Niniejsza antologia jest owocem sfinansowanego przez Narodowe Centrum Nauki projektu pt. „Podstawowa literatura przedmiotu a kształt współczesnej politologii. Political Science, Politische Wissenchaft i Politologija w ujęciu porównawczym” (nr DEC-2012/05/B/HS5/00597). Jej celem jest przedstawienie kilku reprezentatywnych tekstów naukowych wpływających i odzwierciedlających kształt współczesnej politologii (nauki o polityce, nauk politycznych) w ramach trzech tradycji badania ...
Demokracja stanowi jeden z fundamentów ustrojowych III Rzeczpospolitej. Jest ona przeciwieństwem funkcjonującego w Polsce do 1989 roku systemu autorytarnego, ograniczającego wolność i prawa publiczne obywateli. Jak się powszechnie uważa, istota systemu demokracji obywatelskiej realizuje się najpełniej w samorządzie. Jest on wyrazem procesu decentralizacji, która odegrała kluczową rolę w polskiej transformacji systemowej. Samorząd stanowi również swego rodzaju ograniczenie dla...
The deepening of European integration and its widening are two key processes shaping for many years the European Union. In recent years, due to the significant increase in the number of member states and problems with compliance with EU law by the new EU members, there has been a fundamental change in enlargement policy. The main determinant of the change in approach is a much more restrictive approach implemented by the Member States and the European Commission to control th...
W pierwszej dekadzie XX wieku – mając za sobą około czterdziestu lat znajomości z Muzą Klio, w których najwięcej uwagi poświęcałem wczesnym czasom nowożytnym, chociaż wychodząc od schyłku średniowiecza systematycznie zbliżałem się ku czasom nam bliższym – zdecydowałem się odłożyć, mam nadzieję, że chwilowo – zaplanowane wcześniej tematy i skoncentrowałem na historii współczesnej, której byłem obserwatorem. Wynikło to z faktu niebywałego manipulowania nią w Polsce doby wielkic...
Przedmiotem niniejszej książki jest analiza funkcjonowania obywatelskiej inicjatywy ustawodawczej w Polsce. Zgodnie z art. 118 Konstytucji RP z 1997 roku, „inicjatywa ustawodawcza przysługuje posłom, Senatowi, Prezydentowi Rzeczypospolitej i Radzie Ministrów. Inicjatywa ustawodawcza przysługuje również grupie co najmniej 100 000 obywateli mających prawo wybierania do Sejmu. (…)”. Tak więc przyjęta w 1997 roku ustawa zasadnicza przyznała obywatelom – po raz pierwszy w historii...
W dniach 4–5 lutego 2016 roku odbyła się XVI Międzynarodowa Konferencja Naukowa z cyklu „Europa XXI wieku” – Bezpieczeństwo Europy, Unii Europejskiej i Polski w obliczu nowych wyzwań. Stan obecny i scenariusze na przyszłość. Rezultatem konferencji jest powstanie monografii, w której bezpieczeństwo jest analizowane z perspektywy jednostki. Proponowanym na łamach powyższej publikacji punktem wyjścia i wprowadzeniem do dyskusji akademickiej są zamieszczone w niej teksty na temat...
(...) Oprócz jednak praktycznego wymiaru, pojęcie wpływ społeczny niesie ze sobą bogate możliwości wykorzystania w sferze badań naukowych. Jest to w psychologii społecznej bardzo płodny obszar badań, których efektem są liczne konferencje i publikacje. Warto również wspomnieć o funkcjonującym od 2009 r. Zespole Badań Wpływu (ZaBaWa), który pod kierunkiem polskiego „guru” w dziedzinie wpływu społecznego – Dariusza Dolińskiego, zrzesza badaczy zainteresowanych tą tematyką. Celem...
Broń jądrowa od prawie siedmiu dekad towarzyszy ludzkości. Jak dotąd nie udało się poza sporadycznymi deklaracjami wyeliminować tej broni. Zrzucenie 6 sierpnia 1945 r. bomby uranowej „Little Boy” o sile wybuchu 20 kiloton trotylu nad Hiroszimą było bezpośrednią przyczyną śmierci około 66 tys. osób i ran u 70 tys. W tych rachunkach nie uwzględnia się liczby zmarłych z powodu ran i choroby popromiennej. Ważąca zaledwie 64 kg bomba doprowadziła do śmiercionośnego spustoszenia, n...
Wydarzenia z końca listopada 2008 roku, związane z terrorystycznymi atakami na Mumbaj (Bombaj), relacjonowane przez światowe media, ponownie wznieciły zainteresowanie Indiami – państwem, które od chwili uzyskania niepodległości przejawia aspiracje do odgrywania kluczowej roli na arenie międzynarodowej. (…) Potrzeba badania tej tematyki jest o tyle istotna, iż dotyczy ona ważnego uczestnika stosunków międzynarodowych, którego znaczenie i potencjał wciąż pozostaje nie w pełni z...
Unia Europejska wkroczyła w XXI wiek z dużym optymizmem. Od kilku lat utrzymywała się dobra koniunktura gospodarcza, rosło zadowolenie jej obywateli z osiąganego poziomu życia, przyjaźnie kształtowało się jej otoczenie międzynarodowe. 1 stycznia 1999 r. weszła w życie unia walutowo-gospodarcza będąca priorytetem Komisji Europejskiej. Na szczycie Rady Europejskiej w październiku 1999 r. w Tampere przyjęto konkretne programy w zakresie urzeczywistnienia „przestrzeni wolności, b...
Prezentowany tom zawiera pozostałą część materiałów zaprezentowanych na konferencji zorganizowanej przez Zakład Kultury Politycznej Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu w listopadzie 2008 r. oraz dalsze teksty, które w znacznym stopniu dotyczą związków między politologią i historią. Obok przyczynków znajdujemy tu rozprawy pióra wytrawnych badaczy o charakterze metodologicznym, poszerzające wydatnie naszą wiedzę o obrzeżach ...
(...) Zdaniem T. Bodio, po dekadzie rozwoju polityki „bez ideologii” w państwach tranzytowych widać rosnące zniechęcenie do demokracji przedstawicielskiej. Wynika to zdaniem badacza z faktu, że praktyka życia politycznego ujawnia wszystkie mechanizmy rządzące marketingiem politycznym, odkrywając wszystkie mistyfikacyjne funkcje tych działań. Dlatego też celem niniejszej pracy jest zarysowanie problemu wpływu mechanizmów rynkowych na funkcjonowanie liberalnej demokracji na prz...
Przedmiotem badań zaprezentowanych na kartach niniejszej pracy jest ewolucja, jakiej polityka mniejszościowa Turcji podlega w związku z trwającymi od 3 października 2005 roku oficjalnymi negocjacjami akcesyjnymi z Unią Europejską (UE) oraz z poprzedzającym ich rozpoczęcie okresem przygotowawczym. Analizie poddano więc sposób, w jaki perspektywa członkostwa w UE wpływa na prawną i rzeczywistą sytuację muzułmańskich i niemuzułmańskich mniejszości żyjących w Turcji. fragment Wst...
Rozwój oferty publicznego transportu zbiorowego jest wyzwaniem dla organizatorów przewozów oraz operatorów świadczących usługi przewozowe. Z uwagi na wzrastającą mobilność mieszkańców miast, negatywny wpływ transportu indywidualnego na środowisko, na znaczeniu zyskują te formy zaspokajania potrzeb transportowych, które promują zbiorową, niskoemisyjną, wysokiej jakości, tanią i bezpieczną mobilność na terenie miast i ich obszarów funkcjonalnych. Na współczesny kształt miejskie...
Okres niespełna trzech dekad funkcjonowania samorządu w Polsce skłania do refleksji dotyczącej jego roli w systemie politycznym naszego kraju, a także zachęca do stawiania pytań odnoszących się do potencjalnych kierunków ewolucji procesów decentralizacyjnych. Postęp w tej materii ma kluczowe znaczenie dla zachowania demokratycznego charakteru państwa, bowiem samorząd, działając na rzecz zorganizowanych korporacyjnie grup obywateli, przyczynia się do podniesienia efektywności ...
Oddana w Państwa ręce publikacja Wyzwania dla świata XXI w. Wybrane kryzysy globalne i lokalne jest efektem prac zespołu pracowników naukowych, doktorantów oraz studentów, które miały na celu zbadanie różnych aspektów pojęcia „kryzys” we współczesnym świecie. Z racji interdyscyplinarnego charakteru, publikacja podzielona została na cztery części. Artykuły znajdujące się w pierwszej części, dotyczą globalnych i lokalnych kryzysów gospodarczych. Artykuł prof. zw. dr hab. Zdzisł...
Wykluczenie społeczne jest pojęciem, które można rozpatrywać w wielu ujęciach, gdyż dotyczy różnorodnych dziedzin życia społecznego. Poszukując uniwersalnej definicji wykluczenia społecznego można stwierdzić, że jest to sytuacja, w której obywatel danego społeczeństwa nie jest w stanie, w pełni uczestniczyć w ważnych aspektach życia społecznego. Wykluczenie społeczne może dotyczyć kwestii: socjalno-ekonomicznych; edukacyjnych; związanych z niepełnosprawnością; politycznych; d...
Feminizm jest ideą zakładającą społeczną, polityczną, ekonomiczną, intelektualną i seksualną równość kobiet i mężczyzn. Założenie to, bez względu na wewnętrzne podziały i nurty myśli feministycznej, pozostaje niezmienne. Proces urzeczywistniania równouprawnienia pozostaje w nierozerwalnym związku z emancypacją, a więc uwalnianiem kobiet spod patriarchalnej opresji, społecznej marginalizacji i dyskryminacji. Choć jako początek historii feminizmu przyjmuje się przełom XVIII i X...
Rynek pracy jest kategorią ekonomiczną, która stanowi jeden z kluczowych elementów decydujących o rozwoju gospodarki rynkowej. Badania rynku pracy sprowadzają się do wieloaspektowej analizy poszczególnych determinantów jego funkcjonowania. Analiza politologiczna koncentruje się głównie na badaniach: zasad i efektywności funkcjonowania poszczególnych modeli rynku pracy w świetle teorii; analizie skuteczności polityki przeciwdziałania bezrobociu; badaniu stosunków pracy, a w sz...
Dynamika zmian w stosunkach międzynarodowych na Bliskim Wschodzie jest bardzo wysoka. Region ten z powodu cechującej go różnorodności, której źródeł upatrywać można w czynnikach religijnych, etnicznych, ideologicznych, ekonomicznych czy cywilizacyjnych, jest bardzo niestabilny. W jego historii mieliśmy do czynienia z licznymi wojnami i sporami terytorialnymi, o wpływy w regionie czy mającymi swe źródło w zaszłościach historycznych, dążeniach separatystycznych i niepodległości...
Oddana w ręce Państwa publikacja Kryzysy współczesnego świata. Różne ujęcia problemów globalnych i regionalnych jest efektem prac zespołu pracowników naukowych oraz doktorantów, który miał na celu zbadanie różnych aspektów pojęcia „kryzysu” we współczesnym świecie. Termin „kryzys”, jest chyba jednym z najczęściej stosowanych pojęć-wytrychów, spotykanych w języku współczesnej publicystyki ekonomicznej i społecznej. „Kryzys” stanowi też niewątpliwie jeden z kluczowych terminów ...
Waga kryzysów i sytuacji kryzysowych we współczesnych stosunkach międzynarodowych jest bezsporna, brak jednak jasnych, ustalonych przez teoretyków nauki o stosunkach międzynarodowych (dalej: NSM), kryteriów pozwalających zakwalifikować daną sytuację jako kryzys. W NSM utrwaliły się w tym zakresie dwa podejścia (Phillips, Rimkunas, 1978: 259). Pierwsze koncentruje uwagę na składowych danej sytuacji czy problemu, analizując pojawiające się następstwa. Drugie podejście, zwane pr...
„Kontury polityki całkowicie się rozpływają. Trudno rozpoznać, o co w niej chodzi; czy w ogóle o coś więcej niż tylko o następny sukces wyborczy. Obywatele mają poczucie, że pozbawiona normatywnego jądra polityka coś przed nimi ukrywa. Ten deficyt znajduje odzwierciedlenie zarówno w odwrocie od zorganizowanych form polityki, jak i w gotowości zwykłych obywateli do protestu”. Myśl Jürgena Habermasa, która wybrzmiała podczas wykładu wygłoszonego w Berlinie w 2011 roku, zdaje s...
San Marino dość powszechnie jest uważane za najstarszą istniejącą do dzisiaj republikę. Pośród tzw. demokratycznych mikropaństw europejskich (Andora, San Marino, Monako, Liechtenstein) jako jedyne nie jest monarchią, a jednocześnie pozostaje jedyną w tym gronie państwem enklawą. Jeśli dodać do tego, że pośród wszystkich państw znajduje się w mniejszości podmiotów, które nie mają konstytucji w formie jednego aktu prawnego, można zauważyć z jak wyjątkowym państwem mamy do czyni...
