Opis treści
Wyobrażenia liberalne i zasady myśli wstecznej, konkurując z sobą, określiły od pierwszych lat XIX stulecia wyjątkowe cechy życia politycznego w prowincji pruskiej; ich początkom poświęciłam swą książkę „Was heißt liberal?” Opozycja polityczna w Prusach Wschodnich w pierwszej połowie XIX w. (do 1847 r.). Program i działalność (Toruń 1998), jej tematyczną i problemową kontynuacją jest obecnie prezentowane opracowanie. Kontynuacja nie oznacza jednak identyczności ujęcia procesu politycznego i wprowadzenia, a rebours wobec rozważań nad podstawami myśli liberalnej, podobnych, poświęconych porewolucyjnemu konserwatyzmowi. To nie projekt intelektualny, czy to liberalny, czy to zachowawczy bowiem, lecz praktyka polityczna lat pięćdziesiątych, realizowana w monarchii Hohenzollernów i rozpatrywana na przykładzie prowincji pruskiej, jest tej pracy głównym tematem. Mechanizm odzyskiwania siły władzy po rewolucji, jej samodyscyplinowanie się z jednej strony, walka z opozycją i walka liberałów i demokratów o przetrwanie, próby obrony wolności politycznych gwarantowanych formalnie przez konstytucję z 1848/1850 r., takich jak wolność sumienia i prasy, zgromadzeń i zrzeszania się, ochrona wolności osobistej stanowią główne wątki opisu epoki reakcji, zwanej umownie Erą Manteuffla. Samoorganizacja opozycji i jej powrót do aktywnego życia politycznego po latach wymuszonej przez system represji wewnętrznej emigracji to natomiast podstawowe tematy części następnej, obejmującej czterolecie tzw. Nowej Ery. A zatem to formy i przestrzenie uprawiania polityki przez obie przeciwstawne sobie strony konfliktu, elitę władzy i elitę opozycji, gra pomiędzy nimi, wzajemne relacje rządzących i rządzonych, zostały świadomie wybrane dla dokonania próby analizy tego czasu.
