Ośrodek KARTA Ebooki

W listopadzie 1969 dwustu Polaków żydowskiego pochodzenia trafiło na skalistą wysepkę Marstrand na zachodnim wybrzeżu Szwecji, by w czasie zimowego półrocza mieszkać tam i uczyć się szwedzkiego. Niektórzy z nich przeżyli Zagładę, inni zaś dorastali w powojennej Polsce, nieświadomi swoich żydowskich korzeni. 1968 był rokiem, który zmienił wszystko. Sześcioletnia Anna Grinzweig Jacobsson była jedną z osób, które znalazły się w Szwecji. Była jednak zbyt mała, by zachować ws...

Tadeusz Bukowy (ur. 1929) łącznik Armii Krajowej, aresztowany w Samborze przez Sowietów 9 maja 1945, przechodzi przez kolejne więzienia, kolonię karną dla niepełnoletnich, obozy pracy na Uralu i w Kazachstanie, przymusowe osiedlenie w Kraju Krasnojarskim. W swoich wspomnieniach pokazuje bezwzględny system sowieckich represji i wyniszczającej pracy, trudną codzienność oraz specyficzne stosunki społeczne panujące w więzieniach i łagrach. Mimo okrutnego losu, jaki go spotkał, pr...

Nieznany, pierwszy raz publikowany po polsku tekst Václava Havla, w którym opowiada o pierwszych dniach Karty 77 (inicjatywy działającej w Czechosłowa­cji na rzecz praw człowieka, która wywarła wpływ na opozycję demokratyczną innych krajów Europy Wschodniej), prześladowaniach, aresztowaniu i śledztwie. Po wyjściu z więzienia, jesienią 1977 Havel stworzył stustronicowy reportaż, ale jak sam wspominał: „gdzieś go schowałem i już dawno nie wiem, gdzie jest. Jednak może kiedyś go...

Co pchnęło Ludwika Zamenhofa do stworzenia uniwersalnego języka? Dlaczego dzieła Magdaleny Abakanowicz są podziwiane i rozumiane na całym świecie? Jak narodziły się polska szkoła filmowa i polska szkoła plakatu? Co napędza do działania współczesnych tytanów pomocy – Janinę Ochojską i Jerzego Owsiaka? Panteon związanych z Polską innowatorów, kreatorów uniwersalnych idei i wartości społecznych XX wieku, którzy wnieśli nowy wymiar lub odkrycie do przestrzeni publicznej, nauki, ...

Rzadki zapis losów kobiecych w świecie sowieckiego Gułagu, do którego Autorka trafiła za walkę o niepodległość Polski. Anna Grzywacz została aresztowana w Wilnie, w wieku 22 lat skazana za działalność w Armii Krajowej na 20 lat robót katorżniczych, przeszła przez więzienie na Łukiszkach, potem moskiewskie Butyrki i Łubiankę, by trafić do łagru w Workucie. Opisuje kolejne piekielne kręgi życia obozowego, w którym musi wywalczyć swoje miejsce jako kobieta i – mimo wszystko – zd...

Norweska reżyserka rekonstruuje losy swojej babci Fridy – słowackiej Żydówki, pracownicy seksualnej, która przeszła przez obozy Auschwitz i Ravensbrück. Przed wojną oddała do adopcji syna, który trafił z paszportem nansenowskim do Norwegii, gdzie później został uznanym psychiatrą. Autorka barwnie opisuje swoje poszukiwania i pomaga zrozumieć, jak dramatyczna przeszłość przodków może wpłynąć na następne pokolenia.

Te wspomnienia przeczą wielu stereotypom na temat postawy Żydów podczas II wojny światowej. Mówią również niewygodną prawdę o polskim antysemityzmie, odsłaniają napięcia polsko--ukraińskie, ale przede wszystkim pokazują okrucieństwo Sowietów wobec podbitych narodów: Polaków, Ukraińców, Żydów. Po wejściu wojsk sowieckich na Kresy Wschodnie, jak pisze Salomon Leder: „całe życie stało się w treści i formie wulgarne, nieznośne”. A wszelki opór skutkował utratą życia lub co najmni...

Pierwsza antologia świadectw Polaków, którzy do sowieckich łagrów trafili po 1944 roku z powodu przynależności do podziemia niepodległościowego i zbuntowali się tam w warunkach – wydawałoby się – uniemożliwiających jakikolwiek opór. O łagrowym życiu i buncie opowiadają współorganizatorzy, uczestnicy i świadkowie powstań w łagrach Workuty, Norylska i Kingiru w 1953 i 1954 roku. Dzięki relacjom więźniów, nagrywanych jeszcze w latach 90., możemy poznać „z pierwszej ręki” histori...

„Firma” to wciągająca opowieść o handlu w XIX-wiecznej Warszawie i początkach rodzinnego biznesu Jabłkowskich, ogromnym sukcesie w dwudziestoleciu międzywojennym, funkcjonowaniu w trudnych warunkach w trakcie II wojny, a następnie staraniach w powojennej odbudowie, którą wieńczy niestety grabież Firmy dokonana przez władze „ludowe”, a także okresie „niebytu” w Peerelu i zakończonych sukcesem wysiłkach o odzyskania majątku w III Rzeczpospolitej.Wizyta u Braci Jabłkowskich ma t...

Książka zawiera zarówno indywidualne relacje osób doświadczających skutków tamtych wydarzeń: internowanych, konspiratorów, zwykłych ludzi, jaki i fragmenty „zbiorowego dziennika stanu wojennego” (stworzonego przez podziemne środowisko KARTY w 1982 roku). Teksty ułożono w chronologiczną całość, która staje się próbą interpretacji ówczesnej rzeczywistości, pozwala także dotknąć jej najbardziej dramatycznych wymiarów. Do książki dołączone jest kalendarium przygotowań do wprowadz...

Tom I gromadzi teksty z okresu 1914–19, głównie związane z paryską konferencją pokojową w 1919 roku. Kluczową postacią jest tu bliski doradca amerykańskiego prezydenta Edward Mandell House. Zarówno dzienniki House’a, jaki i pozostałe świadectwa pozwalają zajrzeć za kulisy wielkiego dyplomatycznego przedsięwzięcia, jakim było ułożenie powojennego porządku świata, w tym – zarysowanie granic państwa polskiego. Mimo mocnego poparcia dla idei odrodzenia Polski ze strony prezydenta...

Tom II gromadzi zapisy ludzi Zachodu przebywających w Polsce w latach 1918–20. Przedstawiają one dramatyczną sytuację polityczną i gospodarczą powstającego państwa, dokumentują zakrojone na bezprecedensową skalę działania pomocowe, prowadzone pod kierownictwem przyszłego prezydenta USA – Herberta Hoovera, a także sytuację mniejszości narodowych. Ze zgromadzonych materiałów wyłania się barwna panorama malowana pędzlem obcokrajowców, z całą gamą refleksji i odczuć – od prób życ...

Stefan Kisielewski – reakcjonista, którego myśl tworzyła wyłom w monolicie Peerelu – od lat 30. podążał swą odrębną drogą. Jego intelektualna autobiografia jest kompozycją tekstów wybranych z całej spuścizny: wystąpień prasowych, radiowych i sejmowych, dzieł pisarskich i dzienników, poufnych wypowiedzi – z listów, notatek, podsłuchów SB. Zestawienie ich obok siebie, w formie opowieści o całym życiu, ukazuje obraz Kisiela wolny od stereotypów – po raz pierwszy w pełnym wymiarz...

The Touch of an Angel is the extraordinary story of a child's survival of the Holocaust. Henryk Schönker was born in 1931 into one of the most prominent and highly esteemed Jewish families of Oświęcim—the Polish town renamed Auschwitz during the German occupation. He and his family managed to flee Oświęcim shortly before the creation of the Auschwitz death camp, and survived the war through sheer luck and a strong will to survive. The Schönker family's return to Oświęcim...

Bolesna opowieść dziewczynki rzuconej w sam środek wirów wojennych. Autorka trafiła na zesłanie do posiołka pod Archangielskiem jako niespełna siedmiolatka z rodzicami i czwórką rodzeństwa. Zostali wywiezieni 10 lutego 1940 z Osady Ostrowskiej pod Beresteczkiem, gdzie ojciec otrzymał ziemię za udział w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 roku. Książka opowiada o życiu na Wołyniu tuż przed wybuchem II wojny światowej, dramatycznym doświadczeniu wywózki, próbach przetrwania i poby...

Wspomnienia Filipa Müllera to zapis piekła komór gazowych w Auschwitz, gdzie młody Żyd przez niemal trzy lata walczył o przetrwanie. Autor, wraz z innymi więźniami Sonderkommando, był świadkiem niewyobrażalnego mordu, który naziści określali eufemistycznie mianem „Sonderbehandlung” (dosłownie „specjalna procedura”). Terminu tego używali nawet w korespondencji służbowej, kamuflując nienazwaną publicznie zbrodnię. „W krematoriach Auschwitz” to niezwykłe świadectwo prawdy o Zagł...

Pełna pasji i przygód opowieść o honorze, odwadze i walce za wspólną sprawę. Śmiały, piękny literacko zapis działań bojowych 7 Eskadry Myśliwskiej podczas wojny polsko-bolszewickiej. Książka opowiada m.in. o wyprawie na Kijów oraz o zmaganiach z armią Budionnego. W Eskadrze w latach 1919–20 służyło 21 ochotników amerykańskich, którzy chcieli w ten sposób spłacić „dług honorowy” za walkę Kościuszki i Pułaskiego w wojnie o niepodległość Stanów Zjednoczonych. Historię niezwykłej...

Stanisław Mackiewicz żył, jak i pisał – bez oglądania się na zmienne polityczne koniunktury i społeczne konwenanse. Ciąg korespondencji, głównie dotąd niepublikowanej, odsłania znanego ze swej bezkompromisowości pisarza i publicystę od strony prywatnej: pomiędzy głodem a wystawnym ucztowaniem, chorobą a erotycznym rozpasaniem, potępieniem a sławą. Autor bestsellerowych życiorysów Dostojewskiego i Stanisława Augusta Poniatowskiego ostrze pióra kieruje tym razem ku sobie, z god...

Antologia dzienników, listów i wspomnień, która na indywidualnych przykładach pozwala prześledzić zbiorowy los setek tysięcy osób wywiezionych przez Sowietów z Kresów Wschodnich. Książka opowiada o doświadczeniu tych ludzi od wybuchu wojny, przez sowietyzację Kresów, cztery fale deportacyjne (w lutym, kwietniu, czerwcu 1940 i maju–czerwcu 1941), przetrwanie w głębi ZSRR, wyjście z armią Andersa, armią Berlinga i powroty – do rodzinnej wsi, „nowej” Polski… Wszystkie materiały ...

Niejednoznaczne, kontrowersyjne oblicze polskiego bohaterstwa podczas II wojny światowej. Szczera spowiedź człowieka, który w imię patriotyzmu i walki z okupantem w wieku kilkunastu lat został katem.Stefan Dąmbski jako 16-letni żołnierz AK został egzekutorem – wykonywał wyroki na polskich kolaborantach, Niemcach, Ukraińcach, a później także na przedstawicielach nowej władzy. Jego spisana pod koniec życia spowiedź wciąż budzi kontrowersje. Z jednej strony jest świadectwem skra...

Przypadek, z którego rodzi się głębokie uczucie. Miłość z lupanaru to historia związku Michała Römera (ziemianina, wybitnego prawnika, społecznika i polityka) oraz Anny Wolberg „Annin” – dziewczyny „z ludu”, która przez splot dramatycznych wypadków trafia do domu publicznego w Wilnie. Ten dziennik to wielka literatura i niezwykły dokument – osobisty zapis początku XX wieku we wszystkich jego wymiarach, także tych, które wyjątkowo rzadko są utrwalane na kartach diari...

Książka jest próbą odtworzenia dziejów rodziny Franciszki i Zygmunta ze wsi Borki k. Skarżyska-Kamiennej. Rekonstrukcji przeszłości z nielicznych zachowanych fragmentów dokonuje ich potomek, szef Ośrodka KARTA – Zbigniew Gluza. Książka obejmuje okres od lat 20. XX wieku po współczesność, najwięcej miejsca poświęcono wydarzeniom okresu II wojny (AK, obozy koncentracyjne, Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie, Polacy w Wehrmachcie).Z posłowia Zbigniewa Gluzy:Historia mojej rodziny ...

Niezarekwirowane. Historie ludzi, którzy przeżyli to, czego boimy się najbardziej to zapis relacji ludzi Gułagu będących po przeciwnych stronach drutu kolczastego – funkcjonariuszy i więźniów. Choć opowiadają o dramatycznych sprawach, nie jest to kronika przemocy i cierpienia – są świadectwem, iż nawet w piekle można zachować człowieczeństwo i godność. To historia „nienormalnego, często nie do wytrzymania, ale mimo wszystko – życia”.Autorki książki, korespondentki specja...

Michał Sokolnicki – działacz niepodległościowy, historyk i dyplomata, współpracownik Józefa Piłsudskiego – opisuje drogę, jaką przeszło jego pokolenie i on sam od przełomu wieku do odzyskania niepodległości. Pojawiają się tu: antycarska konspiracja, PPS, Związek Strzelecki, I wojna światowa, Legiony, tajne misje w służbie odradzającej się Polski. Autor kreśli wyrazisty obraz formacji, dla której istniał tylko jeden cel – Niepodległa, a też jeden do niej przewodnik – Piłsudski...