Agatha Christie (właśc. Agatha Mary Clarissa Miller Christie) urodziła się w 1890 roku. To brytyjska pisarka, autorka powieści kryminalnych i obyczajowych, nazywana królową kryminałów. Do tej pory jej książki wydano w nakładzie ponad miliarda egzemplarzy w języku angielskim oraz drugi miliard w blisko 50 innych językach. Szacuje się, że w samej Francji jej książki rozeszły się w liczbie przeszło 40 milionów egzemplarzy. Agatha Christie stworzyła postać kultowego detektywa Herkulesa Poirota, który pojawia się w kilkudziesięciu powieściach i zbiorach opowiadań. Drugą ważna postacią z jej książek jest detektyw-amator – Panna Marple. Łącznie Christie napisała przeszło 90 powieści, zbiorów opowiadań i sztuk teatralnych. Wiele jej dzieł doczekało się ekranizacji, zarówno w formie pełnometrażowych filmów, jak i produkcji telewizyjnych. Ogromną popularnością na całym świecie cieszy się serial „Poirot”, z wybitną rolą Davida Sucheta jako Herkulesa Poirota. Agatha Christie zrewolucjonizowała podejście do pisania powieści kryminalnych. Stosowała innowatorskie rozwiązania, zwroty akcji oraz suspens.
Christie uczyła się w domu. W trakcie I wojny światowej przyszła pisarka pracowała w szpitalu, a także jako technik farmaceutyczny. Dzięki temu poznała skład i działanie wielu związków chemicznych, w tym trucizn. Tę wiedzę wykorzystywała później w swoich powieściach. Otrucie było częstym sposobem morderstw w jej książkach. Christie bywała również na wykopaliskach na Bliskim Wschodzie, stąd fabuły jej książek umiejscowione są m.in. w Egipcie czy Bagdadzie. Za swoje zasługi Agatha Christie otrzymała Order Imperium Brytyjskiego.
Herkules Poirot to, obok Sherlocka Holmesa, najpopularniejszy detektyw w historii literatury. Poirot jest ekscentrycznym belgijskim byłym policjantem. Detektyw nie jest zbyt wysoki, posiada jajowatą głowę i charakterystyczny zawijany wąsik nad górną wargą. Nie sposób go zatem nie rozpoznać. Poirot jest elegancki, kulturalny, szarmancki, ale również bardzo dumny i pewny swojego zdania. Często chwali się, że potrafi rozwiązywać zagadki kryminalne nie ruszając się z fotela. Jest zwolennikiem psychologicznego podejścia do prowadzenia dochodzeń detektywistycznych. Bohater jest ogromnym pedantem i widoczne są u niego objawy nerwicy – przy tym jest obsesyjnym perfekcjonistą, który zapamiętuje wiele szczegółów i dba o detale, zarówno podczas prowadzenia śledztwa, jak i w trakcie podsumowywania swoich obserwacji. Wiele książek z Herkulesem Poirotem w roli głównej zyskało status bestsellera.
Poirot występuje w przeszło 30 powieściach Agathy Christie: „Tajemnicza historia w Styles” (1920), „Morderstwo na polu golfowym” (1923), „Zabójstwo Rogera Ackroyda” (1926), „Wielka czwórka” (1927), „Tajemnica Błękitnego Expressu” (1928), „Samotny Dom”, „Śmierć lorda Edgware’a” (1933), „Morderstwo w Orient Expressie” (1934), „Czarna kawa” (1934), „Tragedia w trzech aktach (1935), „Śmierć w chmurach” (1935), „A.B.C.” (1936), „Morderstwo w Mezopotamii” (1936), „Karty na stół” (1936), „Śmierć na Nilu” (1937), „Niemy świadek” (1937), „Rendez-vous ze śmiercią” (1938), „Boże Narodzenie Herkulesa Poirota” (1939), „Pierwsze, drugie... zapnij mi obuwie” (1941), „Zerwane zaręczyny” (1940), „Zło, które żyje pod słońcem” (1941), „Pięć małych świnek” (1942), „Niedziela na wsi” (1946), „Pora przypływu” (1948), „Pani McGinty nie żyje” (1952), „Po pogrzebie” (1953), „Entliczek pentliczek” (1955), „Zbrodnia na festynie” (1956), „Kot wśród gołębi” (1956), „Przyjdź i zgiń” (1959), „Trzecia lokatorka” (1966), „Wigilia Wszystkich Świętych” (1969), „Słonie mają dobrą pamięć” (1972), „Kurtyna” (1976). Poirot pojawia się również w zbiorach opowiadań: „Poirot prowadzi śledztwo” (1924), „Morderstwo w zaułku” (1937), „Dwanaście prac Herkulesa” (1947), „Tajemnica gwiazdkowego puddingu” (1960), „Wczesne sprawy Poirota“ (1974), „Detektyw w służbie miłości” (1991).
Większość książek z Herkulesem Poirotem w roli głównej zyskało status bestsellera, ciężko w bibliografii Agathy Christie wyróżnić książki słabe. Z łatwością można jednak wymienić książki kultowe, które przeszły do historii literatury, wykraczając poza ramy gatunkowe. Wśród nich są m.in. „Morderstwo w Orient Expressie”, „Śmierć na Nilu”, „Zabójstwo Rogera Ackroyda”, „Pierwsze, drugie... zapnij mi obuwie” czy zbiór opowiadań „Dwanaście prac Herkulesa”.
„Morderstwo w Orient Expressie” to nie tylko jedna z najbardziej popularnych powieści z Herkulesem Poirotem, ale także jeden z najpopularniejszych kryminałów w historii literatury. W trakcie podróży słynnym pociągiem dochodzi do brutalnej zbrodni. W potworny sposób ginie jeden z pasażerów. Sprawa komplikuje się ponieważ zamieszanych w zbrodnie jest dwanaście osób, które jechały tym samym wagonem – każda z nich jest podejrzana. Tak się złożyło, że pociągiem jedzie również wybitny detektyw Herkules Poirot, który zostaje poproszony o rozwiązanie sprawy. Na podstawie książki powstała ogromna ilość komiksów, filmów, gier planszowych, gier wideo, scenariuszy, sztuk teatralnych. „Morderstwo w Orient Expressie” to jedno z najbardziej oryginalnych dzieł literatury XX wieku.
W 1947 roku swoją premierę miał zbiór opowiadań – „Dwanaście prac Herkulesa”. To jedna z najciekawszych powieści z charakterystycznym belgijskim detektywem w roli głównej. Tytuł i opowiadania wprost nawiązują do mitologii greckiej. Punktem wyjścia historii opisanych w książce jest nadszarpnięta duma i honor tytułowego bohatera. Przyjaciel Poirota oświadcza, że detektyw nie zasługuje na noszenie imienia mitycznego herosa. Herkules Poirot postanawia zatem stawić czoła 12 zagadkom, które różnią się od siebie stopniem trudności. Mimo, że sprawy się ze sobą nie łączą, to w zestawieniu ze sobą tworzą osobną całość.
Na podstawie powieści i opowiadań z Herkulesem Poirotem w roli głównej powstało wiele ekranizacji, zarówno filmów pełnometrażowych, jak i seriali czy produkcji telewizyjnych. Najbardziej znaną z nich jest serial wyprodukowany przez BBC, który produkowany i emitowany był przez przeszło 24 lata (1989-2013). W rolę tytułowego bohatera, w blisko 70 odcinkach, wcielił się brytyjski aktor David Suchet. Jego interpretacja i kreacja postaci belgijskiego detektywa uznawana jest za jedną z najwierniejszych oryginalnemu pomysłowi Agathy Christie. W 2017 roku swoją premierę miała wysokobudżetowa ekranizacja w reżyserii Kennetha Branagha. W „Morderstwie w Orient Expressie” wystąpiła plejada gwiazd m.in. Michelle Pfeiffer, Johnny Depp, Judi Dench, Willem Dafoe oraz sam reżyser Kenneth Branagh.
Oprócz Herkulesa Poirota, Christie stworzyła postacie detektyw-amator Panny Marple oraz Parkera Pyne’a.
Panna Marple jest zupełnym przeciwieństwem Herkulesa Poirota. Jest kobietą amatorsko zajmującą się prowadzeniem śledztw. Bywa rozkojarzona, nie ma też skłonności pedantycznych, jak belgijski detektyw. Punktem łączącym obie postaci jest niecodzienny zmysł analityczny. Zarówno Jane Marple, jak i Poirot, niejednokrotnie ośmieszają policję i śledczych, którzy szczycą się wieloletnim doświadczeniem w dochodzeniówce. Jane Marple ma bardzo bogatą wyobraźnię, dzięki czemu potrafi na sprawy patrzeć szerzej niż zwykli policjanci. Postać Panny Marple pojawiła się po raz pierwszy na kartach „Morderstwa na plebanii”, książki która ukazała się w 1940 roku. W powieści proboszcz znajduje w swoim gabinecie zwłoki popularnego w okolicy pułkownika Protheroe. W małej społeczności od razu rozchodzą się plotki. Wśród podejrzanych znajdują się dwie osoby. Do śledztwa dołącza panna Marple, która podejrzewa aż... siedem osób. Ostatecznie starsza pani wskazuje jedną z nich, mimo iż pozostali też mieli motyw by dokonać zbrodni.
W obawie przed śmiercią w trakcie wojny, Agatha Christie napisała „ostatnią” powieść o śledztwach panny Marple, a jej tekst złożyła w sejfie. Na szczęście autorka przeżyła wojnę, jednak ostatecznie „Uśpione morderstwo” ukazało się w 1976 roku, kilka miesięcy po jej śmierci. Jane Marple, podobnie jak Poirot, pojawia się nie tylko w powieściach, ale również w zbiorach opowiadań. Jednym z nich jest „Trzynaście zagadek” – zbiór trzynastu opowiadań, które wydawane były na przestrzeni trzydziestu lat w różnego rodzaju amerykańskich i brytyjskich gazetach i czasopismach.
Trzecią ważną postacią wykreowaną przez Christie jest Parker Pyne, emerytowany pracownik urzędu, który opracowywał dla rządu dane statystyczne. Po zakończeniu pracy postanowił wykorzystać doświadczenie by nieść ludziom pomoc i ich uszczęśliwiać. Parker Pyne występuje w opowiadaniach zebranych w tomie „Parker Pyne na tropie”. Postać pojawia się również w książce „Detektywi w służbie miłości”, w której znalazły się też opowiadania z Herkulesem Poirotem i Panną Marple.
Warto też zwrócić uwagę na książki Christie, w których nie występuje postać detektywa w roli głównej. Taką książką jest chociażby „I nie było już nikogo”. To obok książek o Herkulesie Poirocie najważniejsza powieść w dorobku pisarki. Tajemniczy gospodarz zaprasza na swoją wyspę dziesięć osób podejrzanych o morderstwo. Niedługo po ich przybyciu umiera jedna osoba. Gdy znika drugi gość, zaproszeni orientują się, że to nie przypadek – obecni na wyspie mają do czynienia z grasującym na wyspie zabójcą. Postanawiają odkryć tożsamość mordercy, ale szybko okazuje się, że nikt nie ma silnego alibi. Odizolowani od świata, bez możliwości opuszczenia wyspy, goście umierają jeden po drugim, w sposób opisany w jednej ze znanych dziecięcych rymowanek, która na dodatek znajduje się wydrukowana w każdym z pokoi znajdującej się na wyspie posiadłości.
Wszystkie powieści Agathy Christie zostały przetłumaczone na język polski. Większość z nich jest również dostępna w formie elektronicznej - można je kupić i czytać na czytnikach, smartfonach lub tabletach w formie ebooków. Wiele tytułów bestsellerowej autorki znajdziecie także w formie audiobooka - na przykład w księgarni internetowej Woblink.
Zbiór dwunastu zimowych zagadek kryminalnych pióra mistrzyni gatunku. Dni robią się coraz krótsze, a w powietrzu już czuć zbliżającą się zimę. Najprzyjemniej byłoby usiąść przed kominkiem, w którym wesoło trzaska ogień, i zatopić się w lekturze opowiadań Królowej Kryminału. Ale uwaga! Niebezpieczeństwo może pojawić się zewsząd – wraz z tajemniczymi gośćmi, w zatrutych smakołykach, a nawet w świątecznych podarunkach. "Zbrodnie zimową porą" to lektura obowiązkow...
W odwiedziny do panny Marple przyjeżdża jej przyjaciółka, pani McGillicuddy. Podczas podroży koleją kobieta jest świadkiem drastycznej sceny. W sąsiednim pociągu dostrzega zbrodnię. Mężczyzna dusi kobietę. Zgłoszenie sprawy konduktorowi ani policji na niewiele się zdaje. Nikt bowiem nie wierzy doniesieniom pani McGillicuddy. Dopiero gdy panna Marple bierze sprawę we własne ręce, śledztwo nabiera tempa. Dochodzi do nowej serii zabójstw. Pasjonatce detektywistycznych zagadek pa...
Światowej sławy detektyw Herkules Poirot przeprowadza się do King’s Abbot. Wkrótce potem nadarza się okazja, by wykorzystać jego wieloletnie doświadczenie do rozwikłania lokalnej zagadki. Wiejski lekarz, James Sheppard stwierdza zgon pani Ferrars, która według plotek zabiła wcześniej swojego męża. Okazuje się, że przed śmiercią kobieta była szantażowana. Za to odkrycie tytułowy Roger Ackroyd zapłaci własnym życiem. Detektyw Poirot wraz z Sheppardem tropią mordercę. Finał śled...
Pułkownik Bantry zostaje podejrzany o zamordowanie młodej dziewczyny. Jej zwłoki znaleziono w rezydencji państwa Bantrych. Nikt nie rozpoznaje tożsamości ofiary, nie wie skąd pochodzi i jak znalazła się na miejscu zbrodni. Ufająca w niewinność męża Dolly Bantry postanawia dowieść prawdy. O pomoc w rozwiązaniu zagadki prosi swoją przyjaciółkę, znaną z detektywistycznych zamiłowań, Jane Marple. Zabitą ofiarą okazuje się tancerka z hotelu Majestic, którą rozpoznaje jej kuzynka. ...
Wydarzenia z Krzywego Domku na zawsze zmieniają życie jego mieszkańców. Najpierw niespodziewanie umiera nestor rodu Leonidesów, stary Arystydes. Okazuje się, że został otruty. Podejrzenia padają na Brendę, młodziutką wdowę po Arystydesie. Czy rozwiązanie tajemniczej śmierci może być tak proste? Sprawy komplikują się, gdy dochodzi do serii nieudanych prób zabójstwa wnuczki zmarłego. Atmosfera w domu gęstnieje. Nikt nie czuje się bezpieczny, każdy może być mordercą. A jaka jest...
Mroźna zima daje się we znaki mieszkańcom Sittaford. Przez śnieżycę wioska zostaje odcięta od świata. By zabić czas, mieszkańcy postanawiają zabawić się we wspólne wywoływanie duchów. Dobry nastrój pryska, gdy podczas seansu przywołany duch obwieszcza morderstwo Trevelyana, kapitana z pobliskiego miasteczka. Obecny przy stoliku major Burnaby, prywatnie przyjaciel rzekomej ofiary, postanawia sprawdzić sytuację. Odkrywa, że Trevelyan rzeczywiście nie żyje, a o zabójstwo oskarżo...
Zamożna dama Ruth van Rydock niepokoi się o zdrowie swojej siostry, Caroline Serrocold. Czuje, że może grozić jej niebezpieczeństwo. By rozwiać obawy, prosi o pomoc swoją wieloletnią przyjaciółkę Jane Marple, znaną z detektywistycznych zdolności. Panna Marple przystaje na prośbę Ruth i odnawia kontakt z Caroline. Wkrótce odwiedza podstarzałą milionerkę w jej posiadłości. Początkowo wydaje się, że domniemania Ruth były zupełnie nieuzasadnione. W domu panuje przyjazna atmosfera...
Czwórka wpływowych osób stworzyła organizację przestępczą, której celem jest przejęcie władzy nad całym światem. Szerzą terror i działają w myśl zasady „cel uświęca środki". Żaden rząd nie jest w stanie ich zatrzymać. Działają bez skrupułów i usuną każdego, kto tylko spróbuje pokrzyżować ich plany. Jedyną osobą, która nie boi się stanąć do rywalizacji z Wielką czwórką jest słynny detektyw Herkules Poirot. Jednak tym razem czyha na niego znacznie więcej niebezpieczeństw niż za...
Kapitan Arthur Hastings, weteran pierwszej wojny światowej, przyjeżdża do posiadłości swojego dawnego przyjaciela Johna Cavendisha. Na miejscu okazuje się, że trafił w sam środek rodzinnego konfliktu. Seniorka rodu, Emilia Cavendish poślubiła właśnie dużo młodszego od siebie mężczyznę. Jej decyzja wywołała falę krytyki ze strony rodziny. Krewni boją się, że za ślubem ze starszą kobietą stoją pobudki materialistyczne. Wkrótce Emilia zostaje otruta. Ustalenie sprawcy okazuje si...
Rodzinna wycieczka państwa Boyntonów do Jerozolimy nie przebiega w wakacyjnej atmosferze. Tyranizowani przez matkę członkowie rodziny całkowicie podporządkowani są jej nakazom i zakazom. Powoli rodzeństwo uświadamia sobie ograniczenia wyniszczające ich życie i wynikającą z nich niezdolność do normalnego funkcjonowania w społeczeństwie. Strach stopniowo przeradza się w nienawiść i chęć oporu. Niespodziewanie w trakcie wizyty w Petrze pani Boynton zostaje zamordowana. Podejrzen...
Po pogrzebie Richarda Abernethie w starej posiadłości zbiera się rodzina i bliscy zmarłego. Ma zostać odczytany testament. Cora Lansquenet, siostra Richarda sugeruje, że w śmierć jej brata mogą być zamieszane osoby trzecie. Początkowo nikt z zebranych nie wierzy starszej kobiecie. Wszystko zmienia się, gdy Cora pada ofiarą morderstwa. Do akcji wkracza Herkules Poirot. Czy detektywowi uda się rozwikłać rodzinne tajemnice bliskich Richarda? Poirot będzie musiał wykazać się wyją...
Brytyjski liniowiec Lusitania w 1918 roku został trafiony niemiecką torpedą i zatonął. Na pokładzie znajdowały się ściśle tajne dokumenty, niezwykle istotne dla brytyjskiego rządu. Przed katastrofą przejęła je Amerykanka, Jane Finn. Kilka lat po wojnie trwają poszukiwania kobiety, która może doprowadzić do politycznej katastrofy całe państwo. W szpiegowską aferę wplątuje się dwójka młodych ludzi: Tuppence i Tommy. Duet dołącza do poszukiwań. Niejednokrotnie narażając własną s...
Herkules Poirot otrzymuje telegram. Francuski milioner, Paul Renauld zaprasza go do siebie. Po przyjeździe na miejsce, Poirot odkrywa, że Renauld został zasztyletowany na polu golfowym. Młody detektyw postanawia rozwikłać tajemnicę śmierci Francuza. Mylne tropy i wskazówki towarzyszące zawiłej fabule stworzą tor przeszkód, któremu sprostać może tylko błyskotliwy Herkules Poirot! "Morderstwo na polu golfowym" to jeden z pierwszych kryminałów najsłynniejszej autorki gatunku, A...
Słynny detektyw Herkules Poirot wielkimi krokami zbliża się do zakończenia kariery. Pożegnanie ze światem kryminalnych zagadek zapowiada się spektakularnie. Detektyw, zafascynowany historią swojego mitycznego imiennika, podejmuje się rozwikłania 12 spraw nawiązujących do słynnych prac Herkulesa. Stajnie Augiasza, Pas Hipolity czy wreszcie Pojmanie Cerbera stanowią wyzwania, którym sprostać może tylko prawdziwy heros. Jak poradzi sobie z nimi detektyw Poirot? "Dwanaście prac H...
„Literatura piękna” to jedna z najszerszych kategorii, głównie ze względu na to, że jej granice są bardzo niewyraźne. Książki w tej kategorii często znajdują się na styku kilku gatunków, w wielu powieściach autorzy bawią się formą, eksperymentują z wykorzystywaniem różnych stylów literackich. Za jeden z najbardziej wyrazistych polskich przykładów można uznać prozę Andrzeja Stasiuka, która ma w sobie elementy autobiografii, reportażu, eseju i opowieści na granicy snu i jawy, a czasem nawet poezji. Kategoria „Literatura piękna” zawiera w sobie dzieła najwybitniejszych pisarzy wyróżnionych prestiżowymi nagrodami międzynarodowymi – Noblem, Pulitzerem, nagrodą Goncourtów czy Man Booker Prize ‒ oraz polskimi – Literacką Nagrodą Nike, Nagrodą Kościelskich, Angelusem, Literacką Nagrodą Gdynia, Paszportem „Polityki”. W tej kategorii znajdują się dzieła zarówno klasyków literatury, jak i pisarzy współczesnych oraz młodego pokolenia. Dlatego obok takich nazwisk jak Aleksander Dumas („Trzej muszkieterowie”, „Hrabia Monte Christo”), Fiodor Dostojewski („Idiota”, „Zbrodnia i kara”), Edgar Allan Poe, Marcel Proust („W stronę Swanna”), Charles Dickens („Oliver Twist”) znajdują się Łukasz Orbitowski („Tracę ciepło”), Wojciech Kuczok („Czarna”, „Gnój”), Eleanor Catton („Wszystko, co lśni”) czy Lauren Groff („Fatum i furia”). W tej kategorii znajdą coś dla siebie zarówno kobiety, jak i mężczyźni, ludzie w podeszłym, średnim i młodym wieku. „Literatura piękna” oferuje nie tylko rozrywkę, ale również możliwość poznania innych, często bardzo odległych kultur. W wielu powieściach zaciera się granica między realizmem a fikcją, a jednym z najciekawszych nurtów z pogranicza świata materialnego i metafizycznego jest realizm magiczny, którego przedstawiciele należą do najważniejszych współczesnych pisarzy (Olga Tokarczuk, Haruki Murakami, Salman Rushdie, Jorge Luis Borges).
