Prezentację występujących w polskiej myśli historycznej koncepcji narodzin naszego państwa w wyniku jednego lub wielu podbojów o charakterze zewnątrz- lub wewnątrzetnicznym rozpocząłem od czasów narodzin tzw. historiografii krytycznej, której początki przypadły w Rzeczypospolitej na drugą połowę XVIII w., a skończyłem na „oficjalnej" historiografii PRL. To bowiem, co stało się później, nie nosi jeszcze cech okresu„zamkniętego", pozwalającego, najogólniej mówiąc, na w miarę od...
Książka przedstawia obecność i rolę armii rosyjskiej w Królestwie Polskim w latach 1815-1856. Na podstawie szerokiej kwerendy źródłowej scharakteryzowano jej strukturę, liczebność, skład osobowy, politykę kadrową, wyszkolenie, dyslokację, zaopatrzenie itp. Ukazano proces stopniowego włączania Królestwa Polskiego w struktury administracyjne i wojskowe Cesarstwa Rosyjskiego, rozpoczęty przed wybuchem powstania listopadowego i kontynuowany w późniejszym okresie. Oprócz zagadn...
Przestrzeń publiczna jest fizycznym, namacalnym obszarem, który z reguły można dość precyzyjnie określić. Jednocześnie stanowi także konstrukt myślowy wyposażony w liczne atrybuty konotujące idee m.in. z dziedziny prawa, polityki bądź estetyki. Naukowe rozpoznanie miejskiej przestrzeni publicznej to jeden z kluczy do zrozumienia tego nieskończenie skomplikowanego układu fizyczno-społeczno-mentalnego, jakim jest miasto. W niniejszym tomie, drugim w serii „Architektura w mieśc...
"Już z racji geograficznego zasięgu władzy Berlina nad ziemiami dawnej Rzeczypospolitej w okresie Wielkiej Wojny, która sięgała od Poznania po Wilno, poznanie sposobu funkcjonowania niemieckiego aparatu okupacyjnego jest niezwykle ważne dla pogłębienia badań nad zagadnieniem, które można nazwać "sprawa polska w czasie Wielkiej Wojny."[...] Niniejsze opracowanie jest zbiorem studiów, którego celem jest nowe spojrzenie na tę problematykę, wykorzystując w tym celu szeroką bazę ź...
SPIS TREŚCI WPROWADZENIE (Grzegorz Kucharczyk) / 11 CHARAKTERYSTYKA ŹRÓDEŁ I LITERATURY (Grzegorz Kucharczyk) / 15 CZĘŚĆ I PRUSY W RZESZY NIEMIECKIEJ DO KOŃCA I WOJNY ŚWIATOWEJ ROZDZIAŁ I POZYCJA USTROJOWA PRUS W RZESZY NIEMIECKIEJ (1871-1918) (Grzegorz Kucharczyk) / 27 1. Prusy jako państwo hegemonialne w Rzeszy Niemieckiej / 27 2. Prusy a Rzesza (do 1918 r.) / 36 3. Przemiany ustrojowe i administracyjne Prus po 1871 r. / 49 4. Armia pruska po 1871 r. / 64 ROZDZI...
Przekazywany Czytelnikowi tom studiów to jeden z efektów trzyletniej pracy zespołu, który zajmował się listami „zwyczajnych obywateli” do władz jako źródłem do badań historii społecznej. Jego członkowie próbowali ustalić metodologiczne reguły wykorzystywania tych listów oraz dokonać analizy ich treści. Przedmiotem zainteresowania zespołu była korespondencja, która napływała do czterech wybranych instytucji państwowych: Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotni...
Spis treści: Wstęp / 5 I. Księstwo połockie w okresie władztwa książąt pochodzenia litewskiego od połowy XIII do końca XIV wieku / 5 II. Terytorium, urzędy oraz specyfika ustrojowa ziemi i województwa połockiego w XV i XVI w. (do okupacji moskiewskiej Połocka 1563-1579) /11 III. Województwo połockie w Rzeczypospolitej, jego terytorium i odnowiona hierarchia urzędnicza w latach 1566-1764 /24 IV. Województwo połockie w dobie stanisławowskiej 1764—1795 /39 V. Baza...
Czerwona Pomoc w Polsce była sekcją komunistycznej Międzynarodowej Organizacji Pomocy Rewolucjonistom (MOPR), powołanej na IV Kongresie Kominternu w 1922 roku. W teorii organizacja ta miała być masowym ruchem działającym na rzecz pomocy więźniom politycznym na całym świecie. Prócz tego prowadziła działalność polityczną i propagandową. W Polsce Czerwona Pomoc była organizacją nielegalną. Działała w ścisłym związku z Komunistyczną Partią Polski, mimo haseł o pozapartyjnym chara...
Liber intitulatus: Varsavia Boleslai, Conradi, Janussii et Annae ducum Masoviae ab anno 1471 usque ad 1526 to księga Metryki Koronnej o szczególnym charakterze. Tom o sygn. MK 8, przechowywany wraz z innymi księgami Metryki Koronnej w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie, został przypisany do serii Metryki Mazowieckiej, mimo że formalnie do niej nie należy. Powstał bowiem już po inkorporacji Księstwa Mazowieckiego do Królestwa Polskiego, jako wypis z rejestrów czynności p...
„Praca reprezentuje to, co w historii społecznej najbardziej wartościowe - daje solidnie udokumentowany wgląd w rzeczywistość społeczną, pokazuje szersze zjawiska nie rezygnując przy tym z perspektywy bliskiej, głęboko humanistycznej". (z recenzji dr hab. Marty Kurkowskiej-Budzan) Oddawana do rąk czytelników książka jest historią tego aspektu wiejskiej codzienności i mentalności, który często umykał badaczom przeszłości. Sfera wiejskiego zdrowia, higieny, stosunku do ciała ...
W książce podjęto próbę znalezienia odpowiedzi na pytanie o zróżnicowanie wewnętrzne społeczności żydowskiej Wielkiego Księstwa Litewskiego w XVII i XVIII w. Przeprowadzono w tym celu analizę dywersyfikacji zawodowej Żydów, pokazując także różnice w statusie finansowym i społecznym osób pracujących w tych samych profesjach. W polu zainteresowania mieści się również sposób, w jaki żydowscy przedsiębiorcy organizowali sobie codzienną pracę, z kim współpracowali. Na tyle, na ile...
Do rąk Państwa trafia pierwsza część diariusza prowadzonego przez Aleksandra Szklennika w Wilnie w czasie I wojny światowej. Jest to jedyny, tak obszerny1 i precyzyjny zapis życia codziennego miasta nad Wilią w okresie okupacji niemieckiej Ober-Ost. Relacja obejmuje różne aspekty życia, poczynając od warunków codziennej egzystencji mieszkańców, opisu działań władz niemieckich oraz reakcji na nie społeczności lokalnych (samorządowych, społecznych i narodowych), poprzez kronikę...
Najmniej znanym okresem życia króla Stanisława Leszczyńskiego są lata 1706-1709. Zachowały się jednak źródła pozwalające dzień po dniu przedstawić losy tego niefortunnego władcy w tym właśnie czasie. Publikowane tu listy dwóch królewskich sekretarzy przynoszą wiele cennych informacji o wydarzeniach politycznych i militarnych, a także dają obraz życia codziennego na królewskim dworze, stale zmieniającym miejsce pobytu. Dobrze ilustrują też bezradność Leszczyńskiego, cały czas ...
"Kolejny tom źródeł z serii: "Metryka Litewska. Rejestry podymnego Wielkiego Księstwa Litewskiego" zawiera opracowanie dwóch zachowanych w pojedynczych egzemplarzach kopii taryf podymnego województwa połockiego: wcześniejszej z 1667 r. oraz sporządzonej przez lustratorów 1 1723 r. mutacji taryfy podymnego na podstawie zeznań (abiurat) składanych w 1690 r. Utworzone na początku XVI w. województwo połockie było spadkobiercą średniowiecznego księstwa połockiego istniejącego do...
om, który oddajemy do rąk czytelników, jest rezultatem badań, zaplanowanych w ramach szerszego projektu - grantu Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki, realizowanego od 2014 r. w Instytucie Historii PAN pod kierownictwem prof. Włodzimierza Mędrzeckiego: Pierwsza wojna światowa na ziemiach polskich. Oczekiwania - doświadczenia - konsekwencje. Pierwszy, wstępny niejako etap tych badań relacjonował tom poświęcony analizie stanu wyobrażeń społecznych, planów politycznych, tożsa...
Spis treści Wstęp (Katarzyna Sierakowska) / 7 Społeczeństwo podczas wojny Mateusz Rodak, Zjawisko bandytyzmu na ziemiach byłego Królestwa Polskiego w latach 1914-1918 / 15 Katarzyna Sierakowska, Kobiety o wojnie i kobietach - ziemie polskie 1914-1918 / 45 Karolina Filipowska, Żydzi w Poznańskiem w latach I wojny światowej - stan badań, źródła i postulaty badawcze / 65 Oleh Razyhrayev, Organizacje społeczne na Wołyniu w czasie I wojny światowej: struktura, zadania, formy...
Spis treści Wstęp (Włodzimierz Mędrzecki) /7 Janusz Żarnowski, Zarys dziejów społecznych ziem polskich 1914-1918 - Królestwo Polskie /15 Jerzy Z. Pająk, Zarys dziejów społecznych ziem polskich 1914-1918 - Galicja /65 Oleh Pawłyszyn, Wieś ukraińska Galicji Wschodniej w latach I wojny światowej: strategie przetrwania, modernizacja społeczna i tożsamość narodowa /117 Tadeusz Epsztein, Wielka własność ziemska na ziemiach polskich podczas I wojny światowej (1914-1918) /161 Ma...
Historia najnowsza obejmuje okres od zakończenia nowożytności, czyli przełom XVIII i XIX wieku, aż do czasów współczesnych. Dlatego wiele książek z kategorii „Historia najnowsza” poświęconych jest wojnom światowym, powstaniu warszawskiemu czy okresowi PRL-u. Pozycje przedstawiające czasy II wojny światowej stanowią tak dużą część książek, że zostały umieszczone w odrębnej podkategorii „II wojna światowa”. Główny trzon kategorii „Historia najnowsza” stanowią książki oscylujące wokół tematyki wojen światowych („Legiony – droga do legendy” Marka A. Koprowskiego, „Niewygodny Polak” Macieja Bernatta-Reszczyńskiego), powstania warszawskiego („Duch ’44. Siła ponad słabością” Stanisława Zasady), PRL-u („»Ciekawe« życie w PRL-u. I co dalej?” Bogusława Homickiego) oraz Solidarności („Tu radio Solidarność” Pawła Pietkuna). Jednak znaleźć tu można także takie publikacje jak „Kobiety wywiadu” Przemysława Słowińskiego, który przedstawia biografie najsłynniejszych agentek i szpiegów, m.in. Mathilde Carré, Coco Chanel czy Krystyny Skarbek. W tej kategorii znajduje się też „Epilog do »Kamieni na szaniec«” profesora Grzegorza Nowika, ukazujący szerzej tło wydarzeń przedstawionych przez Aleksandra Kamińskiego w jego słynnej książce. Najnowszej historii poświęcona została chociażby „Polska 1945–2015. Historia polityczna” Andrzeja Piaseckiego i Ryszarda Michalaka – jedna z niewielu monografii przedstawiających w takiej formie losy współczesnej Polski. Nie może zabraknąć także opisów brawurowych ucieczek, m.in. z obozów śmierci – Auschwitz, Sobiboru, sowieckich łagrów czy pilnie strzeżonych twierdz, które w „Słynnych ucieczkach Polaków” opisał Andrzej Fedorowicz.