Swietłana Aleksijewicz Dom, Wnętrze, Ogród

Swietłana Aleksijewicz to białoruska dziennikarka, pisarka i reportażystka pisząca w języku rosyjskim. Aleksijewicz jest laureatką wielu nagród literackich, a w 2015 roku otrzymała Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury. Jest autorką sześciu książek – „Wojna nie ma w sobie nic z kobiety”, „Ostatni świadkowie”, „Cynkowi chłopcy”, „Czarnobylska modlitwa”, „Czasy secondhand. Koniec czerwonego człowieka” oraz „Urzeczeni śmiercią”.

Swietłana Aleksijewicz to laureatka wielu, prestiżowych nagród

Nagroda Nobla w dziedzinie literatury była ukoronowaniem jej kariery. Wcześniej zdobyła kilkadziesiąt prestiżowych rosyjskich i międzynarodowych nagród. Na jej koncie znalazły się między innymi Nagroda im. Nikołaja Ostrowskiego, Nagroda Leninowskiego Komsomołu, Nagroda im. Herdera, Nagroda im. Ryszarda Kapuścińskiego, Literacka Nagroda Europy Środkowej Angelus.

Swietłana Aleksijewicz wyróżnia się swoim charakterystycznym stylem pracy i pisania. W reportażach oddaje głos bohaterom, o których pisze, a jej książki rzadko opatrzone są komentarzami i wtrąceniami odautorskimi. Reportażystka posiada niezwykły dar, dzięki któremu bohaterowie jej książek dzielą się głęboko skrywanymi tajemnicami.

Homo sovieticus w książkach Aleksijewicz

W większości książek pisarka opisuje losy homo sovieticus (człowieka sowieckiego). Termin ten oznacza kogoś, kto urodził się i wychował w systemie sowieckim. Jego życie oparte jest na ideach radzieckiego socjalizmu, zaprogramowane przez propagandę komunistyczną. W każdej ze swoich sześciu książek Aleksijewicz opisuje inną część życia człowieka radzieckiego.

W „Czarnobylskiej modlitwie” przedstawiła skutki katastrofy nuklearnej w Czarnobylu. W książce wypowiadają się ofiary promieniowania i politycznej propagandy Związku Radzieckiego. Znajdują się w niej relacje tzw. likwidatorów, żołnierzy, którzy brali udział w usuwaniu skutków na miejscu katastrofy, w tym promieniotwórczych szczątków reaktorów. Autorka oddała głos również pielęgniarkom, które zajmowały się poparzonymi ofiarami, oraz mieszkańcom terenów zagrożonych skażeniem, zmuszonych do zmiany miejsca zamieszkania.

„Cynkowi chłopcy” to relacja z wojny w Afganistanie, w której udział brali radzieccy żołnierze, często bardzo młodzi chłopcy nieprzygotowani do wojny. Reportaż ukazał się w pełnym wydaniu dopiero w 2004 roku, wcześniej był bowiem cenzurowany. Wizyta na linii frontu w Afganistanie wywarła ogromny wpływ na Aleksijewicz. Bliskość śmierci i widok zmasakrowanych zwłok odcisnął piętno na reportażystce. „Cynkowi chłopcy” to książka dla czytelników o mocnych nerwach.

„Wojna nie ma w sobie nic z kobiety” to portret kobiet, które postanowiły zaciągnąć się do radzieckiej armii i wziąć udział w II wojnie światowej, nazywanej w Związku Radzieckim Wielką Wojną Ojczyźnianą. Wiele kobiet trafiło bezpośrednio na front, miały ambicje uczestniczyć w walce, a nie pełnić funkcje sanitariuszek, stenotypistek i łączniczek. To opowieść o kobietach, które zaciągnęły się do służby w lotnictwie czy do pracy jako saperki. Inspiracją do napisania tej książki były opowieści zasłyszane przez Swietłanę Aleksijewicz od kobiet w jej rodzinnej wiosce.

Cykl o człowieku radzieckim zamyka najdłuższy, przeszło 500-stronicowy reportaż pt. „Czasy secondhand. Koniec czerwonego człowieka”. Noblistka opisuje w nim okres upadku komunizmu, rozpadu Związku Radzieckiego i nastania ery kapitalizmu. Motywem przewodnim książki jest próba odnalezienia się człowieka radzieckiego w nowej, kapitalistycznej rzeczywistości. Aleksijewicz zwraca uwagę na absurdy, dramaty i problemy związane z upadkiem socjalistycznego imperium.