Książki o historii najnowszej

„Opracowanie Ireneusza Lisiaka to systematyczny przegląd stosunków polsko-żydowskich, poczynając od II RP, przez okres wojny i okupacji aż po powojenne spory i fałszerstwa.” Leszek Żebrowski „Marek Edelman związany z lewicowym Bundem, uczestnik Powstania w Getcie Warszawskim, nazywa bojowców Żydowskiego Związku Wojskowego bandą faszystów, szmuglerów, złodziei i tragarzy. Oskarża ich o tchórzostwo w obliczu wroga. Czym był w takim razie Żydowski Związek Wojskowy? Dlaczego lew...

Peter Raina przypomina biogram Adolfa Hitlera, genezę i program hitleryzmu, ale głównie przygląda się ostatnim tygodniom jego życia i działalności. W tych ostatnich dniach bowiem najlepiej widać, jak głębokiej, wręcz chorobliwej - obejmującej i ciało i ducha - deformacji może ulec człowiek opętany przez ideologie, wierny jej założeniom i konsekwentny w jej realizacji aż do samobójstwa włącznie.

Przedmiotem zainteresowania Szymona Wieczorka jest historia Galla Anonima o obdarowaniu przez hojnego króla Bolesława Szczodrego nieznanego z imienia, biednego cudzoziemskiego duchownego. Monarcha ofiarować miał przybyszowi tyle złota i srebra, ile ten uniesie, wspomagając go nawet własnym płaszczem, gdy odzienie biedaka rozdarło się od ciężaru. Historia, którą Gall otwarcie stawia za przykład potomnym, dzisiejszym czytelnikom kojarzy się raczej z baśnią. Okazjonalnie poświęc...

"[...] W prowincji Narbone, w której niegdyś kwitła wiara, jej nieprzyjaciel rozpoczął siać chwasty. Lud stracił rozum i bezcześcił sakramenty Chrystusa, będące sensem i mądrością samego Boga. Bezrozumnie stracono poczucie mądrości i wędrowano nieprzebytymi drogami błędu. Ludzie przyszli na bezdrożne szlaki i odeszli od słusznej drogi. Dwaj cysterscy zakonnicy, zapaleni gorliwością wiary, ojciec Pierre de Castelnau i ojciec Radulphus, których papież wyznaczył legatami do wal...

Książka Magdaleny i Radosława Ptaszyńskich doskonale pokazuje, jak skalpel propagandy i nagonki Marca 1968 r. przeciął życie szczecińskich Żydów. Jej wyjątkowość to ukazanie mechanizmów wielkiej historii z perspektywy indywidualnych losów. Rozmowy z emigrantami, trud pracy w archiwach i ciekawa narracja pozwoliły na stworzenie swego rodzaju pomnika. Powstał w ten sposób fragment listy strat polskiej medycyny. Dzięki tej książce „obecność nieobecnych” staje się bliska każdemu,...

W Krakowie alchemików, czarownic i szarlatanów Drogi Czytelniku, czy wiesz, że Kraków był kiedyś centrum nauk tajemnych? Że słynął w Europie jako ośrodek alchemii, którą praktykowano na królewskim dworze, na Uniwersytecie Krakowskim, a nawet w miejscowych klasztorach? I że znośnie żyło się tu domniemanym czarownicom, podczas gdy na Zachodzie ich koleżanki po fachu płonęły na stosach? Jeśli nie boisz się czarów, diabłów, boginek, zmór oraz innych demonicznych istot rodem z ...

Kontynuacja bestselleru Żydzi. Piotr Zychowicz porusza w tej książce niemal wszystkie kontrowersyjne tematy, które wypłynęły podczas ostatniej wielkiej kłótni polsko-żydowskiej. Z jednej strony – żydowska policja w gettach, Judenraty, obozowe Sonderkommanda i „żydokomuna”. Z drugiej – działalność granatowej policji, polskie donosy, zabójstwa i antysemityzm oraz złożony problem stosunku podziemia do Holokaustu. W Żydach 2 znalazły się również tematy współczesne – krwawe zamach...

Wojny Faraonów prezentujący najciekawsze działania zbrojne w dolinie Nilu oraz prowadzone przez władców egipskich na terenie Syropalestyny, począwszy od starożytności aż po wiek XIX. Czytelnika może dziwić taki rozrzut czasowy, jednak wszystkie te konflikty łączy kilka aspektów. Przede wszystkim rzeka Nil, która pozostawała niezmienna przez te wszystkie epoki. Zmieniali się tylko ludzie zamieszkujący jej brzegi. Ponadto na szersze omówienie zasługują niezwykle ciekawe przebie...

Jedną z największych przygód badaczy przeszłości jest odkrywanie motywów działania człowieka. To często mozolna rekonstrukcja uwarunkowań, które nadały kierunek aktywności jednostki, grupy, narodu. Przeszłość składa się z faktów, które zostały zapamiętane, oraz tych, które uległy zapomnieniu albo uznano je za niewygodne, oczywiste lub nikomu niepotrzebne i przez to bezwartościowe. Historyk zamierzający zrekonstruować obraz przeszłości w możliwie pełnej formie musi pochylić si...

Lis zna się na wielu rzeczach, za to jeż na jednej, wielkiej rzeczy. Archiloch z Paros Johan Lewis Gaddis, wybitny amerykański historyk, znawca problematyki zimnej wojny, analizuje myśl i działania wielkich strategów, od perskiego króla Kserksesa przez Napoleona po Roosevelta, z perspektywy sentencji starogreckiego poety, zinterpretowanej przez brytyjskiego filozofa Isaiaha Berlina w słynnym eseju Jeż i lis. Esej o pojmowaniu historii u Tołstoja. Gaddis prowadzi czytel...

Starannie nakreślone biografie czołowych snajperów drugiej wojny światowej i opisy słynnych operacji snajperskich. Oto bohaterowie tej książki: Simo Häyhä, Ludmiła Pawliczenko, Bert Kemp, Wasilij Zajcew, Clifford Shore, Sepp Allerberger, Patrick Devin, Harry M. Furness, a także brytyjscy snajperzy z operacji Foxley i japońscy strzelcy wyborowi. Podziwiani przez niektórych jako doskonali wojownicy, potępiani przez innych jako bezwzględni zabójcy – snajperzy bojowi to więcej n...

Wacław Król - as myśliwski, dowódca dywizjonu 302 i pilot Cyrku Skalskiego, pod koniec wojny objął dowództwo III Polskiego Skrzydła Myśliwskiego. Nigdy nie publikowany, a odnaleziony po latach, tom znanego autora książek o tematyce lotniczej. * podsumowanie dokonań polskich myśliwców na wszystkich teatrach wojennych II wojny światowej; * opisy walk w wojnie obronnej 1939 roku, * walki pod niebem Francji w roku 1940, * Bitwa o Wielką Brytanię i służba polskich lotnikó...

Książka stanowi monografię Senatu Księstwa Warszawskiego (1807–1813/1815), ukazanego w szeroko pojmowanym kontekście epoki. Autor skupia się nie tylko na aspektach polityczno-prawnych, lecz traktuje je jako podstawę do narracji o społecznych funkcjach tej instytucji i jej znaczenia dla ówczesnego pojęcia elity. Specyficzna sytuacja Senatu, zachowującego ambiwalentny status staropolskiego zabytku i zarazem filaru napoleońskiego porządku, postrzegana jest jako punkt odniesienia...

Dlaczego grupa terrorystów splądrowała bezbronne zabytki z odległej przeszłości? Dlaczego zniszczyła miejsce wpisane przez UNESCO na listę światowego dziedzictwa? Skąd tak wielka masakra, skąd męczarnie, tortury i dekapitacja? Uważałem, że moim obowiązkiem, obowiązkiem emerytowanego już profesora, ale i czysto ludzkim odruchem, będzie wyrażenie zdumienia z powodu tego niezrozumiałego szaleństwa. Z tych samych zresztą przyczyn chciałem naszkicować portret Palmyry pełnej splen...

Jej autor nie należy jednak do postaci znanych szerszej publiczności. Urodził się w 1886 roku i należał do pokolenia, które odegrało kluczową rolę w zmaganiach o niepodległość podczas I wojny światowej, a następnie w budowaniu zrębów II Rzeczypospolitej. Z wykształcenia był prawnikiem i ekonomistą, pracował m.in. jako profesor na Wolnej Wszechnicy Polskiej, a także jako urzędnik w Ministerstwie Pracy i Opieki Społecznej. Pragier należał również do ścisłej elity kierowniczej ...

Znaczenie drugiej połowy XVII w. dla dziejów Rzeczypospolitej szlacheckiej, rola Stanisława Jabłonowskiego w życiu społeczno-politycz­nym kraju, a także waga jego dorobku wojskowego w omawianym okresie to zasadnicze powody skłaniające autora do wyboru podjętej problematyki badawczej. Konieczność ukazania jednostki w układzie dynamicznym (opis i ewolucja kariery) pozwoli nam nie tylko na odtworzenie określonych faktów, ale nadto na sprecyzowanie celów i metod działania Jabłono...

Kolejna część bestsellerowego cyklu „Opowieści niepoprawne politycznie”. Po Żydach, Sowietach i Niemcach przyszedł czas na Aliantów. II wojna światowa przedstawiana jest jak hollywoodzki western, starcie dobrych kowbojów ze złymi Indianami. Prawdziwa historia nie była jednak wcale czarno-biała. Zbrodnie wojenne popełniały nie tylko państwa Osi, ale również alianci zachodni. Straszliwe bombardowania dywanowe Hamburga, Drezna i innych niemieckich miast. Rozstrzeliwanie jeńców w...

Problematyka mieszkaniowa w każdym okresie funkcjonowania Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej była swoistym barometrem gospodarczo-społecznej kondycji kraju. Poczynając od wielkiej odbudowy, poprzez eksperymenty małej stabilizacji, po etap betonowej prosperity, w zagadnieniach mieszkalnictwa skupiał się, jak w soczewce, obraz codziennych zmagań Polaków z urzędniczą machiną i jej nieoficjalnym zapleczem. Ponieważ drogi wyznaczane przez centralne organy prowadziły zwykle donikąd,...

W jaki sposób można po dwóch tysiącach lat uczcić pamięć Publiusza Owidiusza Nazona, jednego z największych poetów starożytności? Ten pełen wdzięku poeta per se przecież nadal żyje wśród nas, milionów czytelników, jako autor cudownych Metamorfoz, nieco frywolnej Sztuki kochania, czy pełnej rozpaczy, ale i godności poezji wygnańczej. Polscy filolodzy (nie tylko klasyczni) postanowili oddać hołd Owidiuszowi, analizując różne aspekty niepowtarzalnej i tak bogatej twórczości rzym...

W czasie I wojny światowej w enuncjacjach przywódców czechosłowackiego ruchu niepodległościowego zagadnienie Górnego Śląska pojawiało się sporadycznie. W 1917 r. Tomaš Masaryk uznając prawo przyszłej Polski do włączenia w obręb swych granic terenów Górnego Śląska zamieszkałych przez ludność polską, domagał się jednocześnie dla Czechosłowacji ziemi raciborskiej. Stanowisko to powtórzył we wrześniu 1918 r. w rozmowie z Romanem Dmowskim. W podobnym tonie wypowiedział się także o...

W tym numerze piszemy o fenomenie działkownictwa, na temat którego tekst Konrada Rokickiego otwiera numer. Jaka była idea przyświecająca twórcom ogródków działkowych? Jak to się stało że zaczęliśmy wyjeżdżać „na działki”? To są pytania, które stawia sobie okładkowy artykuł, i na które stara się wyczerpująco odpowiedzieć. Właściwa lektura na chłodny wieczór pełen tęsknoty do wiosennego słońca i relaksującej pracy w ogródku! Ale tym razem mamy także drugi temat numeru – polit...

Nazywano je oddziałami jednorazowego użytku, gdyż wyruszały do walki tam, skąd nie miały powrotu. Niewielki, kilkudziesięcioosobowe jednostki atakowały wielokrotnie liczniejszego wroga, na jego terenie, dobrze przygotowanego do obrony. Wydawało się to szaleństwem, a jednak duch bojowy, desperacja, dobre wyszkolenie, umiejętność wykorzystania efektu zaskoczenia sprawiały, że żołnierze, których można było nazwać straceńcami - zwyciężali.Historia XX wieku zna wiele takich akcji,...

Sztuka wojenna jest fundamentem działania sił zbrojnych. Zależnie od rodzaju wojsk i środowiska ich działania jest rozwijana poprzez prowadzone badania i nabywaną praktykę. Zasadniczym elementem sztuki wojennej jest sztuka operacyjna, stosowana i doskonalona przez lata. Jednym z jej rodzajów jest sztuka operacyjna marynarki wojennej (morska sztuka operacyjna). Stanowi ona element wykonawczy systemu, w którym założenia teoretyczne opisuje nauka wojenna, a połączona z doświadcz...

Niniejsza publikacja stanowi kontynuację edycji rachunków budowy zamku krakowskiego z okresu piastowania urzędu wielkorządcy przez Seweryna Bonera (1523–1549), którą zapoczątkowała Olga Łaszczyńska, wydając rachunki z roku 1535. W ramach tej samej serii „Źródeł do dziejów Wawelu”, opublikowanej przez Zamek Królewski na Wawelu, ukazały się dotychczas także rachunki Bonera za lata 1526 oraz 1530–1532. W ramach serii „Folia Jagiellonica” jako kolejny tom ukaże się edycja tego sa...