Prezentowany zbiór blisko 180 dokumentów to niezwykłe źródło wiedzy na temat mentalności szlachty z XVII wieku. Testamenty to nie tylko bowiem zestaw informacji o dysponowaniu majątkiem dla spadkobierców, także pożegnanie się z doczesnością i rozliczenie się z życiem. Szlachcic w ostatniej woli decydował się wyznać swoją wiarę, wydać dyspozycję względem pogrzebu i wesprzeć pieniędzmi wybrane instytucje kościelne. Dowiadujemy się z testamentów również o wydarzeniach z życia au...
Winogrady i winne wzgórza. Uprawa i produkcja wina na średniowiecznym Śląsku to podróż do świata, w którym Śląsk był jednym z ważnych ośrodków produkcji wina w tej części Europy. Dagmara Adamska opisuje nieco dziś zapomnianą (ale systematycznie odbudowywaną) tradycję regionu, w którym wino było nie tylko symbolem statusu, lecz także istotnym elementem kultury i gospodarki. Autorka krok po kroku prowadzi czytelnika przez historię średniowiecznych śląskich winnic, odkrywa ich l...
Jerzy Grotowski – reżyser, nauczyciel, wizjoner to jeden z najważniejszych teoretyków i praktyków teatralnych XX wieku. Reformator, którego prace zmieniły współczesny teatr. Tytułowe „wartości urzeczywistniane” monografii Przemysława Radwańskiego zwracają uwagę na to, co było w dziele Grotowskiego rzeczywiste i dziejące się, a nie tylko deklarowane i komunikowane. Autor podjął się zadania bardzo trudnego — opisania doświadczeń i zdarzeń, które trudno zamknąć w precyzyjnych d...
Polscy komuniści już pod koniec okupacji hitlerowskiej, a potem w okresie podporządkowania Polski Związkowi Sowieckiemu, układali kalendarz obchodów rocznic historycznych w sposób, który miał ułatwić im sprawowanie rządów i wprowadzenie „nowej tradycji”, z nowymi bohaterami i wartościami. Ukrywając antypolski charakter narzuconej władzy, dążyli do jej legitymizacji. Oficjalne uroczystości z okazji rocznic historycznych stały się narzędziem manipulacji, a pamięć historyczna —...
Monografia Zbigniewa Jerzego Przerembskiego jest poświęcona instrumentowi muzycznemu, którego znaczenie w kulturze polskiej (ale i europejskiej) trudno przecenić. W Europie grano już na nim bowiem co najmniej 2000 lat temu. W czasach staropolskich był głównym składnikiem niepisanego, a więc poznawanego w bezpośrednim przekazie międzypokoleniowym, nurtu kultury muzycznej. Najdawniejszych dziejów tego instrumentu dotyczyły wcześniej wydane tomy: „Dudy. Dzieje instrumentu w kult...
Jak to możliwe, że lokalny odłam globalnego ruchu rewolucyjnego salafizmu zdołał w ciągu kilku lat zbudować pośród bliskowschodniego chaosu funkcjonujące państwo de facto — ze sprawną armią, skutecznym systemem wymiaru sprawiedliwości oraz usług publicznych? Jak to możliwe, że samozwańczy kalifat, utworzony na terytoriach odebranych Irakowi i Syrii, zdołał przyciągnąć dziesiątki tysięcy pełnych zapału ochotników z kilkudziesięciu państw oraz zmobilizować aktywne i pasywne wsp...
Monografia Kamila Wabnica jest efektem badań nad współczesnym potocznym językiem polskim w wypowiedziach użytkowników polskojęzycznych cyfrowych forów dyskusyjnych. Autor stworzył naukowy opis schematów i struktury wewnętrznej aktów mowy w tekstach internetowych: zbadał jak ludzie wypowiadają się w internecie i czemu służą konkretne sformułowania. W tym celu przeanalizował wpisy na najbardziej popularnych forach dyskusyjnych w polskiej sieci, takich jak: BabyBoom, Dogomania, ...
W dojrzałym kapitalizmie budowa wartości produktu opiera się na technologiach kulturowych wykorzystywanych powszechnie przez marketing. Kulturowe znaczenia i toposy kształtują twarz i misję oferty rynkowej. Zwrotnie wpływa to na sposoby rozumienia podstawowych kategorii określających nasze relacje ze światem: użyteczność, niezbędność, niedostatek, unikatowość, autoteliczność itp. W ten sposób kapitalizm staje się kulturą i źródłem wartości. O ile jednak technologie produkcji ...
Więzienia i kara pozbawienia wolności towarzyszą społeczeństwom od starożytności, jednak sposób ich wykonywania zmieniał się z upływem czasu. Polski system penitencjarny przeszedł fundamentalne zmiany po odzyskaniu przez Rzeczpospolitą niepodległości po zaborach. 7 i 8 lutego 1919 roku Naczelnik Państwa Józef Piłsudski wydał dwa dekrety o organizacji więziennictwa w odrodzonej Polsce. Na ich podstawie określono kompetencje Służby Więziennej, która została poddana rygorom wo...
Stanisław Pietraszko (1928–2010) był jednym z najwybitniejszych w Polsce po drugiej wojnie światowej teoretyków kultury, twórcą nowej nauki, której jedynym przedmiotem badań była kultura. Był też twórcą pierwszych w świecie studiów z zakresu kulturoznawstwa — kierunek powstał na Uniwersytecie Wrocławskim w 1972 roku. Starał się zmienić nastawienie całej nauki do dyscyplin humanistycznych, ukazując ich specyfikę i możliwości poznawcze mimo trudności badań wynikających z tej sp...
Spis Treści : SPIS TREŚCI Wstęp (Teresa Łoś-Nowak) CZĘŚĆ PIERWSZA STOSUNKI MIĘDZYNARODOWE JAKO DYSCYPLINA NAUKOWA Rozdział I . Stosunki międzynarodowe w perspektywie teoretycznej (Andrzej Dybczyński) 1. Stosunki międzynarodowe jako dyscyplina naukowa 2. Funkcje nauki o stosunkach międzynarodowych 3. Pojęcie i istota teorii stosunków międzynarodowych 4. Metody badawcze Rozdział II . Nurty i paradygmaty w nauce o stosunkach międzynarodowych (Teresa Łoś- Nowak) 1. Mode...
Przełom XIX i XX wieku to czas, gdy literatura i sztuki wizualne przenikają się na niespotykaną wcześniej skalę. Konkurujące z sobą słowo i obraz zaczynają się uzupełniać, tworząc nową jakość artystyczną. Justyna Bajda odsłania w swojej książce relacje między poezją a malarstwem — od literackich opisów dzieł sztuki, przez malarstwo inspirowane słowem, po estetykę książek i czasopism, w których wizualność formy wydawniczej stała się bardzo ważnym elementem przekazu. Autorka d...
Racjowitalizm to koncepcja filozoficzna hiszpańskiego myśliciela, eseisty i społecznika José Ortegi y Gasseta (1883–1955). Jej źródłem jest krytyczny namysł nad marburskim neokantyzmem i fenomenologią Edmunda Husserla. W obu tych nurtach Ortega dostrzegł kontynuację nowożytnego racjo-idealizmu, którego zniesienie uczynił przewodnim tematem swojego dzieła. Przez racjo-idealizm rozumiał z kolei takie stanowisko, które uznaje porządek rozumnego, myślącego i świadomego siebie pod...
Romantyzm rozdwojony? Pytania nierozstrzygnięte Mogłoby się wydawać, że o romantyzmie i tradycji romantycznej w polskiej literaturze powiedziano już wszystko. Ale obok romantyzmu europejskiego i wpisanego weń polskiego romantyzmu emigracyjnego, reprezentowanego przez Mickiewicza, Słowackiego, Krasińskiego i Norwida, istnieje także traktowany niesłusznie gorzej, czasem wręcz zapominany, romantyzm krajowy obejmujący twórczość poetycką i dramatyczną powstałą w podzielonej po zab...
Filmy Yorgosa Lanthimosa to obrazy niezwykłe. Autorka monografii opisuje sześć spośród nich: Kinettę (2005), Kieł (2009), Alpy (2011), Lobstera (2015), Zabicie świętego jelenia (2017) i Faworytę (2018). Dobór nie jest przypadkowy, to dzieła, w których grecki reżyser nieustannie widzów prowokuje, drażni, myli tropy. Po seansie długo nie pozwala zapomnieć o wizjach, które zawarł w filmach, i pozostawia odbiorców z dylematem, jak rozumieć intencje twórcy. Iga Pękala interpretuje...
Angelus Silesius, Bernhard Rosa i Michael Willmann, czyli sztuka i mistyka na Śląsku w czasach baroku to podróż w epokę, gdy Śląsk stanowił centrum duchowej i artystycznej Europy. Kluczową rolę w opowieści odgrywają trzy postacie, które wyznaczały kierunki rozwoju swoich czasów: Angelus Silesius (Johannes Scheffler) – protestant nawrócony na katolicyzm, lekarz, mistyk i poeta, którego pisma inspirowały wiele pokoleń artystów (jego utwory tłumaczył Adam Mickiewicz); Bernhar...
Spór o to, kim są Łemkowie, mieszkańcy osad położonych na terenie Beskidu Sądeckiego i Beskidu Niskiego, rozpoczął się w drugiej połowie dziewiętnastego wieku i trwa do dziś. Czy są oni tylko grupą etniczną, czy może narodem — już od rewolucji francuskiej, jak pisał Frederico Chabod „nowym bóstwem współczesnego świata"? A jeśli są narodem, to jakie wynikają z tego dla Łemków prawa? Nie przerwało tych sporów nawet fizyczne unicestwienie łemkowskiej Arkadii i brutalne wysiedle...
Magia i pismo. O dwóch odmianach komunikowania: obrazowym i pojęciowym Kultura Zachodu zwraca się dziś ku magii. Ale czy ów powrót jest na pewno oznaką jej ewolucji? A może raczej dowodem rozpadu kultury? Jakie będzie to miało konsekwencje dla naszego sposobu uczestnictwa w kulturze? Kim będzie nowy kapitalistyczno-metamorficzny podmiot? Czy naprawdę czeka nas epoka magii? Magia i pismo znacząco poszerza wiedzę o zachodzącym w kulturze zachodniej procesie jej umagiczniania. ...
Książka Patricka Starczewskiego nie jest jedynie przyczynkiem do dziejów Wrocławia. Przedstawia bowiem — zapoczątkowane niedługo przed 1850 rokiem — zmiany w krajobrazie całego miasta. Nietypowo, bo przez pryzmat rozwijającego się lokalnego przemysłu. Osią rozważań jest utworzona w 1839r., bodaj najdłużej nieprzerwanie funkcjonująca na terenie stolicy Dolnego Śląska — firma Gottfrieda Linkego (Wagenbauanstalt Gottfried Linke). Lektura dostarcza szczegółowych informacji o jej ...
Tom Między Śląskiem a Italią zawiera studia z historii sztuki nowożytnej polskich i włoskich autorów dedykowane Arkadiuszowi Wojtyle (1978–2021), wrocławskiemu historykowi sztuki i badaczowi, który swoje naukowe zainteresowania poświęcił barokowi, a szczególnie sztuce sakralnej tej epoki. Zakochał się od pierwszego wejrzenia w sztuce włoskiej, tropiąc jej ślady i związki między Śląskiem a Italią.
Pietro Bembo był z jednych czołowych przedstawicieli włoskiego humanizmu i najważniejszych myślicieli renesansowych. Ze względu na rozległość zainteresowań, wielość ról, które odgrywał, i rozbudowaną sieć kontaktów, był wzorcowym reprezentantem epoki. Choć wbrew aspiracjom ojca nie zdecydował się na karierę polityczną na żadnym z europejskich dworów, jego wpływ na życie intelektualne epoki był znaczący. Bembo zabierał głos we wszystkich ważniejszych debatach swoich czasów i z...
Księstwo świdnicko-jaworskie, przez lata najpotężniejsze i najbogatsze na Śląsku, to jeden z najciekawszych historycznie regionów w Europie Środkowej. Kraina, która rozwijała się dzięki swojemu wielowyznaniowemu i wieloetnicznemu charakterowi oraz transgranicznej lokalizacji. Autorzy książki przenoszą nas w czasy, gdy na dworach Piastów, w arystokratycznych rezydencjach, miejskich ratuszach i klasztorach kwitła sztuka, a krajobraz wzbogacały arcydzieła architektury. Protestan...
