Czarna Księga to zbiór relacji naocznych świadków, reportaży oraz oficjalnych zeznań, gromadzonych od 1943 roku przez Żydowski Komitet Antyfaszystowski działający w Związku Radzieckim. Tom zredagowali dwaj wybitni pisarze: Ilja Erenburg i Wasilij Grossman. Erenburg pisał: „[…] do Księgi mają wejść relacje ocalałych Żydów, świadków potworności, niemieckie rozkazy, pamiętniki i wypowiedzi katów, zapiski i dzienniki Żydów, którym udało się ukry...
Czarna Księga to zbiór relacji naocznych świadków, reportaży oraz oficjalnych zeznań, gromadzonych od 1943 roku przez Żydowski Komitet Antyfaszystowski działający w Związku Radzieckim. Tom zredagowali dwaj wybitni pisarze: Ilja Erenburg i Wasilij Grossman. Erenburg pisał: „[…] do Księgi mają wejść relacje ocalałych Żydów, świadków potworności, niemieckie rozkazy, pamiętniki i wypowiedzi katów, zapiski i dzienniki Żydów, którym udało się ukry...
Obrazy ukazują zwielokrotnione spojrzenia na Warszawę tamtego okresu – są to filmy jednostek propagandowych i amatorów, fotografie robione przez żołnierzy i członków ruchu oporu, kobiety i mężczyzn. Zestawienie ich obok siebie daje zaskakujący efekt: rozmnożenie punktów widzenia, kierunków ujęć, pór dnia, jak również sposobów fotografowania i towarzyszących im emocji. Ujęcia te stają się uniwersalną opowieścią o praktykach obrazowania podczas wojny, ale także – dzięki odzys...
„Najpierw wyssali soki żywotne ze swoich ofiar, ograbili [je] doszczętnie z ludzkiej godności, zrzucili w otchłań potrzeb materialnych, z wyrafinowanym sadyzmem niszczyli fundamenty ich istnienia, bagatelizowali ich cierpienie – i dopiero wtedy zniszczyli”.– fragment tekstu Wyjątkowa w tej serii wydawniczej pozycja obejmująca niepublikowane dotąd teksty z Archiwum ŻIH przechowywane w Zbiorze relacji Żydów ocalałych z Zagłady. Szymon Datner przygotował je z myślą o stworz...
W swojej książce zajmuję się tymi, którzy zagubili się w historii i przez historię zostali zapomniani. Zagubili się ze względu na swoje społeczne krzyżowe wykluczenie: jako Żydzi, jako dzieci, jako potrzebujące zewnętrznego wsparcia sieroty oraz jako ludzie żyjący w czasach niedających im szans na przetrwanie. Zostali zaś zapomniani jako bolesny wyrzut sumienia, który spycha się na margines wspomnień i opowieści, przysłaniając symbolami, które bądź co bądź zniekształcają...
Autor opisuje, czego doświadczyli żydowscy cywile od dnia poprzedzającego powstanie – 18 kwietnia do 16 maja 1943 roku. Znajdziemy tu relację m.in. Mariana Berlanda, Leona Najberga, Tuwii Borzykowskiego i inżyniera Barucha Goldmana, a także Marylki czy Stefy, czyli Stelli Fidelseid. Towarzyszymy im od momentu przygotowań do Pesach i pierwszych walk po ostatni etap – drogę na Umschlagplatz. Jedni okres spędzony w schronach, na Umschlagplatzu, w pociągu i obozie ujmowali bardz...
Kicur Szulchan aruch to skrót jednego z najważniejszych dla judaizmu traktatów religijnych – Szulchan aruch (hebr. Nakryty stół), będącego wykładnią prawa żydowskiego spisaną w XVI wieku przez sefardyjskiego rabina Josefa Karo. Dzieło to doczekało się na przestrzeni wieków licznych komentarzy, uzupełnień i objaśnień. Szczególną rolę odegrał wśród nich traktat Mapa krakowskiego rabina Moszego Isserlesa, zwanego REMU, który Szulchan aruch zaadaptował do potrzeb Żydów aszk...
Wykorzystując wszystkie dostępne źródła – zarówno żydowskie, jak i chrześcijańskie (niektóre z nich w książce są publikowane po raz pierwszy) – autor dokonuje ponownej rekonstrukcji dziejów Jakuba Franka i jego zwolenników. Stawia przy tym fundamentalne pytania – np. o okoliczności powstania dokumentów, które dotychczas były uznawane przez badaczy frankizmu za wiarygodne i na podstawie których budowali oni swoje interpretacje i teorie. Jak zaznacza w recenzji książki prof. M...
Niniejszy tom obejmuje czasopisma wydawane przez Haszomer Hacair, syjonistyczną i lewicową organizacją młodzieżową, bardzo aktywną w konspiracji getta warszawskiego, a także dokumenty dotyczące jej działalności w trakcie wojny. Publikowany zespół obejmuje osiem tytułów prasowych: Płomienie, Iton Hatnua, El-Al, Neged Hazerem, Jutrznię, Przedwiośnie, Ojfbrojz oraz Zarzewie. W tomie znalazła się także m.in. ciekawa kolekcja listów przesyłanych w pierwszej połowie 1940 r. przez c...
Drugi tom zbioru esejów nowojorskiego rabina Shaia Helda – teologa i współzałożyciela Hadar Institute w Nowym Jorku – w których komentuje on cotygodniowe czytania Tory. Held odnosi mądrość Tory do sytuacji współczesnego człowieka, zapraszając do głębokiej refleksji nad własnym życiem oraz sposobem, w jaki postrzegamy i traktujemy siebie oraz innych. Dogłębnie analizuje Talmud i midrasze, odwołuje się do wielkich pisarzy literatury światowej, a także do myślicieli innych rel...
Pierwsza popularno-naukowa monografia poświęcona ulicy Tłomackie – ulicy szczególnie ważnej dla stołecznej społeczności żydowskiej. Publikacja ukazuje dzieje tego miejsca i jego mieszkańców oraz funkcjonujących tu instytucji i organizacji na szerszym tle historii Warszawy, ze szczególnym uwzględnieniem etnicznego i konfesyjnego zróżnicowania stolicy. Tłomackie poznajemy jako miejsce usytuowane na styku narodów, religii i kultur, jako żydowskie centrum religijne i kulturalne f...
Esej naukowy prof. Andrzeja Żbikowskiego pokazuje ostatnie dni getta z perspektywy nie walczących bojowców, ale ludności cywilnej ukrywającej się w schronach. Opierając się na relacjach świadków z różnych części getta, mających odmienny status i znajdujących się w rozmaitej sytuacji, autor opisuje, czego doświadczyli żydowscy cywile od dnia poprzedzającego powstanie – 18 kwietnia do 16 maja 1943 roku. Znajdziemy tu relację m.in. Mariana Berlanda, Leona Najberga, Tuwii Borzyko...
Po wejściu wojsk sowieckich na Kresy Wschodnie, jak pisze Salomon Leder: całe życie stało się w treści i formie wulgarne, nieznośne. A wszelki opór skutkował utratą życia lub co najmniej wolności. Barbarzyński najazd Rosji na Ukrainę rozpoczęty 24 lutego 2022 potwierdził niestety tragiczną aktualność przesłania Autora tu i teraz. Przeprowadzone niedawno referenda w Chersoniu, Zaporożu i innych miastach Ukrainy mające sankcjonować aneksję tych terytoriów przez Rosję jako żyw...
Rachel Brenner zajmuje się przede wszystkim fikcjonalnymi reprezentacjami Zagłady stworzonymi przez polskich pisarzy w czasie wojny i w latach tużpowojennych. Książka stanowi oryginalną i bardzo interesującą propozycję spojrzenia na różnych autorów: Kornela Filipowicza, Józefa Mackiewicza, Tadeusza Borowskiego, Zofię Kossak-Szczucką, Leopolda Buczkowskiego, Jerzego Andrzejewskiego i Stefana Otwinowskiego. W perspektywie porównawczej usytuowane zostały przez badaczkę dzieła śc...
Publikacja opowiada o zaangażowaniu Żydów w walkę o niepodległość Polski, a także o ich zróżnicowanym stosunku do zrywów patriotycznych. Śledzi losy osób biorących udział w powstaniach narodowych i działaniach niepodległościowych, m.in. Berka Joselewicza i jego syna Józefa, Ozeasza Lublinera czy rabinów Dow Bera Meiselsa, Markusa Jastrowa i Izaaka Kramsztyka. Ich biografie zostają osadzone w kontekście stosunków z polską większością oraz starań społeczności żydowskiej o uzysk...
Książka Ewy Koźmińskiej-Frejlak opisuje sposoby radzenia sobie z rzeczywistością po Zagładzie przez polskich Żydów ocalałych z Holokaustu – tych, którzy po wojnie zdecydowali się pozostać w kraju. Wykorzystując obszerny materiał źródłowy, często dotychczas nieprzywoływany przez badaczy (m.in. archiwa kościelne), sięgając po narzędzia socjologiczne, autorka szczegółowo analizuje takie praktyki asymilacyjne jak starania Żydów o konwersje na katolicyzm, podejmowane próby zmiany ...
Śpieszcie więc, bracia, na obronę ojczyzny […]. Zaciągajcie się pod jej święte sztandary, pokażcie całemu światu, że chociaż długim nękani nieszczęściem, jeszcze żywicie w sobie godne szlachetnych ludzi uczucia […]. Jeśli zwycięski orzeł biały roztoczy swe opiekuńcze skrzydła nad Polską […], wtenczas szlachetny naród polski, ceniąc wasze poświęcenie się, z braterskim uściskiem Was powita i zrobi uczestnikami wszelkich praw i swobód. Fragment odezwy Józefa Berkowicza z 21 grud...
Te wspomnienia przeczą wielu stereotypom na temat postawy Żydów podczas II wojny światowej. Mówią również niewygodną prawdę o polskim antysemityzmie, odsłaniają napięcia polsko-ukraińskie, ale przede wszystkim pokazują okrucieństwo Sowietów wobec podbitych narodów: Polaków, Ukraińców, Żydów. Po wejściu wojsk sowieckich na Kresy Wschodnie, jak pisze Salomon Leder: „całe życie stało się w treści i formie wulgarne, nieznośne”. A wszelki opór skutkował utratą życia lub co najmnie...
Choć wczesne świadectwa literackie o Holokauście doczekały się już sporej uwagi krytycznej, to ciągle niewiele powiedziano o powojennych literackich reakcjach na Szoa pozostawionych przez polskich pisarzy – świadków dziejącej się na ich oczach żydowskiej tragedii w czasie niemieckiej okupacji. Wraz ze swymi rodakami także podlegali brutalnym niemieckim rządom, które zdziesiątkowały inteligencję, zniszczyły środowisko akademickie, unicestwiły system oświaty i instytucje kult...
Polska, obok USA i Izraela, stała się ważnym centrum badań jidyszystycznych, co właściwie nie powinno dziwić, jako że stanowi naturalne terytorium Jidyszlandu. Z drugiej jednak strony, rozwój ten jest swoistym fenomenem, zważywszy na wieloletnie zaniedbania w tej dziedzinie i odejście pokolenia badaczy urodzonych przed wojną, dla którego jidysz był językiem ojczystym.Fragment PrzedmowyPo blisko piętnastu latach od ukazania się antologii Jidyszland – polskie przestrzenie, kon...
Glikl (znana jako Glikl z Hameln) żyła w Rzeszy niemieckiej na przełomie XVII i XVIII wieku. Większość życia spędziła w Hamburgu, lecz jako bogata kupcowa i matka dwanaściorga dzieci podróżowała po całej Rzeszy, zwłaszcza zmuszona okolicznościami po śmierci swojego pierwszego męża, Chaima Hameln. To również to wydarzenie skłoniło ją do rozpoczęcia spisywania wspomnień, które między innymi stały się dla niej narzędziem poradzenia sobie z żałobą i stratą. Za cel postawiła sobi...
W poszczególnych rozdziałach poddaje analizie jeden lub dwa teksty, które uważa za najważniejsze w dorobku wybranych przez siebie myślicieli w perspektywie ich wkładu w refleksję filozoficzną nad antysemityzmem i nazizmem w kontekście Zagłady. Uważnie analizując przede wszystkim koncepcje niemieckich i francuskich myślicieli związanych z szeroko rozumianą teorią krytyczną oraz myślą poststrukturalistyczną – takich jak Theodor Adorno, Max Horkheimer, Jacques Derrida, Jean-Fr...
Lilly Zborowski-Naveh, córka ocalałego z Zagłady Eliego Zborowskiego, wspominała, że jej wzrastaniu nieustannie towarzyszyły opowieści ocalałych. Przedstawiali oni wojenne losy – swoje i bliskich – i chociaż nierzadko skrótowo relacjonowali też dzieje powojenne, bardzo mało uwagi poświęcali czasom budowania swego życia po kataklizmie. Ogrom nieszczęść i cierpienia w opowieściach ocalałych wysłuchanych przez Zborowski-Naveh przyćmiewał wszystkie późniejsze wydarzenia w ich ż...
