Literatura faktu

Pandemia COVID-19 sprawiła, że tętniący życiem świat nagle zastygł w bezruchu; jak niegdyś, w ślad za widmem zarazy podążyli kolejni jeźdźcy apokalipsy: widma biedy, głodu i wojny. Niniejszy tom serii „ars medica ac humanitas” odwołuje się bezpośrednio do tych wydarzeń. Opowiada o pandemii i związanej z nią traumie przez pryzmat współczesnych, a także dawnych kulturowych świadectw czasów zarazy, w tym dzieł literackich, plastycznych czy filmowych. Interdyscyplinarna refleksj...

Opowieść Cezarego Chlebowskiego o Janie Piwniku „Ponurym” (1912–1944) i jego żołnierzach, oparta na dokumentach oraz relacjach uczestników walk II wojny światowej.„Ponury” to postać legendarna – cichociemny, dowódca II odcinka „Wachlarza” i akcji odbicia więźniów z niemieckiego więzienia w Pińsku, potem dowódca sił partyzanckich Armii Krajowej w rejonie Gór Świętokrzyskich oraz szef Kedywu okręgu radomsko-kieleckiego AK, a w 1944 r. dowódca oddziału wchodzącego w skład Nadnie...

„W otchłań” – autobiografia Geezera Butlera, legendarnego basisty Black Sabbath, to szansa poznania gigantów z Birmingham z zupełnie nowej strony. Historia widziana oczami, jak niesłusznie przyjęło się uważać, „najspokojniejszego” z członków tej formacji. Geezer Butler szczerze opisuje swoje dzieciństwo spędzone w siedmioosobowej rodzinie robotniczej bytującej w zniszczonym przez Luftwaffe powojennym Birmingham. Dowiemy się, dlaczego nie skończył jako księgowy oraz skąd wzięł...

Monografia dokumentacyjno-interpretacyjna dr Grażyny Pawlak "Jan Parandowski. Życie i dzieło" należy do kategorii prac, o których z uznaniem i dumą powiada się, iż stały się „dziełem życia” badacza. Tysiącstronicowa książka to opracowanie fundamentalne, efekt kilkunastu lat pracy nad ustaleniem szczegółów biografii i meandrów twórczości Jana Parandowskiego, klasyka literatury polskiej. Jest to dzieło, rzec można, o oddechu epickim i zarazem skromnie anonsowane przez samą Auto...

Charyzmatyczni przywódcy używają rozmaitych technik, żeby odpowiedzieć na fundamentalne ludzkie potrzeby. Sekty od zawsze kuszą obietnicami zbawienia, bogactwa, wspólnotowego doświadczenia i poprawy życia. Czy przypadkiem nie tym samym przyciągają nas siłownie, internetowe biznesy i ruchy polityczne? Wyjaśnienia tego fenomenu Amanda Montell szuka w samym języku: od zręcznej redefinicji znanych pojęć do potężnych eufemizmów, tajnych kodów, zmian sensu, modnych powie...

Artystki burzą stary świat. Nieznane historie polskich malarek w legendarnej dzielnicy Paryża. W Warszawie i Krakowie nie tylko zabraniano im portretowania nagich modeli, ale nawet malowania obrazów historycznych. Ówcześni artyści – z Matejką na czele – uważali, że malarstwo jest wbrew naturze kobiety. Najodważniejsze wsiadały więc w pociąg do Paryża, by tam uczyć się, rozwijać i spełniać marzenia o karierze. W dzielnicy Montparnasse, stolicy artys...

W ciągu zaledwie kilku lat dziewczyna o niezłomnej woli, wielkim talencie i ogromnej pasji do muzyki stała się jedną z najjaśniejszych gwiazd świata rozrywki, za którą podążają miliony fanów – jej „Swifties” – którzy nie opuszczają żadnego z jej koncertów. To właśnie jest Taylor Swift, supergwiazda, a może ktoś więcej: młoda kobieta, która nigdy nie bała się śpiewać o swoich miłościach (często burzliwych), swoich codziennych radościach i smutkach, ze szczerością i determinacj...

Była to najbardziej radykalna rewolucja w dziejach ludzkości. W ciągu zaledwie kilku lat unicestwiła jedną czwartą ludności Kambodży – zwanej wówczas Demokratyczną Kampuczą – i wprowadziła w życie idee, które były zbyt skrajne dla wszystkich wcześniejszych reżimów. Celem Czerwonych Khmerów stała się likwidacja wszelkich przejawów indywidualności, zaprzeczenie wszystkiego, co ludzkie.  Realizacji utopijnego celu służyła nie tylko hekatomba ofiar, ale również – a mo...

Mamy do czynienia z opracowaniem monograficznym skupionym na dorobku „księcia poetów” tj. autora poematów heroikomicznych, cyklów genialnych bajek i satyr oraz wierszy refleksyjno-lirycznych. Trudno jednak, by badacze zajęci oglądem twórczości najważniejszego pisarza polskiego oświecenia, twórcy pierwszej powieści polskiej czy form publicystycznych, nie zauważyli rozmaitych form mieszanych i pogranicznych, no, menippejskich, esejów, listów, kazań i in. Już rzuciwszy okiem na ...

Kto pociąga za sznurki historii? Trzecia część błyskotliwej i zabawnej graficznej serii czerpiącej idee oraz pomysły z przetłumaczonego na 60 języków i sprzedanego w nakładzie 25 milionów egzemplarzy światowego bestsellera Sapiens. Od zwierząt do bogów. W najnowszym tomie Yuval Noah Harari proponuje powrót do zamierzchłych czasów, w których giganci historii zmierzą się w pojedynku o to, kto odegrał najważniejszą rolę w dziejach świata. · Kim był Nieboskłon i czy n...

Lucian Boia - urodzony w 1944 r. w Bukareszcie historyk jest jednym z najważniejszych, a zarazem najbardziej poczytnych i cenionych współczesnych rumuńskich intelektualistów. Znany głównie ze swych prac poświęconych Rumunii, tym razem bierze na warsztat przyszłość świata, a w nim – zwłaszcza Zachodu. Na pozór niewielka książka, złożona z krótkich, nieraz prowokacyjnie zatytułowanych rozdziałów, kryje w sobie rozmach myśli i przenikliwość rzadko spotykane. Czas zweryfikował ni...

Nowe i na nowo napisane wydanie pierwszej książki Grzegorza Piątka – Sanatora. Mityczny prezydent Warszawy zdjęty z piedestału. Bohaterski prezydent, wzór patriotyzmu, mąż stanu – tak postrzegamy człowieka, który stał się symbolem walczącej Warszawy we wrześniu 1939 roku. Czy aby na pewno był tak idealny? Grzegorz Piątek rzetelnie i z pasją odtwarza życie i karierę Stefana Starzyńskiego. Pokazuje despotycznego polityka, ale i autentycznie zaangażowanego w sprawy ...

Dawno temu, za górami, za lasami leżało Miasto Dzieci Świata. Taką opowieść o podhalańskiej Rabce chcieliby snuć niektórzy – o idyllicznym uzdrowisku, gdzie w łagodnym klimacie leczyły się dzieci. Ale czy to prawda, czy tylko bajka? Beata Chomątowska opisuje historię Rabki-Zdroju, począwszy od odkrycia dobroczynnych solanek. Złoty okres uzdrowiska przypada na międzywojnie, gdy pod zarządem rodziny Kadenów rozwija się nasza rodzima „czarodziejska góra” – z elegancki...

Na oczach żony momentalnie stawał się innym człowiekiem: odbierał połączenie i z miejsca zaczynał dzwonić dalej, kompletował zespół. Ku zdziwieniu gości potrafił opuścić własną imprezę, zanim jeszcze się na dobre rozpoczęła. Niczego nie tłumaczył, nie wyjaśniał. Wiedział, że liczy się każda minuta; że czas nie jest sprzymierzeńcem. Wracał niekiedy po kilku godzinach, innym razem po kilku dniach, podczas akcji nie było z nim żadnego kontaktu. Pomagał wtedy innym zaw...

Bardo w buddyzmie oznacza stan przejściowy między kolejnymi wcieleniami, a na Śląsku to miejscowość u wrót ziemi kłodzkiej. Miasteczko z wielkim kościołem skrywa skarb, którym przez wieki opiekowali się Polacy, Czesi i Niemcy – Matkę Bożą. Przez niemal tysiąc lat przesuwały się granice, wybuchały wojny i epidemie, waliły się góry i wzbierały wody, ludzie brali się za łby  z imieniem Boga na ustach, a ona przyglądała się temu łagodnie uśmiechnięta, wysłuchując błagań o wstawie...

Karen Armstrong, autorka bestsellerów poświęconych historii rozmaitych religii, w „Buddzie” opisuje postać, której myśli po 2500 latach wciąż poruszają świat. Wielu zna Buddę tylko jako zażywnego, pogodnego mężczyznę z jego ikonicznych wizerunków. Ale kim był naprawdę i w jakim świecie przyszło mu żyć? Co zdołał osiągnąć w ciągu osiemdziesięciu lat, które zrodziły jedną z największych religii świata? Autorka odpowiada na te i wiele innych pytań we wciągającej biogr...

Z fotografiami Artura Żmijewskiego Historia Muranowa zatoczyła łuk: od rajskich krajobrazów XVIII wieku do piekła Umschlagplatzu. Było tu tak pięknie, zrobiło się ponuro i strasznie. „Boże, gdzie jest Gęsia?” – pytał Joseph Tenenbaum, wypatrując wśród ruin getta śladów swojej ulicy. Jak wiele osób po wojnie na próżno szukał punktów orientacyjnych, które oznaczałyby miejsce wyburzonego życia. Jak dziś wyobrazić sobie dawny Muranów? Jacek Leociak odczytuje ten szcze...

Niezwykle osobista opowieść potwierdzająca wielkość i świętość papieża Polaka. W publikacji przedstawiamy osobiste notatki, które Joaquín Navarro-Valls skrupulatnie gromadził podczas pełnienia funkcji rzecznika prasowego św. Jana Pawła II. Książka prezentuje liczne „smaczki”, przytacza zachowania, gesty i słowa papieża w sytuacjach nieoficjalnych. Pozwalają one zrozumieć jaki temperament miał Karol Wojtyła, o czym i w jaki sposób myślał oraz jak czuł. Umożliwia nam ...

Ksiądz Witold Kawecki po raz kolejny zabiera swoich czytelników do Włoch. Tym razem chce im przybliżyć dorobek kobiet – twórczyń piękna, a zwłaszcza jednej z nich, Artemizji Gentileschi. „Jej życie i twórczość w jakimś sensie uosabiają współczesną Italię. Urodzona w stolicy kraju – Rzymie, mieście o antycznych tradycjach i chrześcijańskich korzeniach – artystycznie została ukształtowana w Toskanii, będącej kolebką światowego renesansu i «zagłębiem» sztuki, zwłaszcza...

„Włoskie spacery po Warszawie” to wyjątkowa, bo będąca owocem wieloletniej współpracy kulturalno-edukacyjnej Kolegium Europejskiego w Natolinie i Ambasady Republiki Włoskiej w Warszawie, książka-przewodnik. Motywem głównym tego zbioru esejów są kulturowe związki Warszawy z Włochami, przy czym warszawsko-włoskie dziedzictwo przywoływane jest tu nie tylko w artystycznym, ale również szerszym – politycznym i społecznym – kontekście. Intelektualną wędrówkę włoskim szlak...

Biografia Sybilli Jerozolimskiej, królowej Jerozolimy w latach 1186–1190. Autorka, historyczka średniowiecza, prof.Helen J. Nicholson, ze stosunkowo nielicznych i rozproszonych źródeł (w tym ikonograficznych) rekonstruuje portret córki Amalryka I, siostry Baldwina IV Trędowatego, a także żony Wilhelma z Montferratu, a potem Gwidona de Lusignan. Przy okazji opisuje pozycję kobiet w elitach średniowiecznego Lewantu oraz rywalizację o władzę nad Ziemią Świętą zarówno pomiędzy ch...

W powszechnej świadomości Roman Bratny jest przede wszystkim autorem Kolumbów – fundamentalnej powieści, która na dziesięciolecia ukształtowała obraz powstania warszawskiego i wojennej generacji dwudziestolatków. Emil Marat przygląda się jednak całej twórczości pisarza –olbrzymiej, niejednokrotnie zaskakującej, dobrej, ale i bardzo słabej, bo w niej Bratny zdawał się wręcz wściekle walczyć z mitem, do którego stworzenia sam się przyczynił. W wartkiej biografii Emil Marat prze...

Według prognoz w przeciągu najbliższych dekad staniemy się najstarszym społeczeństwem Unii Europejskiej – w 2050 roku grupa osób powyżej sześćdziesiątego piątego roku życia będzie stanowiła ponad jedną trzecią ludności Polski. Grażyna Latos i Elżbieta Strzałkowska, dwie reporterki, które wiekowo dzieli pokolenie, razem przyglądają się obecnej i przyszłej starości – jesieni życia swoich i naszych bliskich – tworząc wielowątkowy reportaż pisany na cztery ręce. Jaka jest dzisiaj...

Dokładka! „Czytelnicy Naszego zakochanego przewodnika po Francji, czyli dyplomatycznej ratatouille sprawili nam olbrzymią radość, żądając dokładki. Możemy odnieść wrażenie, że nasze upodobanie do Francji przypadło do smaku i zwiększyło apetyt. Dokładkę w stołówkach zazwyczaj nazywało się repetą, co wzięło się od francuskiego czasownika répéter, czyli powtarzać! My jednak powtarzać nie zamierzamy i zaproponujemy nowy zestaw dań. Innymi słowy, będą to nowe eseje czy ...