„Pod każdym względem budziła litość ta parada, którą odprawialiśmy. Szli wszyscy sztabsoficerowie, kapitanowie, subalterni i szeregowi, zupełnie wymieszani ze sobą, pieszo, na miejsce przeznaczenia. Wielu straciło mundur i maszerowało w bieliźnie, która po części była zabarwiona ich krwią. Jeden utykał, drugi miał ramię na temblaku zrobionym z własnej chustki, a trzeci pojawił się z zabandażowaną w ten sam sposób głową”. Tak oto pruska armia Fryderyka II, którego zdążono już...
Bitwa pod Lovošicami nie jest tak znana jak pod Lutynią, Rossbach czy Kunowicami, ale znaczenie dla przebiegu wojny ma nie mniejsze. Dlatego jest jak najbardziej zasadne oddanie do rąk polskiego Czytelnika monografii tej batalii. Co prawda ma ona już swoje lata, lecz nie ulega wątpliwości, że również dla dzisiejszego historyka może stanowić wzór niezwykle skrupulatnego badania źródeł, by z godną podziwu akrybią odtworzyć na papierze zdarzenia z przeszłości. O wartości tej ksi...
Z przedmowy: Postanowiłem więc, z czasem, gruntowniej zbadać stan gospodarczy Rzeczypospolitej po pierwszym rozbiorze. Okazało się, że temat ten jest bardzo obszerny, tak że nie mógł się pomieścić w ramach niniejszej pracy. Wobec tego, biorąc za punkt wyjścia wspomniany wyżej traktat z 1775 roku i jego skutki, ograniczyłem się do szczegółowego opisu rokowań handlowych polsko-pruskich, zwracając specjalną uwagę na obustronną akcję w latach bezpośrednio poprzedzających, oraz na...
Od redaktora: Przyjmuje się, że podczas I wojny światowej w siłach zbrojnych cesarskich Niemiec służyło około 850 000 żołnierzy polskiej narodowości. Już podczas mobilizacji w sierpniu 1914 roku w szeregi kaiserowskiego wojska trafiło 320 000 Polaków. Niezwykle trafnie ujął to jeden z tych żołnierzy Leon Gawroński, pisząc kredą na tablicy podczas pamiątkowego zdjęcia w atelier: „Obcy mundur — dola taka...”. Oddaję do rąk czytelnika wspomnienia doktora i chirurga Wojciecha Je...
Celem niniejszej publikacji jest ukazanie zadań wykonywanych przez żołnierzy Wojska Polskiego w tym regionie na początku XXI wieku ze szczególnym uwzględnieniem okresu II wojny w Zatoce Perskiej oraz misji stabilizacyjnej w Republice Iraku prowadzonej w okresie 2003–2008. Praca składa się z pięciu rozdziałów przedstawionych w porządku tematyczno-chronologicznym.
W zbiorowej pamięci tragedia drugiej wojny światowej przysłoniła dramat wojny pierwszej. A jeśli o niej pamiętamy, to najczęściej w aspekcie czysto polskim (Piłsudski, Legiony) lub jako opowieści o odległej Marnie, Verdun, gazie pod Ypres, pierwszych czołgach. Dwa razy dłuższy niż zachodni, 1500-kilometrowy front wschodni zniknął ze świadomości. Po stu latach wspominamy go tylko z okazji kilku bitew na ziemiach dzisiejszej Polski (Łódź, Limanowa, Gorlice). Kto jednak wie, co ...
Niniejszy tom zasadza się przede wszystkim na zamiarze wniknięcia w niemiecki dyskurs tożsamościowy: poprzez prześledzenie refleksji i debat nad obecnością i przydatnością kategorii pokolenia w pozyskiwaniu wspólnotowego lepiszcza narodowego oraz tropienia narodowych traum. Pokolenie jako miejsce pamięci badacze łączą m.in. z takimi przywołaniami, kategoriami i formułami analitycznymi jak: wiodące pojęcia orientujące w kulturze politycznej, pytanie o zbiorową samoświadomość, ...
Człowiek nie może funkcjonować w świecie społecznym bez świadomości posiadania własnej przeszłości, wyróżniającej go od innych i kształtującej jego tożsamość. Pamięć człowieka z socjologicznego punktu widzenia można podzielić na dwie nierozerwalnie połączone ze sobą części, definiowane przez pojęcia „pamięć jednostkowa” i „pamięć zbiorowa”. Ta pierwsza jest właściwa dla każdego człowieka, stanowi zbiór jego wiedzy, doświadczeń, przeżyć oraz wspomnień. Jest niepowtarzalna, oso...
Sambor II, pochodzący ze wschodniopomorskiej dynastii Sobiesławiców, syn Mściwoja I, był przykładem typowego księcia-juniora z okresu rozbicia dzielnicowego. Jako dwudziestoletni młodzik osadzony został w 1233 r. na niewielkim księstwie z ośrodkiem w Lubiszewie. Sambor II od początku domagał się od starszego brata powiększenia dzielnicy. Na ucztach w lubiszewskim grodzie snuł z młodszym bratem młodzieżowo-awanturnicze plany pozbycia się najstarszego z braci (z upiciem go, wyw...
Sambor II, pochodzący ze wschodniopomorskiej dynastii Sobiesławiców, syn Mściwoja I, był przykładem typowego księcia-juniora z okresu rozbicia dzielnicowego. Jako dwudziestoletni młodzik osadzony został w 1233 r. na niewielkim księstwie z ośrodkiem w Lubiszewie. Sambor II od początku domagał się od starszego brata powiększenia dzielnicy. Na ucztach w lubiszewskim grodzie snuł z młodszym bratem młodzieżowo-awanturnicze plany pozbycia się najstarszego z braci (z upiciem go, wyw...
„Autorka postanowiła zrealizować ważny cel naukowy, a mianowicie umiejscowić medycynę w historycznym kontekście społeczno-kulturowym [...]. Praca Bożeny Płonki-Syroki niewątpliwie przyczyni się do rozpropagowania w środowisku historyków nauki (i nie tylko) takiego postępowania ba-dawczego, które rozpatruje dzieje nauki w szerszym kontekście teorii, doktryn, poglądów, koncepcji etc., nie przeceniając ich obecnych konotacji. Mnie, jako historykowi i filozofowi medycyny, tak sko...
Publikacja stanowi zbiór studiów poświęconych m.in. kształceniu kompetencji archiwistów w kontekście potrzeb i funkcji społecznych archiwów, nowym trendom w edukacji i ich zastosowaniom w dydaktyce archiwistyki, kształceniu „archiwistów cyfrowych”, a także roli i programom nauk pomocniczych historii w kształceniu archiwistów. Powstanie nowego nośnika i nowych technologii umożliwiających zapis i gromadzenie informacji w formie cyfrowej pozwala postawić pytanie: czy możliwe j...
Książka zbiera niekiedy ciężko dostępne dokumenty i obrazuje rozwój na przestrzeni kilkunastu lat tajnego, elitarnego ciała decyzyjnego Narodowej Demokracji - od grupy działaczy niepodległościowych do gremium kierującego masową formacją ideowo-polityczną, aspirującego do roli rządu narodowego. Całościowa lektura zawartych treści może być impulsem by inaczej oświetlić już istniejące bądź wskazać kolejne wątki w historii obozu wszechpolskiego, a w niektórych miejscach zaskoczyć...
Przedstawione w tej książce historie ukazują w wielu wymiarach losy Polaków w czasie II wojny światowej i w pierwszych latach po jej zakończeniu. Uzupełniają, a czasem z odmiennej perspektywy naświetlają obraz jednego z najbardziej dramatycznych okresów w naszych dziejach. To swego rodzaju raport o procesie niszczenia dziedzictwa II Rzeczypospolitej przez nazistów i komunistów. Jednocześnie jest to opowieść tych, którzy przed wojną budowali niepodległe państwo, a po jej wybuc...
Nie tylko pracy o takim zakresie jeszcze nie było, ale i – szerzej ujmując – zagadnienia komunikacyjne nie cieszą się żywszym zainteresowaniem historyków (a szkoda). Rozprawa jest ważnym uzupełnieniem dawnych ustaleń, nierzadko polemicznym i prostującym pomyłki […]. A już na pewno uzupełniającym i porządkującym konstatacje dotyczące tranzytu niemieckiego przez Polskę i problemu „korytarza” pomorskiego. Ukazuje nowe, czasem zaskakujące tło przebadanych już wydarzeń. Może dziwi...
Czy totalitaryzmy mogą zostać rozliczone ze zbrodni? Bestialstw popełnionych przez narodowych socjalistów i komunistów nie da się ani cofnąć, ani wymazać – choć pamięć o nich i ich ocena, zwłaszcza w świecie zachodnim, nie jest jednolita. Jednocześnie w świadomości społecznej na całym świecie funkcjonują obecnie najróżniejsze stanowiska odnoszące się do dziedzictwa totalitaryzmów, doświadczanego bezpośrednio lub pośrednio. Do dziś wiele państw boryka się także, mimo rosnącego...
W książce „Nad Wisłą i Wkrą. Studium z polsko-rosyjskiej wojny 1920 roku” autor rozpatrując „działania 5-tej armii, uwzględnia (…) całokształt walk nad Wisłą i omawia równocześnie główne i wiążące się z bitwą nad Wkrą momenty operacji warszawskiej”. Publikacja napisana w 1928 r. przez znanego polityka i generała trafia na rynek wydawczy w 95. rocznicę opisywanych wydarzeń, zaliczanych do największych wiktorii w dziejach polskiego oręża. Bitwa prowadzona była przez Sikorskie...
Już za chwilę zabłysną latarnie uliczne wzdłuż chodników i znów pójdziemy Wałami Hetmańskimi w kierunku Teatru Wielkiego... W dworku na ulicy Kalecza Góra, Stanisław Wronowski stoi pośrodku rzęsiście oświetlonego salonu, rozgląda się, sprawdzając czy wszystko jest na miejscu - za chwilę podjadą powozy i wysiądą największe sławy tego miasta - wieczór w towarzystwie muzyków, literatów i aktorów będzie jak zwykle najlepszy we Lwowie. Wtorki warto spędzać u dyrektora Ossolineum ...
Oddajemy do rąk czytelnika drugie już wydanie felietonów wybitnego varsavianisty. Pierwsze, opublikowane jako zbiór „100 dawnych adresów warszawskich“, rozeszło się błyskawicznie. Ten tom, ładniej wydany, poprawiony i uzupełniony m.in. o informacje pod ilustracjami, a także indeks osobowy, stanowi doskonałe otwarcie nowej serii. Autor wiele lat był dziennikarzem, jest pasjonatem historii Warszawy, Poczty Polskiej i mundurów wszelakich, a także kolekcjonerem varsavianów. W swo...
Niniejsza książka stanowi pierwszy w nauce polskiej syntetyczny tom poświęcony czasom IV wieku. W stuleciu tym państwo rzymskie przeszło fundamentalne reformy, które trwale zmieniły polityczne, ustrojowe, religijne i gospodarcze oblicze świata śródziemnomorskiego. Książka została podzielona na dwie części. W pierwszej – zatytułowanej Dzieje – autorzy przedstawiają losy cesarstwa rzymskiego od wstąpienia na tron cesarza Dioklecjana (284) do śmierci Teodozjusza I (395), jak rów...
[…] Dla przyszłego historyka, który podejmie temat wzajemnych relacji pomiędzy rozsianą po świecie diasporą polską i krajem oraz zada sobie trud rozwikłania prawdziwych meandrów wzajemnych stosunków, komentarze niniejsze mogą być materiałem bardzo pomocnym. Rejestrują bowiem opinie i oceny odnoszącej się do określonej chwili oraz konkretnych wydarzeń, nie wolne wprawdzie od wielu emocji, które nadają im jednak kolor autentyczności. Natomiast z punktu widzenia faktografii, ja...
Każdy, kto choć raz był w Turcji kojarzy wizerunek pierwszego prezydenta tego kraju. Kemal Atatürk (1881–1938) jest w Turcji wszechobecny. Jego podobizna znajduje się na każdym banknocie i na każdej monecie. Spogląda z portretów wiszących w restauracjach, kinach i mieszkaniach prywatnych. Dzisiejszą Turcję można nazwać „krajem Atatürka” przede wszystkim dlatego, że żaden z filarów polityki reformatora nie został podważony osiemdziesiąt lat od jego śmierci. Państwo pozostaje r...
Świętopełk to „syn nikczemności i zatracenia” albo książę „szlachetny, mądry i silny w boju”. Te dwie skrajne opinie zostały w pamięci jemu współczesnych i dobrze określają tego pomorskiego księcia. Pierwszą z nich stworzyła tradycja związana z przeciwnikami Świętopełka - krzyżakami i książętami polskimi, jednak to dzięki walkom z nimi Świętopełk zyskał u potomnych przydomek „wielkiego”. Książę gdański toczył je za pomocą sprawnych oddziałów pomorskich i posiłków dostarczany...
Niniejsza książka stanowi dokumentalną relację trzynastu krytycznych dni października 1962 roku, kiedy to Stany Zjednoczone znalazły się bezpośrednio pod groźbą radzieckiego atomowego ataku. Tylko przypadek zrządził, że do niego nie doszło. Owe dramatyczne wydarzenia spowodowane zostały potajemnym rozmieszczeniem przez ZSRR tuż u granic Stanów Zjednoczonych rakiet z głowicami jądrowymi, które wycelowane były w ich największe przemysłowo-administracyjne ośrodki. Fakty przedst...
Historia najnowsza obejmuje okres od zakończenia nowożytności, czyli przełom XVIII i XIX wieku, aż do czasów współczesnych. Dlatego wiele książek z kategorii „Historia najnowsza” poświęconych jest wojnom światowym, powstaniu warszawskiemu czy okresowi PRL-u. Pozycje przedstawiające czasy II wojny światowej stanowią tak dużą część książek, że zostały umieszczone w odrębnej podkategorii „II wojna światowa”. Główny trzon kategorii „Historia najnowsza” stanowią książki oscylujące wokół tematyki wojen światowych („Legiony – droga do legendy” Marka A. Koprowskiego, „Niewygodny Polak” Macieja Bernatta-Reszczyńskiego), powstania warszawskiego („Duch ’44. Siła ponad słabością” Stanisława Zasady), PRL-u („»Ciekawe« życie w PRL-u. I co dalej?” Bogusława Homickiego) oraz Solidarności („Tu radio Solidarność” Pawła Pietkuna). Jednak znaleźć tu można także takie publikacje jak „Kobiety wywiadu” Przemysława Słowińskiego, który przedstawia biografie najsłynniejszych agentek i szpiegów, m.in. Mathilde Carré, Coco Chanel czy Krystyny Skarbek. W tej kategorii znajduje się też „Epilog do »Kamieni na szaniec«” profesora Grzegorza Nowika, ukazujący szerzej tło wydarzeń przedstawionych przez Aleksandra Kamińskiego w jego słynnej książce. Najnowszej historii poświęcona została chociażby „Polska 1945–2015. Historia polityczna” Andrzeja Piaseckiego i Ryszarda Michalaka – jedna z niewielu monografii przedstawiających w takiej formie losy współczesnej Polski. Nie może zabraknąć także opisów brawurowych ucieczek, m.in. z obozów śmierci – Auschwitz, Sobiboru, sowieckich łagrów czy pilnie strzeżonych twierdz, które w „Słynnych ucieczkach Polaków” opisał Andrzej Fedorowicz.
