Tom dziesiąty jest kolejnym z serii, w całości poświęcony losom ofiar represji sowieckich na terenach Azji Centralnej, przede wszystkim Kazachstanu. Książka składa się z relacji Polaków, którzy opisują swoją drogę do Kazachstanu, straszliwe warunki na zesłaniu, w obozach koncentracyjnych oraz niełatwą drogę do Armii Andersa. Sprawozdania naocznych świadków namacalnie ilustrują nam dramatyczny los tych, którym ostatecznie udało się wyrwać z sowieckiego piekła.
Dziennik 1939–1944 Stanisława Srokowskiego to zapiski przedwojennego wojewody, człowieka dobrze zorientowanego w sprawach państwa, czerpiącego informacje zarówno z własnych obserwacji, jak i ze źródeł, których nie ujawnił. Spostrzeżenia Srokowskiego, pisane tonem pozbawionym egzaltacji, przełamują potoczne wyobrażenia o okupacji niemieckiej w okręgu podwarszawskim, a często, zwłaszcza w opisie postaw społecznych, szokują. Srokowski, mieszkając na legionowskim Bukowcu, opisuj...
Podczas II wojny światowej nieformalna grupa polskich dyplomatów z poselstwa RP w Bernie oraz przedstawicieli organizacji żydowskich współdziałała pod kierownictwem posła RP w Szwajcarii Aleksandra Ładosia w celu ratowania europejskich Żydów. Co najmniej od początku 1941 aż do końca 1943 r. jej członkowie nielegalnie kupowali, sporządzali i dostarczali osobom zagrożonym Zagładą sfałszowane paszporty oraz poświadczenia obywatelstwa czterech państw Ameryki Południowej i Środkow...
W słynnej pracy Przeszłość pewnego złudzenia. Esej o idei komunistycznej w XX w. François Furet skomentował poglądy Ernsta Noltego na temat faszyzmu, nazizmu i komunizmu. Tak zaczęła się znajomość obu historyków i trwająca w latach 1996–1997 wymiana listów, które zostały zebrane w tej książce. Wroga bliskość jest zapisem spotkania dwóch wybitnych intelektualistów, którzy – w osobistej formie, dalekiej od chłodnych akademickich wywodów – rozmawiają o sprawach fundamentalnych. ...
W ramach operacji „Reinhardt” Niemcy zamordowali w latach 1942–1943 ponad półtora miliona osób pochodzenia żydowskiego, w większości obywateli przedwojennej Polski. Ginęli oni przede wszystkim w obozach w Bełżcu, Sobiborze i Treblince, specjalnie utworzonych w celu ich masowego zabijania. Niewielu więźniów przeżyło te obozy i mogło opowiedzieć swoje historie, dodatkowo upamiętnienie utrudniły likwidacja Bełżca, Sobiboru i Treblinki w 1943 roku oraz konsekwentne zacieranie prz...
W prezentowanym zbiorze źródłowym przedstawiono najważniejsze dokumenty ukazujące życie i pracę ambasadora Józefa Lipskiego (1894-1958) - jednej z najbardziej znaczących postaci polskiej dyplomacji okresu międzywojennego. Tom zawiera akta urzędowe i osobiste z lat 1927-1951, m.in.: notatki i raporty ambasadora dla Ministerstwa Spraw Zagranicznych z czasów służby w Warszawie i Berlinie, przemówienia urzędowe, listy osobiste lub półurzędowe, memoranda programowe z czasów II woj...
W publikacji ukazano losy bankowości na terenie Generalnego Gubernatorstwa w czasie II wojny światowej z perspektywy okupacyjnego Urzędu Nadzoru Bankowego. Jego zadaniem była kontrola bieżącej działalności banków. Ze względu na szerokie uprawnienia oraz powiązania z bankiem centralnym Generalnego Gubernatorstwa – Bankiem Emisyjnym w Polsce (nadzorowanym jednocześnie przez kierownika Urzędu, Fritza Paerscha) – miał on decydujący wpływ na kształt oraz zakres działania banków w ...
Dyktatura totalitarna i autokracja przedstawia podstawowe cechy państwa totalitarnego i omawia zagadnienie trwałości systemów totalitarnych oraz ich dalszej ewolucji. Pierwsze wydanie tej książki ukazało się w 1956 roku. Szybko uznano ją za jeden z najważniejszych głosów w intelektualnej debacie dotyczącej zagadnienia totalitaryzmu. W 1963 roku praca została zaktualizowana i gruntownie przeredagowana. Ta druga edycja stała się podstawową niniejszego wydania, zawierającego p...
5 kwietnia 1940 roku Gestapo rozpoczęło w rejencji ciechanowskiej akcję masowych aresztowań wymierzoną w „ruch oporu polskiej inteligencji”. Zatrzymano wówczas 1259 mężczyzn i kobiet, którzy trafili następnie do obozów koncentracyjnych w Dachau lub Ravensbrück. Niemal co trzecia osoba z tej grupy została zamordowana bądź zmarła w obozie, a los co czwartej pozostaje nieznany. Pojęcie narodowości polskiej Gestapo rozumiało w sensie ściśle etnicznym. Nie było jednak konsekwentn...
Dzieła Józefa Mackiewicza ukazują dramatyczną historię Europy Środkowo-Wschodniej nie tylko w ujęciu faktograficznym, ale też za pomocą sugestywnie oddanych scen, opisów krajobrazu, rozmów bohaterów, ich gestów czy zachowań. Uzupełniają je opisy codziennych ludzkich zmagań w ukształtowanej przez komunizm i nazizm przestrzeni semantycznej oraz symbolicznej. Wszystko to w plastyczny sposób oddaje autentyzm totalitarnego piekła. Katarzyna Bałżewska potraktowała twórczość Mackie...
Zamordowanie wiosną 1940 roku przez Sowietów ponad 20 tys. polskich obywateli – oficerów, funkcjonariuszy i urzędników państwowych – przez pół wieku było w Polsce tematem tabu. W ostatnich latach badacze wykonali ogromną pracę nad odkłamywaniem prawdy o Katyniu. Mniej uwagi poświęcano natomiast krewnym ofiar katyńskich. Tymczasem wrzesień 1939 roku rozpoczął dramat nie tylko jeńców, lecz także ich bliskich. Przeżycie okupacji było wielkim wyzwaniem zwłaszcza dla tych rodzin,...
Podczas II wojny światowej nieformalna grupa polskich dyplomatów z poselstwa RP w Bernie oraz przedstawicieli organizacji żydowskich współdziałała pod kierownictwem posła RP w Szwajcarii Aleksandra Ładosia w celu ratowania europejskich Żydów. Co najmniej od początku 1941 aż do końca 1943 r. jej członkowie nielegalnie kupowali, sporządzali i dostarczali osobom zagrożonym Zagładą sfałszowane paszporty oraz poświadczenia obywatelstwa czterech państw Ameryki Południowej i Środkow...
During the Second World War, an unofficial group of Polish diplomats from Polish Legation i Bern, led by that counry's envoy to Switzerland Aleksander Ładoś, cooperated with representatives of Jews. From at least the beginning of 1941 until the end of 1943, the members illegaly purchased and issued passports and citizenship certificates of four South and Central American states: Paraguay, Honduras, Haiti and Peru. These wewe delivered to people under threat of death in the Ho...
Rozprawa dr Zofii Borzymińskiej znacząco posuwa naprzód wiedzę o Warszawie epoki Oświecenia i zamieszkującej ją wówczas ludności wyznania mojżeszowego. Od czasów Jakuba Szackiego i Emanuela Ringelbluma żadna pozycja nie wniosła tyle nowego materiału i nowych przemyśleń do naszej wiedzy o wczesnym etapie osadnictwa żydowskiego w okolicach stolicy. Krytyczny stosunek do dotychczasowej literatury przedmiotu sygnalizuje autorka już we wstępie, akcentując jej jednostronność i...
Rozprawa dr Zofii Borzymińskiej znacząco posuwa naprzód wiedzę o Warszawie epoki Oświecenia i zamieszkującej ją wówczas ludności wyznania mojżeszowego. Od czasów Jakuba Szackiego i Emanuela Ringelbluma żadna pozycja nie wniosła tyle nowego materiału i nowych przemyśleń do naszej wiedzy o wczesnym etapie osadnictwa żydowskiego w okolicach stolicy. Krytyczny stosunek do dotychczasowej literatury przedmiotu sygnalizuje autorka już we wstępie, akcentując jej jednostronność i...
Peter Fritzsche przedstawia w swej książce przez pryzmat różnorodnych świadectw historię okupowanej Europy. Wykorzystując dzienniki, listy i rozmaite relacje, zarysowuje realia życia codziennego w podbitych przez Niemców krajach. Pokazuje, w jaki sposób ich mieszkańcy starali się funkcjonować w obliczu coraz brutalniejszych represji oraz nasilającej się wojny totalnej, jak usiłując przetrwać konflikt, jednocześnie próbowali zrozumieć nową, ukształtowaną przez nazistów rzeczyw...
Materiały z konferencji zorganizowanej przez Amerykańską Akademię Sztuk i Nauk w marcu 1953 roku. W marcu 1953 roku świat był ogarnięty zimną wojną, a w Korei wciąż trwał konflikt między siłami komunistów a wojskami ONZ. W tym czasie kilkudziesięciu uczonych zgromadziło się w Bostonie, by podjąć próbę analizy zjawiska totalitaryzmu, pozostającego wtedy zagrożeniem dla całej ludzkości. Do rangi symbolu może urastać fakt, że rozpoczęcie konferencji przypadło na dzień po śmierci...
Rozwój kultury upamiętniania Holocaustu w Stanach Zjednoczonych jeszcze w latach 80. i 90. XX wieku bywał odczytywany w Niemczech jako zagrożenie. Jacob Eder jako pierwszy przeanalizował między innymi potężny zbiór dokumentów dotyczących polityki historycznej rządu Helmuta Kohla. W swojej książce ujawnia obawy niemieckich urzędników – w tym byłych nazistów lub weteranów II wojny światowej – o wpływ pamięci o zagładzie Żydów na reputację i interesy Republiki Federalnej. Auto...
Rafał Lemkin (1900–1959) – polski prawnik żydowskiego pochodzenia, absolwent Wydziału Prawa Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, wiceprokurator i warszawski adwokat. W czasie II wojny światowej wyemigrował do Stanów Zjednoczonych. Był twórcą pojęcia ludobójstwa i autorem projektu Konwencji w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa, przyjętej przez Narody Zjednoczone 9 grudnia 1948 roku. Życie Lemkina naznaczyły dramatyczne doświadczenia z czasów wojny: zetknię...
