Kazimierz Przerwa-Tetmajer urodził się w 1865 roku. To polski poeta, autor powieści, publicysta, dziennikarz, jeden z najważniejszych przedstawicieli Młodej Polski. Jako publicysta, autor opowiadań i nowel współpracował z takimi pismami, jak „Tygodnik Ilustrowany”, „Kurier Warszawski” i „Czas”.
Życiorys Kazimierza Przerwy-Tetmajera
Przerwa-Tetmajer pochodził z rodziny, która silnie związana była z kulturą. Jego bratem przyrodnim był malarz Włodzimierz Tetmajer, a bratem ciotecznym był inny wybitny poeta i tłumacz Tadeusz Boy-Żeleński. W latach 1884-1886 Kazimierz Przerwa-Tetmajer studiował filozofię na Uniwersytecie Jagiellońskim.
Poeta debiutował w 1886 roku poematem napisanym prozą „Illa”. Pierwszą publikacją była nowela „Rekrut”, która ukazała się w 15 stycznia 1886 roku w „Przeglądzie Literackim i Artystycznym”. W ciągu kilku następnych lat zdobył nagrody literackie za wiersze napisane ku czci Mickiewicza i Kraszewskiego. Duży wpływ na twórczość Przerwy-Tetmajera miały lata mieszkania na Podhalu. Poeta mieszkał w Ludźmierzu, dzięki bliskości gór poznał Podhale – Zakopane, Spisz i Tatry. Wielokrotnie wybierał się na wyprawy w góry. Podczas wycieczek towarzyszył bratu oraz Franciszkowi Henrykowi Nowickiemu, Karolowi Potkańskiemu, Michałowi Kirkorowi, Klimkowi Bachledzie oraz bratu ciotecznemu, Tadeuszowi Boyowi-Żeleńskiemu. W wyniku problemów zdrowotnych Kazimierz Przerwa-Tetmajer musiał zrezygnować ze zdobywania najwyższych szczytów, jednak nie zrezygnował w pełni z gór.
Kazimierz Przerwa-Tetmajer fascynował się podhalańskim folklorem. Pod wpływem swojej pasji napisał cykl opowieści pt. „Na skalnym Podhalu” oraz epopeję „Legenda Tatr”. „Na skalnym Podhalu” to zbiór dwudziestu opowiadań, gawęd i podań, których fabuła rozgrywa się na tytułowym Podhalu u schyłku XIX wieku. Przerwa-Tetmajer napisał te utwory gwarą. Bohaterami tekstów są przede wszystkim górale – mieszkańcy podhalańskich wsi. Przerwa-Tetmajer porusza tutaj tematy, które nurtowały ówczesne podhalańskie społeczeństwo – kwestia dobra i zła, wiary, życia w sąsiedztwie gór i kultywowania góralskich tradycji.
Legenda Tatr
„Legenda Tatr” to jedna z najsłynniejszych epopei poświęconych Podhalu. W pierwszej części, zatytułowanej „Maryna z Hrubego”, Przerwa-Tetmajer opisuje tragiczne dzieje Aleksandra Kostki-Napierskiego – przywódcy powstania chłopskiego na Podhalu. W drugiej części – „Janosik Nędza Litmanowski” – pisarz przedstawia historyczną postać Janosika, który wedle podań rabował bogatych i dzięki temu pomagał biednym. W obu częściach kluczowe jest tło opowieści – mikroświat podhalańskich wsi i tradycji góralskiej, którą Tetmajer opisywał w niezwykle barwny, zabawny, ale również rzetelny sposób.
W 1896 roku Kazimierz Przerwa-Tetmajer podjął się pracy w Heidelbergu, gdzie był osobistym sekretarzem Adama Krasińskiego. W tym okresie odbył szereg podróży po Włoszech, Szwajcarii, Francji, Niemczech.
Choć twórczość Kazimierza Przerwy-Tetmajera współcześnie analizuje się przez pryzmat jego wybitnej poezji i dzieł związanych z Podhalem, to pisarz ma na koncie również wspaniałe powieści. W 1900 roku ukazała się „Otchłań”, romantyczna opowieść o nieszczęśliwym kochanku, w której Przerwa-Tetmajer żongluje stylami. Pisarz stosuje szereg nowatorskich pomysłów stylistycznych, łączy poetycki język z siłą powieściowego polotu. Autor wciąga czytelnika w środek emocjonalnego tornada, przedstawia bohatera – mieszczanina schyłku XIX wieku – rozerwanego emocjonalnie, w którym kumulują się sprzeczności.
Niestety w latach 30. XX wieku zdrowie Kazimierza Przerwy-Tetmajera uległo pogorszeniu. W wyniku powikłań związanych z chorowaniem na kiłę zaczął tracić wzrok, podupadać na zdrowiu oraz umyśle. Pisarz zmarł w 1940 roku. Bezpośrednią przyczyną zgonu był nowotwór przysadki mózgowej oraz niewydolność krążenia. Kazimierz Przerwa-Tetmajer zostawił po sobie bogaty dorobek literacki. Wydał kilkanaście tomów poezji, dziewięć powieści, kilka dramatów, kilkanaście noweli i opowiadań oraz szkicy.
Książki Kazimierza Przerwy-Tetmajera na Woblinku
W księgarni internetowej Woblink znajdziecie książki Kazimierza Przerwy-Tetmajera we wszystkich formatach (ebook, audiobook, papierowa). Wśród dzieł, które można znaleźć w księgarni znajdują się „Poezje”, „W czas wojny”, dramat „Judasz”, „Otchłań”, „Na skalnym Podhalu”, „Płynące fale”, „Legenda Tatr”, oraz „Romans panny Opolskiej z panem Główniakiem”.
