społeczność ocalałych po Zagładzie. Niezależnie od podziałów politycznych żydowskich przywódców i intelektualistów łączyło przekonanie, że podjęcie pracy jest kluczowym elementem w procesie przezwyciężenia przez ocalałych stanu rozpaczy i apatii, odzyskania przez nich poczuci...
Kiedy Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego ukazał się po raz pierwszy, nikt nie mógł się spodziewać, że w przyszłości będzie to jedno z najważniejszych czasopism naukowych poświęconych historii polskich i wschodnioeuropejskich Żydów, a zwłaszcza Zagłady. Utworzone w 1950 r. w Warszawie pismo według pierwotnego zamysłu miało być zwykłym biuletynem informacyjnym Żydowskiego Instytutu Historycznego, ale już w 1951 r. zostało przekształcone w naukowy półrocznik. Dopiero p...
Książka, którą Państwo otrzymują, poprzez wybrane i chronologicznie zestawione dokumenty z historii CŻKH i ŻIH ma raczej nieprostą historię tej instytucji przedstawić możliwie rzeczowo. Ważne są w niej dokumenty oficjalne dotyczące jej działalności i fragmenty wspomnień i relacji jej pracowników. Jest tu korespondencja dotycząca wydobycia Archiwum Ringelbluma, całkiem sporo zdarzeń z okresu stalinowskiego, ale też wstrząsające słowa oślepłego, chorego prof. Bernarda Marka, wi...
Ringelblum dowiódł, że walczyć można nie tylko bronią, lecz także papierem i piórem. Stworzone przez niego archiwum było jednym z najbardziej skutecznych aktów kulturowego oporu w okupowanej przez nazistów Europie. Trzecia Rzesza dążyła nie tylko do wymordowania Żydów, ale również do tego, by pamięć o nich zaginęła – z wyjątkiem nazistowskiej wersji ich historii. Ringelblum zrobił, co mógł, żeby – nawet jeśli sami Żydzi nie przetrwają – zachowała się dokumentacja ich losu. Be...
Chaskiel (Jecheskiel, Haskiel, Henryk) Wilczyński należy do najmniej znanych współpracowników „Oneg Szabat?. Jego dorobek przedwojenny z dziedziny krytyki literackiej uległ zapomnieniu, a prace na temat historii Żydów polskich w pierwszej połowie XIX wieku, zamieszczone w niniejszym tomie, nie były nigdy publikowane. Wilczyński pokazał w nich, jak bardzo Żydom zależało na normalnym życiu w Polsce, bez wyrzekania się własnego języka, kultury i świadomości, i jak bardzo im to u...
W eseju pisanym pod koniec 1943 r. Emanuel Ringelblum wspominał: „Od razu w pierwszych miesiącach po podjęciu przeze mnie pracy w »Oneg Szabat« przyciągnąłem kilku ludzi do współpracy, ale nie było z tego wielkiego pożytku. Dopiero w osobie młodego historyka, rabina Szymona Huberbanda, »Oneg Szabat« pozyskał jednego ze swych najlepszych współpracowników?. Huberband stracił swoją najbliższą rodzinę już w czwartym dniu wojny. Potem dokumentował wszelkie tragedie, wszelkie rodza...
Trzydziesty pierwszy tom pełnej edycji Archiwum Ringelbluma zawiera dokumenty osobiste, korespondencję oraz rękopisy i utwory drukowane dziennikarza, prozaika i poety Pereca Opoczyńskiego (1892–1943). Zgromadzono w nim legitymacje wydawane Opoczyńskiemu przez redakcje gazet, w których pracował, jego bilety wizytowe, a także pojawiające się w żydowskiej prasie powinszowania z okazji narodzin jego dzieci oraz kondolencje, kiedy jego potomstwo, cierpiąc na nieuleczalne wówczas c...
Zawarte w niniejszym zbiorze teksty rabina Kalonimusa Kalmana Szapiry, cadyka z Piaseczna, pod wieloma względami odbiegają od tego, co znalazło się w innych tomach Archiwum Ringelbluma. Spisane hebrajszczyzną rabiniczną dzieła charyzmatycznego chasydzkiego cadyka powstały w znakomitej większości w okresie przedwojennym. Autor, który przed wybuchem II wojny światowej był poważanym pedagogiem, a także prowadził jedną z największych jesziw w Warszawie, przygotowywał je do publik...
"Pierwszy nakaz każdego Żyda zawiera się w biblijnym „pamiętaj”, zachor. Powtarzany jest w codziennych modlitwach oraz w czasie święta Pesach. Judaizm, jak pokazuje Yosef Hayim Yerushalmi (1932–2009), nowojorski historyk sefardyjskich Żydów, przez wieki był i jest zaabsorbowany rozważaniami nad znaczeniem wydarzeń sprzed tysiącleci. Jednocześnie, co brzmi jak paradoks, przez stulecia pośród Żydów historiografia odgrywała minimalną rolę. Strażnikami pamięci nie byli historycy....
Warszawska Praga zawsze pociągała miłośników stolicy odmiennością swego oblicza. Miało ono także pewien rys tajemniczości, jako że do dnia dzisiejszego nie doczekało się portretu mogącego satysfakcjonować wszystkich Czytelników interesujących się dziejami Warszawy. W książce tej znajdziecie Państwo nie tylko ważne i interesujące teksty o historii i życiu Żydów od początków ich obecności na prawym brzegu Wisły, aż do wybuchu II wojny światowej w 1939 roku, ale też poświęcony i...
Autor przedstawia bolesny i złożony problem rozliczeń za lata okupacyjne podejmowanych w obrębie społeczności żydowskiej. Tuż po wojnie nie sprzyjały im zarówno konflikty rozgrywające się w Polsce w różnych sferach życia społecznego, jak i duża mobilność Żydów. 8 X 1946 r. CKŻP zdecydował się jednak powołać Centralny Sąd Społeczny, argumentując: „musimy mieć odwagę się przyznać, że nasz naród nie składa się wyłącznie z niewinnych ofiar”. Rozpatrywane sprawy dotyczyły tych osó...
Otrzymaliśmy pierwszą pracę, w której dokonano na tak szeroką skalę analizy fascynującego socjologicznie zjawiska, jakim był żydowski ruch młodzieżowy w PRL, i to w oparciu o inne źródła niż tylko przefiltrowane przez upływ czasu wspomnienia emigrantów marcowych. Na podkreślenie zasługuje także wyważone podejście Autora, który nie uległ fascynacji ani >>mroczną stroną ludzkości...
Książka jest pionierską w historiografii polskiej próbą przedstawienia relacji żydowsko-muzułmańsko-chrześcijańskich w kontekście prowadzonych misji i ich konsekwencji, jakimi były przypadki konwersji. Przynosi nowe spojrzenie i stawia nowe problemy, które we współczesnych badaniach powinny być rozwijane. Książka jest jedną z najbardziej oryginalnych prac poświęconych relacjom międzyreligijnym, szczególnie żydowsko-chrześcijańskim, jakie kiedykolwiek w Polsce powstały. Pokazu...
Obok relacji z III konferencji "Żydzi w walce", w drugim tomie zamieściliśmy kolejne wspomnienia uczestników walki zbrojnej i członków ruchu oporu, a także kontynuujemy, zapoczątkowaną w tomie pierwszym, publikację świadectw spisywanych niedługo po zakończeniu wojny przez protokolantów Żydowskiej Komisji Historycznej podczas rozmów z ocalonymi.
Wznawiany po latach w nowym opracowaniu tekst Natana Eliasza Szternfinkla pozwala współczesnemu czytelnikowi poznać pierwszą i zarazem – wbrew zapowiedziom samego autora – jedyną pozycję książkową wydaną przez katowicki oddział Żydowskiej Komisji Historycznej. Dokumentuje ona specyfikę położenia żydowskich mieszkańców utworzonego przez Niemców tzw. Ostoberschlesien, do której to jednostki administracyjnej został włączony Sosnowiec. „Treść książki to opis tragicznego losu Żydó...
Dzieci z˙ydowskie po wojnie wymagały rehabilitacji fizycznej i psychologicznej – młodszym wojna zabrała elementarne poczucie bezpieczen´stwa i ludzka? godnos´c´, starszym – poczucie sensu z˙ycia. Domy dziecka Centralnego Komitetu Z˙ydów w Polsce starały sie? przywrócic´ bezpieczen´stwo, godnos´c´ i sens przez odwołanie do lewicowych wartos´ci i sprawdzonych wzorów wychowawczych, w tym korczakowskich. Dzieje szkół CKZ˙P sa? odbiciem sytuacji społecznos´ci z˙ydowskiej – powstaw...
Niniejszy tom dokumentów zawiera tytuły prasowe wydawane przez Bund i jego młodzieżową organizację Cukunft w getcie warszawskim w latach 1940–1942. Zaprezentowano tu tytuły i numery pism zachowanych w Archiwum Ringelbluma, uzupełnione o numery i tytuły znajdujące się w innych kolekcjach archiwalnych. Dzięki temu czytelnik otrzymuje zebraną w jednym tomie całą dostępną prasę Bundu wydawaną w języku żydowskim (jidysz) i polskim. Artykuły zawierają informacje dotyczące gettowej ...
Od drugiej połowy 1941 aż do 16 lipca 1942 roku aktywiści Ha-Szomer ha-Cair – Szmuel Bresław, Mordechaj Anielewicz, Mira Fuchrer i ich współpracownicy – prowadzili w getcie warszawskim stację nasłuchów radiowych. Przez większość tego czasu mieściła się ona w zakonspirowanym mieszkaniu przy ul. Pawiej 11 m. 20. Notatki z wiadomości radiowych nadawanych przede wszystkim z Londynu i Moskwy nasłuchujący wydawali w formie powielanych biuletynów. Za ich popularnością stał przede ws...
Prezentowany tom obejmuje konspiracyjne pisma wydawane przez trzy grupy ideowo-polityczne: trockistów, Polskich Socjalistów i komunistów oraz przez Blok Antyfaszystowski, będący pierwszą próbą porozumienia środowisk lewicy w getcie warszawskim. Podtytuł tomu: radykalna lewica niesyjonistyczna jest próbą ujęcia tego, co zarazem łączy wszystkie trzy – pozostające w ideowych sporach – grupy i odróżnia je od, z jednej strony, Bundu, z drugiej zaś – syjonistycznej lewicy (Poalej S...
"Pamięć Zagłady jest udziałem człowieka, którego duchowe oczy zawsze pozostają otwarte, bo przeżył cierpienia, o których nie da się zapomnieć. Rzadko bywa, by wpisywały się one w rodzaj pamięci heroicznej – w relacjach wojennych trudno odnaleźć ślady duchowego oporu. Najczęściej jest to pamięć upokorzona i udręczona. Owe pamięci ukazują człowieka rozbitego, niezdolnego do opowiedzenia całej swojej historii; człowieka, który na różne sposoby broni się przed własnymi wspomnieni...
Książka poświęcona jest działalności politycznej Centralnego Komitetu Żydów w Polsce (CKŻP). Niewielka społeczność żydowska mieszkająca w Polsce w pierwszych latach po zakończeniu II wojny światowej była bardzo upolityczniona. W 1947 r. do jedenastu partii politycznych należało od 20 do 22 tys. osób; najwięcej do syjonistycznego „Ichudu” (8 tys.) i Frakcji PPR (7 tys.). Znaczyłoby to, że co piąty Żyd mieszkający w Polsce, wliczając kobiety i dzieci, należał do jakiejś partii....
Książka jest opowieścią o najdawniejszych dziejach Żydów w Warszawie, przedstawionych na szerszym tle historii wyznawców judaizmu na Mazowszu. Autor postawił sobie za cel ukazanie ważnych problemów z dziejów warszawskiej społeczności żydowskiej w czasach króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. W związku z tym szczególnie wiele uwagi poświęcił napływowi wyznawców judaizmu do Warszawy oraz otaczających ją przedmieść, rozwojowi liczebnemu tworzonej przez nich społeczności, jej ...
Prezentowana praca poświęcona jest trwaniu oraz ewolucji stereotypów antyżydowskich pod koniec XIX wieku i w latach międzywojennych na tle historycznym, ich utrwaleniu względnie przemianom podczas lat okupacji oraz Zagłady, a wreszcie powrotowi tych stereotypów w nowych warunkach historycznych i ich przeobrażeniom po wojnie. Autorka proponuje zwartą, logicznie uzasadnioną interpretację polskiego antysemityzmu, jako zjawiska kulturowego w najszerszym znaczeniu tego terminu....
Historia najnowsza obejmuje okres od zakończenia nowożytności, czyli przełom XVIII i XIX wieku, aż do czasów współczesnych. Dlatego wiele książek z kategorii „Historia najnowsza” poświęconych jest wojnom światowym, powstaniu warszawskiemu czy okresowi PRL-u. Pozycje przedstawiające czasy II wojny światowej stanowią tak dużą część książek, że zostały umieszczone w odrębnej podkategorii „II wojna światowa”. Główny trzon kategorii „Historia najnowsza” stanowią książki oscylujące wokół tematyki wojen światowych („Legiony – droga do legendy” Marka A. Koprowskiego, „Niewygodny Polak” Macieja Bernatta-Reszczyńskiego), powstania warszawskiego („Duch ’44. Siła ponad słabością” Stanisława Zasady), PRL-u („»Ciekawe« życie w PRL-u. I co dalej?” Bogusława Homickiego) oraz Solidarności („Tu radio Solidarność” Pawła Pietkuna). Jednak znaleźć tu można także takie publikacje jak „Kobiety wywiadu” Przemysława Słowińskiego, który przedstawia biografie najsłynniejszych agentek i szpiegów, m.in. Mathilde Carré, Coco Chanel czy Krystyny Skarbek. W tej kategorii znajduje się też „Epilog do »Kamieni na szaniec«” profesora Grzegorza Nowika, ukazujący szerzej tło wydarzeń przedstawionych przez Aleksandra Kamińskiego w jego słynnej książce. Najnowszej historii poświęcona została chociażby „Polska 1945–2015. Historia polityczna” Andrzeja Piaseckiego i Ryszarda Michalaka – jedna z niewielu monografii przedstawiających w takiej formie losy współczesnej Polski. Nie może zabraknąć także opisów brawurowych ucieczek, m.in. z obozów śmierci – Auschwitz, Sobiboru, sowieckich łagrów czy pilnie strzeżonych twierdz, które w „Słynnych ucieczkach Polaków” opisał Andrzej Fedorowicz.
