Temat Miesiąca: Człowiek - jaki to rodzaj? Dziś wiemy już nie tylko, że na naszą kobiecość i męskość wpływa kultura, ale także że sama biologia kształtuje płeć na kilku różnych poziomach. Czy istnieje wyraźna linia odgraniczająca kobiety i mężczyzn? Co współczesne spojrzenie na płeć mówi o relacji kultura-natura? Czy nasze mózgi mają płeć? | Rozmowa: Pamięć o Katyniu. Śmierć polskich oficerów nie pasuje do polskiej martyrologii - ponieśli ją bez broni w ręku | DEBATY: Mitolog...

Czym jest ciało w XXI wieku? Jakim językiem o nim mówić? Czy taniec może wyleczyć ciało? Jakie historie opowiada tatuaż? Co o cielesności mówi przemysł pornograficzny? 

Przynależność wstydu Wszyscy odczuwają go podobnie, jest wrodzony, choć jego skala podlega relacjom społecznym. To „strażnik pogranicza”, który pozwala chronić reguły obowiązujące w otoczeniu i przestrzegać ich. Wstyd oddziałuje, prowokuje i wymusza szereg zachowań: wykluczenie, izolację i strach. Sam karmi się przynależnością do klasy, kultury, rasy, płci, religii, nieustannie poszerzając swoje granice. Dlaczego się wstydzimy? Jakie są reprezentacje wstydu w kulturze? Ki...

Sztuka wędrowania „Chodzenie, w wersji idealnej, jest stanem, w którym umysł, ciało i świat spotykają się z sobą, jak gdyby były trzema prowadzącymirozmowę postaciami, trzema dźwiękami niespodziewanie łączącymi się w akord” – pisała Rebecca Solnit w Zewie włóczęgi. Spacery i mikropodróże pozwalają nam nie tylko oderwać się od codzienności, odpocząć i spojrzeć na problemy z innej perspektywy, ale także nauczyć się uważności, przyjrzeć się samemu sobie i duchowo zjednoczyć z ...

Planeta Śląsk Śląsk wymyka się łatwemu szufladkowaniu. Choć dziś znajduje się na mapie Polski, przez wieki wiązał się z innymi państwowościami. Narracja o „ukrytej opcji niemieckiej” rywalizuje z tą o „odwiecznej polskości”, a zarówno pierwsza, jak i druga z opowieści, nie oddają prawdy.  Z perspektywy Krakowa, Warszawy czy Poznania Śląsk nadal stanowi temat obcy i peryferyjny, a przecież, jeśli kierować się miarą spisu powszechnego sprzed dziesięciu lat, żyje nim n...

Przyjemność w czasie niepokoju Grudzień to ten czas w roku, kiedy szczególnie zależy nam, by doświadczać przyjemności i dzielić się nią z innymi. Dbamy o świąteczne spotkania, dobre jedzenie, upominki dla najbliższych, troszczymy się o atmosferę ciepła i bliskości. Jednak sytuacja na polsko-białoruskiej granicy, wydarzająca się katastrofa klimatyczna i inne problemy, z którymi mierzy się świat i nasz kraj, coraz częściej sprawiają, że zadajemy sobie pytanie, czy w ogóle ...

Moje duchowe miejsce Krajobraz religijny Polski zmienia się szybko, zwłaszcza w najmłodszym pokoleniu. Według badań CBOS-u 30 lat temu jako wierzący deklarowało się 93% osób między 18. a 24. rokiem życia. W zeszłym roku było to już tylko 71%. Jeszcze szybciej postępuje zanik praktyk religijnych. Odsetek regularnie chodzących do kościoła spadł w tej grupie aż trzykrotnie: z 69% w 1992 r. do 23% w 2021 r.  Jednocześnie pozostają w nas pewne duchowe potrzeby: wspólnoty...

Temat Miesiąca: Polska na weselu - We współczesnym weselu widać przemiany polskiego społeczeństwa. Co rytuał weselny mówi o Polakach? Z czego bierze się jego siła? Jak się zmienia i wokół jakich wartości jest organizowany? Kim się stajemy w czasie weselnego obrządku? Czy możemy pozostać sobą w rytuale? | Kanonizacja: Janusz Poniewierski przypomina najważniejsze teksty o Janie Pawle II i Janie XXIII | Zbigniew Mikołejko o weselu: Rytuały przejścia muszą być na swój sposób brut...

Czym jest wspólnota? Gdzie szukać jej we współczesnym świecie? Jak przekuć jej ideał na rzeczywistość? Na ile możliwe jest wychowywanie do wspólnoty i zbudowanie ogólnoludzkiej więzi? 

Możesz życie swe odmienić

Największym sprzymierzeńcem wielkich duchowych tradycji Wschodu i Zachodu jest dziś nauka, przede wszystkim psychologia i badania nad mózgiem. Osiągnięcia tych dyscyplin potwierdzają trafność dawnych intuicji etycznych i wyjaśniają przyczyny skuteczności klasycznych praktyk duchowych.
Jak poznać siebie? Co utrudnia nam pracę nad sobą? I dlaczego dobry charakter jest ważniejszy niż osobowość? 

Tu mówi Ukraina Jakimi słowami opisuje się wojnę? Ukraińscy pisarze i pisarki, których poprosiliśmy o relacje z kraju, sięgają po różne pojęcia. Piszą o strachu, cierpieniu, nienawiści, śmierci. Ale także o odwadze, wdzięczności, miłości. I co może zaskakujące: o poczuciu winy i wstydzie – towarzyszącym uchodźcom opuszczającym swoje państwo, tym, którzy zostali, ale nie uczestniczą bezpośrednio w walkach, a wreszcie osobom, których jedyną „przewiną” jest fakt, że ich jęz...

Oswajanie samotności Boimy się samotności, a ten lęk szczególnie nasiliło doświadczenie odosobnienia w trakcie pandemii. Sprzyja jej również kultura nastawiona na produktywność, która może alienować od nawiązywania bezinteresownych relacji. Angażują przecież najcenniejsze waluty – czasi emocje. Odosobnienie jest nie tylko prywatnym doświadczeniem, ale również kwestią publiczną, którą podejmują powstające w kolejnych krajach ministerstwa do spraw samotności. Jakby wbrew o...

"Narkotyki - protezy duszy (Dobroczyński, Krajewski, Vetulani) - Narkotyki z substancji chronionych silnym religijnym tabu, stały się używką mas, produkowaną i rozpowszechnianą na wielką skalę, pomimo swej nielegalności. I tak, jak niegdyś zażywane w ramach świętych rytuałów, otwierały duszę na zmagania z nią samą, tak dziś coraz częściej wypełniają pustkę po niej. | Dialog izraelski (Grossman, Keret) - Czy armia może być moralna? Co symbolizuje pomarańczowa koszula Etgara K...

Temat Miesiąca: Wyobrazić sobie Boga dzisiaj. Skąd czerpiemy obraz Boga i jak go tworzymy? Co to znaczy wierzyć w Boga osobowego? W jakiego Boga nie wierzą ateiści? Czy Zachód zafałszował obraz Boga? Czego może nauczyć nas Wschód? Debata: Dobroczyński, Mech, Poniewierski, Sikora, Siemienowicz, Tarnowski | Bałkany przed rocznicą wybuchu pierwszej wojny światowej. Czy protesty społeczne wywołają nowe konflikty? | Logika rewolucji - prof. Friszke o przyczynach solidarnościowego ...

Postawy Polaków wobec religii są coraz bardziej zróżnicowane. Jak pogodzić interesy rozmaitych środowisk osób wierzących i niewierzących? Czy wolność religijna zakłada również możliwość uwolnienia się od religii? 

Czas na ludzką miarę Jeśli w przeszłości zegar symbolizował marność stworzenia i przekraczający je wieczny horyzont, to dziś tyka bez metafizycznego odniesienia. Czas już nie tyle znaczy, ile zaczął się jedynie liczyć – trwa z nim nieustanny wyścig. Życie zaś przybiera formę nadaną mu przez tryby zegara. Co mówi o czasie współczesna nauka? Czy możemy o nim po prostu zapomnieć? Dlaczego rewolucje były wymierzone w zegary? Jakie pułapki kryje w sobie slow life? 

Temat miesiąca: Ludzka pamięć a historia. Źródło konfliktów? Tadeusz Mazowiecki, Adam Daniel Rotfeld, Henryk Woźniakowski, Konstanty Gebert, Jörg Lüer, Abel A. Murcia Rosiano, Jarosław Hrycak, Dubravko Lovrenović, Neven Šimac o tym: - jak pamięć o przeszłości różni się od historii z książek? - jak długo te różnice będą źródłem konfliktów? - czy szansą na pojednanie jest religia czy wielkie gesty polityków? Ponadto m.in.: Gorzkowski, Piela, Gomola, Pieńkowski...

Rodowód większości Polaków jest chłopski, a nie szlachecki. A jednak pamięć o tych korzeniach uporczywie wypieramy. W majowym numerze miesięcznika „Znak” stawiamy pytania: czy nowoczesne społeczeństwo trawi chłopofobia? W jaki sposób skrywana chłopska genealogia wpływa na współczesną wspólnotę obywatelską? Czy jesteśmy gotowi na otwartą rozmowę dotyczącą naszych korzeni? Odpowiadają m. in. prof. Andrzej Mencwel oraz prof. Jacek Wasilewski. W Debatach zajmujemy się temat...

"Kiedy nadejdzie przyszłość Futurologiczne wizje wynikają z marzenia o przekraczaniu granic. Jakie będą atrybuty człowieka technologicznego? Jaką rolę odegra natura w mieście przyszłości? Co przyniesie rzeczywistość rozszerzona? Gdzie szukać transcendencji? " 

"Pięć lat z Franciszkiem Kierunki działań, które dla Kościoła i świata wytyczył papież „z dalekiego kraju”, zyskały wielu sympatyków – także wśród niechrześcijan lub niewierzących. To jednak, co u wielu budzi entuzjazm, u innych wywołuje opór, niepokój lub wątpliwości. Postrzegając Franciszka – podobnie jak ks. Tomáš Halík – jako kontynuatora II Soboru Watykańskiego, zapoznaliśmy się też z argumentami formułowanymi przez osoby i środowiska, które do obecnego pontyfikatu podc...

Szacuje się, że co 20 min z powierzchni Ziemi znika jeden gatunek roślin lub zwierząt, często zanim jeszcze zdążyliśmy go poznać. Wymierają geny, gatunki oraz ekosystemy, a tym samym zanika bioróżnorodność, która odgrywa tak istotną rolę w utrzymaniu równowagi życia na zamieszkiwanej przez nas wszystkich planecie. Czy da się pogodzić postęp technologiczny z ochroną środowiska? W jakim stopniu nasze decyzje żywieniowe wpływają na zróżnicowanie gatunków? Jak docenić bioróżnoro...