Zjawisko przenośni znane jest od dwudziestu kilku stuleci, ale dopiero w naszych czasach metafora stała się jednym z kluczowych zagadnień humanistyki, sprężonym z takimi centralnymi kategoriami, jak człowiek i świat. Chęć zrozumienia jej mechanizmu sensotwórczego zmusza do stawiania pytań o naturę komunikacji językowej, charakter poznania i kształt rzeczywistości. Odpowiadając na te pytania, pogłębiamy nasza wiedzę na temat roli podmiotu mówiącego i jego miejsca w świecie. Od...
Tytuł – dyskretnie parafrazujący, a może (zgodnie z rozpoznawanymi w całej książce dominantami "kultury śmiechu" jako swego rodzaju strategii obronnej intelektualistów) pastiszujący słynną formułę Michela Foucault "słowa i rzeczy", od razu wciąga czytelnika w intertekstualną grę. Wszyscy pamiętamy bowiem, że książka Francuza ma podtytuł "Archeologia nauk humanistycznych", od razu więc ciekawiśmy, jaką to poprawkę do owej archeologii – ze szczególnym skupieniem na genezie now...
Przedmiotem rozprawy jest twórczość trzech autorów baroku europejskiego, którzy zapewne byli sobie nawzajem zupełnie nieznani. Łączy ich jednak przekonanie o szczególnej roli poezji, sztuki słowa, w obcowaniu z Bogiem. Wyjątkową rangę tej sztuki w ich mniemaniu uzasadnia idea Logosu, Słowa Bożego. uobecnianego w słowie ludzkim. Z analizy i interpretacji Cherubinischer Wandersmann Anioła Ślązaka, The Temle George’a Herberta oraz Poezji Postu świętego Stanisława Herakliusza Lu...
W 1623 roku, w kilka lat po śmierci Szekspira, ukazało się słynne wydanie jego najważniejszych dzieł, zwane przez badaczy Pierwszym Folio. Małe folio to opowieść o wierszu i poecie, jedynym Polaku, który mógł poznać Szekspira i oglądać premierowe przedstawienie Burzy. W tle Europa przełomu XVI i XVII wieku: dwory szalonych władców i pięknych kobiet, gabinety polityków, kunsztkamery i alchemiczne pracownie, zgiełk oręża i śpiew mechanicznych ptaków, zagadka tajemniczych różokr...
W książce zebrano artykuły powstałe w ostatnich latach, głównie syntetyczne, dotyczące zagadnień teoretycznoliterackich (np. genologii średniowiecznej; teorii ars dictaminis w Polsce), estetycznych (np. tzw. „trudnej ozdobności” lub problemu alegoryczności literatury), a także średniowiecznego słownictwa literackiego. W drugiej części znalazły się studia analityczne: na temat zjawiska autobiografizmu w literaturze polskiego średniowiecza, o frapującym i wieloznacznym utworze ...
Tablica Cebesa (Pínax Tabula Cebetis) – późnoantyczny dialog, którego legendarnym autorem miał być uczeń Sokratesa, a zarazem bohater dzieła Platona, Kebes – należała niegdyś do najbardziej poczytnych pism. W czasach renesansu Tablicę Cebesa znano nie tylko dzięki licznym wydaniom i tłumaczeniom na języki wernakularne, ale także dzięki olbrzymiej liczbie ilustracji do dialogu. Pínax to dla wieków dawnych fundament edukacji humanistycznej i autorytet pisarski. O historyczno-ku...
Adam Dziadek w swym Projekcie krytyki somatycznej […] nie tylko lokuje akt pisania/czytania w porządku doświadczeń zmysłowych, ale również samemu tekstowi literackiemu, w tych konkretnych omawianych przez niego przypadkach – poetyckiemu, przyporządkowuje ciało. Mamy zatem ciało tekstu, metaforyczne określenie, które wymierzone jest w spadek po kartezjańskiej samoświadomości. A jednak owa metafora „ciało tekstu” chce przekroczyć sens, jaki powstaje w efekcie gry pojęć. Kryje s...
W świetle założeń dawnej Biblioteki Romantycznej, która – według noty zamieszczanej na tylnej okładce tomów – „pragnie dotrzeć do wielogłosowego świata epoki, w której tkwi jedna z ojczyzn duchowych współczesnego człowieka”, należy odnotować, że w książce Wojciecha Tomasika Romantycy i technika założenie to realizuje się przewrotnie i dosadnie. Współczesność przegląda się tu w romantyzmie w tym obszarze, który nasza epoka bezczelnie (albo tylko bezmyślnie) usiłuje zawłaszczyć...
W świetle założeń dawnej Biblioteki Romantycznej, która – według noty zamieszczanej na tylnej okładce tomów – „pragnie dotrzeć do wielogłosowego świata epoki, w której tkwi jedna z ojczyzn duchowych współczesnego człowieka”, należy odnotować, że w książce Wojciecha Tomasika Romantycy i technika założenie to realizuje się przewrotnie i dosadnie. Współczesność przegląda się tu w romantyzmie w tym obszarze, który nasza epoka bezczelnie (albo tylko bezmyślnie) usiłuje zawłaszczyć...
Książka ma definicyjnie trafny tytuł. I nie dlatego, że jest przedstawieniem dwóch polsko-niemieckich debat: „Narracje postkatastroficzne w literaturze polskiej” (Hamburg 2015) oraz „Muzea, pomniki, miejsca pamięci” (Warszawa 2016), a z nich jedna była o pomnikach, a druga o zapominaniu. Raczej dlatego, że ten tytuł opowiada o rezultacie spotkań badaczy z uniwersytetów w Hamburgu, Warszawie, Poznaniu i z PAN, podczas których uformowała się w dyskusji ważna i trudna materia, ...
