Tomasz Łubieński – dramatopisarz i eseista, badacz archiwów i poeta historii, erudyta i eksperymentator. W swoich dramatach rewiduje narodową przeszłość i prześwietla czas współczesny. Prezentuje przy tym postawę racjonalisty, wolną od roszczeń dydaktyzmu, niechętną „rozdzieraniu ran” i „pokrzepianiu serc”, ostrożną w konstruowaniu prostych paralel między dawnymi i młodszymi laty. Pytania, jakie pisarz zadaje światu, ludziom i literaturze, uwrażliwiają na sens pamięci history...
Jest to tom pierwszy (z planowanych siedmiu) nowej edycji Dzienników Stefana Żeromskiego (w ramach jego Pism zebranych) – w istotny sposób różniącej się od dwóch wydań wcześniejszych: z lat 1953-1956 oraz 1963-1970. Przynosi tekst diariusza znacznie pełniejszy, włącza bowiem dwa tomiki, które odnalezione zostały już po roku 1970, przywraca także fragmenty wykreślone z wydań wcześniejszych ze względów politycznych i „obyczajowych”. Tekst Żeromskiego skonfrontowany został a aut...
Książka, powstała jako część projektu grantowego, poświecona jest głównie problematyce literackiej obecnej na łamach poufnych biuletynów cenzorskich. WiśniewskaGrabarczyk zajmuje się m.in. elementy rozmaitych „strategii” stosowanych w procesach kontroli tekstów i całych wydawnictw oraz samego warsztatu cenzorskiego (poetyka „krytyki cenzorskiej”). Poza rzetelną i wieloraką analizą wybranych zagadnień literackich i literaturoznawczych, praca ta jest znakomitym „wyborem” z okr...
Piotr Sawczyński – filozof, filolog i politolog, doktor nauk społecznych w Katedrze Filozofii Polityki Uniwersytetu Jagiellońskiego, adiunkt w Katedrze Teorii i Filozofii Polityki Akademii Ignatianum w Krakowie. Autor książki Polityczność podmiotu (Kraków 2016) i kilkunastu artykułów naukowych. Stypendysta m.in. Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Fundacji Tokijskiej i Fundacji Lanckorońskich. Visiting scholar na Uniwersytecie Chicagowskim, Uniwersytecie Princeton, New Sch...
Michał Koza – doktor literaturoznawstwa, pracuje jako adiunkt w Katedrze Krytyki Współczesnej na Wydziale Polonistyki UJ. Stypendysta Programu Fulbrighta, w ramach którego realizował projekt badawczy na Uniwersytecie w Buffalo. Laureat Stypendium Twórczego Miasta Krakowa 2020 oraz IX edycji konkursu im. Inki Brodzkiej-Wald za rozprawę doktorską poświęconą dyskursom etycznym w literaturze polskiej. Autor tekstów krytycznoliterackich, naukowych i wierszy. Publikował m.in. w „CL...
Przygotowany do publikacji tom stanowi ważne dopełnienie wiedzy o życiu i twórczości Marii Dąbrowskiej, domyka też znacząco obraz jej korespondencji. Zebrany tu materiał epistolograficzny ma charakter wyjątkowy – przede wszystkim ze względu na swoją obszerność (listy pochodzą z okresu prawie 30 lat), charakter relacji korespondentów, a także – ze względu na niezwykły splot w tych zapisach literatury i życia. W korespondencji dwojga wybitnych intelektualistów i wieloletnich pa...
„Acroamata epigrammatica” Epigramaty miłe dla ucha” Alberta Inesa (1619-1658) – pierwsza krytyczna edycja epigramatycznego zbioru zawierającego obok fraszek wyśmiewających słabości ludzkiego charakteru, słownych i formalnych dowcipów, również utwory o tematyce religijnej. Dzieło to ukazuje, jak w praktyce realizowano jezuicką koncepcję dostosowywania antycznych wzorów do potrzeb ówczesnej kultury literackiej. Autor zbioru to znany w epoce poeta nowołaciński, z racji satyryczn...
Niniejsze wydanie jest pierwsząw pełni krytyczną edycją Ortografii polskiej Kochanowskiego. Podstawą edycji są obie wersje traktatu wydane w XVI wieku w podręczniku Ursinusa Methodicae grammaticae libri quatuor (Lwów 1592) i w broszurze Januszowskiego Nowy karakter polski (Kraków 1594). Z uwagi na skomplikowana? relacje? tekstologiczna? ła?cza?ca? obie wersje (wykraczaja?ca? poza binarna? opozycje?: redakcje jednego tekstu | róz˙ne teksty), zostały one wydane oddzielnie, czyl...
Przygotowana przez Monikę Myszor-Ciecieląg edycja listów Antoniego Edwarda Odyńca do Aleksandry Borkowskiej to rzetelnie opracowane źródło wiedzy. Niemniej byłoby pewnym uproszczeniem twierdzenie, że walory tej korespondencji tkwią jedynie w warstwie poznawczej. Nie należy zapominać, że Antoni Odyniec to literat. Jego proza wspomnieniowa przyniosła mu niesłabnące zainteresowanie. Również kreślone przez niego listy, choć niejednokrotnie podejmują codzienne, życiowe problemy, p...
Wykłady… są i nie są skończoną całością. Nie są, bo los nie pozwolił Krzysztofowi Okopieniowi sfinalizować książki. Są – bo mimo że została ona skomponowana na podstawie nie tylko pozostawionego planu i napisanych partii, ale także różnych tekstów powstałych i publikowanych w różnych latach, w tym także z rękopisów, notatek i konspektów – to jednak stanowią zwartą całość, prezentującą czytelne i stanowcze stanowisko autora. Krzysztof Okopień był filozofem w źródłowym tego sł...
Rozmowa z człowiekiem doświadczonym, często głęboko, przez przeszłość (historię) to wielka lekcja cierpliwości i empatii. W czasie takiego spotkania trzeba się otworzyć na osobę siedzącą naprzeciwko – na jej sposób myślenia, który pozwalał jej uporządkować swój świat – i spróbować odnaleźć w tym procesie ulgę. Te spotkania postrzegam przez pryzmat mądrości Emmanuela Levinasa. Filozof ten uczył, że spotkanie z drugim człowiekiem twarzą w twarz jest nie tyle doświadczeniem, co ...
Reprezentacje Zagłady w kulturze polskiej (1939-2019) śledzą artystyczne ekspresje Holokaustu w teatrze, filmie, muzeach, sztukach wizualnych oraz zjawiska z kręgu kultury popularnej. Stanowią kontynuację badań, które podjęliśmy kilkanaście lat temu w Literaturze polskiej wobec Zagłady (1939-1968). Reprezentacje… mają uświadomić współczesnemu odbiorcy wielowymiarowość oraz niezwykłą mnogość przedstawień Holokaustu w rodzimej sztuce. Jak w każdej syntezie chodzi również o doko...
Reprezentacje Zagłady w kulturze polskiej (1939-2019) śledzą artystyczne ekspresje Holokaustu w teatrze, filmie, muzeach, sztukach wizualnych oraz zjawiska z kręgu kultury popularnej. Stanowią kontynuację badań, które podjęliśmy kilkanaście lat temu w Literaturze polskiej wobec Zagłady (1939-1968). Reprezentacje… mają uświadomić współczesnemu odbiorcy wielowymiarowość oraz niezwykłą mnogość przedstawień Holokaustu w rodzimej sztuce. Jak w każdej syntezie chodzi również o doko...
Jak we wstępie do swojej książki pisze sam Zaleski, „filozofia afektów dostarczyła narzędzi pomocnych w rozumieniu podmiotowości, cielesności, intymności, polityczności, etc.”. Owo etc. jest przy tym ważne, bo obejmuje między innymi literaturę. Zaleski właśnie kwestię afektów wybija na plan pierwszy: stąd też i tytuł całej książki. Andrzej Skrendo Perspektywa zwrotu afektywnego, przede wszystkim, choć nie - wyłącznie w wydaniu delezjańskim i post-delezjańskim – wchodzi tu w...
Dlaczego „ucieczki”? Odpowiedź na to pytanie jest złożona, i udziela jej cała książka: zarówno przekrojowa i zarazem głęboka refleksja z elegancją sformułowanego słowa wstępnego, jak i następująca po nim, pieczołowicie ułożona antologia. Jednym z licznych powodów, które wskazuje autor, by wybór przedmiotu – i swoje badawcze poczynania – uzasadnić, jest konstatacja, że światową historię literatury dałoby się przedstawić „jako historię opowieści o ucieczkach”; jak podkreśla Bie...
Książka Doroty Jareckiej jest istotnym wkładem w poznanie polskiej historii sztuki „zaraz po wojnie”. Autorka korzysta ze współczesnych propozycji metodologicznych w psycho analitycznie oraz krytycznie i feministycznie zorientowanej historii sztuki, a także z dorobku nowej humanistyki. Ujmuje związki historyczne nie w ramach binarnych opozycji, lecz złożonych sieci (rizomatycznych) i tasujących się warstw czy płaszczyzn (plateau). Relatywizacja związków między marksizmem, rea...
Co oznacza metafora dopełniaczowa "anatomia stylu", użyta przez Flauberta w liście do Louise Colet z 7 września 1853 roku? Skoro przedmiotem zainteresowania anatomii jest badanie wewnętrznej struktury ciała ludzkiego, składających się na to ciało narządów, ich wielkości oraz położenia, a także tkanek, to przeniesienie tych znaczeń na styl, czyli sposób formułowania wypowiedzi właściwy dla danej epoki bądź wybranego twórcy, sprawia, że styl ten zaczynamy postrzegać jako zbiór ...
Średniowieczne teksty dramatyczne, ale i wyrastające ze średniowiecza najsłynniejsze dzieło Mikołaja z Wilkowiecka Historyja o chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim, wymagają spojrzenia interdyscyplinarnego, począwszy od teologii, liturgii oraz praktyki pobożności, zakorzenionej w życiu codziennym, poprzez historię społeczną, kończąc zaś na filologii i teatrologii. Dlatego książka Wokół Mikołaja z Wilkowiecka. Analizy i porównania stawia pytania o funkcje Historyi w społecz...
Zebranie rymów z różnych okoliczności pisanych Felicjana Wykowskiego (1728-1784) – okolicznościowe wiersze matematyka i astronoma, litewskiego prowincjała zakonu pijarów, członka rzymskiej Akademii Arkadyjskiej (Accademia dell’Arcadia), poety znanego i cenionego w czasach stanisławowskich. Przez wiele lat Wykowski uświetniał wydarzenia o charakterze oficjalnym, towarzyskim i prywatnym, w których uczestniczyli przedstawiciele elit Wielkiego Księstwa Litewskiego. W jego wiersza...
Edycja krytyczna wszystkich bajek Franciszka Dionizego Kniaźnina – zarówno z pierwszego wydania z roku 1776, jak i z drugiej redakcji, opublikowanej w roku 1788, a potem z niewielkimi zmianami przepisanej w tzw. Rękopisie Puławskim z lat 1794-1796. Autor starał się zaadaptować motywy znane z literatury antycznej, orientalnej i francuskiej, zwłaszcza z twórczości Jeana Lafontaine’a. Mimo podobieństwa fabuł i postaci są to wiersze zupełnie inne niż bajki Trembeckiego, Krasic...
Jan Kasprowicz – znakomity poeta, płodny tłumacz, liczący się krytyk teatralny – nie był wybitnym epistolografem. List uważał za gatunek użytkowy, nie literacki. Jego listy pisane są przeważnie sucho i rzeczowo, „w interesach”. Większy zespół korespondencyjny, wyłamujący się z tego uogólnienia, to listy narzeczeńskie do Jadwigi Gąsowskiej (i następne, z wczesnego okresu małżeństwa, Kasprowiczowej) i sporadycznie zachowane z lat późniejszych do córek. Listów jego zachowało s...
Gabriela Jarzębowska – adiunktka na Wydziale „Artes Liberales” Uniwersytetu Warszawskiego. Stypendystka Komisji Fulbrighta na Wesleyan University (2018 - 2019), visiting scholar na Uniwersytecie w Linköping (2016) i University of California at Santa Cruz (2019). Absolwentka I edycji Szkoły Ekopoetyki, laureatka konkursu Preludium 14 (NCN) i IX edycji konkursu im. Inki Brodzkiej-Wald na najlepszą pracę doktorską obronioną w 2020 roku. Wygłaszała wykłady gościnne m. in. na Uniw...
Władysław Alojzy Strzembosz (1875–1917) był jedną z najwyrazistszych postaci Paryża młodopolskiego. Matematyk, działacz społeczny aktywny w niemalże wszystkich stowarzyszeniach ówczesnej kolonii polskiej, dziennikarz, tłumacz, wydawca, bibliofil i kolekcjoner, mimo wieloletnich dotkliwych problemów finansowych, ostrego konfliktu z przełożonym, Władysławem Mickiewiczem a wreszcie przedwczesnej śmierci pozostawił po sobie znaczny dorobek. Zgodnie z wolą wdowy jego kolekcja ryci...
Kazimierz Woźnicki (1878–1949) jest postacią niemal zapomnianą. Z rzadka przemyka przez karty naukowych rozpraw, częściej zresztą przyczynkarskich niż większych monografii. Sporadycznie wyłania się z cienia przeszłości dzięki wysiłkowi heurystycznemu takiego czy innego badacza. Woźnicki jest postacią drugiego planu, niespecjalnie rzucającą się w oczy, wykonującą jednak przez całe dziesięciolecia mozolną i żmudną pracę, dla której określenie „zbieractwo” to zbyt mało. […] Ta d...
