Rękopis Bohdana Murija, poświęcony ostatnim latom życia byłego hetmana kozackiego Jana Wyhowskiego, ukończony został w 1931 roku. Zarejestrowano go pod pozycją Lp. 123/31, 4 lipca 1931 roku. Było to ukoronowanie prac badawczych młodego historyka, ucznia profesora Stanisława Zakrzewskiego. Rękopis rozprawy doktorskiej Bohdana Murija sporządzony jest wyraźnym pismem, za pomocą długopisu, którego tusz mimo u pływu blisko stu lat nie wyblakł. Tekst pozyskany został w wyniku kwere...
Rękopis Włodzimierza S. Czerewki, poświęcony ostatniej wojnie Bohdana Chmielnickiego z lat 1654–1655, zachowany jest pod sygnaturą 629, w fondzie 26 (opis 4) archiwum po dawnym Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. Powstał na seminarium profesora Stanisława Zakrzewskiego i należał do najciekawszych prac, jakie tam powstały. Został pozyskany w wyniku kwerend badawczych prowadzonych w latach 2016–2018. Pomimo upływu blisko sto lat od momentu jego powstania w 1932 roku, pozos...
Jednak pojawienie się dawnych spiskowców w środowiskach, z których się wywodzili, ich niezłomna wiara w uzyskanie przez Polaków niepodległości, i to w granicach z 1772 r., mobilizowała młodzież do działań spiskowych. Dla wszystkich Polaków kontakt z zesłańcami syberyjskimi, ich opinie na temat dróg dojścia do niepodległości, były niezwykle ważne. Jest to zrozumiałe, gdyż te opinie wypowiadali ludzie, którzy – jeśli tak można powiedzieć – na miejscu doznali rozmiarów carskiego...
Ważne tło ewolucji Jedwabnego Szlaku stanowi wielokulturowa warstwa tego mechanizmu, także dynamicznie ewoluująca wraz z biegiem czasu. Szlak funkcjonuje w ramach realiów różnych kul- tur – tak integrujących się, jak i wzajemnie się ścierających. Jednak sam również jest czynnikiem zmieniającym owe ramy kulturowe – przyspieszającym lub umożliwiającym przemiany – stając się ich niezwykłym katalizatorem. Ta opowieść jest jednak przede wszystkim pochwałą siły, odporności i stabil...
Wprawdzie nasza przeszłość z warunkami swojego bytu przeminęła jak sen wiekowy, zastawiając po sobie niezatarte ślady swojego istnienia, nasza teraźniejszość w bólach i mękach krzepi się nadzieją lepszego bytu, nasza wreszcie przyszłość ukryta jeszcze za oponą przeznaczeń, jakie opatrzność wszystkim narodom zgotowała, miło jest przecież obudzić w sobie dawne wspomnienia i przenosić się myślą w owe wieki, kiedy jako naród wolny i samoistny słynęliśmy cnotą, orężem i nauką. Cze...
Franciszka Urszula z Wiśniowieckich Radziwiłłowa jest w polskiej historii postacią wyjątkową. Była jedną z pierwszych, a z pewnością najbardziej znaną polską dramatopisarką i poetką późnego baroku. Urodzona w wielkim rodzie magnackim, który swoją potęgę wzniósł na ziemiom ukrainnych, związana małżeństwem, a prawdopodobnie i wielką miłością z przedstawicielem jednego z największych litewskich rodów magnackich, stała się symbolem nowoczesności w Rzeczypospolitej pogrążonej w ci...
Postać Stefana Szolc Rogozińskiego znana jest we współczesnej literaturze z jego wielu wcieleń. Zainteresowani tematyką znają kaliszanina jako: podróżnika, pisarza, etnografa, żeglarza, prekursora polskiej afrykanistyki, alpinistę, świeckiego inicjatora działalności misyjnej, gorącego patriotę – jednak Rogoziński wciąż pozostaje niemal zupełnie nieznany jako plantator. Autor tej monografii, chcąc wypełnić biograficzną lukę w życiorysie słynnego podróżnika (którego zwłoki eks...
Ewa Dubas-Urwanowicz – absolwentka Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego, przez lata związana z Uniwersytetem w Białymstoku. Profesor doktor habilitowany nauk humanistycznych. Autorka takich między innymi książek, jak: O nowy kształt Rzeczypospolitej. Kryzys polityczny w państwie w latach 1576-1586, Wydawnictwo DiG, Warszawa 2013; Koronne zjazdy szlacheckie w dwóch pierwszych bezkrólewiach po śmierci Zygmunta Augusta, Wydawnictwo UwB, Białystok 1997. Współorganiz...
Paweł Żmudzki - Wędka króla Rusinów (Gall Anonim, ks.1, rozdział 7) Jacek Soszyński - Glossa biblijna jako problem badawczy Maciej Matwijów - Tradycja rękopiśmienna "Rokoszu gliniańskiego" w XVII-XVIII wieku Mariusz Leńczuk - Dwa staropolskie zaklęcia z XV wieku Łukasz Jastrząb - Inwentarz ekslibrisów Biblioteki Kórnickiej, z. 1: Sygnatury 1-2310, Kórnik 2014 (Arkadiusz Wagner) Katarzyna Niemczyk - Kamienieccy herbu Pilawa. Z dziejów kariery i awansu szlachty polskiej do 1535...
Zbiór rozpraw poświęconych kulturze i sztuce Gdańska, tworzonych dzięki mecenatowi patrycjuszy w okresie nowożytnym z różnych dziedzin — od architektury po złotnictwo. Próba odnalezienia źródeł inspiracji oraz zrozumienia zjawisk i tendencji artystycznych występujących w tym wybitnym ośrodku północnej Europy.
W publikacji „trzeciej pozostałości”, „trzeciego dzieła” Jędrzeja Kitowicza dużą uwagę zwrócono na odtworzenie jego biografii. Zapewne największym osiągnięciem było wyjaśnienie zagadki pochodzenia pamiętnikarza, co skłoniło wydawców do wzbogacenia zbioru o wypisy z ksiąg metrykalnych kościoła św. Krzyża w Warszawie, a także kilkakrotnie już publikowany testament Imć Pana Jędrzeja. Do tego dołączono też fragmenty listów krewnych i jego samego do Józefy Zarembiny, które ukazują...
Publikacja testamentów szlachty Prus Królewskich z XVIII wieku jest kontynuacją edycji z 2013 roku zawierającej źródła XVII–wieczne. Zakres chronologiczny obejmuje okres od początku XVIII wieku do 1772 roku, czyli do I rozbioru Polski, w wyniku którego niemal cała prowincja znalazła się pod panowaniem państwa pruskiego. Tym razem udało się zgromadzić i opracować 102 niepublikowane testamenty szlacheckie królewskiej części Prus. Obie publikacje tworzą więc zbiór ponad 200 test...
Książka stanowi wszechstronne kompendium wiedzy na temat funkcjonowania środowiska rzeźbiarskiego w Toruniu i od strony administracyjno-instytucjonalnej, jaką stanowiła organizacja cechowa, i od strony personalno-artystycznej, jaką stanowili poszczególni majstrowie, prowadzone przez nich warsztaty oraz wytwórczość tych pracowni. […] Prezentuje ona toruński cech, a może nawet szerzej, toruńskie środowisko rzeźbiarskie, w sposób wnikliwy i błyskotliwy. Ujawnia nowe fakty i nowe...
W dniach 22–23 kwietnia 2016 roku odbyła się kolejna konferencja naukowa?w ramach projektu badawczego pt. „Henryk Sienkiewicz. Obecność w kulturze polskiej XX wieku. Polskość i nowoczesność. Recepcja i nowe odczytania”. Jej organizatorami byli Wydział Artes Liberales Uniwersytetu Warszawskiego oraz Wydział Historyczno-Filologiczny Akademii im. Jana Długosza?w Częstochowie. Obrady poświęcono rozległej tematyce, a mianowicie twórczości Sienkiewicza interpretowanej z punktu widz...
„Kronika...” to nie tylko historia rodzin szlacheckich mieszkających na terenach wymienionych w tytule, ale to także historia tego regionu i roli kulturowej szlachty polskiej i ruskiej zamieszkującej wschodnie kresy dawnej Rzeczypospolitej. Wydanie drugie rozszerzone i poprawione zostało przygotowane z rękopisu przez historyków od lat zajmujących się dziejami ziemiaństwa i szlachty dawnej Rzeczypospolitej.
Wyjaśnienia wymaga jeszcze jedna kwestia: oto sięgam do Kanta, aby skonstruować podstawy teoretyczne badań literatury, resp. literatury i kultury popularnej; aby dobitnie pokazać, iż postępowanie badawcze nie może dzielić swych przedmiotów na „wyższe” czy „niższe”. „Popularność” w niniejszych rozważaniach to tylko termin pomocniczy, który wskazuje, iż dzieła sztuki literackiej będące przedmiotem opisu oraz analiz posiadają pewną, resp. jakąś cechę (została ona określona w prz...
W Kainie, ostatniej wydanej za życia książce, portugalski noblista José Saramago podsuwa wizję ludzkości policentrycznej, wywodzącej się z wielu aktów stworzenia i kroczącej ku wielu różnym kresom historii: ludzie wygnani z raju nie obejmują zatem świata w posiadanie, lecz trafiają do obcych jako pierwsi uchodźcy. Ta dekonstruująca Księgę Rodzaju narracja została potraktowana jako punkt wyjścia do prześledzenia rozwoju, a następnie rozpadu portugalskiej formacji hiperkulturow...
Dzieciństwo zostało potraktowane jako odrębna kategoria kulturowa, a problem pozycji dziecka w rodzinie i jego relacji z otaczającym go światem został ujęty bardzo szeroko, zarówno w sensie geograficznym, jak i w aspekcie czasowym. Autorzy skupili się na wymiarze świata dziecięcego w kontekście uwarunkowań historycznych, antropologicznych i kulturowych. W obszarze ich zainteresowań znalazły się również zagadnienia codzienności — pożywienia, higieny, stanu zdrowia, zabaw oraz ...
Prezentowana publikacja wpisuje się w szereg prac poświęconych historii polskiego ziemiaństwa oraz kulturze materialnej i symbolicznej dworów i pałaców. Monografia ukazuje genezę powstania w Maluszynie reprezentacyjnej siedziby Korabitów Ostrowskich, opisuje etapy budowy pałacu, rekonstruuje wygląd i wyposażenie rezydencji. Ważną częścią publikacji jest próba przedstawienia życia codziennego mieszkańców, ich zajęć, zainteresowań bądź pasji. Wśród dokumentów źródłowych przytac...
Kompendium poświęcone sprawom kultury, sztuki, nauki i literatury wschodniego pogranicza dawnej Rzeczypospolitej Obojga Narodów i II Rzeczypospolitej (do roku 1939), czyli tzw. Kresów Wschodnich. Celem autorów było ukazanie wieloetnicznej, wieloreligijnej, a w rezultacie wielokulturowej struktury obszaru, na którym obecnie istnieją niepodległe państwa: Ukraina, Białoruś, Rosja, Litwa i Łotwa oraz w mniejszym, ale ważnym zakresie Mołdawia i Estonia.
W tomie II publikacji poświęconej działalności Józefa Piłsudskiego w latach 1914-1918 znajdują się dokumenty z Ogólnego Archiwum Administracji oraz z Archiwum Domu-, Dworu- i Państwa (oddziały Austriackiego Archiwum Państwowego w Wiedniu). Przedstawiają one m.in. kontrowersje, jak postępować z Piłsudskim, między dyplomatami z c. i. k. MSZ oraz władzami wojskowymi. Archiwalia świadczą o próbach władz austro-węgierskich pozyskania Piłsudskiego do koncepcji austro-polskiej, czeg...
Praca ma charakter wydawnictwa źródłowego, poprzedzonego obszernym wstępem zawierającym także nowe ustalenia merytoryczne. Jest odpowiedzią na postulat zewidencjonowania użytkowników dóbr królewskich w XVI–XVIII w. jako niezbędnej pomocy dla pełnego zbadania przemian w obrębie stanu szlacheckiego, a zwłaszcza w obrębie jego elity. Opracowanie Krzysztofa Chłapowskiego wpisuje się więc w tak sformułowany postulat badawczy idealnie i ma szansę uzupełnić poważną lukę w polskiej...
