Na tom składają się wspomnienia jedenastu uczestniczek ruchu niepodległościowego. Relacje te są świadectwem zróżnicowania kobiecej aktywności w przededniu i w trakcie Wielkiej Wojny: mówią o działalności w drużynach strzeleckich i Lidze Kobiet, w Naczelnym Komitecie Narodowym, Legionach czy Polskiej Organizacji Wojskowej. Autorki i ich towarzyszki pełniły wówczas funkcje nie tylko organizatorek i urzędniczek, lecz także kolporterek bibuły, kurierek, dywersantek oraz wywiadowc...
Dwudziestolecie. Oblicza nowoczesności to owoc konferencji naukowej zorganizowanej przez Muzeum Historii Polski w Warszawie w dniach 18-19 listopada 2008 r. W publikacji znajduje się zapis czterech paneli dyskusyjnych dotyczących polityki wewnętrznej II RP, polityki międzynarodowej, gospodarki i społeczeństwa oraz przemian cywilizacyjnych. Każda dyskusja jest podsumowana przez moderatora, m.in. prof. dr. hab. Tomasza Nałęcza, dr. hab. Marka Kornata, prof. dr. hab. Marka Jabł...
Opowieść Alicji Kuleckiej o powstaniu styczniowym porządkują dwa najważniejsze wątki: rekonstrukcja polityki rosyjskiej wobec ziem polskich w latach 1860-1864 oraz przedstawienie założeń i faktycznej działalności przedstawicieli polskiego ruchu niepodległościowego, w tym przede wszystkim kolejnych ekip Rządu Narodowego z lat 1863-1864. Oprócz tego w książce zostały poruszone takie zagadnienia, jak na przykład koleje walk i potyczek powstańczych, międzynarodowy kontekst powsta...
Na 1000-letnie dzieje polskiego państwa złożyło się pełne blasków i cieni życie około 40 pokoleń ludzi, którzy na polskich ziemiach mieszkali przed nami. Jeśli ten wielowiekowy ciąg pokoleń coś łączy, to czym jest to coś? Co było pierwsze: państwo czy naród? Jak się żyło Polakom, gdy nie mieli własnego państwa? Co w praktyce oznacza niepodległość? Naród i państwo mają swoje symbole, tradycje, zwyczaje, święta i opowieści – czy te wszechobecne znaki, powtarzające się corocznie...
Zanim został premierem Polski Odrodzonej, Walery Sławek był ?nielegalnikiem? i bojowcem PPS, organizował siatki konspiracyjne, akcje ekspropriacyjne i zamachy, a następnie współtworzył oddziały walczące o wolność ojczyzny w czasie pierwszej wojny światowej. Wspomnienia pokazują go jako człowieka o skrupulatnej pamięci i analitycznym umyśle. Dzięki tym jego cechom mówią nie tylko o nieznanych skądinąd faktach, lecz także o wewnętrznym doświadczeniu ludzi poświęcających życie d...
Odkąd powstało polskie państwo, jego obszar się zmieniał. W pewnym okresie Polacy żyli w Rzeczypospolitej, której terytorium było trzy razy rozleglejsze niż dziś i której mieszkańcy mówili wieloma językami. Kiedy indziej państwo całkiem zniknęło z mapy na czas życia kilku pokoleń. Opowieść o kolejnych zmianach granic w istocie przedstawia ponad tysiąc lat zmiennych losów naszego kraju. To historia sojuszy i wojen, zwycięstw i klęsk, spokoju i zamętu, wolności i niewoli, aktó...
„Wskrzeszone w 1918 r. państwo przetrwało zaledwie nieco ponad dwadzieścia lat. Te dwie dekady wolności odegrały jednak niebagatelną rolę w narodowej tożsamości, szybko przeradzając się w mit. Wyobrażenie o Polsce międzywojennej przetrwało nie tylko czas II wojny światowej, lecz także kilka dziesiątków lat braku suwerenności. Im dłużej trwały rządy komunistów, tym bardziej społeczeństwo idealizowało wizje II RP. Pomimo propagandy uwypuklającej negatywne aspekty funkcjonowania...
„Doświadczenie wojny polsko-bolszewickiej i Bitwa Warszawska zasłużenie zajmują szczególne miejsce w zbiorowej pamięci Polaków. Historia Polski ostatnich trzech stuleci była naznaczona wieloma militarnymi porażkami, opresjami i dramatami. Wynikało to przede wszystkim z niekorzystnego położenia geopolitycznego i działań ze strony sąsiednich mocarstw. Kiedy jednak koniunktura się zmieniła, potrafiliśmy wykorzystać dogodny moment i sami zadecydowaliśmy o własnych losach. Ocaleni...
Tom „Powstania Śląskie. Polityka, historia, pamięć”, pod redakcją prof. Michała Kopczyńskiego oraz dr. Bartosza Kuświka, prezentuje eseje wybitnych badaczy zajmujących się dziejami Śląska w XX w. Na tym obszarze polskość odrodziła się nie po stu latach zaborów, ale po ponad pięciu stuleciach funkcjonowania poza granicami państwa polskiego. Poszczególne rozdziały książki „Powstania Śląskie. Polityka, historia, pamięć” przybliżają czytelnikom bardziej szczegółowe zagadnienia, ...
Monografia „Polacy w Berlinie (1980–2015). Między integracją a zachowaniem tożsamości” to studium mobilności oraz współczesnych relacji polsko-niemieckich. Prezentuje ona wyniki wieloletnich badań i ukazuje relacje polsko niemieckie z perspektywy polskich imigrantów do Berlina, proces budowy nowego życia poza krajem oraz adaptację do nowych warunków. Autorka zwraca uwagę m.in. na wewnętrzne zróżnicowanie grupy imigrantów z Polski, będące efektem np. długości pobytu w Berlini...
Pierwsze wzmianki o Polakach w Chicago pochodzą z lat 30. XIX wieku. Nasilenie polskiego osadnictwa w tym mieście nastąpiło po 1850 roku i odtąd było kilka fal polskiej emigracji do Stanów Zjednoczonych. Dziś na obszarze metropolitalnego Chicago mieszka w przybliżeniu 800 tysięcy osób o polskich korzeniach. Ta olbrzymia, zróżnicowana polska diaspora jest od wielu dziesięcioleci obiektem badań i opracowań naukowych – i wciąż budzi żywe zainteresowanie historyków licznych specj...
Maciej Rataj należał do najważniejszych aktorów życia państwowego w pierwszej dekadzie niepodległości. Jako marszałek sejmu ten centrowy polityk, uznający się za reprezentanta całej izby, a nie tylko macierzystego stronnictwa, był mediatorem między zwaśnionymi ugrupowaniami. Wieloletni poseł, minister oświaty w Rządzie Obrony Narodowej, jeden z czołowych działaczy ruchu ludowego, doświadczony publicysta pozostawił po sobie zapiski, które stanowią cenne źródło do poznania his...
Książka wybitnego badacza osiemnastowiecznych dziejów Rzeczypospolitej przybliża czytelnikom najważniejsze wydarzenia epoki oraz dogłębnie analizuje okoliczności uchwalenia w maju 1791 roku Ustawy rządowej oraz sam dokument. Autor omawia również znaczenie Konstytucji dla kolejnych pokoleń, aż po wiek XX. Richard Butterwick jest profesorem historii Polski i Litwy na Uniwersytecie Londyńskim. Opublikował m.in. książki Stanisław August a kultura angielska (2000), Polska rewoluc...
Jej autor nie należy jednak do postaci znanych szerszej publiczności. Urodził się w 1886 roku i należał do pokolenia, które odegrało kluczową rolę w zmaganiach o niepodległość podczas I wojny światowej, a następnie w budowaniu zrębów II Rzeczypospolitej. Z wykształcenia był prawnikiem i ekonomistą, pracował m.in. jako profesor na Wolnej Wszechnicy Polskiej, a także jako urzędnik w Ministerstwie Pracy i Opieki Społecznej. Pragier należał również do ścisłej elity kierowniczej ...
Józef Piłsudski to jeden z najważniejszych bohaterów polskiej pamięci, postać o fascynującej biografii i magnetycznej osobowości. Jak pisał Kajetan Morawski, ten „genialny szlachcic kresowy o intuicji męża stanu i temperamencie rewolucjonisty, wielkopański i rubaszny […] swą renesansową bujnością i litewskim uporem, szerokością swych koncepcji i małostkową mściwością, swą osobą i legendą przesłonił i przytłoczył cały okres dziejów Polski i wdarł się do życia każdego z nas”. ...
Ignacy Daszyński słynął jako charyzmatyczny mówca. Lektura jego Pamiętników przekonuje, ze niemal równie dobrze jak żywym słowem przywódca polskich socjalistów operował piórem. Swoje wspomnienia pisał tak, jak przemawiał: w sposób klarowny i uporządkowany, a jednocześnie z pasją, nie stroniąc od złośliwej aluzji czy ironicznego komentarza pod adresem ideowych oponentów. Początkowe fragmenty tekstu, poświęcone latom młodzieńczym, pozwalają najlepiej poznać Daszyńskiego od stro...
Moje wspomnienia to polityczna autobiografia prezydenta odrodzonej Rzeczypospolitej. Stanisław Wojciechowski opowiedział swoje życie jako walkę o byt państwowy Polski. Czytelnikom tej relacji autor może wydać się szlachetnym idealistą, a zarazem pedantycznym wręcz praktykiem. Najtrwalej związany z kooperatyzmem –Wojciechowski upatrywał recepty na polskie problemy we współpracy ludzi o różnych przekonaniach. Jego kariera polityczna skończyła się wraz z przewrotem majowym, podc...
Znakomity węgierski historyk István Kovács przedstawił swoim rodakom przełomowe wydarzenia XX-wiecznych dziejów Polski. W 2006 jego szkice ukazały się na Węgrzech jako Cud nad Wisłą i nad Bałtykiem. Podtytuł tomu, Piłsudski - Katyń - Solidarność, wskazuje na główne punkty narracji, realizującej to ciekawe i ambitne, ale też podjęte z potrzeby serca, zamierzenie. Książka odniosła duży sukces, czego dowodem jest druga, poszerzona edycja z 2012 roku. Oddając jej przekład w ręce ...
Dawna Rzeczpospolita była państwem wielu religii, a jej wschodnie tereny stanowiły wyjątkową w skali europejskiej mozaikę wyznaniową. Autorzy niniejszej książki postanowili opisać wzajemne relacje tamtych wspólnot religijnych z perspektywy topograficznej. Ich praca - oparta na lekturze źródeł i opracowań oraz objazdach po terenach zachodniej Ukrainy i Białorusi - przynosi analizę zależności przestrzennych między miejscami kultu różnych wyznań w miastach ziem wschodnich dawnej...
Najstarszy spisany w języku polskim żywot św. Kazimierza Jagiellończyka, pióra Mateusza Chryzostoma Wołodkiewicza, powstał w 1606 roku, po czym zaginął bez śladu na kilkaset lat. Dzięki odnalezieniu w ostatnim czasie unikatowego egzemplarza tego tekstu czytelnicy mają dziś szansę poznać zagubiony dotąd utwór w starannym i przystępnym opracowaniu Jana Okonia przy współpracy Katarzyny Gary i Jolanty Rzegockiej. Publikujemy go razem z pozostałymi żywotami świętego: pierwszą z se...
Komiks pt. „Misja Karskiego: Zatrzymać Holokaust” jest oparty na życiu i działalności Jana Karskiego (1914-2000), emisariusza Polskiego Podziemia, który podczas II wojny światowej narażał swoje życie, żeby powiadomić Zachód o odbywającej się Zagładzie Żydów na terenach okupowanej Polski. Komiks został opublikowany we współpracy Muzeum Historii Polski z Fundacją Edukacyjną Jana Karskiego w Warszawie i Jan Karski Educational Foundation w USA. Tekst komiksu został napisany prz...
Wspomnienia i relacje uczestników ruchu Ligi Narodowej mają długą historię. Inicjatywę opracowania dziejów organizacji podjął jeszcze Roman Dmowski w końcu lat dwudziestych XX w. Niestety, po wybuchu II wojny światowej zgromadzona dokumentacja w większości zaginęła, a spora jej część spłonęła podczas powstania warszawskiego. Do dziś zachowały się jedynie szczątkowe relacje, odezwy i inne dokumenty. Tomasz Sikorski i Adam Wątor wybrali spośród materiałów zgromadzonych w Archi...
Przewrót w Polsce to relacja pierwszego premiera odrodzonej Polski o pracach jego rządu, przedstawionych na tle historycznych przemian końca wojny i początku okresu powojennego. Jędrzej Moraczewski ukazuje trudności, z jakimi borykała się władza kraju wreszcie – po 123 latach zaborów – wolnego i zjednoczonego, ale równocześnie zrujnowanego gospodarczo, skonfliktowanego o sporne terytoria z sąsiednimi narodami, głęboko podzielonego politycznie. Dzieło, napisane w 1919 roku, st...
Łącznik to ktoś, kto zapewnia kontakt i ciągłość relacji, kto umożliwia porozumienie. W przypadku Albina Tybulewicza (1929–2014), działacza emigracyjnego Stronnictwa Narodowego i społecznika, określenie to mieści w sobie wiele znaczeń. Uwyraźnia jego rolę jako pośrednika między Stronnictwem na uchodźstwie a opozycyjnym Ruchem Młodej Polski w latach 70. i 80., a w szerszym sensie – odnosi się do przekazywania idei narodowych przez całą drugą połowę xx wieku. Wskazuje na blisk...
