Opis treści
Chaskiel (Jecheskiel, Haskiel, Henryk) Wilczyński należy do najmniej znanych współpracowników „Oneg Szabat?. Jego dorobek przedwojenny z dziedziny krytyki literackiej uległ zapomnieniu, a prace na temat historii Żydów polskich w pierwszej połowie XIX wieku, zamieszczone w niniejszym tomie, nie były nigdy publikowane. Wilczyński pokazał w nich, jak bardzo Żydom zależało na normalnym życiu w Polsce, bez wyrzekania się własnego języka, kultury i świadomości, i jak bardzo im to utrudniano. Dokumentował walkę Żydów o prawa obywatelskie, o prawo do uprawiania wolnych zawodów, o możliwość służby w wojsku i możliwość pracy na roli. Wartość jego prac podnoszą także źródła, z których korzystał; część z nich uległa zniszczeniu w czasie II wojny światowej.
W getcie warszawskim Wilczyński był administratorem domu przy ulicy Ogrodowej 43. Zamieszczone w niniejszym tomie związane z tym dokumenty, ilustrujące los ludzi poddanych niemieckiej machinie biurokratycznej w trakcie przesiedleń do getta i redukcji granic getta, to materiał unikalny, dotąd zupełnie nieznany.
