Szkice młodopolskie zawierają piętnaście tekstów napisanych na przestrzeni mniej więcej trzydziestu lat. Całość rozpoczyna się i kończy nawiązaniem do Marcela Prousta, bo przecież autor W poszukiwaniu straconego czasu to niemal rówieśnik Berenta, Staffa, Przybyszewskiego. I Stanisława Wyspiańskiego, rzecz jasna, który jest ukrytym bohaterem zbioru. A prócz niego – Miriam, Rittner, Ostrowska, Reymont, Miciński… Zamiast Żeromskiego – jego wielki temat, zaborcza szkoła, znana na...
W książce Mapa romantyzmu polskiego. Pisma z lat 1964 – 2007 zebrano artykuły Zofii Stefanowskiej z lat 1964-2007 nigdy nie przedrukowane w oddzielnych tomach. „Zdania Stefanowskiej są ostre, bo wyzbyte tego, co ozdobne (w sposób literacki lub uczony), czy zbyt uczuciowe albo po prostu banalne. Nie chciała powtarzać rzeczy oczywistych. Zresztą niewiele rzeczy uważała za oczywiste. Sugestywność jej prac polega też na tym, że wiele jest tam powiedziane nie wprost lecz pozostaw...
Fragmenty zawarte w antologii zaczerpnie?te zostały z utworów literackich, rozpraw naukowych i filozoficznych, prasy, prywatnej korespondencji. Najstarszy tekst pochodzi z 1775 roku (list Mesmera do Johanna Christopha Unzera d’Altona, który ukazał sie? w przegla?dzie wydawanym przez adresata), najmłodszy – z 1930 roku (nowela Tomasza Manna "Mario i czarodziej"). Zgromadzeniu w jednym miejscu wyimków z tak róz˙norodnych gatunkowo i odległych czasowo z´ródeł przys´wiecała idea ...
Moda – z francuskiego la mode, od łacińskiego modus, czyli sposób – wedle różnych słowników to obok zmian by tak rzec konfekcyjnych, również „sposób życia”, „szczególny sposób postępowania”, „zwyczaj przemijający”. Linde dodaje: „wszczęty od znacznych, naśladowany przez niższych”, co uderza nieprzemijającą trafnością. Ta książka nie będzie zatem jeszcze jedną (a jest ich naprawdę dużo) historią dziewiętnastowiecznej konfekcji i galanterii. MODA POLSKA & ROMANTYCZNA to szyld, ...
Tom 3 słownika Polscy pisarze i badacze literatury przełomu XX i XXI wieku kontynuuje serię dokumentacyjnych kompendiów (tom 1 ukazał się w 2011) poświęconych nowemu pokoleniu twórców – poetów, prozaików, dramatopisarzy, krytyków literackich, tłumaczy oraz literaturoznawców. W każdym tomie znajdzie się nowy zestaw haseł (od A do Ż) autorów, którzy rozwinęli twórczość głównie w okresie ostatnich dwudziestu lat i odgrywają istotną rolę we współczesnym życiu literackim. Trójczł...
Współczesny człowiek musi nie tyle zmierzyć się z prawdą faktyczną o Zagładzie i nie tyle nawet wpleść opowieść o Zagładzie we własne życie, lecz wpleść samego siebie w opowieść o Zagładzie. Myślę, że ta teza jest doniosła - można powiedzieć, że w dużej mierze czynimy już to pierwsze (edukacja na temat Zagłady, piśmiennictwo, wiedza historyczna), a nawet to drugie (wrażliwość połączona z elementarną wiedzą sprawia, że Zagłada staje się częścią kondycji współczesnej jednostki)...
Tom prac prof. Teresy Michałowskiej zawiera trzy niepublikowane studia, poświęcone różnym przejawom życia kulturalnego XV i początków XVI wieku. Pierwsze z nich to szkic o Biernacie z Lublina w sposób skondensowany przynoszący informacje o niezwykłej postaci literatury polskiej okresu wczesnego renesansu. Jako autor „na styku epok” zadziwia swą wysoką kulturą literacką, a dla wnikliwego badacza zarówno jego biografia, jak i dzieła stanowią wciąż wdzięczne pole do badań. Kole...
Książka „Mowa jest złotem. Amerykański prezydent i retoryka” opisuje proces kształtowania się związków retoryki i polityki na przykładzie prezydentury amerykańskiej. Złożony charakter badań nad prezydenturą w kontekście retorycznym w Stanach Zjednoczonych polega na współistnieniu dwóch odrębnych szkół badawczych w dziedzinie presidential studies. Istnieją one w obrębie politologii (charakter konstytucyjno-instytucjonalny) oraz nauk o komunikacji (charakter językowy). Część I ...
Z przyjemnością formułuję po lekturze prezentowanej do wydania książki opinię o jej wielorakich walorach, wewnętrznym zróżnicowaniu i bogactwie, o wadze naukowej i znaczeniu wszystkich rozdziałów, które stanowią autorskie rozprawy poświęcone najczęściej niopracowanym dotąd fragmentom dorobku poety. […] Poloniści, nadrabiając zaniedbania poprzednich pokoleń, wynagrodzili symbolicznie Naruszewiczowi „krzywdę”, o której pisał niegdyś Juliusz Wiktor Gomulicki. Monografia okaże...
Z przyjemnością formułuję po lekturze prezentowanej do wydania książki opinię o jej wielorakich walorach, wewnętrznym zróżnicowaniu i bogactwie, o wadze naukowej i znaczeniu wszystkich rozdziałów, które stanowią autorskie rozprawy poświęcone najczęściej niopracowanym dotąd fragmentom dorobku poety. […] Poloniści, nadrabiając zaniedbania poprzednich pokoleń, wynagrodzili symbolicznie Naruszewiczowi „krzywdę”, o której pisał niegdyś Juliusz Wiktor Gomulicki. Monografia okaże...
Michael Rothberg - profesor na Wydziale Anglistyki University of Illinois w Urbana-Champaign, gdzie kieruje Holocaust, Genocide, and Memory Studies Initiative. Publikował w takich pismach, jak m.in. „American Literary History”, „Critical Inquiry”, „Cultural Critique”, „History and Memory”, a także „History and Theory”, „New German Critique” i „PMLA” oraz w licznych pracach zbiorowych. Jest autorem dwóch książek "Traumatic Realism: The Demands of Holocaust Representation" (200...
Do Rzymu! prezentuje panoramę związków sztuki i władzy (władzy duchowej papiestwa i jego roli jako organizatora życia religijnego i mecenasa sztuki) na pograniczu średniowiecza i okresu nowożytnego. To także rzecz o artystycznym otoczeniu wielkiej peregrynacji, jaką przemierzając europejskie drogi od 1300 roku odbywali wierni podążający do Wiecznego Miasta po odpust. Zaprezentowana w książce historia Jubileuszy od Bonifacego VIII po Grzegorza XIII, w odpowiadającym im kontek...
Ryszard Nycz – teoretyk i historyk nowoczesnej literatury i kultury, profesor w UJ i IBL PAN. Autor książek: "Sylwy współczesne" (1984, 2 wyd. 1996), "Tekstowy świat" (1993, 2 wyd. 2000), "Język modernizmu" (1997, 2 wyd. 2002), "Literatura jako trop rzeczywistości" (2001, 2 wyd. 2012). W książce "Poetyka doświadczenia. Teoria – nowoczesność – literatura" zarysowuję pewną koncepcję literatury oraz propozycję jej badania w sposób, który – w założeniu – respektować ma wieloraki...
Odbiór zróżnicowanych zjawisk z kręgu popkultury staje się kłusownictwem, jakie czytelnik uprawia w ramach dzieła. W kulturze popularnej śledzić więc można chętnie wykorzystywane metafory i modele budowania świata, rekonstruować społeczny wydźwięk przeżywania i nadawania sensu minionym lub aktualnym wydarzeniom, faktom historycznym i komentarzom do nich (o tym ostatnim przekonuje kariera kryminału retro). Zgromadzone w tomie artykuły ukazują problem wpływu poszczególnych sfer...
Trzyczęściowy tom IBL w PRL opisuje środowisko Instytutu Badań Literackich PAN, o wyjątkowym znaczeniu dla polskiej humanistyki. Na część drugą składają się wspomnienia o nieżyjących badaczach. „Teksty te istotnie wzbogacają wcześniejsze opracowania poświęcone poszczególnym przedstawicielom środowiska iblowskiego. Sylwetki zawierają zarówno charakterystykę dorobku naukowego, jak informacje biograficzne, a nawet pewne charakterystyki osobowości uczonych, sporządzone z różnym ...
Trzyczęściowy tom IBL w PRL opisuje środowisko Instytutu Badań Literackich PAN, o wyjątkowym znaczeniu dla polskiej humanistyki. Część pierwsza zawiera studia i wspomnienia, które ukazują z bliska zespoły badaczy oraz ich dorobek naukowy, a także legendarną bibliotekę, czasopisma, Olimpiadę Literatury i Języka Polskiego. „Autorzy, pochodzący z różnych pokoleń, prezentują wiedzę zaczerpniętą nie tylko z archiwaliów i materiałów publikowanych, ale i z własnych doświadczeń, co ...
Filolog stawia pytania o bogatyi zróżnicowany świat znaków, w którym żył pisarz, o sensy znaków, jakie pojawiają się w rozważanym tekście, o dynamikę zmian, które kształtują dzieło, a bardzo często są jego niezbywalną cechą i nie pozwalają zamknąć go w raz na zawsze ustalonej formie. Dla filologa istotne mogą okazać się wszystkie znaki, jakimi posłużył się pisarz, kształtując swój tekst. Edytor uzgadnia je z normą ortograficzną, zmienianą niemalże co dziesięciolecie. Najczęśc...
Czy strukturalizm z semiotyką poniosły klęskę, czy tylko zostały przedwcześnie porzucone, ponieważ nie dały rezultatów tak szybko, jak się spodziewano? Czy krytyka strukturalizmu, wniesiona przede wszystkim przez dekonstrukcję, jest słuszna, czy przesadzona? Analiza pism polskich strukturalistów pokazuje, że niejako wisiała w powietrzu jako nie wybierany wariant rozwiązań, jako ten właśnie rodzaj wniosków, które świadomie odrzucano. Kiedy w naukach empirycznych (a literaturo...
Zbigniew Goliński (1925–2008) – historyk literatury polskiego oświecenia, teoretyk edytorstwa naukowego, monografista Ignacego Krasickiego, wydawca pism Księcia Biskupa Warmińskiego i Stefana Żeromskiego, redaktor naukowy fundamentalnych prac związanych z literaturą osiemnastego i początku dziewiętnastego wieku, inicjator wielu ważnych przedsięwzięć naukowych środowiska polonistycznego. Niemal całe życie zawodowe związany był z Instytutem Badań Literackich PAN. W trudnych lat...
Pojęcie „teksty kultury uczestnictwa”, wokół którego ogniskują się prace zebrane w prezentowanym tomie, nawiązuje jednocześnie do dwóch terminów, dobrze zadomowionych we współczesnej refleksji kulturoznawczej: chcemy przyjrzeć się kulturze uczestnictwa od strony jej wytworów – tekstów kultury. To drugie określenie stosujemy tu w najszerszym zakresie – od opisu wszelkiego rodzaju produktów kulturowych o potencjale semiotycznym, co dotyczy zarówno utworów intencjonalnych (np. l...
Monografia Tomasza Kaliściaka Płeć Pantofla stanowi próbę uchwycenia odmieńczych form męskości w polskiej prozie XIX i XX wieku, które stanowią alternatywę wobec dominującego w społeczeństwach patriarchalnych modelu męskości hegemonicznej. Pantofel, będący aluzją do powieści Ludwika Sztyrmera z 1841 roku, reprezentuje tutaj zagadkową figurę deheroizacji kultu męskości poprzez groteskę, parodię i śmiech. Parametrami, za pomocą których autor wyodrębnia odmieńcze męskości, są: z...
T. 1: Adam Mickiewicz podziwiał „szczególną nad językiem władzę” Stanisława Trembeckiego i uważał go za najznakomitszego spośród poetów epoki poprzedniej. Twórczość Trembeckiego nasuwa wiele problemów, począwszy od niepewnej sprawy autorstwa wielu wierszy, a skończywszy na skomplikowanych relacjach tekstów poetyckich wobec realiów politycznych schyłku pierwszej Rzeczypospolitej. Tom Czytanie Trembeckiego, dedykowany pamięci Profesora Edmunda Rabowicza, wybitnego znawcy Trembe...
Nasza pamięć (indywidualna, rodzinna, środowiskowa…), pamięć każdego, kto nie dosięga PRL-owskiego doświadczenia, wydaje się trwale podzielona – i to w obu naraz znaczeniach tego słowa. Po pierwsze dlatego, że rozdziela, odróżnia, izoluje to, co jest prawdą naszego doświadczenia, od doświadczenia będącego (ponoć) powszechnym udziałem – i to ostatnie kontestuje, subwersywnie podkopuje, rozkłada na zatomizowaną konstelację indywidualnych przypadków czy świadectw. Po drugie, jes...
