Andrzeja Dobosza znają wszyscy miłośnicy kultowego filmu Rejs, gdzie zagrał pamiętnego Filozofa. Ale na koncie ma więcej ról, m.in. u Żuławskiego (Trzecia część nocy), Morgensterna (Trzeba zabić tę miłość), Łomnickiego (Poślizg), a nawet w serialu Stawiam na Tolka Banana. Od strony literackiej – że jest znakomitym felietonistą, uczniem Słonimskiego, Kołakowskiego i Kotta, kolegą po piórze (i nie tylko) Herberta, Jana Józefa Lipskiego i Giedroycia – zna go grupa mniej liczna, ...
Kazimierz Wierzyński (1894–1969) jest bez wątpienia jednym z najważniejszych polskich poetów XX wieku. Choć legendzie nie da się zaprzeczyć, przez wiele lat jego dzieła nie były wznawiane i na nowo przybliżane kolejnym pokoleniom czytelników. Po Pamiętniku poety (PIW 2018) przyszła więc pora na monumentalne dzieło – Poezje zebrane. W tej dwutomowej edycji (opracowanej przez Pawła Kądzielę, który przygotował również szczegółowe noty, i poprzedzonej wstępem Anny Nasiłowskiej) w...
Wynalazca lampy naftowej i pionier przemysłu naftowego Ignacy Łukasiewicz wreszcie doczekał się pełnej biografii. Ten farmaceuta z Galicji, z „oleju skalnego” wydobył energię, która w kolejnych dziesięcioleciach diametralnie zmieniła rytm życia człowieka. Ropa naftowa została najważniejszym naturalnym surowcem rozwoju cywilizacji, ukształtowała oblicze współczesnego świata. Sam Łukasiewicz pisał: Ten płyn to przyszłe bogactwo kraju, to dobrobyt i pomyślność dla jego mieszkańc...
Tom Janusza Szubera „Próbuję być” to obszerny wybór ukazujący niemal całą i niestety już zamkniętą twórczość poety. Wyboru dokonał Antoni Libera, który jest także autorem niezwykle wnikliwego, ale także bardzo osobistego „Posłowia”. Pisze w nim: Niniejszy wybór – najobszernieszy z wszystkich, które się dotychczas ukazały – jest próbą podsumowania. Zbiegają się tu wątki z całego dorobku autora. Mamy tu więc i typowe dla niego wiersze-mininowele, i oniryczne obrazy w stylu Chag...
"W serii „Poeci do kwadratu” Marcin Baran przygotował niezwykle ciekawy i jednocześnie bardzo osobisty wybór wierszy Aleksandra Wata. We wstępie „Wat i ja” przyznaje: […] muszę wyznać prawdę: zdecydowałem się przygotować wybór poezji Aleksandra Wata i poprzedzić go kilkoma słowami wprowadzenia, dlatego że mam trzy ulubione wiersze, wśród których znajduje się także utwór Aleksandra Wata „W barze, gdzieś w okolicach Sèvres-Babylon…”. Fakt ten pozwolił mi myśleć, że jeśli nie w ...
Wspomnienia Bohdana Korzeniewskiego, wybitnej osobowości polskiego teatru: naukowca, nauczyciela, organizatora, reżysera i krytyka. W tomie Było, minęło… Korzeniewski wraca pamięcią nie do teatru jednak, ale do zdecydowanie mniej znanych kart swojego życiorysu sprzed 1945 roku, m.in. małoletniego obserwatora rewolucji październikowej na Białorusi, więźnia Auschwitz, ratownika Biblioteki Uniwersyteckiej i „detektywa”, po wojnie tropiącego wywiezione przez Niemców księgozbiory....
Przywracamy autonomię zbiorkowi opowiadań Itala Calvina Jeżeli t = 0, wydanemu niegdyś w Polsce w ramach Wszystkich opowieści kosmikomicznych, co dotkliwie pozbawiło go podmiotowości. W oryginale został opublikowany w roku 1967 jako osobny tomik i stał się punktem granicznym twórczości Calvina: między nurtem prozy fantastyczno-naukowej a literaturą eksperymentalno-kombinatoryczną. Stanowi zbiór jedenastu opowiadań w trzech autonomicznych częściach. Pierwsza ma za przedmiot mi...
Ponad trzy tysiące dokumentów odkrytych przez Geoffreya Parkera, największego znawcę epoki Flipa II, stało się inspiracją do napisania nowej biografii hiszpańskiego monarchy. Część tych odręcznych notatek króla, z archiwum rodziny Altamira, była przechowywana w madryckiej Biblioteca de Zabálburu, do której nie można było zajrzeć z racji zawiłości spadkowych do 1987 roku. Kolejne zapiski autor odkrył w podziemiach Amerykańskiego Towarzystwa Hiszpańskiego (Hispanic Society of A...
Biografią Igora Newerlego można by obdzielić kilka osób. Syn Rosjanina, carskiego oficera, i Czeszki, której ojciec był leśniczym cara, Polakiem został z wyboru (1923). Ale zanim do tego doszło, I wojna światowa rzuciła go w głąb Rosji. W czasach rewolucji i wojny domowej przeszedł przyspieszony kurs dojrzewania – został komsomolcem, jednak z czasem coraz głębiej rozczarowany, oddał legitymację i uciekając do Polski, uniknął więzienia. autobiograficzna. Wszystko to opisał w Z...
„Chwałą jednych jest, że piszą dobrze, a innych, że się do tego nie zabierają” stwierdza w swoich Charakterach Jean de La Bruyere, francuski eseista żyjący w epoce Ludwika XIV. A że sam robił to po mistrzowsku, jego książka, będąca zbiorem obserwacji i anegdot z Dworu (Wersalu) i Miasta (Paryża), w ciągu sześciu lat doczekała się ośmiu (!) wydań, a on sam został przyjęty w poczet Akademii Francuskiej. Pisał krytycznie, ale prawdziwie. Jego człowiek jest więc daleki od ideału,...
W stulecie śmierci Aleksandra Błoka, jednego z najwybitniejszych rosyjskich poetów Srebrnego wieku, okresu w dziejach literatury rosyjskiej niezwykle bogatego w literackie talenty, ukazuje się tom wierszy, artykułów i dramatów lirycznych Błoka w przekładzie i z przedmową Adama Pomorskiego. Jest to autorski wybór tłumacza, poprzedzony erudycyjnym wstępem i opatrzony szczegółowymi przypisami - komentarzami. Ten znawca literatury rosyjskiej, tłumacz między innymi Achmatowej, Ma...
W tej klasycznej już, fundatorskiej dla filozofii muzyki współczesnej książce Theodor Adorno stawia pytania o istotę twórczych poszukiwań w sztuce dźwięku. Omawiając język artystyczny Strawińskiego i Schoenberga, zestawia ich ze sobą jako reprezentantów dwóch odmiennych dążeń: tendencji do wskrzeszania tego, co już zaistniało w historii, oraz potrzeby rewolucyjnego odrzucenia dawnych wzorców na rzecz wolności wyrazu. Pomimo upływu lat, dziś, wobec nieograniczonej swobody wypo...
"Jacques Amunont w swoich najważniejszych książkach, nie ograniczał się do metod i narzędzi teorii filmu. Wybierał podejście pluralistyczne, biorąc pod uwagę fakt, iż wybrany przez niego problem badawczy nie jest wyłącznie obiektem wiedzy o filmie, lecz przejawia się na gruncie innych dyscyplin, takich jak filozofia, socjologia, antropologia, literaturoznawstwo, historia sztuki i in., bądź wręcz zostaje przez nie wyłoniony. Wszystkie te cechy odnajdziemy także w Interpretacj...
Szkice Giorgia Manganellego - których bohaterowie to m.in. literatura fantastyczna, dyskretny, schizolidalny snob Ronald Firbank, Samuel Beckett i jego Murphy, szachownica Vladimira Nabokova, przebiegły mag W. B. Yeats czy Henry James - są błyskotliwe, często zaskakujące, dalekie od obiegowych sądów i akademickich analiz. Lekturę tego zbioru być może należałoby zacząć od tytułowego manifestu, który fascynuje niewyznaną miłością do literatury, tej aspołecznej, niemoralnej dzi...
Królik ucieka jak Huck Finn - przed próbami ucywilizowania go. Jak Holden z Buszującego w zbożu - ucieka przed dorosłością. Jak Ben z Absolwenta Mike’a Nicholsa - ucieka, choć nie wie dokąd. Jak bohaterowie Kerouacowskiej powieści W drodze - ucieka, aby uciekać, bo cel nie jest ważny, istotna jest zmiana. Harry Królik Angstrom to postać pełna przeciwieństw, człowiek Kierkegaardowski - w ciągłym stanie bojaźni i drżenia: niepokój pobrzmiewa już w jego nazwisku. Królik ucieka...
Podróżny i światło księżyca należy do klasyki literatury węgierskiej. Bohaterem książki jest Mihály, trzydziestosześciolatek, który w czasie podróży poślubnej po Italii porzuca żonę i odbywa samotną wędrówkę prowadzącą go do lepszego zrozumienia siebie i źródeł własnych pragnień, do rozwiązania zagadek z przeszłości. Podróż w świetle księżyca – będącego symbolem tajemnych, ukrytych stron natury – fascynująca i niebezpieczna, to rozpaczliwa ucieczka od jałowej mieszczańskiej e...
Praca Davida Brophy’ego ? jednego z najwybitniejszych światowych autorytetów zajmujących się historią Ujgurów ? powstała jako efekt wieloletnich badań archiwalnych i terenowych i jest najpełniejszą jak dotąd monografią prezentującą całość transgranicznej problematyki formowania się narodu ujgurskiego. Obejmuje zwłaszcza okres przełomu XIX i XX wieku, dotychczas na ogół ściśle rozgraniczany na dzieje współczesnego Turkiestanu Wschodniego, tj. chińskiego Xinjiangu oraz społec...
Obcy przyniósł Albertowi Camusowi popularność. Stał się bestselerem, czego Camus chyba nie do końca rozumiał, nie chciał być autorem wyłącznie Obcego. Chciał nie chciał, w roku 1940 dał światu zwierciadło, w którym może przejrzeć się człowiek. To jedna z książek (nie tylko francuskich czy dwudziestowiecznych, ale książek w ogóle), które są w ciągłym obiegu czytelniczym, to znaczy są nieustannie czytane, przemyśliwane, interpretowane. Wciąż aktualne, niepokojące. Domagające si...
Eleutheria, napisana po francusku w 1947 roku, pierwsza sztuka Samuela Becketta, zupełnie inna pod względem poetyki od późniejszych jego dramatów, które przyniosły mu sławę, przeleżała w szufladzie autora i światowych archiwach blisko pół wieku, zanim ujrzała światło dzienne. Stało się to zresztą w wyniku konfliktu dwóch głównych wydawców pisarza: Jérôme’a Lindona, szefa francuskiego Editions de Minuit, i Barneya Rosseta, szefa amerykańskiego Grove Press, i w atmosferze skand...
Patrick Deneen ? utalentowany krytyk kultury ? w książce, która stała się ostatnio jedną z najczęściej komentowanych po drugiej stronie Atlantyku, wskazuje na intelektualne i kulturowe tradycje kształtujące naszą codzienność oraz przedstawia klarowną, naukową analizę przyczyn i źródeł obecnego kryzysu zachodniej polityki. Wynik jego pracy, to ? powtarzając za Jacksonem Learsem ? „skuteczne antidotum na świątobliwych lewicowców i prawicowców, pokazujące jak uboga, dwubiegunowa...
Po niemal czterdziestu latach PIW wznawia (wydanie poprawione i z dodanym posłowiem tłumaczki) klasyczną powieść japońskiego noblisty Yasunariego Kawabaty Głos góry. Ta z pozoru prosta historia o starzejącym się mężczyźnie i jego rodzinie – opisana pięknym, powolnym językiem – jest dla Kawabaty przyczynkiem do refleksji nad przemijającymi czasami oraz nad elementami niesamowitymi lub nadprzyrodzonymi w ludzkim życiu. Tłumaczka, Ewa Szulc w posłowiu zwraca uwagę, że „najistotn...
Trzytomowy Teatr przynosi nam żywiący się codziennością i konkretem surrealizm, fantastyczną cudowność, nagle dziwniejącą rzeczywistość. Prawda wyobraźni dominuje tu nad prawdą doświadczenia. „Zjawisko Ionesco” obejmuje sprzeczności: ja pożerające cały teatr, cały świat nawet, oraz ja, które ukrywa się, roztapia w tzw. obiektywnej rzeczywistości dzieła. Punktem wyjścia jest dla Ionesco komedia. Komedia i moralitet, który jest komedią serio. Fabułą sztuki zaś może być niemoc j...
Trzytomowy Teatr przynosi nam żywiący się codziennością i konkretem surrealizm, fantastyczną cudowność, nagle dziwniejącą rzeczywistość. Prawda wyobraźni dominuje tu nad prawdą doświadczenia. „Zjawisko Ionesco” obejmuje sprzeczności: ja pożerające cały teatr, cały świat nawet, oraz ja, które ukrywa się, roztapia w tzw. obiektywnej rzeczywistości dzieła. Punktem wyjścia jest dla Ionesco komedia. Komedia i moralitet, który jest komedią serio. Fabułą sztuki zaś może być niemoc j...
Trzytomowy Teatr przynosi nam żywiący się codziennością i konkretem surrealizm, fantastyczną cudowność, nagle dziwniejącą rzeczywistość. Prawda wyobraźni dominuje tu nad prawdą doświadczenia. „Zjawisko Ionesco” obejmuje sprzeczności: ja pożerające cały teatr, cały świat nawet, oraz ja, które ukrywa się, roztapia w tzw. obiektywnej rzeczywistości dzieła. Punktem wyjścia jest dla Ionesco komedia. Komedia i moralitet, który jest komedią serio. Fabułą sztuki zaś może być niemoc j...
