Kolejny, czwarty już tom z serii zatytułowanej „Ecclesia clerusque temporibus medii aevi” został poświęcony prezentacji wyników badań nad parafiami na obszarze władztwa zakonu niemieckiego w Prusach. Badania te zostały przeprowadzone w ramach grantu Narodowego Centrum Nauki pt. „Parafie w państwie zakonu krzyżackiego w Prusach w latach 1243–1525” (DEC–2011/01/B/HS3/00828). Znalazło się w nim trzynaście artykułów poświęconych różnym aspektom działalności parafii oraz duchowi...
Bogusław Radziwiłł, ostatni męski potomek kalwińskiej linii książąt na Birżach i Dubinkach, należy do figur bardzo niepochlebnie opisanych w historii ojczystej. Porównując do innych figur historycznych mogłoby się nawet zdawać, iż był sądzony ze szczególną surowością. Co do usposobienia był chyba lepszy od innych: nie miał oburzającej, złej wiary Opalińskiego, nie miał nikczemności Radziejowskiego, nie miał mściwej duszy swego bliskiego krewniaka, Janusza Radziwiłła. Odegrał ...
Oddajemy do rąk czytelników pracę Gustave’a Schlumbergera poświęconą dwunastowiecznym ekspedycjom militarnym króla Jerozolimy Amalryka I do Egiptu (1164-1169). Praca francuskiego historyka została opublikowana na początku XX wieku (1906) i chociaż od tego momentu minęło już sto lat, to jest ona wciąż cytowana przez współczesnych badaczy krucjat. Nic dziwnego, gdyż Schlumberger należał do grona wybitnych, wszechstronnie wykształconych historyków, którzy tworzyli francuską szko...
Wielu spośród setek tysięcy żołnierzy Wielkiej Armii (często nie należących do grona wykształconych), przewijających się przez jej szeregi w latach 1804-1815, wpadło na szczęśliwy pomysł: chwytali za pióro (zazwyczaj wyrwane z jakiegoś ptactwa) maczając je z braku atramentu w mieszaninie wody i prochu – aby zanotować na gorąco to, co zdarzyło się i co przeżyli danego dnia. Najbardziej skromni z tych pisarzy z przypadku redagowali swoje pamiętniki bez żadnego innego celu, jak...
Ostatnie lata przyniosły wzrost zainteresowania genezą, przebiegiem czy konsekwencjami wojny polsko-tureckiej w latach 1683-1699, toczącej się w ramach zmagań zbrojnych Imperium osmańskiego z państwami Ligi Świętej, mianowicie Rzeczypospolitą, Cesarstwem i Wenecją, a w przyszłości także z Rosją. Wystarczy przypomnieć m.in. nowe monografie kampanii żwanieckiej w 1684 r. czy wyprawy bukowińskiej w 1685 r. oraz wznowienia opracowań dotyczące dwóch wypraw mołdawskich Jana III w 1...
„Tym, którzy wystawiają Ci żydowskie zagrożenie, odpowiedz atakiem na kapitał jakiegokolwiek rodzaju, żydowski czy chrześcijański. Kapitał bez określników. Tym, którzy chcą, byś krzyczał «Precz z Izraelem!» , odpowiedz «Precz z kapitałem! Precz z własnością!» i nie posuwaj się dalej; nie pozwól, by odciągnęli cię z Twej drogi ludzie, którzy chcą impasu, co do niczego nie doprowadzi. Finanse, spekulacje, kapitał, własność, jednym słowem wszyscy Twoi wrogowie nie są Żydami; są ...
Kiedy w styczniu 1916 roku Ententa ewakuowała swoje wojska z Gallipoli, turecki minister Wojny Enver Pasza podjął decyzję o wsparciu armii Państw Centralnych na jednym z europejskich TDW osmańskim kontyngentem wojskowym. Wybór padł na front galicyjski, na który wysłano XV Korpus złożony z dwóch dywizji piechoty (19. i 20.). Po podróży przez Bałkany, Nizinę Węgierską i Karpaty żołnierze tureccy obsadzili odcinek frontu w rejonie Brzeżan. Tam oprócz nieprzyjaciela, przyszło im ...
Dzieło, którego pierwszy tom niniejszym przekazujemy w ręce czytelnika, będzie przedstawiał udział austro-węgierskich sił zbrojnych w wojnie światowej 1914-1918. Dążyliśmy, by swoje zadanie wykonać bardzo rzeczowo, bez egzaltacji, bez upiększania, bez zaciemniania tego, co się wydarzyło, a także bez zawiści. W ten sposób oferujemy przede wszystkim kompetentną, pozbawioną tendencyjności, historyczną i naukowo-militarną wiedzę. Jednocześnie tworzymy ostatni pomnik gigantycznych...
Na początku lat dziewięćdziesiątych panowało przekonanie, że jedynym lekarstwem na chorobę socjalizmu w gospodarce jest pełna prywatyzacja i pozbycie się własności państwowej. Dziś jednak możemy mieć wątpliwości, czy owa prywatyzacyjna kuracja okazała się skuteczna i czy pacjent nie zmarł w trakcie leczenia. Dlatego informacje o tym, jak prywatyzowano polski przemysł, handel i sektor usług, są dziś bezcenne: kto kupował, za ile, co robił z kupionym dobrem, jakie Polska miała ...
Po brutalnej rozprawie z podziemiem niepodległościowym, legalną opozycją, a także przeciwnikami we własnych szeregach, władze komunistyczne skupiły się na szeroko rozumianej sowietyzacji społeczeństwa. Po walce zbrojnej, po walce politycznej, przyszedł czas na walkę psychologiczną – walkę o umysły Polaków. Miała spowodować w społeczeństwie trwałe zmiany. W okresie stalinowskim stopień działań propagandowych, które miały przekonać ludzi do nowego ustroju, zaangażować ich w prz...
Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego, najstarszy wydział UJ, współcześnie, dzięki osiągnięciu wysokiej pozycji naukowej i efektów dydaktycznych cieszy się niezmienną popularnością wśród kandydatów na studia. Wiąże się to z koniecznością stałego rozbudowywania jego bazy lokalowej. Dlatego tak ogromne znaczenie miało umożliwienie przez władze województwa małopolskiego w 1997 roku zakupu przez UJ wspaniałej nieruchomości położonej w centrum starego Krakowa,...
Autor spożytkował ogromny zasób materiałowy, zachowany w źródłach rękopiśmiennych i drukowanych, nie pomijając w tej mierze niczego, co mogłoby uszczuplić zasób informacji istotnych dla przedstawienia jakiegokolwiek fragmentu dziejów miasta i jego okolicy. Przeciwnie, przeprowadził kwerendę źródłową (ponawianą i ciągle uzupełnianą) bardzo solidnie i odpowiedzialnie, uzyskując rezultaty badawcze pozwalające na przedstawienie przeszłości Dobczyc i ich wiejskiego otoczenia w spo...
Książka, którą oddajemy Czytelnikowi, jest – podobnie jak samo Collegium – wyjątkowa; jest także odmienna od pozostałych tomów serii poświęconych gmachom Uniwersytetu. Przede wszystkim dlatego, że na tle innych budynków ten przechodził chyba najbardziej skomplikowane przemiany – zarówno pod względem architektonicznym, jak i funkcji, które pełnił w przeszłości, należąc do kilku jednostek uczelnianych. Collegium Iuridicum, położone na terenie historycznego Okołu, przy Drodze K...
Rarańcza, czyn wielki, krwawy szaleńczy, owiany tajemniczością ponurej nocy zimowej, rozświetlonej błyskiem wybuchających granatów bojowych i szczekotem maszynowych karabinów. Marsz długi, przeciągły, pospieszny marsz i ukoronowanie jego, to zamiana kilku słów z przeciwnikiem, strzały, śmierć, jęki rannych i dogorywujących. Huk i świst pocisków artylerji austrjackiej. Masą szli, nie było jednego, któryby się zawahał. Tyle nocy spędzonych przy ogniskach obozowych prześnili i ...
Zagadnienie starszej młodzieży w organizacji harcerskiej w dużej mierze zostało już rozstrzygnięte. Zwyciężyła teza, że harcerstwo tej młodzieży winno przede wszystkiem dopomóc do wypracowania sobie światopoglądu. Harcerstwo nareszcie dla tej młodzieży (w jej poczuciu) przestało być tylko zabawą, a stało się poważną pracą. Im większe masy młodzieży będą uważały harcerstwo jako pracę dla Polski, tem bliższe realizacji będzie hasło uharcerzenia społeczeństwa. Wytyczne niniejs...
Książka jest antologią najpiękniejszych i najpopularniejszych pieśni patriotycznych: wojskowych, harcerskich, szkolnych i religijnych. Wśród nich znajdują się lubiane i często śpiewane przez pokolenia Polaków piosenki, takie jak: „Błękitne rozwińmy sztandary”, „Góralu, czy ci nie żal” czy „Idzie żołnierz borem, lasem”. Do każdego tekstu dołączone są linie melodyczne. Dzięki temu każdy czytelnik będzie miał możliwość poczuć się jak profesjonalny muzyk i samodzielnie wykonać po...
Książeczka niniejsza jest przeznaczona wyłącznie dla instruktorów skautowych, t. j. dla osób, pragnących pokierować chłopcami w ich pracy skautowej. Nie ma ona bynajmniej zastąpić podręczników technicznych umiejętności skautowych, których parę już w naszej literaturze posiadamy; jest ona raczej metodyką ich zużytkowania w praktyce. Sądzę, że zakres, który obejmą moje wywody, powinien stanowić osobny przedmiot wykładowy na przyszłych kursach instruktorskich. Żegnając się z mło...
Najwyższą, decydującą wartością myśli i czynów ludzkich jest czystość i głębokość idej przewodnich. Z czystej krynicy wypłynąć może wartki, burzliwy, często nawet szkodliwy prąd - ale nigdy mętny, ni wrogi. Na tem polegał przedewszystkiem wzniosły idealizm „przedwojennej“ młodzieży. Po wojnie w rozgwarze małostkowych spraw w mieliznę zmienił się głęboki nurt życia młodz. akademickiej, tak, że ogólna bezideowość i bezprogramowość ogarnęła szeroki ogół, nie wyłączając starszych...
Weszło w zwyczaj, że każdy autor uniewinnia się po napisaniu książki przed publicznością i szuka okoliczności łagodzących swą winę. Tak też uczynię. Pisząc „Gawędy Instruktorskie“ miałem na celu ten pożytek, jaki przynieść powinny czytającym je. Zawierają one szereg referatów, przygotowujących daną sprawę do rozstrzygnięcia osobistego instruktora, wielką ilość definicyi, określeń, wskazań, gdzie szukać należy punktu ciężkości wielu zagadnień. Są to rzeczy ogromnie potrzebne...
W latach 1944-1989 oficjalna nazwa państwa polskiego ulegała zmianie. Do 1952 r. Polska korzystała z nazwy Rzeczpospolita Polska (RP), następnie zaś, aż do 1989 r., Polska Rzeczpospolita Ludowa (PRL). Nieoficjalnie jednak posługiwano się nazwą Polska Ludowa. „Ludowy” charakter tego państwa wyrażały jego nowatorskie, rzekomo postępowe cechy, przede wszystkim zaś sprawiedliwość społeczna. Polska miała być dla „ludu pracującego” miast i wsi, a nie dla ,,panów” i burżuazji. Tzw....
Książka opisuje jedno z najbardziej znanych zwycięstw Rzeczypospolitej i jednego z największych wodzów hetmana Jana Karola Chodkiewicza. Bitwa stoczona 27 września 1605 r. w Inflantach podczas wojny polsko-szwedzkiej, w której naprzeciw siebie stanęła armia króla szwedzkiego Karola IX i znacznie mniej liczne wojska polskie dowodzone przez hetmana Chodkiewicza jest przykładem mistrzowskiego dowodzenia przez stronę polską jazdą. Zwycięstwo Polaków nad Szwedami, katolików nad pr...
W historiografii ustalił się podział dziejów Europy na dwie połowy: dzieje Wschodu i dzieje Zachodu. Wzajemne przeciwieństwo tych dwóch części świata wyrażało się w ciągu wieków rozmaicie; w postaci etnicznej, wyznaniowej, kulturalnej, państwowej, i do dziś dnia zachowało się w postaci tzw. sprawy wschodniej. Ale czy podział ten i stanowisko w dziejach wyczerpują cały zakres pytań, związanych z rozwojem geograficzno-historycznym Europy? Niekoniecznie, gdyż obok sprawy wsc...
W niniejszych studiach została zaprezentowana architektura militarna osiemnastowiecznych fortec europejskich, ich uzbrojenie i garnizony, działania zbrojne w których brały udział oraz funkcje pozawojskowe. Twierdze te miały kilka podstawowych zadać. Przede wszystkim osłaniały mobilizację wojsk w głębi kraju, a następnie stanowiły podstawę operacyjną działań ofensywnych lub zasadniczy element linii obronnych, dzięki czemu niejednokrotnie wpływały na przebieg ówczesnych konflik...
„Pod każdym względem budziła litość ta parada, którą odprawialiśmy. Szli wszyscy sztabsoficerowie, kapitanowie, subalterni i szeregowi, zupełnie wymieszani ze sobą, pieszo, na miejsce przeznaczenia. Wielu straciło mundur i maszerowało w bieliźnie, która po części była zabarwiona ich krwią. Jeden utykał, drugi miał ramię na temblaku zrobionym z własnej chustki, a trzeci pojawił się z zabandażowaną w ten sam sposób głową”. Tak oto pruska armia Fryderyka II, którego zdążono już...
Historia najnowsza obejmuje okres od zakończenia nowożytności, czyli przełom XVIII i XIX wieku, aż do czasów współczesnych. Dlatego wiele książek z kategorii „Historia najnowsza” poświęconych jest wojnom światowym, powstaniu warszawskiemu czy okresowi PRL-u. Pozycje przedstawiające czasy II wojny światowej stanowią tak dużą część książek, że zostały umieszczone w odrębnej podkategorii „II wojna światowa”. Główny trzon kategorii „Historia najnowsza” stanowią książki oscylujące wokół tematyki wojen światowych („Legiony – droga do legendy” Marka A. Koprowskiego, „Niewygodny Polak” Macieja Bernatta-Reszczyńskiego), powstania warszawskiego („Duch ’44. Siła ponad słabością” Stanisława Zasady), PRL-u („»Ciekawe« życie w PRL-u. I co dalej?” Bogusława Homickiego) oraz Solidarności („Tu radio Solidarność” Pawła Pietkuna). Jednak znaleźć tu można także takie publikacje jak „Kobiety wywiadu” Przemysława Słowińskiego, który przedstawia biografie najsłynniejszych agentek i szpiegów, m.in. Mathilde Carré, Coco Chanel czy Krystyny Skarbek. W tej kategorii znajduje się też „Epilog do »Kamieni na szaniec«” profesora Grzegorza Nowika, ukazujący szerzej tło wydarzeń przedstawionych przez Aleksandra Kamińskiego w jego słynnej książce. Najnowszej historii poświęcona została chociażby „Polska 1945–2015. Historia polityczna” Andrzeja Piaseckiego i Ryszarda Michalaka – jedna z niewielu monografii przedstawiających w takiej formie losy współczesnej Polski. Nie może zabraknąć także opisów brawurowych ucieczek, m.in. z obozów śmierci – Auschwitz, Sobiboru, sowieckich łagrów czy pilnie strzeżonych twierdz, które w „Słynnych ucieczkach Polaków” opisał Andrzej Fedorowicz.
