Krytyczne wydanie „Pism zebranych” Stefana Żeromskiego pod redakcją Zbigniewa Golińskiego zaczęło ukazywać się w roku 1981 nakładem SW "Czytelnik". Edycja została zaplanowana na 39 tomów podzielonych na sześć serii: trzy serie utworów literackich (nowele, powieści, dramaty – łącznie 23 tomy), serię utworów publicystycznych (3 tomy), dzienniki (7 tomów) oraz listy (6 tomów). W latach 1981-1996 ukazało się kilkanaście tomów „Pism”; w latach późniejszych – w wyniku najpierw prze...
Michael Rothberg - profesor na Wydziale Anglistyki University of Illinois w Urbana-Champaign, gdzie kieruje Holocaust, Genocide, and Memory Studies Initiative. Publikował w takich pismach, jak m.in. „American Literary History”, „Critical Inquiry”, „Cultural Critique”, „History and Memory”, a także „History and Theory”, „New German Critique” i „PMLA” oraz w licznych pracach zbiorowych. Jest autorem dwóch książek "Traumatic Realism: The Demands of Holocaust Representation" (200...
Do Rzymu! prezentuje panoramę związków sztuki i władzy (władzy duchowej papiestwa i jego roli jako organizatora życia religijnego i mecenasa sztuki) na pograniczu średniowiecza i okresu nowożytnego. To także rzecz o artystycznym otoczeniu wielkiej peregrynacji, jaką przemierzając europejskie drogi od 1300 roku odbywali wierni podążający do Wiecznego Miasta po odpust. Zaprezentowana w książce historia Jubileuszy od Bonifacego VIII po Grzegorza XIII, w odpowiadającym im kontek...
Ryszard Nycz – teoretyk i historyk nowoczesnej literatury i kultury, profesor w UJ i IBL PAN. Autor książek: "Sylwy współczesne" (1984, 2 wyd. 1996), "Tekstowy świat" (1993, 2 wyd. 2000), "Język modernizmu" (1997, 2 wyd. 2002), "Literatura jako trop rzeczywistości" (2001, 2 wyd. 2012). W książce "Poetyka doświadczenia. Teoria – nowoczesność – literatura" zarysowuję pewną koncepcję literatury oraz propozycję jej badania w sposób, który – w założeniu – respektować ma wieloraki...
Odbiór zróżnicowanych zjawisk z kręgu popkultury staje się kłusownictwem, jakie czytelnik uprawia w ramach dzieła. W kulturze popularnej śledzić więc można chętnie wykorzystywane metafory i modele budowania świata, rekonstruować społeczny wydźwięk przeżywania i nadawania sensu minionym lub aktualnym wydarzeniom, faktom historycznym i komentarzom do nich (o tym ostatnim przekonuje kariera kryminału retro). Zgromadzone w tomie artykuły ukazują problem wpływu poszczególnych sfer...
Trzyczęściowy tom IBL w PRL opisuje środowisko Instytutu Badań Literackich PAN, o wyjątkowym znaczeniu dla polskiej humanistyki. Na część drugą składają się wspomnienia o nieżyjących badaczach. „Teksty te istotnie wzbogacają wcześniejsze opracowania poświęcone poszczególnym przedstawicielom środowiska iblowskiego. Sylwetki zawierają zarówno charakterystykę dorobku naukowego, jak informacje biograficzne, a nawet pewne charakterystyki osobowości uczonych, sporządzone z różnym ...
Trzyczęściowy tom IBL w PRL opisuje środowisko Instytutu Badań Literackich PAN, o wyjątkowym znaczeniu dla polskiej humanistyki. Część pierwsza zawiera studia i wspomnienia, które ukazują z bliska zespoły badaczy oraz ich dorobek naukowy, a także legendarną bibliotekę, czasopisma, Olimpiadę Literatury i Języka Polskiego. „Autorzy, pochodzący z różnych pokoleń, prezentują wiedzę zaczerpniętą nie tylko z archiwaliów i materiałów publikowanych, ale i z własnych doświadczeń, co ...
Filolog stawia pytania o bogatyi zróżnicowany świat znaków, w którym żył pisarz, o sensy znaków, jakie pojawiają się w rozważanym tekście, o dynamikę zmian, które kształtują dzieło, a bardzo często są jego niezbywalną cechą i nie pozwalają zamknąć go w raz na zawsze ustalonej formie. Dla filologa istotne mogą okazać się wszystkie znaki, jakimi posłużył się pisarz, kształtując swój tekst. Edytor uzgadnia je z normą ortograficzną, zmienianą niemalże co dziesięciolecie. Najczęśc...
Czy strukturalizm z semiotyką poniosły klęskę, czy tylko zostały przedwcześnie porzucone, ponieważ nie dały rezultatów tak szybko, jak się spodziewano? Czy krytyka strukturalizmu, wniesiona przede wszystkim przez dekonstrukcję, jest słuszna, czy przesadzona? Analiza pism polskich strukturalistów pokazuje, że niejako wisiała w powietrzu jako nie wybierany wariant rozwiązań, jako ten właśnie rodzaj wniosków, które świadomie odrzucano. Kiedy w naukach empirycznych (a literaturo...
Zbigniew Goliński (1925–2008) – historyk literatury polskiego oświecenia, teoretyk edytorstwa naukowego, monografista Ignacego Krasickiego, wydawca pism Księcia Biskupa Warmińskiego i Stefana Żeromskiego, redaktor naukowy fundamentalnych prac związanych z literaturą osiemnastego i początku dziewiętnastego wieku, inicjator wielu ważnych przedsięwzięć naukowych środowiska polonistycznego. Niemal całe życie zawodowe związany był z Instytutem Badań Literackich PAN. W trudnych lat...
Pojęcie „teksty kultury uczestnictwa”, wokół którego ogniskują się prace zebrane w prezentowanym tomie, nawiązuje jednocześnie do dwóch terminów, dobrze zadomowionych we współczesnej refleksji kulturoznawczej: chcemy przyjrzeć się kulturze uczestnictwa od strony jej wytworów – tekstów kultury. To drugie określenie stosujemy tu w najszerszym zakresie – od opisu wszelkiego rodzaju produktów kulturowych o potencjale semiotycznym, co dotyczy zarówno utworów intencjonalnych (np. l...
Monografia Tomasza Kaliściaka Płeć Pantofla stanowi próbę uchwycenia odmieńczych form męskości w polskiej prozie XIX i XX wieku, które stanowią alternatywę wobec dominującego w społeczeństwach patriarchalnych modelu męskości hegemonicznej. Pantofel, będący aluzją do powieści Ludwika Sztyrmera z 1841 roku, reprezentuje tutaj zagadkową figurę deheroizacji kultu męskości poprzez groteskę, parodię i śmiech. Parametrami, za pomocą których autor wyodrębnia odmieńcze męskości, są: z...
T. 1: Adam Mickiewicz podziwiał „szczególną nad językiem władzę” Stanisława Trembeckiego i uważał go za najznakomitszego spośród poetów epoki poprzedniej. Twórczość Trembeckiego nasuwa wiele problemów, począwszy od niepewnej sprawy autorstwa wielu wierszy, a skończywszy na skomplikowanych relacjach tekstów poetyckich wobec realiów politycznych schyłku pierwszej Rzeczypospolitej. Tom Czytanie Trembeckiego, dedykowany pamięci Profesora Edmunda Rabowicza, wybitnego znawcy Trembe...
Nasza pamięć (indywidualna, rodzinna, środowiskowa…), pamięć każdego, kto nie dosięga PRL-owskiego doświadczenia, wydaje się trwale podzielona – i to w obu naraz znaczeniach tego słowa. Po pierwsze dlatego, że rozdziela, odróżnia, izoluje to, co jest prawdą naszego doświadczenia, od doświadczenia będącego (ponoć) powszechnym udziałem – i to ostatnie kontestuje, subwersywnie podkopuje, rozkłada na zatomizowaną konstelację indywidualnych przypadków czy świadectw. Po drugie, jes...
Książka Queerowe subwersje to pierwsza polskojęzyczna monografia literatury homotekstualnej pisana z perspektywy autorskiego rozumienia teorii queer. Część teoretyczna wprowadza rozważania dotyczące statusu teorii queer, jej obecności w polskiej akademii i w świadomości pisarskiej, kwestii wpływu społecznego poprzez literaturę oraz nowej sytuacji recepcyjnej nie tylko w instytucjach okołoliterackich, ale także w „kulturze uczestnictwa”. Partie interpretacyjne przedstawiają p...
Tom niniejszy prezentuje zbiór różnych propozycji badawczych z punktu widzenia materiału literackiego (od Starego Testamentu do konceptualizmu rosyjskiego), porównywanych faktów artystycznych (muzyka, plastyka), przynależności kulturowej i językowej tekstów (angielski, czeski, hebrajski, rosyjski) oraz wykorzystywanych ujęć metodologicznych, które łączy wspólny temat: organizacja brzmieniowo-rytmiczna wiersza. Z recenzji prof. Bożeny Tokarz Ta zróżnicowana pod względem prak...
Interesowały nas zjawiska komentowane w polskiej i zagranicznej debacie publicznej jako znak przemiany świadomości społecznej i „nowe otwarcie w stosunkach polsko-żydowskich” na przełomie pierwszego i drugiego dziesięciolecia XXI wieku. Pytaliśmy, czy istotnie mamy do czynienia z nową narracją o przeszłości. Czy i jak dalece przekształciły się warunki opowieści, a wraz z nimi zbiorowe imaginarium współtworzące społeczno-kulturową ramę porządkującą wiedzę rzeczową, której dost...
Katarzyna Liszka w swojej książce daje czytelnikowi jasno rozrysowaną mapę głównych stanowisk w sporze o „podział pracy pamięci” po Zagładzie, dokonuje przeglądu argumentów, jakie w tym sporze padają wraz z analizą implikacji etycznych, mających jej zdaniem podstawowe znaczenie dla większości myślicieli żydowskich zabierających głos w debacie. To ukierunkowanie, nacisk położony na początku rozprawy na pluralne „etyki pamięci”, pozwala autorce na łączenie w wywodzie różnych i...
Autorka przypomniała wiele biografii i kobiecych doświadczeń kompletnie dziś zapomnianych – a na pewno kompletnie nieobecnych w polskich badaniach nad ruchem emancypacyjnym i modernizmem. Ujawnienie i zanalizowanie tego kontekstu uważam za największą zaletę tej książki, w której rzeczywiście udało się pokazać cechy specyficzne środkowoeuropejskich ruchów i dyskursów emancypacyjnych. – prof. Ewa Paczoska URSZULA GÓRSKA – doktor nauk humanistycznych, pracę doktorską "W poszuki...
Istnieje pewien styl uprawiania humanistyki, który polega na tym, że autor innowacyjnego projektu narzuca własną konceptualizację jako powszechnie obowiązującą. Musimy wówczas albo przyjąć ów nowy projekt w całości, albo go odrzucić. Strategia Ryszarda Nycza jest inna. Wprowadza on nowe zagadnienia i metody, ale tak, by pozostający z nimi w dialogu badacze mogli prowadzić dalej na własny sposób zainicjowane przez niego wątki. Zaproponował typ refleksji "inkluzywnej", łączliwe...
Teoria intencjonalności wpisuje się w tradycję postawionego przez Kartezjusza problemu pomostu między niematerialnym światem myśli i materią, między duszą i ciałem, między myśleniem i rozciągłością. We współczesnej filozofii umysłu zagadnienie to funkcjonuje jako problem ciała i umysłu. Pytanie brzmi: jak to możliwe, że stany mentalne mogą odnosić się do świata zewnętrznego, a nawet wywołują skutki w świecie materialnym i, vice versa, w jaki sposób zjawiska fizyczne oddziałuj...
Czytelnik otrzymuje omówienia twórczości naukowej najwybitniejszych uczonych związanych z Instytutem: Stefana Żółkiewskiego, Kazimierza Wyki, Marii Janion, Marii Żmigrodzkiej, Stefana Treugutta, Zofii Stefanowskiej, Aliny Witkowskiej, Ryszarda Przybylskiego, Jacka Trznadla, Jarosława Marka Rymkiewicza, Zdzisława Łapińskiego, Marty Piwińskiej, Aliny Kowalczykowej, a ich dorobek jest w pracy znakomicie sproblematyzowany i ukazany w procesie przemian współczesnych koncepcji meto...
