„Kto kontroluje przeszłość, kontroluje przyszłość. Kto kontroluje teraźniejszość, kontroluje przeszłość” – napisał swego czasu George Orwell. Im silniejsza, im bardziej opresyjna jest władza, tym łatwiej wprowadzać tę zasadę w życie. Co nie znaczy zarazem, że od tego rodzaju pokus wolne są rządy demokratyczne. Nawet jednak skrajnie autorytarne reżymy wiedzą, że implementowana odgórnie wizja przeszłości – szczególnie niedalekiej – nie może wisieć w próżni. Uprawiana przez nie ...
Pamiętnik Jerzego Stanisława Kuntza, żołnierza Uderzeniowych Batalionów Kadrowych, Armii Krajowej na Suwalszczyźnie i Augustowszczyźnie, oficera Kedywu Inspektoratu Suwalskiego AK, kierownika samoobrony Obwodu AKO Augustów, powstawał w latach 1939–1945. Jego myślą przewodnią jest walka z okupantem. Jerzy Kuntz porusza też wiele problemów związanych z codzienną egzystencją w okupowanym kraju – w Baranowiczach zajętych we wrześniu 1939 r. przez Sowietów, a później w Warszawie....
Książka jest poświęcona trudnemu, i wciąż wywołującemu emocje tematowi postaw Polaków wobec stojących w obliczu Zagłady Żydów. Literatura na ten temat jest coraz bogatsza, ale mimo upływu ponad 70 lat od końca II wojny światowej, wciąż jeszcze niewiele możemy powiedzieć o skali pomocy, jaką Polacy oferowali Żydom. Wiemy, że była znacząca, o czym świadczy choćby liczba przyznanych Polakom przez Instytut Yad Vashem tytułów Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. Znamy poszczególne, ...
Klasyczny podręcznik strategii wojskowej do dziś używany na wojskowych uczelniach. Książka, która zmieniła oblicze świata. Od dziesiątków lat inspiruje strategów, budzi niezdrowe emocje u liderów o zapędach dyktatorskich i stanowi niewyczerpane źródło inspiracji dla ambitnych biznesmenów. Przepełniona brutalną mądrością i koncepcjami bezkompromisowych rozwiązań rodem z bitewnych pól, jest lekturą, do której wielokrotnie chce się powracać.
Dwudziestego piątego sierpnia 1270 roku Ludwik IX Święty umiera w obozie armii krzyżowców w pobliżu starożytnej Kartaginy. Dwa miesiące wcześniej, na początku lipca, baronowie i rycerze, którzy wraz z królem Francji podjęli się udziału w wyprawie krzyżowej, wyruszyli z Aigues-Mortes i wylądowali w Tunisie. Poirytowani długim oczekiwaniem na króla Sycylii, wyczerpani trudami wyprawy i tunezyjskim upałem, zostali zdziesiątkowani przez chorobę, która zabrała również króla. W lis...
Aby ocalić od zapomnienia, przekazuję moją skromną wiedzę na temat losów pałacu dukielskiego i jego niegdyś znakomitych zbiorów. Zbiorów sztuki, archiwaliów i pamiątek historycznych, które na skutek II wojny światowej i komunistycznej nacjonalizacji przestały istnieć. Zbiory te, podobnie jak w przypadku setek, a nawet tysięcy ziemiańskich i arystokratycznych domów – odeszły w niebyt. Te centra cywilizacji, kultury i polskości – w przeważającej części już po zakończeniu działa...
Rywalizacja między wielkimi mocarstwami wchodzi w fazę krytyczną. Czy Stany Zjednoczone pójdą na wojnę z Chinami? Po czyjej stronie stanie Rosja? Czy Polska zostanie wciągnięta w III wojnę światową? Czy świat stoi na krawędzi nuklearnej zagłady? To tylko niektóre z pytań, na które próbują odpowiedzieć Jacek Bartosiak i Piotr Zychowicz. Znany geopolityk oraz publicysta historyczny rozmawiają o Polsce i świecie. O tym, czy armia Rzeczypospolitej jest gotowa odeprzeć atak i ob...
115 barwnych opowieści o najważniejszych w naszych dziejach wydarzeniach i postaciach - od czasów legendarnych do współczesności. Dzięki tej książce pierwsze spotkania dzieci z ojczystą historią nie są ani trudne, ani nudne. Atrakcyjne ilustracje dodatkowo pobudzają wyobraźnię i zainteresowanie przeszłością.
,,Praca prof. Bonusiaka nie jest przeglądem dotychczasowych tekstów i na ich podstawie napisanej książki. Jest – co chcę wyraźnie podkreślić – autorską monografią, opracowaną na podstawie własnych badań. Autor wykonał obszerną i pracochłonną kwerendę archiwalną, nie tylko w Polsce, ale na Ukrainie i w Niemczech. (...) Dwugłos: przedstawienie tych samych problemów w czasie okupacji sowieckiej i niemieckiej – to inspirujące przedsięwzięcie. (...) Niewątpliwie będzie ważnym wyda...
Szósty tom słownika zawiera 112 biogramów żołnierzy i działaczy podziemia niepodległościowego. Znajdziemy wśród nich przedstawicieli wszystkich chyba działań powojennej konspiracji: oficerów i żołnierzy struktur poakowskich (Delegatury Sił Zbrojnych i Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”), obozu narodowego (Narodowych Sił Zbrojnych i Narodowego Zjednoczenia Wojskowego), a także uczestników ruchu ludowego i piłsudczyków. Publikacja pozwala zrozumieć ich motywacje i drogi życiow...
Tim Weiner, laureat Nagrody Pulitzera i National Book Award, odsłania kulisy wojny politycznej pomiędzy Stanami Zjednoczonymi a Rosją. Wnikliwa, a zarazem napisana w porywającym stylu historia zmagań i rywalizacji między dwoma mocarstwami – szpiegostwa, sabotażu, trudnej dyplomacji i skutecznej dezinformacji – od początku konfliktu w 1945 roku aż po koniec prezydentury Donalda Trumpa w roku 2020. Autor zabiera nas za zamknięte drzwi gabinetów oraz śledzi poczynania CIA i ma...
Książka jest kolejną monografią przygotowaną przez rzeszowski Oddział Instytutu Pamięci Narodowej, tym razem opisującą działalność jednego z terenowych ogniw bezpieki – Urzędu Bezpieczeństwa w Tomaszowie Lubelskim. W pracy nacisk położono przede wszystkim na odtworzenie struktury organizacyjno-kadrowej i przedstawienie głównych kierunków działań operacyjnych tomaszowskiego UB ze szczególnym uwzględnieniem zwalczania silnego na tym terenie podziemia niepodległościowego. W opra...
Publikacja jest poświęcona szerokiej problematyce dotyczącej czynów prawnie zabronionych w wojsku i służbach mundurowych w Polsce XX w. Myślą przewodnią było naświetlenie tej problematyki z różnych pozycji badawczych. Optyka wojskowego prawa karnego i prawa karnego w ogólności stanowiła punkt wyjścia do przedstawienia zarówno jednostkowych przypadków wykroczeń, jak i szerokich analiz oraz krytycznych ocen zjawisk takich jak dezercja, szpiegostwo i inne. Stąd w publikacji zost...
Z okazji 80. rocznicy wybuchu II wojny światowej w Polsce znowu pojawią się głosy, że w 1939 roku można było uniknąć wojennej klęski i zamiast stawić opór niemieckiej agresji, przystać na żądania terytorialne III Rzeszy oraz propozycję przystąpienia do paktu antykominternowskiego. Krzysztof Rak, historyk filozofii, publicysta, znawca problematyki międzynarodowej, dowodzi, że Polska była niespełnionym sojusznikiem Adolfa Hitlera, który po dojściu do władzy w Niemczech w 1933 ...
Pasjonujący portret antycznego miasta. Ruiny Pompejów, pogrzebanych przez wybuch Wezuwiusza w 79 roku, są najlepszym świadectwem codziennego życia w cesarstwie rzymskim – od spraw najbardziej intymnych po publiczne, od kuchni po religię i poziom wykształcenia. Budząc miasto na nowo do życia, autorka burzy wiele mitów. Na całość obrazu światło rzucają wymowne szczegóły – porzucone przez malarzy naczynia z farbami, figurka hinduskiej Lakszmi, woskowe tabliczki z zapisami trans...
Powołanie do życia pod koniec 1998 r. Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu to punkt zwrotny w polskiej debacie o trudnym rozliczeniu dyktatury komunistycznej, a zwłaszcza popełnionych w jej czasie zbrodni, stosowanych represji wobec opozycji niepodległościowej, i problemie uwikłania części społeczeństwa w kolaborację z organami bezpieczeństwa państwa. Instytut stał się też szybko najważniejszą instytucją państwa, odpowiedzialną z...
Zainteresowanie Czechosłowacji położonym u ujścia Odry Szczecinem, sięgające czasów dwudziestolecia międzywojennego, pozostało aktualne także po zakończeniu II wojny światowej. Wtedy też powrócono do koncepcji umiędzynarodowienia portu i przekazania Czechosłowacji jego części w zamian za korzystne dla Polski rozstrzygnięcia sporu o Śląsk Cieszyński. Żywe pozostawały także plany wspólnej inwestycji w postaci budowy kanału Odra–Dunaj. Pomimo deklaracji składanych już w 1945 r....
Przygotowany wybór źródeł historycznych zawiera 264 dokumenty wytworzone przez funkcjonariuszy aparaty bezpieczeństwa publicznego. Są to głównie instrukcje, wytyczne, okólniki, przedstawiające metody pracy oraz oceny efektów prowadzonych działań, którą dokonywała przede wszystkim kadra kierownicza szczebla wojewódzkiego UB. Książkę otwiera wstęp, w którym redaktor tomu przedstawił podstawowe informacje z zakresu historii i struktury UB w woj. poznańskim. Materiały zostały opa...
Publikowane w niniejszym tomie dokumenty przedstawiają powstawanie, rozwój struktur oraz działalność aparatu bezpieczeństwa publicznego w województwie białostockim w pierwszym roku jego istnienia. Materiały ukazują pełną dyspozycyjność UB wobec Sowietów, bezwzględną walkę z podziemiem niepodległościowym, której celem było podporządkowanie komunistom całego społeczeństwa.
Z zestawień statystycznych wynika, że do końca 2019 r. tytułem uhonorowano niemal 28 tys. osób, z których ponad 7 tys. stanowią Polacy . Statystyki milczą jednak na temat „Sprawiedliwych”, którzy po wojnie zamieszkali na terenie obecnego województwa zachodniopomorskiego , a celem powstania książki była przecież chęć upamiętnienia czynów osób związanych z regionem (który – obok północnej części województwa lubuskiego – jest terenem działań Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej...
Ruch Oporu Armii Krajowej (ROAK) jest dla zjawiska poakowskiej lokalnej konspiracji antykomunistycznej pojęciem wręcz symbolicznym. Dosłownie oznaczał bowiem potrzebę sporej grupy byłych żołnierzy Armii Krajowej, by stawić opór represjom rozpętanym przez sowiecki aparat bezpieczeństwa i polski reżim komunistyczny. Nieprzypadkowo też szyld ten zrobił zawrotną karierę na terenie praktycznie całej Polski. Używany był najczęściej przez lokalne grupy partyzanckie, zazwyczaj zamien...
Wspomnienia "Z pamiętnika internowanego" autorstwa Waldemara Mikulca są opisem przeżyć z internowania w okresie stanu wojennego młodego studenta polonistyki. Trafił on do ośrodków odosobnienia w Krakowie, Nowym Wiśniczu oraz Rzeszowie-Załężu. W swoich spisanych po zwolnieniu z internowania pamiętnikach opisał doświadczenia i życie codzienne od momentu zatrzymania 14 grudnia 1981 r., aż do 29 kwietnia 1982 r. Na łamach prezentowanych wspomnień zrelacjonowane zostały warunki ży...
Książka zawiera nieznane dotąd dokumenty na temat „polskiego kryzysu” z lat 1980–1981, wytworzone przez dyplomację komunistycznej Czechosłowacji, która z dużym zainteresowaniem i zarazem rosnącym niepokojem śledziła bieg wydarzeń w naszym kraju. Do publikacji wybrano 56 dokumentów. Poszerzają one naszą wiedzę o karnawale „Solidarności” i kryzysie społeczno-politycznym w PRL w kilku aspektach: kreślą obraz tego kryzysu, jaki docierał do władz w Pradze; prezentują oceny wydarze...
Niniejsza publikacja zawiera zapiski z dziennika Piotra Dąbrowskiego– więźnia Kozielska, który losu tysięcy innych polskich ofiar uniknął tylko dzięki temu, że do obozu trafił dopiero w lipcu 1940 r. – wraz z grupą Polaków zagarniętych przez władze sowieckie na anektowanej Litwie. Państwa bałtyckie, tak jak wcześniej Polska stały się kolejnymi ofiarami paktu Ribbentrop–Mołotow, dzielącego Europę Środkowo-Wschodnią między hitlerowską Rzeszę Niemiecką a stalinowski Związek Sow...
Historia najnowsza obejmuje okres od zakończenia nowożytności, czyli przełom XVIII i XIX wieku, aż do czasów współczesnych. Dlatego wiele książek z kategorii „Historia najnowsza” poświęconych jest wojnom światowym, powstaniu warszawskiemu czy okresowi PRL-u. Pozycje przedstawiające czasy II wojny światowej stanowią tak dużą część książek, że zostały umieszczone w odrębnej podkategorii „II wojna światowa”. Główny trzon kategorii „Historia najnowsza” stanowią książki oscylujące wokół tematyki wojen światowych („Legiony – droga do legendy” Marka A. Koprowskiego, „Niewygodny Polak” Macieja Bernatta-Reszczyńskiego), powstania warszawskiego („Duch ’44. Siła ponad słabością” Stanisława Zasady), PRL-u („»Ciekawe« życie w PRL-u. I co dalej?” Bogusława Homickiego) oraz Solidarności („Tu radio Solidarność” Pawła Pietkuna). Jednak znaleźć tu można także takie publikacje jak „Kobiety wywiadu” Przemysława Słowińskiego, który przedstawia biografie najsłynniejszych agentek i szpiegów, m.in. Mathilde Carré, Coco Chanel czy Krystyny Skarbek. W tej kategorii znajduje się też „Epilog do »Kamieni na szaniec«” profesora Grzegorza Nowika, ukazujący szerzej tło wydarzeń przedstawionych przez Aleksandra Kamińskiego w jego słynnej książce. Najnowszej historii poświęcona została chociażby „Polska 1945–2015. Historia polityczna” Andrzeja Piaseckiego i Ryszarda Michalaka – jedna z niewielu monografii przedstawiających w takiej formie losy współczesnej Polski. Nie może zabraknąć także opisów brawurowych ucieczek, m.in. z obozów śmierci – Auschwitz, Sobiboru, sowieckich łagrów czy pilnie strzeżonych twierdz, które w „Słynnych ucieczkach Polaków” opisał Andrzej Fedorowicz.