Pod względem znaczenia w historii niewiele triumfów na polu bitwy dorównuje zwycięstwom odniesionym przez armie rewolucyjnej Francji. Gdyby nie sukces republikańskiego oręża, cudzoziemscy wrogowie, którzy grozili przywróceniem ancien régime’u we Francji, zahamowaliby wielkie polityczne i społeczne dzieło Rewolucji. W tym samym czasie, w którym zabezpieczyły Rewolucję, siły te odmieniły również charakter wojny w Europie. Bezprecedensowe zaangażowanie i wysiłek narodu francuski...
Józef Jakubowski urodził się w dawnym województwie krakowskim dnia 30 listopada 1743 roku . Szczegóły z pierwszych lat życia są nam zupełnie nieznane. Wiemy tylko tyle, że szkołę średnią ukończył w Kolegium OO. Pijarów w Rzeszowie. Istniało ono od r. 1658, założone przez księcia Jerzego Sebastiana Lubomirskiego . Do kolegium tego uczęszczali prawie wyłącznie synowie magnatów i szlachty. Toteż nic dziwnego, że Kazimierz Jakubowski obu swych synów, Józefa i Wincentego, kształci...
Niewiele oddziałów niemieckich sił zbrojnych uczestniczyło w walkach na tak wielu frontach jak strzelcy górscy, inaczej Gebirgstruppen. Od kampanii Blitzkriegu w 1940 roku przez ataki na Bałkany i Rosję oraz kampanię w Afryce Północnej, po obronę Rzeszy od 1944 do 1945 roku, strzelec górski zdobył reputację niezawodności i odwagi. Każdy taki żołnierz był niezwykle sprawnym człowiekiem: tego wymagała konieczność pokonywania trudnego terenu z pełnym ekwipunkiem, bez wsparcia zm...
Powinności żołnierskie uczyniliśmy przedmiotem debaty na obecnym XIII Ogólnopolskim Forum Historyków Wojskowości. Tom I, który oddajemy do rąk czytelnika opatrzyliśmy podtytułem Na fundamencie historii i tradycji, aby dać wyraz przekonaniu, że historia wojskowości jest mocno osadzona na dwóch filarach: historii i tradycji. O tym, że środowisko historyków wojskowości chce zabrać głos w ważnej, naszym zdaniem, sprawie dotyczącej „powinności żołnierskich” zdecydowano w 2014 roku...
O żołnierzach mówi się różnie. Dla jednych są bohaterami, dla innych zaledwie „mięsem armatnim”, a tylko nieliczni mają czas i odwagę zgłębiać naturę wojny i w jej „przestrzeni” sytuują żołnierza, z całym bogactwem jego osobistych doświadczeń, zarówno tych koszarowych, jak również frontowych. Wśród „cnót żołnierskich”, niemal jednym głosem, na pierwszym miejscy wymieniamy honor. Cóż to jest za cecha, skoro wszyscy ją dostrzegamy, podkreślamy i wręcz żądamy, by żołnierz w każd...
Nie ulega żadnej wątpliwości – organizatorzy zdali sobie z tego sprawę, gdy opadły emocje – że podjęte na XII Forum Historyków Wojskowości w Rzeszowie w 2014 r. zobowiązanie do przygotowania, na kolejnym, gdyńskim spotkaniu dyskusji „o powinnościach żołnierskich”, z wielu powodów zasługuje na poważną debatę środowiska historyków wojskowych oraz przedstawicieli innych dyscyplin naukowych, których udział w Forum nadałby dyskusji charakter interdyscyplinarny. Tak też się stało, ...
Położenie geograficzne Sycylii od wieków predysponowało ją do odgrywania kluczowej roli w świecie śródziemnomorskim. W starożytności Grecy rywalizowali o nią z Kartaginą i między sobą, aż wreszcie ich spór rozstrzygnęło pojawienie się nowego gracza w postaci Rzymu, dla którego wyspa odegrała ogromną rolę w ekspansji, szczególnie w kierunku Afryki Północnej, ale także dla wyżywienia Italii i swobody żeglugi po ich mare nostrum. Ponad dwadzieścia wieków później znaczenie tej po...
Piloci myśliwcy zawsze zajmowali elitarne miejsce w historii wojny. Myśliwcy Luftwaffe – Jagdflieger byli bez wątpienia wśród najlepszych na świecie, a ich odwaga, umiejętności i niekiedy niesamowita ilość zestrzeleń osiągnęły status niemal legendarny. Przez lata wiele zostało napisane o tych asach, jednak ta książka w odróżnieniu od innych, próbuje przeegzaminować „zwykłego” pilota Luftwaffe, którego zwycięstwa powietrzne mogły liczyć kilka samolotów, niemniej jednak tak sam...
Książka o Janie z Czyżowa to studium kariery dwu pokoleń rodziny Półkozów, która wywodząc się z kręgu średniozamożnej szlachty małopolskiej w ciągu pierwszej połowy XV w. weszła do elity społecznej i politycznej, wspięła na najwyższy szczebel władzy, jakim była w latach 1440-1447 funkcja namiestnika (tytułowanego też wicekrólem). Autorka stara się wyjaśnić drogi awansu Michała z Bogumiłowic, ojca głównego bohatera, i jego samego, analizując ich powiązania rodzinne, działania ...
Pomiędzy powstaniem republiki a ustanowieniem cesarstwa rzymska flota z mało znaczącej siły zajmującej się zabezpieczaniem wybrzeża przekształciła się w największą i najbardziej rozwiniętą flotę świata. Rozpoczynając od skopiowania dużych, skomplikowanych okrętów Kartaginy – ówczesnej potęgi morskiej, Rzym wkrótce prześcignął swojego przeciwnika w dziedzinie innowacji takich jak „kruk”, niszcząc na zawsze nie tylko kartagińską flotę, ale i całe państwo. Następnie zajął się el...
Historia wojen morskich obfituje w opisy wielu kampanii, bitew i starć. Rozpala umysły nie tylko historyków, miłośników okrętów, ale również tych dla których morze i okręty stają się atrakcją w kilka dni co roku. Jest coś niezwykłego w ludzkim marzeniu by władać morzami, oceanami świata. Jest coś niezwykłego w szumie wiatru, gdy okręt powoli przyspiesza i odkłada większa falę, rozcinając toń morza swoim dziobem. Ile razy człowiek staje na pokładzie takiej jednostki czuje się ...
Plemię Apaczów z południowo-zachodnich Stanów Zjednoczonych i północnego Meksyku stało się tak znane ze swojej walki partyzanckiej, że ich imieniem wciąż określa się zaciętego, nieuchwytnego i nieprzewidywalnego nieprzyjaciela. Mistrzowie sztuki przetrwania i szybkiego przemieszczania się w trudnym terenie przez stulecia stawiali opór próbom naruszania ich terytorium przez Hiszpanów i Meksykan – a od czasu do czasu także próbom wytępienia – zanim spotkali się z pierwszymi osa...
W historii pojawiają się osoby o ponadludzkiej energii produktywnej. Tworzą one coś dzięki własnej żywiołowej sile i na nadchodzące stulecia kładą podwaliny pod prawa myśli oraz działania. Nie należał do nich cesarz Karol V. Można go zaliczyć do innej grupy: tych zwanych wielkimi, gdyż skoncentrowały się w nich odwieczne siły historii, gdyż stopili w nowe formy odziedziczone idee władzy, wiary i postępowania, tym samym rozwiązując w samych sobie wieczne sprzeczności ludzkie. ...
Marynarka Wojenna Włoch, Regia Marina, w chwili wybuchu II Wojny Światowej była czwartą flotą wojenną na świecie, lecz mimo tego jest często pomijana i powszechnie uznawana za nieskuteczną. Składała się ona w dużej mierze z okrętów przestarzałych, nie posiadających wyposażenia radarowego, a jej załogi miały reputację niezdyscyplinowanych i słabo wyszkolonych. Skomplikowany i biurokratyczny system dowodzenia narzucony flocie jeszcze bardziej utrudniał jej działania. Pomimo teg...
„Cudowny i wspaniały był wjazd pana księcia d’Engiem do Bourges w długo oczekiwanym dniu jego chrztu”. Tak opisane zostało pierwsze publiczne pojawienie się Ludwika Burbona, księcia d’Enghiem, który w następnych stuleciach znany był jako „Wielki Kondeusz”. Lista imponujących tytułów, które zdobył w późniejszych latach podane zostały przez wczesnego biografa: „Ludwik Burbon, drugi tego imienia, książę Condé; pierwszy książę krwi, zwany Wielkim”.
„Wolnym być!!!” to pierwsze wydanie pozostających dotychczas w maszynopisie wspomnień Henryka Chorążaka (1925-2015). Autor, urodzony w Wilnie, żołnierz Armii Krajowej oraz I Armii WP, uczestniczył w kilkudziesięciu bitwach i ofensywach II wojny światowej. W okresie powojennym, mimo dramatycznych skutków ran i poparzeń odniesionych na froncie, był w stanie wykorzystać swoje umiejętności i predyspozycje zawodowe jako utalentowany architekt i plastyk na obszarze Wrocławia i Doln...
Na Górnym Śląsku, tak jak i zresztą w prawie całej Polsce, pamięć o wydarzeniach I wojny światowej jest dzisiaj nikła. Zatarły ją późniejsze wydarzenia powstań śląskich i drugiej wojny światowej, a przede wszystkim zwykły upływ czasu. O konflikcie tym przypominają pomniki na cmentarzach i tablice w kościołach niektórych miejscowości, niekiedy nawet zawierające listę nazwisk poległych z danej miejscowości. Są to wprawdzie często nazwiska typowo miejscowe, ale osoby, do któryc...
W drugim tomie naszego cyklu „Szlakiem rodów rycerskich dawnego Mazowsza w XV-XVI wieku” zapraszamy na tereny leżące nieco dalej na zachód od Warszawy. Są to historyczne powiaty tarczyński i błoński, które pojawiły się na mapie nowego podziału administracyjnego związanego z reorganizacją sądownictwa mazowieckiego w końcu XIV w. Właśnie w Tarczynie i Błoniu zatrzymywał się sąd książęcy złożony z sędziego, podsędka i lokalnych urzędników, a okolice tych najznaczniejszych ośrodk...
Stoczona 6 sierpnia 1870 roku bitwa pod Spicheren była jednym z pierwszych starć wojny francusko-pruskiej. Jak dotąd nie zdarzyło się nic, co wzmocniłoby morale obu armii, a zalety systemów, w jakich każda z nich została zorganizowana, zostały po raz pierwszy poddane poważnej próbie. Analiza przebiegu bitwy pozwoli więc na sformułowanie właściwych wniosków dotyczących relatywnej skuteczności obu tych systemów. Opis samego starcia poprzedzony zostanie naszkicowaniem tychże sys...
Artykuły składające się na niniejszą książkę skupiły się na zbadaniu specyfiki gospodarki bolszewickiej, stanowiącej podstawę nowego kulturalnego i państwowego ustroju Rosji Sowieckiej. Na wstępie chciałbym poczynić jedną uwagę: pochód bolszewizmu do celu – do czystego socjalizmu, który ma być urzeczywistniony naprzód w Rosji, a potem na całym świecie – nie podąża prostą drogą, lecz zygzakiem. Potyka się często wskutek zbyt szybkiego tempa, popełnia grube błędy prowadzące do ...
Przez większość okresu Renesansu wojny morskie na Morzu Śródziemnym były zdominowane przez galery, unikalne okręty wojenne stosowane we wspaniałych czasach. Podczas walki chrześcijańskich i muzułmańskich potęg galery stanowiły rdzeń flot wojennych. W różnych rejonach Morza Śródziemnego budowano różne rodzaje galer, dopasowane do potrzeb i zasobów poszczególnych narodów. W książce tej opisano dzieje galer wojennych od ich „wskrzeszenia” w XV wieku aż do ich zmierzchu. Jest to ...
Niniejsza publikacja to rozprawa doktorska obroniona na Uniwersytecie Pedagogicznym im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie w 2012 roku. Stanowi ona efekt wielu lat badań naukowych. Jest to pierwsza pełna biografia Antoniego Giełguda – dowódcy powstania listopadowego na Litwie. Dotychczas żaden z badaczy nie podjął się próby szczegółowego opracowania życiorysu pochodzącego ze Żmudzi generała. Publikacja przedstawia kolejne etapy jego życia i wojskowej kariery na tle burzliw...
Walki wokół miasta Demiańsk były jedną z najdłuższych bitew w okrążeniu na froncie wschodnim w trakcie drugiej wojny światowej, ciągnąc się od lutego 1942 roku do lutego 1943 roku. Niemiecka 16. Armia, zajmująca Demiańsk jesienią 1941 roku, powstrzymała zimową ofensywę przeciwnika, jednak kosztem okrążenia II Korpusu Armijnego, skutkiem czego za liniami wroga w Demiańsku utknęło 100 000 żołnierzy i kolejnych 5000 w mieście Chołm. W efekcie doszło do epickich walk obronnych, w...
Historia najnowsza obejmuje okres od zakończenia nowożytności, czyli przełom XVIII i XIX wieku, aż do czasów współczesnych. Dlatego wiele książek z kategorii „Historia najnowsza” poświęconych jest wojnom światowym, powstaniu warszawskiemu czy okresowi PRL-u. Pozycje przedstawiające czasy II wojny światowej stanowią tak dużą część książek, że zostały umieszczone w odrębnej podkategorii „II wojna światowa”. Główny trzon kategorii „Historia najnowsza” stanowią książki oscylujące wokół tematyki wojen światowych („Legiony – droga do legendy” Marka A. Koprowskiego, „Niewygodny Polak” Macieja Bernatta-Reszczyńskiego), powstania warszawskiego („Duch ’44. Siła ponad słabością” Stanisława Zasady), PRL-u („»Ciekawe« życie w PRL-u. I co dalej?” Bogusława Homickiego) oraz Solidarności („Tu radio Solidarność” Pawła Pietkuna). Jednak znaleźć tu można także takie publikacje jak „Kobiety wywiadu” Przemysława Słowińskiego, który przedstawia biografie najsłynniejszych agentek i szpiegów, m.in. Mathilde Carré, Coco Chanel czy Krystyny Skarbek. W tej kategorii znajduje się też „Epilog do »Kamieni na szaniec«” profesora Grzegorza Nowika, ukazujący szerzej tło wydarzeń przedstawionych przez Aleksandra Kamińskiego w jego słynnej książce. Najnowszej historii poświęcona została chociażby „Polska 1945–2015. Historia polityczna” Andrzeja Piaseckiego i Ryszarda Michalaka – jedna z niewielu monografii przedstawiających w takiej formie losy współczesnej Polski. Nie może zabraknąć także opisów brawurowych ucieczek, m.in. z obozów śmierci – Auschwitz, Sobiboru, sowieckich łagrów czy pilnie strzeżonych twierdz, które w „Słynnych ucieczkach Polaków” opisał Andrzej Fedorowicz.
