Żeromski w Niepodległej - to ostatnie, najszczęśliwsze lata prywatnego życia pisarza. Jednak nie tylko tkwił w burzliwym kontekście epoki, ale z gniewem i z nadzieją, bez pardonu, do końca walczył przeciw temu, co w powstającej ojczyźnie wdeptywało "w błoto" dawne ideały. Coraz gwałtowniej był atakowany, obrzucany ohydnymi kalumniami - nawet w dzień pogrzebu. Pożegnał się z ojczyzną rozpaczą Przedwiośnia. Lecz pozostały z tamtych powojennych lat także - i przede wszystkim - k...
Na przekór filozoficznym przeświadczeniom epoki, wbrew dominującym tendencjom teatralnym, wobec obojętności większości badaczy i krytyków, w wąskim gronie utalentowanych entuzjastów, którzy na różne sposoby usiłują zaciekawić swoją twórczością wydawców i dyrektorów scen, powstają dziś teksty stale i od nowa sprawdzające możliwości podmiotowego przeżywania świata w jego wielu wymiarach. Co więcej, są to utwory w taki sposób angażujące odbiorcę, by to on sam jako czytelnik albo...
Monografia Grzegorza Grochowskiego stanowi zapis wnikliwych przemyśleń na temat aktualnej sytuacji w dziedzinie gatunkowych porządków dyskursu, zwłaszcza taksonomii literackich. Porządki te oglądane są z perspektywy rożnych porządków metodologicznych ostatnich dziesięcioleci rozwijanych w nurcie literaturoznawstwa ponowoczesnego, a wnioski wypływające z tych propozycji rozpatrywane są pod kątem przydatności analitycznej poszczególnych rozwiązań. Jest to praca świetnie oddając...
W trzeciej książce z cyklu „W stronę nowej syntezy” przyglądamy się literaturze faktu i wpływowi otoczenia komunikacyjnego na jej kształt i funkcjonowanie. Literatura bez fikcji staje się dla uczestników kultury nie tylko medium opisu świata, ale również kształtowania rzeczywistości. Pisanie i użytkowanie tekstów niefikcjonalnych jest formą interwencji. Udział bohaterów w powstawaniu tekstu doprowadza do odkrycia prawdy o sobie i podjęcia działań przełamujących bariery komuni...
Lelewel zyskał sobie opinię charyzmatycznego profesora uniwersyteckiego i wykładowcy, która zadecydowała o jego wileńskiej, filomackiej legendzie, ta zaś – o popularności i pozycji historyka wśród romantyków przez Listopadem. Jednak medium owej opinii stanowiły nie tylko żywe słowo głoszone z katedry oraz książki roznoszące, jak to pokazuje Mickiewicz w swoim poetyckim hołdzie, imię Lelewela na barkach księgarzy 14. Niewielkich (przeważnie) rozmiarów, w skromnej szacie grafic...
W ciągle trwającym, a wręcz zdobywającym kolejne nowe terytoria tzw. boomie pamięciowym, skupionym na tym, co można byłoby określić „rezonowaniem” przeszłości albo jej fantazmatów w kulturze współczesnej, nie mogło zabraknąć rozważań nad fenomenem popkultury. Niniejsza publikacja jest przykładem zbiorowego wysiłku wyodrębnienia tych pól szeroko rozumianej polskiej kultury popularnej ostatnich dwóch dekad, w obrębie których pamięć i jej najróżnorodniejsze korelaty stają się wa...
Pomysł przypomnienia pisarstwa Józefa i Jakuba Goldszmitów - ojca i stryja Janusza Korczaka - uważam za bardzo cenny. Edycja wyboru pism obu braci jest ważnym przyczynkiem do charakterystyki źródeł intelektualnych i szerzej - kulturowych, z których wyrosło pisarstwo i działalność Korczaka. Ma również istotne znaczenie dla historii wzajemnych stosunków polsko-żydowskich w drugiej połowie XIX wieku oraz dla podejmowanych wówczas prób określenia warunków przyjaznej koegzystencji...
Michał Kłosiński kreśli w swojej książce projekt hermeneutyki gier wideo – hermeneutyki o wyraźnym rysie krytycznym i zaangażowanym. Chodzi bowiem o lekturę gier jako utopii i poszukiwane z ich udziałem alternatyw wobec kapitalizmu. Teoretyczną ramę publikacji wyznacza filozoficzna hermenutyka Paula Ricoeura – sposób myślenia o tekście jako nieustannym procesie rozumienia. Ricoeurowska hermeneutyka rozszerzona zostaje przez Autora o teorie utopii; ważnym elementem wywodu jest...
Poetyka rozkwitania... Katarzyny Szopy, choć napisana przez literaturoznawczynię, jest w istocie książką filozoficzną. Rozplątując węzły myśli i pisarstwa Luce Irigaray, badaczka czyni to w sposób, który nie pozbawia tego dyskursu jego niepowtarzalnych właściwości, ale zarazem sprawia, iż staje się on bardziej zrozumiały i przystępny. Jest szansa, iż publikacja tej monografii pogłębi i poszerzy w świecie polskiej humanistyki wiedzę o fascynującym intelektualnie oraz formalnie...
Granice Marty Zielińskiej są książką niezwykle interesującą, potrzebną, znakomitą zarówno pod względem merytorycznym (wybór tematu, sposób jego ujęcia, dobór źródeł, a także historycznoliteracka, historyczno-socjologiczna oraz kulturowa analiza zagadnienia), jak i formalnym (perfekcyjny warsztat edytorki i antologistki, przejrzystość i solenność wywodu). Co ważne, po pracę sięgną z pewnością znawcy tematu oraz zaciekawieni przeszłością (i jej wpływem na chwilę obecną) zwykli ...
Waga zbioru: Nowa humanistyka. Zajmowanie pozycji, negocjowanie autonomii, jest nie do przecenienia. Ta książka zamyka okres poszczególnych, rozproszonych zwrotów w humanistyce, między wygasającym paradygmatem poststrukturalistycznym, paradygmatem tekstowego świata, w którym humaniści, szeroko rozumiani „tekstolodzy” cieszyli się hegemonią swych pod- dyscyplin w uniwersytecie, a dniem dzisiejszym, kiedy, powtórzmy za Ryszardem Nyczem, nastąpiło „wpędzenie w [...] depresyjną p...
Mikołaj Wiśniewski - literaturoznawca. Ukończył anglistykę i filozofię na Uniwersytecie Warszawskim. Wykłada literaturę angielską i amerykańską na Uniwersytecie SWPS. Stały współpracownik „Literatury na Świecie”, gdzie publikuje szkice krytycznoliterackie i przekładoznawcze. W tej niebywale kompetentnej i znakomicie napisanej książce Mikołaj Wiśniewski bierze na warsztat całą twórczość Jamesa Schuylera, opierając się przy tym również na niepublikowanej dokumentacji archiwaln...
Obok Benthama - obrońcy słabszych i podporządkowanych, wrażliwego na cierpienie innych i zaangażowanego głęboko w walkę o lepsze, bardziej sprawiedliwe prawodawstwo, współistnieje Bentham - demiurg totalny o niepohamowanych ambicjach, kreujący bezustannie bezduszne i autorytarne światy kontroli oraz dyscypliny. Wiele wskazuje na to, że w stronę autorytaryzmu pchało angielskiego filozofa dążenie do zapewnienia warstwom posiadającym poczucia bezpieczeństwa oraz lęk przed takimi...
Niewielkie dziełko wybitnego filozofa i uczonego Alana z Lille (XII w.) było znane w średniowieczu pod wieloma tytułami Doctrinale altum, Proverbia, Liber parabolarum i in. Księga przysłów jest kompozycją składającą się z wierszowanych sentencji i przypowieści opartych na źródłach biblijnych i antycznych. Dziełko napisane w celach dydaktycznych było popularnym podręcznikiem do nauki poetyckiej łaciny, służyło też do wpajania stosownych nauk moralnych. We wszystkich średniowie...
Jurij Łotman powiedział: filologia jest moralna, ponieważ uczy nas nie ulegać pokusie łatwych dróg myślowych. Dodałbym: moralna w filologii jest nie tylko jej droga, ale i cel. Filologia oducza człowieka od duchowego egocentryzmu. (Możliwe, że wszystkie rodzaje sztuki wpajają człowiekowi poczucie własnej wartości, a wszystkie nauki - pokorę). Każda kultura buduje swoją teraźniejszość z cegieł przeszłości, każda epoka ma skłonność do myślenia, że przeszłość troszczyła się tyl...
Pierwszy tom z serii edycji dokumentów osobistych "Archiwum Kobiet". Autorka listów Bronisława Emma Waligórska (1847 lub 1848-1887) była nauczycielką, od 1885 r. działaczką Proletariatu. Brała udział w zorganizowaniu zamachu na agenta Piotra Pińskiego, planowała atak terrorystyczny na generała-gubernatora Józefa Hurkę. Aresztowana w lipcu 1886 r., została osadzona w X Pawilonie cytadeli warszawskiej. W więzieniu popełniła samobójstwo, zmarła 3 stycznia 1887 r. Jej zachowana k...
Bibliografia Stanisława Wyspiańskiego, będąca kolejnym tomem „Nowego Korbuta”, w swoim układzie stosuje zasady obowiązujące w dotychczas wydanych tomach tej serii, a więc trójczłonowy podział na: Biogram, bibliografię podmiotową (Twórczość) i przedmiotową (Opracowania). Także zasady opisu pozycji bibliograficznej oraz układu materiału wewnątrz głównych działów są zgodne z wymogami serii korbutowej, choć nie dało się uniknąć pewnych odstępstw wynikających ze specyfiki zgromad...
Autorka monografii rozważa problematykę egzystencjalną w poezji Julii Hartwig, której niezbywalny aspekt stanowią wychylenie w kierunku metafizyki oraz refleksja nad sztuką jako równoprawną płaszczyzną istnienia. Kluczami do interpretacji tych zagadnień są kategorie bytu, epifanii, apokatastazy, a następnie pamięci i doświadczenia. Umieszczenie dociekań w kręgu hermeneutyki Gadamera oraz filozofii podmiotu pozwoliło uwypuklić główne zręby poetyckiego światopoglądu Hartwig. Wi...
Sprawa nacjonalistycznej legitymizacji, która zdominowała lata 60. i naznaczyła dekady następne, nie dotyczy jedynie władzy komunistycznej i nie można jej redukować do instrumentalnego użycia narodowej symboliki, do „rozgrywania tego motywu”. Zjawisko to ma charakter o wiele poważniejszy i polega na umowowaniu w obrazie narodu realnych społecznych pragnień, samorozpoznań, przechwyceń, gier o pozycję symboliczną i legitymizację własnego miejsca w nowym społeczeństwie. Marzec o...
Wyprawę kina „w stronę wirtualności” - w stronę nowych sposobów jego tworzenia, rozumienia i egzystencji w czasach przemian technologii medialnych - śledzić będziemy przede wszystkim przez pryzmat wybranych praktyk artystycznych trojga twórców: Petera Greenawaya (wielokrotnie powtarzającego tezę o „śmierci” tradycyjnego kina i o narodzinach nowego sposobów obrazowania), Lynn Hershman Leeson (amerykańskiej artystki „kina rozszerzonego”) i Mike’a Figgisa, który w swoich autotem...
W studiach zamieszczonych w tym zbiorze odzywają się echem niepokoje współczesnej humanistyki doświadczane przez poetów i wyrażane środkami języka poetyckiego. Jest to m.in. kwestia osoby, jej integralności i tożsamości - w różny sposób podważanych w czasach nam współczesnych; osoby, której literackim odpowiednikiem jest podmiot mówiący wpisany w strukturę wypowiedzi i będący gwarantem jej spójności oraz sensowności. Analizując poznawcze funkcje poezji w wyrażaniu niepowtarza...
Tom Nowakowski i inni koncentruje się na autorze Trampoliny. Choć jego osoba stanowi rdzeń refleksji literaturoznawczej, to jej nie ogranicza i nie wyczerpuje. Naszym zamierzeniem było poszerzenie pola analizy o pisarzy wywodzących się z pokolenia „Współczesności” oraz młodych, nawiązujących do poetyki realizmu Nowakowskiego i jego rówieśników – Marka Hłaski, Janusza Krasińskiego, Andrzeja Brychta, Bogdana Wojdowskiego czy Jana Himilsbacha. W centrum namysłu badawczego umieśc...
Książka jest opowieścią o Padwie Kochanowskiego, której ulice i place rozbrzmiewają wieloma językami i dialektami, mieście pełnym przybyszów tworzących barwną mieszankę nacji przyciągniętych sławą rozwijającego się Uniwersytetu oraz atmosferą Republiki Weneckiej przeżywającej okres wyjątkowego rozkwitu. Lektura książki wprowadza w przestrzenie, której wpływowych środowisk twórców kultury oficjalnej dzielili z reprezentantami miejsko-wiejskiej kultury ludowej. Przedstawiając t...
Książka to studium kulturoznawcze i literaturoznawcze, które przestrzeń miasta, a właściwie dwóch miast, bo Warszawy i Berlina, czyni miejscem literackim pewnego kulturowego wydarzenia, czyli miejscem historycznego procesu formowania się warszawskiej i berlińskiej diaspory żydowskiej. Chodzi w niej o swoisty „międzyświat” jednego zjawiska, jakim jest dzielnica żydowska w Warszawie i dzielnica żydowska w Berlinie. (…) Rozprawa wytwarza własny przedmiot teoretyczny, realność ba...
