Problematyka Komentarza Jana z Dąbrówki do Kroniki mistrza Wincentego jest niesłychanie istotna. Dzieło to, praktycznie do lat sześćdziesiątych ubiegłego stulecia, było nieznane szerszemu gronu badaczy i powszechnie lekceważone przez historyków. Od czasu ukazania się przełomowej monografii M. Zwiercana (1969), charakteryzującej we właściwym świetle kulturowym dzieło Dąbrówki, sytuacja ta zaczęła ulegać zmianie. Dopiero jednak w ostatnich latach (2008) ukazała się edycja kryty...
Monografia Piotra Krupińskiego pt. „'Dlaczego gęsi krzyczały?' Zwierzęta i Zagłada w literaturze polskiej XX i XXI wieku" stanowi pierwszą w polskim literaturoznawstwie próbę całościowego spojrzenia na literaturę, której tematem jest Zagłada Żydów, przez pryzmat motywów i metafor zwierzęcych. Autor rozprawy wykorzystując nowohumanistyczną (postantropocentryczną) metodologię, stara się zmierzyć z podwójnym problemem. Po pierwsze, poszukuje odpowiedzi na pytanie, jak opowiadać ...
Punktem wyjścia tej książki jest pytanie o tradycję. O to, czy – i jak – można współcześnie myśleć, mówić i pisać o tradycji jako czynniku formującym kulturę oraz literaturę. By spróbować odpowiedzieć na to pytanie, trzeba zmierzyć się ze zmianami, jakim aktualnie podlega kategoria tradycji oraz z wyznaniami, jakie niosą jej coraz bliższe związki z teoriami pamięci kulturowej, społecznej i zbiorowej. Wprowadzana w ramach tej pracy koncepcja poetyk pamięci jest odpowiedzią na ...
Podstawowym walorem przedstawianego tu tomu jest jego polifoniczność. Grupie warszawskich badaczek udało się doprowadzić do sensownej dyskusji z ludźmi mającymi tak różne poglądy na powstanie styczniowe (a chyba i na współczesną nam Polskę), jak Daniel Beauvois i Zdzisław Najder. […] Może się okazać, że badania nad najtragiczniejszym (obok 1944 roku) polskim powstaniem przyczynią się do skutecznego zakwestionowania „lakrymogenetycznej” interpretacji polskich dziejów, szkodliw...
Rozpoznania zawarte w tomie podpowiadają, iż nowa humanistyka, którą można nazwać nową filozofią doświadczenia, afirmuje obecność nieuchronnej nieciągłości w naszym myśleniu, uwalnia od prymatu „rzeczy pierwszych” i od zagadki finalnego znaczenia. Uznaje znakowy charakter doświadczenia, ale i podkreśla jego wymiar afektywny, organizujący naszą psychikę. Wychodzi więc poza tekst zapisujący doświadczenie , kwestionuje post-strukturalistyczne przekonanie, iż „nie ma nic na zewną...
Ferdydurka to powieść o nowoczesności napisana z samego środka nowoczesności. Nie przynosi jednak jej pochwały, ale radykalną krytykę. Gombrowicz demaskuje hipokryzję ideologii modernizacji, łudzącej nadzieją pozytywnej zmiany, ale w istocie troszczącej się, aby wszystko zostało po staremu. Nowoczesność to bowiem projekt ładu społecznego opartego na stabilnych podstawach, swoistym rozumieniu struktury społecznej, określonym modelu człowieka i konkretnym kształcie relacji międ...
Monografia Racheli Kapłanowej o kompozycji Wesela napisana została w końcu lat trzydziestych XX wieku […] dysertacja nigdy wcześniej nie była publikowana, nawet we fragmentach. Wartość tej pracy, jej niezwykła historia, a także późniejszy wkład Autorki w rozwój badań filologicznych w Polsce skłaniają do zwrócenia uwagi na to jej wczesne dzieło i przypomnienia zawartych w nim tez. - ze wstępu Teresy Dobrzyńskiej Bardzo szczegółowa analiza kompozycji tekstu, podkreślająca jego ...
Książka poświęcona jest procesom przemian tożsamości kobiet w Polsce po 1989 roku, zarejestrowanym we współczesnych tekstach kultury: w literaturze pięknej, (auto)biografistyce, kulturze popularnej, publicystyce. Moment przecięcia ról genderowych i narodowych jest tu kluczowy: pytaniu o rolę kobiet w warunkach polskiej demokracji po 1989 roku towarzyszy pytanie o to, czym różni się ona od roli wyznaczanej Polkom w poprzednich okresach historycznych, oraz o działania, które on...
... Nieporównanie dokładniej zostały tutaj przedstawione i przeanalizowane autorskie notatki i bruliony utworów; wszystkie one zostały zlokalizowane, dokładnie opisane i poddane wnikliwej analizie, która umożliwia zrekonstruowanie procesu powstawania utworów i przekształcania się tekstów, a w miejscach wątpliwych - także oczyszczenie tekstu głównego z błędów.
Od redaktora tomu
Kiedy czyta się ten ogromny tom, trzeba od razu z podziwem wyznać: tutaj słowo „książka” jest zbyt skromne, trzeba mówić o dziele. Dziele imponującym nie tylko rozmiarami, ale – przede wszystkim – rozległością i wszechstronnością ujęcia, zasięgiem uwzględnionych materiałów, a także – dociekliwością w ich analizie, dokonywanej z różnych perspektyw, zawsze się dopełniających. W konsekwencji ten wielki tom daje obraz nie tylko poszczególnych ogniw składających się na literatur...
Hippolit. Tragedyja, jedna z dziesiąci, które wierszem łacińskim napisał Seneka, na polskie przetłumaczona.
Andromacha. Tragedyja, z francuskiego przetłumaczona.
Przekłady dwóch tragedii, pióra Stanisława Morsztyna, ukazujące zdolność kultury sarmackiej do łączenia inspiracji antycznych z recepcją najnowszej literatury XVII-wiecznej Europy.
Praca ta ma dwa ściśle ze sobą związane cele. Po pierwsze, wbrew interpretacjom sprowadzającym myśl Benjamina do koncepcji Gershoma Scholema, Theodora Adorno czy Bertolta Brechta, próbuje dotrzeć do autora stawiającego opór takim odczytaniem. Porzucenie kanonicznych interpretacji daje nie tylko szansę na lepsze zrozumienie tej filozofii, ale przede wszystkim umożliwia odkrycie pisarza radykalnie przeformułowującego utarte sposoby myślenia o polityce i historii. Wynika z tego ...
Jako tom 21. „Pism zebranych”, wydawanych początkowo pod redakcją prof. Zbigniewa Golińskiego a obecnie pod red. prof. Zdzisława Jerzego Adamczyka, ukazują się dwa dramaty: Sułkowski i Ponad śnieg bielszym się stanę Stefana Żeromskiego. „Pisma zebrane” Żeromskiego są wspólnym wydawnictwem Instytutu Badań Literackich PAN i Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach.
Warto pamiętać, że w archiwach są konkrety, na których, niczym na konstrukcjach szkieletowych, wznosimy nasze historycznoliterackie gmachy. Im konstrukcje mocniejsze, tym stabilniejsza budowla, której nie rozwieje wiatr następnych, może bardziej wnikliwych, pokoleń badaczy. Przeminą bowiem modne dziś metodologie, zużyje się ich instrumentarium, nadejdą nowe koncepcje przyniesione przez postęp myśli i nowe technologie, ale odnotowane w archiwach informacje pozostaną tym, czym ...
Kolejny już tom pokonferencyjny, który ukazał się w 2016 roku, gromadzi pod wspólnym tytułem Świat (w) polskiej dramaturgii najnowszej. W lekturze i na scenie / w radiu referaty uczestników dwóch sympozjów: Na głos, ze słuchu, w wyobraźni. Dramaturgia radiowa Zbigniewa Herberta, jego rówieśników i następców (Warszawa, 8 grudnia 2014) oraz Rozpoznane. Przedstawione. Nazwane. Świat (w) polskiej dramaturgii najnowszej (Warszawa, 27–28 maja 2015). Dramat współczesny, po latach s...
Krytyczne wydanie „Pism zebranych” Stefana Żeromskiego pod redakcją Zbigniewa Golińskiego zaczęło ukazywać się w roku 1981 nakładem SW "Czytelnik". Edycja została zaplanowana na 39 tomów podzielonych na sześć serii: trzy serie utworów literackich (nowele, powieści, dramaty – łącznie 23 tomy), serię utworów publicystycznych (3 tomy), dzienniki (7 tomów) oraz listy (6 tomów). W latach 1981-1996 ukazało się kilkanaście tomów „Pism”; w latach późniejszych – w wyniku najpierw prze...
Bezsprzeczną, być może największą zaletą tomu tego jest różnorodność prezentowanych metodologii badawczych: od tradycyjnej filologii […]przez studia porównawcze, analizę wybranych aspektów poetologicznych (estetycznych), po daninę spłaconą studiom kulturowym,czy nawet socjologiczno-politologicznym. To także swoista „dynamika” interpretacyjna, dowodząca hermeneutycznej pojemności Berentowskiej prozy. Tom stanowi też w jakimś sensie podsumowanie czy rekapitulację intensywnego o...
Książka Tomasza Łysaka - filmy dokumentalne o Zagładzie jest bardzo ważnym uzupełnieniem w obszarze polskiej humanistyki. Ta praca zestawia filmy szeroko komentowane przez międzynarodową krytykę z tymi, które zostały zapomniane wkrótce po premierze lub funkcjonują jedynie w obiegu edukacyjnym. W ten sposób autor poszerza naszą wiedzę o filmie dokumentalnym w relacji do Holokaustu, ale nie koniec na tym. Cennym gestem jest to, co następuje dalej: Tomasz Łysak przemeblowuje ob...
Artykuły budujące książkę tematycznie związane są zatem z dwoma hasłami: „Orwell i recepcja jego powieści” oraz „schyłek PRL-u”, czyli to wszystko, co działo się w życiu społecznym i kulturalnym drugiej połowy lat 80. Wymienić można kilka najważniejszych kwestii, które się z tym czasem kojarzą: 1984 to pierwszy pełny rok po zniesieniu stanu wojennego, latem rząd ogłasza amnestię członków KOR-u, jesienią dochodzi do porwania i zabójstwa księdza Jerzego Popiełuszki, przeprowadz...
Trzy słowa klucze [...] kobieta, historia, literatura – tworzą bardzo ogólną i pojemną ramę dla siedemnastu [...] zgromadzonych tu artykułów, podzielonych na cztery grupy tematyczne (części). [...] część pierwsza wprowadza w problemy kobiecego widzenia historii i definiowania kobiecości „w jej historycznych i narodowych odmianach”, część druga skupia się na kobiecych bohaterkach utworów „odwołujących się do wydarzeń historycznych”, część trzecia poświęcona jest polskim powoje...
Tom Wiązanie sobótkowe. Studia o Janie Kochanowskim jest bardzo obszernym i wartościowym opracowaniem zagadnień związanych z twórczością Jana Kochanowskiego, jej recepcją i znaczeniem dla polskiej tradycji literackiej, cały zbiór współtworzą rozprawy znanych i cenionych badaczy, którzy w swych studiach przedstawiają rezultaty najnowszych poszukiwań źródłowych oraz propozycji interpretacyjnych, podejmują problemy edytorskie, dyskutują kwestie inspiracji i źródeł literackich, f...
Mówiąc w ogólności, młode panienki daleko prędzej dojrzewają od chłopców, umysł ich prędzej się składa, a tym samym prędzej je niektórymi naukami zatrudnić można (Jędrzej Śniadecki – O fizycznym wychowaniu dzieci) Kobieta nic nad potrzebę uczyć się nie powinna, użyteczność jest miarą nauki kobiet. (Tomasz Dziekoński – O wychowaniu dzieci, ze szczególniejszym do płci żeńskiej zastosowaniem) Lepiej, abyś nie umiała pisać, niż abyś nie umiała lub nie lubiła cerować. (Nina Łusz...
