Majówkowy Maraton Czytelniczy

Deborah Feldman Reportaż - książki, ebooki i audiobooki

Typ publikacji

Cena

Format

Wydawcy

Sortuj według:
Zyskujące popularność

Przepraszamy, wygląda na to, że tym razem nie znaleźliśmy produktów dla Twojego zapytania.

Sugestie:

  • Sprawdź, czy na pewno poprawnie wpisałeś szukaną frazę
  • Skorzystaj z katalogu, aby w ten sposób znaleźć interesujący Cię produkt
  • W razie dodatkowych pytań, skontaktuj się z nami przy użyciu formularza kontaktowego

Deborah Feldman Reportaż - książki, ebooki i audiobooki

Deborah Feldman jest autorką poruszającej, autobiograficznej książki „Unorthodox. Jak porzuciłam świat ortodoksyjnych Żydów” (2012), opowiadającej o ucieczce z ultraortodoksyjnej społeczności chasydów Satmar oraz jej kontynuacji „Exodus. A Memoir”. Obie pozycje przetłumaczono na wiele języków, w tym niemiecki i hebrajski. Obecnie autorka mieszka wraz z partnerem i synem w Berlinie.

“Unorthodox. Jak porzuciłam świat ortodoksyjnych Żydów” - książka Deborah Feldman

Książka „Unorthodox” to opowieść o zupełnie innym stylu życia, o ludziach uwięzionych w jednym z najbardziej otwartych miast, Nowym Jorku - o chasydach Satmar. To także wspomnienia ze świata, który opiera się na rygorystycznych nakazach i zakazach wynikających z opresyjnej tradycji i wiary. Jednak przede wszystkim jest to przejmujące świadectwo kobiety, która urodziła się, wychowała, a potem znalazła siłę by uciec i odwagę, by opowiedzieć o tym, co ją spotkało.

Feldman urodziła się we wspólnocie ortodoksyjnych Żydów w Williamsburgu na Brooklynie (Nowy Jork) w 1986 roku. Chasydzi Satmar, potomkowie głównie rumuńskich i węgierskich Żydów, nie uznają Izraela i uważają, że prawdziwi Żydzi powinni żyć w diasporze aż do przyjścia Mesjasza. Ich społeczność liczy około 200 tysięcy osób - to jeden z największych ruchów chasydzkich na świecie.

Deborah Feldman życie prywatne

Deborah wychowana została przez dziadków, rodziców ojca, gdyż ten był niepełnosprawny umysłowo i nie mógł zająć się edukacją dziewczynki. Jako że choroby umysłowe są we wspólnocie tematem tabu, rodzina odsunęła go od siebie, by uniknąć kompromitacji. Mężczyzna nigdy nie został zdiagnozowany, nie był również leczony. Matka z kolei była Niemką żydowskiego pochodzenia. Urodziła się w Manchesterze, w biednej chasydzkiej rodzinie. Została zmuszona do wzięcia zaaranżowanego ślubu z ojcem Debory. Nie odnalazła się w diasporze. Była izolowana, prześladowana, kontrolowana na każdym kroku, odebrano jej córkę. Uciekła z Williamsburga, związała się z inną kobietą i dziś mieszka i pracuje w Berlinie. Nie spotyka się jednak często z Deborą - kontakt z nią przywołuje traumę, której nabawiła się wśród chasydów.

Deborah, jak każde dziecko w społeczności, była uczona, by być pobożną. Była karcona, uciszana - miała być niewidoczna. Nawet styl ubierania był ściśle regulowany przepisami tworzonymi przez przywódców religijnych. Kobieta we wspólnocie musi zakrywać szczelnie całe ciało (nawet w upalne dni). Nie może nosić spodni, tylko długie do kostek spódnice i rajtki, których grubość regulują odpowiednie zapisy. Deborah nie mogła uprawiać sportu, słuchać muzyki, uczyć się, a jedynym językiem, jakim mogła się posługiwać, był jidysz. Angielski uważany był przez dziadka autorki za nieczysty. Książki pisane po angielsku miały zaś obnażać duszę i uwrażliwiać ją na działanie diabła. Deborze i tak nie wolno było czytać, było to zajęcie przeznaczone wyłącznie dla mężczyzn. Nie miała prawa wejść do biblioteki. To jednak jej nie powstrzymało. Zarówno ona, jak i jej babcia ukrywały książki w materacu czy bieliźniarce.

To właśnie babcia będzie jedyną osobą, za którą po opuszczeniu wspólnoty tęsknić będzie Feldman. Za kobietą, która przetrwała Holokaust, nieludzką pracę w niemieckiej fabryce broni, która nauczyła wnuczkę, jak widzieć piękno w drobnych rzeczach i jak podnieść się z przeżytej traumy.

Młode dziewczęta z wspólnoty chasydów nie mają możliwości pójścia na studia. W wieku 17 lat każda szanująca się chasydka zostaje wydana za mąż, stare panny (kobiety powyżej dwudziestego roku życia) jedynie przynoszą wstyd rodzinie. Edukacja zaś mogłaby je tylko odciągnąć od głównego celu, jakim jest urodzenie dziecka i odbudowanie narodu żydowskiego. Małżeństwo Debory również zostało zaaranżowane. Wyszła za mąż w wieku 17 lat za Eliego, którego przed ślubem widziała raptem dwa razy - w sumie 30 minut.

Przed ślubem przekazano jej jedynie, że ma być posłuszna mężowi, sprawiać mu przyjemność i rodzić dzieci. Musiała brać tabletki antykoncepcyjne, gdyby bowiem dostała okresu, mąż nie mógłby wziąć jej za rękę ani nawet na nią spojrzeć podczas ceremonii - byłaby nieczysta. Chasydzkie dziewczęta dopiero przed zamążpójściem otrzymują skromny pakiet wiedzy o tym, jak działa ich własne ciało, czym jest seks oraz kolejny zestaw zasad i nakazów, których muszą się trzymać. W konsekwencji Deborah i Eli nie zbliżyli się do siebie pierwszej nocy, gdyż nie wiedzieli jak.

Wszelkie nadzieje, że po ślubie jej los się odmieni i stanie się bardziej niezależna, okazały się płonne. Jak podkreśla autorka, dorosłość w świecie chasydów przynosi ze sobą więcej zakazów i nakazów, szczególnie dla kobiety. Zamężne chasydki co miesiąc muszą pokazywać rabinowi specjalną szmatkę menstruacyjną, by ten orzekł, czy jest już koszerna, czy jednak nie. Nikt jednak, według autorki, nie upokorzył jej tak, jak inne kobiety. Teściowa pouczała ją, jak ma zaspokoić męża, ciotka czekała na każdy błąd i publicznie ją krytykowała. Od kobiet Eli dostał przyzwolenie, by mógł znęcać się nad żoną. To kobiety winiły ją za to, że nie może zajść w ciążę.

Deborah żyła pod ogromną presją, nabawiła się nerwicy, seks wywoływał u niej zaburzenie zwane pochwicą. W wieku 18 lat leczyła się psychiatrycznie z traumy. Rok później urodziła syna. Jak twierdzi, był to w jej życiu zwrotny moment. Uświadomiła sobie, że nie może tak dłużej żyć, a co więcej, że nie takiej przyszłości chce dla swojego dziecka. Wszystko skrzętnie zaplanowała. W 2006 roku pod pretekstem podjęcia kursu biznesowego mającego zapewnić rodzinie wyższy przychód wyjechała wraz z mężem z Williamsburga i rozpoczęła studia w Sarah Lawrence College w Bronxville. Tam rozpoczął się jej bunt oraz transformacja. Zaczęła wyrażać się bardziej otwarcie, ubierać, ignorując chasydzki dress code, nie chodziła już także do mykwy w trakcie okresu, co ukrywała skrzętnie przed mężem. W tym samym roku zabrała syna Isaaca i opuściła Eliego, ucinając wszelkie kontakty z diasporą. Pomieszkiwała u przyjaciół, konsultując jednocześnie z prawnikami dalszą drogę postępowania.

Była zastraszana, nękana, namawiano ją do samobójstwa. Wspólnota chciała odebrać jej syna. Jedynym sposobem na powstrzymanie ich było zagrożenie nagłośnieniem całej sprawy, czym Feldman zwróciłaby uwagę opinii publicznej. Tego chasydzi bali się najbardziej. Tak właśnie powstała książka „Unorthodox”. A gdy i ona nie wystarczyła, Deborah zagroziła, że opowie swoją historię w ogólnokrajowej telewizji - udało się, odpuścili. Miała szczęście, jako jedna z niewielu. Eli opuścił wspólnotę cztery lata po swojej byłej żonie, założył rodzinę - ma żonę i dwójkę dzieci. Utrzymuje kontakt ze swoim synem.

Autobiografia ujrzała światło dzienne w 2012 roku i stała się bestsellerem „New York Timesa”. W Polsce książka została wydana sumptem wydawnictwa Poradnia K w 2020 roku. Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN objęło ją patronatem honorowym. Po premierze książki Deborah została praktycznie zlinczowana przez chasydów. Powstało wiele blogów (m.in. Deborah Feldman Exposed), których jedynym celem było wyzywanie jej, oskarżanie o kłamstwo i antysemityzm. Została nawet nazwana nowym Goebbelsem i wróżono jej, że rozpocznie nowy Holokaust. W 2014 roku autorka przeprowadziła się z synem do Berlina (Neukölln), gdzie mieszka do dziś ze swoim partnerem. W tym samym roku postanowiła wydać drugą książkę - „Exodus: A Memoir” będącą kontynuacją jej debiutanckiej publikacji. Obie książki przetłumaczono na język niemiecki, zostały bardzo dobrze przyjęte przez niemieckich krytyków. Autorka zaczęła się w związku z tym pojawiać w wielu programach w niemieckiej telewizji. W Polsce „Exodus” zostanie wydany nakładem wydawnictwa Poradnia K w lipcu 2021 roku.

W 2017 roku Deborah Feldman wydała kolejną książkę pt. „Überbitten” („Pojednanie”), napisaną wspólnie z wydawcą Christian Ruzicska. To niemieckojęzyczna rozbudowana wersja „Exodusu”. Swój styl pisarski autorka charakteryzuje jako staromodny ze względu na duży wpływ XVIII-wiecznego języka jidysz, z którym się wychowała. Niemiecki, jak twierdzi, wyzwala jej potencjał, gdyż posiada szerszy zasób słownictwa. Książka również została fantastycznie przyjęta przez krytyków.

W 2018 roku Feldman została jedną z bohaterek szwajcarsko-niemieckiego dokumentu #Female Pleasure w reżyserii Barbary Miller, który zajmuje się badaniem kobiecej seksualności dookoła świata w XXI wieku. Dwa lata później Netflix wyprodukował czteroodcinkowy miniserial „Unorthodox” luźno oparty na autobiografii Feldman oraz dokument „Making Unorthodox”, który opowiada o procesie tworzenia serialu oraz wyjaśnia różnice pomiędzy książką a serialem.

„Unorthodox” w adaptacji Netflixa

Na podstawie autobiografii Debory Feldman powstał nominowany do Nagrody Emmy 2020 miniserial Netflixa „Unorthodox”, opowiadający historię ucieczki 19-letniej Esther Shapiro (Shira Haas - zdobywczyni nagrody dla najlepszej aktorki na festiwalu filmowym w Jerozolimie) z ultraortodoksyjnej wspólnoty chasydów na Brooklynie. Za sukces produkcji odpowiadały Amerykanka Anna Winger („Deutschland 83” i „Deutschland 86”) oraz Niemka Alexa Karolinski („Oma and Bella”). Obsadę aktorską stanowili przede wszystkim Izraelczycy i Niemcy. Haas pochodzi z Tel Awiwu, Amit Rahav (serialowy mąż - Yanky) jest Brytyjczykiem. Oboje musieli nauczyć się jidysz, oboje uczyli się zasad panujących we wspólnocie. Feldman była obecna w produkcji od samego początku. Uczestniczyła w pracach nad scenariuszem, pojawiła się również w mini dokumencie “Making Unorthodox”. Jak twierdzi pisarka, serial miał oddać głos nie tylko jej, ale wielu kobietom, które doświadczyły tego, co ona. To zresztą kobiety są siłą napędową całej historii ukazanej w „Unorthodox”. Serial został w całości nakręcony w Berlinie.

Historia serialowej Esty nie jest tożsama z tą Debory Feldman. Można ją podzielić na dwie części - życie Esty przed ucieczką na Brooklynie i po ucieczce w Berlinie. O ile pierwsza część została luźno osadzona na doświadczeniach pisarki, druga jest czystą fikcją. Serial nie ustrzegł się zarzutów o nierealistyczne przedstawienie kultury chasydów. Trzeba jednak pamiętać, że produkcje filmowe rządzą się swoimi prawami. „Unorthodox” nie jest dokumentem. Świat w serialu został przerysowany celowo, a historia udramatyzowana tak, by poruszać widzów.

Jeśli zatem pragniecie poznać historię prawdziwej Esty, Debory Feldman, sięgnijcie po książkę „Unorthodox. Jak porzuciłam świat ortodoksyjnych Żydów”. Znajdziecie ją na Woblinku w formie ebooka lub książki papierowej. Jeśli zaś chcielibyście pogłębić swoją wiedzę na temat nowojorskich chasydów, polecamy książkę „OK. AmenNiny Solomin.

Co znajdziesz w kategorii: Reportaż

Czym są reportaże literackie?

Książkowe reportaże mieszczą w sobie zarówno pasjonujące relacje z podróży po całym świecie (jak na przykład “Biała gorączka” Jacka Hugo-Badera), opowieści o Polsce (jak “Nie zdążę” Olgi Gitkiewicz), miejscach, do których z reguły osoby postronne nie mają wstępu (jak “Klerycy. Życie w polskich seminariach” Mariusza Sepioło) czy oparte na faktach i mrożące krew w żyłach historie sprzed lat (jak “Tragedia na Przełęczy Diatłowa. Historia bez końca” Alice Lugen).

Oparte na faktach, z reguły bez znaczących ubarwień fabularnych - takie reportaże czytane są najchętniej. Dzięki ich autorom i autorkom możemy wejść w nieznane nam dotychczas światy polityki, kultury, zamkniętych społeczności, odwiedzić miejsca targane konfliktami, ale także głębiej poznać to, co wydaje się być na wyciągnięcie ręki. Reportażyści dokumentują i opisują otaczającą nas wszystkich rzeczywistość, opierając swoje publikacje na własnych doświadczeniach, wywiadach, dokumentach i podróżach. Ich książki dotyczą także często zagadek i teorii spiskowych, zapomnianych miejsc lub wydarzeń, czy spraw społecznych.

Na Woblink wśród ebooków z kategorii reportaż znajdziecie wiele dzieł znakomitych i uznanych reportażystów, zarówno z Polski, jak i ze świata. W formacie epub, mobi lub pdf czekają na Was książki autorstwa między innymi Hanny Krall, Ryszarda Kapuścińskiego, Wojciecha Jagielskiego, Pawła Smoleńskiego czy Mariusza Szczygła. Warto sięgnąć także po wyróżnioną Nagrodą Literacką Nike książkę “Żeby nie było śladów” Cezarego Łazarewicza.

Zagraniczni twórcy reportaży

Wśród zagranicznych twórców reportaży znajdziecie Orianę Fallaci, Liao Yiwu, Craiga Taylora, Amosa Oza, Davida Attenborough czy Swietłanę Aleksijewicz. Ta ostatnia autorka jest również laureatką Literackiej Nagrody Nobla - jej reportaże “Wojna nie ma w sobie nic z kobiety”, “Czasy secondhand”, “Czarnobylska modlitwa” czy “Cynkowi chłopcy” dostępne są na Woblink między innymi jako ebooki.

Od czego zacząć czytać reportaże?

Dotychczas czuliście opory przed tym, żeby przeczytać jakiś reportaż albo nie wiecie za bardzo, po co sięgnąć w pierwszej kolejności? Spieszymy z pomocą! Czytanie reportaży pozwala otworzyć oczy na rzeczywistości i doświadczenia, które dotychczas nie były nam dostępne albo nie zdawaliśmy sobie w ogóle sprawy z ich istnienia. Udowadniają one także, jak wiele zupełnie niespodziewanych, a nawet niewidocznych rzeczy dzieje się często bardzo blisko nas. Dzięki temu nie tylko ciągle dowiadujemy się więcej o świecie, ale także uwrażliwiamy na ludzkie historie. Od czego jednak zacząć? Propozycji jest wiele. W naszym kraju mamy pewien przywilej - zwłaszcza w XX i XXI wieku rozwinęła się znakomita tzw. polska szkoła reportażu, której dzieła doceniane są nie tylko w Polsce, ale także i na świecie. Dobrym początkiem zapoznawania się z nią jest sięgnięcie po zbiór najważniejszych tekstów - trzytomową “ Antologię polskiego reportażu”, prezentującą historię najlepszych twórców. Tą wydaną przez Wydawnictwo Czarne pod redakcją Mariusza Szczygła monumentalną kolekcję znajdziecie na Woblink jako książkę papierową oraz ebook. 

Chcielibyście zabrać coś ze sobą w drogę jakąś krótszą historię? Nic prostszego! Na początek polecamy zwłaszcza “ Z miłości? To współczuję!”, historię współczesnego Omanu autorstwa Agaty Romaniuk.

A może chcecie podróżować dalej? Sięgnijcie po “Indie. Kraj miliarda marzeń” Weroniki Rokickiej albo “ Izrael już nie frunie” Pawła Smoleńskiego. Interesuje Was miejsce kobiet w innych kulturach i społecznościach? “ Kwiaty w pudełku. Japonia oczami kobiet” Karoliny Bednarz będą dobrym pomysłem.

Azja to trochę zbyt daleko? Nie ma problemu, wybierzcie się wraz z Mariuszem Szczygłem śladami jego “ Osobistego przewodnika po Pradze”.

Chcielibyście zacząć od klasycznych pozycji reportażu? “ Imperium”, “ Szachinszach” lub “ Cesarz” Ryszarda Kapuścińskiego czekają na Was w formatach epub, mobi lub pdf.

Jakie reportaże warto przeczytać?

Może jest tak, że przeczytaliście już trochę reportaży w swoim życiu, ale gdy patrzycie na długą listę pozycji ukazujących się nakładem Wydawnictwa Czarne, Wydawnictwa Otwartego, Wydawnictwa Szczeliny, Wydawnictwa Literackiego albo Wydawnictwa Znak od nadmiaru dobra zaczyna się Wam kręcić w głowie i już nie wiecie, co wybrać następnego? Spróbujemy pomóc!

Miłośnikom reportaży podróżniczych oraz osobistych historii związanych z dalekimi krajami polecamy ebook “Ulica wiecznej szczęśliwości. O czym marzy Szanghaj” Roba Schmitza. Autor spędził w tym mieście wiele lat i poznał je od podszewki, a przy tym zachował dystans właściwy outsiderowi. Dzięki temu z dużą życzliwością, a przy tym spostrzegawczością opisuje współczesny Szanghaj z perspektywy jego mieszkańców - własnych sąsiadów.

Na Woblink mamy też wiele reportaży podróżniczych dla osób, których fascynuje Korea Południowa i jej kultura, historia oraz społeczeństwo. Wśród nich “Kraj niespokojnego poranka. Pamięć i bunt w Korei Południowej” Romana Husarskiego, “Cool po koreańsku” Euny Hong, “Przesłonięty uśmiech. O kobietach w Korei Południowej” Anny Sawickiej, “7736 km. Pomiędzy Koreą Południową a Polską” Mijin Mok czy “Mądre matki, dobre żony” Małgorzaty Sidz, które znajdziecie tutaj między innymi w formatach epub, mobi lub pdf. Z kolei Craigiem Taylorem możecie poznać mieszkańców Londynu w jego popularnej książce “Londyńczycy. Miasto i ludzie” oraz Nowego Jorku w “Nowojorczycy. Miasto i ludzie”. 

Wędrując przez Polskę

Wolicie reportaże o Polsce? Polecamy zatem “ Miedziankę” Filipa Springera, opowieść o niewielkim miasteczku znajdującym się w pobliżu Jeleniej Góry, którego (już) nie ma. Springer długo szukał odpowiedzi na pytanie, dlaczego posiadająca siedmiowiekową historię Miedzianka zniknęła z powierzchni ziemi, odkrywając po drodze wiele innych tajemnic z przeszłości.  “ Łowcy skór. Tajemnice zbrodni w łódzkim pogotowiu” Tomasza Patory zmrożą krew w żyłach wynikami śledztwa w sprawie jednej z największych afer w historii III Rzeczpospolitej. Z kolei brytyjczyk Bernard Newman wyruszył na jedną ze swoich wypraw rowerowych właśnie do Polski. Jedna z jego podróży odbywała się w okresie międzywojennym - relację z niej znajdziecie w “ Rowerem przez II RP. Niezwykła podróż po kraju, którego już nie ma”. Z kolei jego ówczesne obserwacje i próby przewidzenia przyszłości z czasów II wojny światowej znajdziecie w “ Rowerem przez Polskę w ruinie”.

Reportaże sądowe i true crime

Interesują Was reportaże true crime? Sięgnijcie po dzieło Cezarego Łazarewicza “ Koronkowa robota. Sprawa Gorgonowej”, bohaterki jednego z najbardziej znaczących procesów dwudziestolecia międzywojennego i jednej z najgłośniejszych spraw w historii polskiego sądownictwa. Z Katarzyną Bondą możecie odwiedzić “ Polskie morderczynie”, odsiadujące wyroki kobiety skazane za morderstwa, z którymi rozmawia polska autorka kryminałów. Chcielibyście poszerzyć swoją wiedzę? Reportaże popularnonaukowe to coś dla Was! Jako ebooki znajdziecie na Woblink wiele z nich - na przykład “ Śpiące królewny. Tajemnicze przypadki ze świata neurologii” Suzanne O’Sullivan. True crime oraz pozycje popularnonaukowe łączy chociażby w swojej książce “ Zbrodnie odczytane z kości. Tajemnice antropologii sądowej” Monika Głąbińska, wprowadzając nas w świat jednego z najbardziej fascynujących, a przy tym dość elitarnych zawodów antropologa sądowego. Te i wiele innych ebooków reportaży czeka na Was na Woblink!