Książki o historii najnowszej

Misją Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN jest „poszukiwanie miejsc spoczynku osób poległych w walkach o niepodległość i zjednoczenie państwa polskiego, a zwłaszcza tych, które straciły życie wskutek walki z narzuconym systemem totalitarnym lub wskutek represji totalitarnych lub czystek etnicznych (…)”. Ten ustawowy zakres działań zawierający w sobie trud i zaangażowanie zespołu Biura oraz wolontariuszy został udokumentowany w albumie „Prace Biura Poszukiwań i Identyfikacji ...

Roman Gieroń, pracownik Oddziału IPN w Krakowie, podjął próbę znalezienia odpowiedzi na pytanie: na ile zachowane akta postępowań karnych prowadzonych na podstawie tak zwanego dekretu sierpniowego (1944) są źródłem wiarygodnym i wartościowym w badaniach nad relacjami polsko-żydowskimi na wsi małopolskiej podczas okupacji niemieckiej? Praca, oparta na metodzie analitycznej i syntetycznej, jest w przeważającej części rozprawą źródłową. Wykorzystano w niej przede wszystkim zasob...

W książce opisane są przede wszystkim dzieje NSZZ „Solidarność” w Polskich Kolejach Państwowych na Dolnym Śląsku i Opolszczyźnie w latach 1980-1989. Opisane zostały wszystkie protesty, które miały miejsce na tym terenie, a także działania mające na celu polepszenie warunków płacowych i socjalnych kolejarzy. Narracja nie jest jednak ograniczona do spraw lokalnych, w książce można znaleźć wiele ogólnopolskich kontekstów związanych m.in. z konfliktem na linii władza – kolejarska...

Biogramy i doświadczenia członków Solidarności Walczącej wykraczają poza historię samej SW. Ich doświadczenia sięgają głębiej, nie tylko w NSZZ „Solidarność” lat 1980-1989 czy opozycję lat siedemdziesiątych. Sami bohaterowie odwołują się także do inspiracji podziemiem niepodległościowym czasów II wojny światowej czy lat stalinowskich, często też w ich wspomnieniach pobrzmiewa tradycja przedwojennych Kresów. Opublikowane wspomnienia mogą być pomocne dla badaczy w ich pracy nau...

Zgromadzone w obecnej publikacji teksty prezentują zatem z jednej strony, jak wielkim intelektualnym, duchowym i zarazem pragmatycznym wysiłkiem była reformacja, a z drugiej strony, jak była ona narażona – tak jak każda wcielana w życie idea naprawy stanu duchowego społeczności – na zniekształcenia w spotkaniu z uwarunkowaniami rzeczywistości i zmuszana do zgody na nie w obliczu niedoskonałości ludzkiej. Czasem dopiero po wielu dziesięcioleciach, albo nawet stuleciach, od mom...

Prace regionalne, wbrew […] pojawiającym się opiniom, są jednymi z trudniejszych form dziejopisarstwa, a jednocześnie jednymi z pożyteczniejszych dla poznania życia tak zwanej prowincji. Czy jednak analizy Kamila Jakimowicza można traktować jako pracę typowo regionalną? Z całą pewnością nie, ponieważ w Lublinie usytuowany był Trybunał Koronny, a tamtejsze lokalne władze mające charakter samorządowo-państwowy stawiano czasem za wzór w Rzeczypospolitej. W tym sensie temat książ...

Antologia dzienników, listów i wspomnień, która na indywidualnych przykładach pozwala prześledzić zbiorowy los setek tysięcy osób wywiezionych przez Sowietów z Kresów Wschodnich. Książka opowiada o doświadczeniu tych ludzi od wybuchu wojny, przez sowietyzację Kresów, cztery fale deportacyjne (w lutym, kwietniu, czerwcu 1940 i maju–czerwcu 1941), przetrwanie w głębi ZSRR, wyjście z Armią Andersa, Armią Berlinga i powroty – do rodzinnej wsi, „nowej” Polski… Wszystkie materiały ...

Rok 1920, w którym na szalę postawiony został cały byt narodu, to rok największego w XX wieku polskiego zwycięstwa z zewnętrznym, bezwzględnym wrogiem. 100 lat temu Polacy masowo opowiedzieli się za Ojczyzną, a przeciwko zagrażającej Europie ideologii. Polska samotnie stanęła na drodze bolszewizmu. Wojna o wolność 1920, tom 1: Wyprawa kijowska opowiada o źródłach wojny polsko-bolszewickiej i szczegółowo relacjonuje od kwietnia do końca lipca 1920 przebieg ofensywy polskiej i ...

Lwów – miasto, do którego słusznie przylgnęła nazwa „Tygiel narodów”. Często jednak zapominamy, że i wyznań religijnych. Chrześcijaństwo ma moc odmian, a trzy z nich szczególnie mocno zakorzeniły się we Lwowie, które skutkiem tego stało się miastem trzech katedr. I to do nich w tej księdze autor prowadzi.

Oddawany do rąk Czytelników zbiór studiów „Zanim zbudowano Gdynię...”. Wpływ odrodzenia państwa w 1918 roku na procesy modernizacyjne ziem polskich jest kolejnym już tomem z serii O Niepodległą i Jej Trwanie. Zamiarem jego inicjatorów było przyjrzenie się – wychodząc od przemian modernizacyjnych, jakie rozgrywały się na ziemiach polskich w okresie zaborów, aż po wybuch I wojny światowej, w wyniku której uległy one zahamowaniu – jak powstanie odrodzonego państwa polskiego wpły...

Prezentowana książka zawiera zbiór artykułów, których wspólnym celem jest zbadanie, na ile kultura polska X–XIII wieku nosiła cechy oryginalne, na ile zaś była wtórna. Powszechnie wiadomo, że chrześcijaństwo – religia panująca w Polsce tamtych czasów – uformowało się poza jej granicami. Jego recepcja nie miała jednak charakteru mechanicznego. Przy bliższym przyjrzeniu okazuje się, że w Polsce niektóre elementy duchowości katolickiej zadomawiały się szybciej, inne zaś wolniej,...

Tego starcia nie dało się uniknąć. Wielka Wojna właśnie się skończyła, ale powstały nowe punkty zapalne. Porządek po światowym konflikcie był wyjątkowo chwiejny, a granice nietrwałe. Zachodni alianci chcieli przede wszystkim spokoju na Wschodzie, młode państwo radzieckie planowało eksport rewolucji, a zachłyśnięci niepodległością Polacy marzyli o granicach sprzed 1772 roku. Zajęcie Wilna i Mińska latem i jesienią 1919 roku, wyprawa kijowska w kwietniu 1920 roku, kontrofensywa...

„Warszawiacy wobec niepodległości” to książka traktująca o społeczeństwie Warszawy jako istotnym czynniku w procesie odzyskiwania przez Polskę niepodległości. Przedstawia ona wybitne jednostki, instytucje i organizacje społeczne, ich postawy wobec przemian politycznych, a przede wszystkim ich wielką aktywność polityczną, społeczną i kulturalną. Wiąże to zjawisko z zachodzącymi wówczas przemianami modernizacyjnymi, które są dobrze widoczne w środowisku wielkomiejskim. Ukazując...

Publikacja przedstawia relacje polsko-żydowskie w wojsku polskim w XIX i XX wieku. Zakres poruszanych zagadnień koncentruje się na udziale Żydów w regularnych działaniach przeciwko zaborcom w kolejnych zrywach zbrojnych schyłku XVIII i XIX w. oraz na próbach podsumowania nastawienia społeczności żydowskiej wobec polskich powstań narodowych. Najliczniejszą grupę stanowią artykuły dotyczące dwudziestolecia międzywojennego, a dotyczące służby zasadniczej żołnierzy pochodzenia ży...

Vom Tod des Vaters der Völker bis zum Ende des Adlers der Karpathen. Festschrift zum 60. Geburtstag von Jerzy Kochanowski Różne są sposoby pisania i rozumienia historii XX wieku. W tej książce dostrzec można dwa punkty ciężkości: miejsce Polski w kontekście środkowoeuropejskim i „odpamiętywanie” naszej przeszłości jako spuścizny po II wojnie światowej i PRL. Kraj między Rosją a Niemcami nie powinien odwracać się od historii. Międzynarodowe grono autorów, korzystając ze źróde...

Żółkiewski! Gdy w Moskwie słyszeli to nazwisko, to blady strach padał na jej mieszkańców. W świeżej pamięci mieli bowiem geniusz wojskowy i furię bitewną dzielnego wodza Rzeczypospolitej, który rozgromił Rosjan wielokrotnie, a pod Kłuszynem wprost zdemolował ich oraz wspomagających Moskali Szwedów. Stanisław Żółkiewski – to nazwisko bohaterskiego Lechity odtąd miało stać się aż po dziś dzień synonimem męstwa i mądrości oraz zdolności do ostatecznego poświęcenia w walce za ...

Postawa amerykańskich placówek dyplomatycznych w Polsce w latach 1980–1981 odzwierciedlała – na zasadzie swego rodzaju sprzężenia zwrotnego – amerykańską politykę wobec PRL w tym okresie. Ambasada (i konsulaty) realizowała jej wytyczne, wykuwane gdzieś w gabinetach Departamentu Stanu, CIA, Białego Domu i powiązanych z nimi instytucji, a jednocześnie sama wpływała na kształt tej polityki, „bombardując” te instytucje raportami, analizami, szyfrogramami itp., sporządzanymi przez...

W tomie zamieszczone zostały dokumenty dotyczące pomocy udzielanej przez Polaków Żydom na terenie dystryktu krakowskiego Generalnego Gubernatorstwa. W większości są to protokoły przesłuchań świadków, sporządzone przez pracowników Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskiej w Polsce i jej oddziałów terenowych. Towarzyszą im listy kierowane przez ratowników do GKBZHwP, a także relacje ocalonych. Dokumenty dotyczą najróżniejszych for pomocy, począwszy od wsparcia żywnościowego...

"Dokumenty Stasi, przetłumaczone na język polski oraz opatrzone aparatem krytycznym, poddane zostały dodatkowo analizie statystycznej. Miała ona pomóc w wizualizacji i ocenie najważniejszych wątków podkreślanych przez służby NRD w raportach tygodniowych.
W przygotowaniu znajdują się kolejne tomy, dotyczące okresu obowiązywania stanu wojennego (1981–1983), a także sześciu miesięcy po jego zakończeniu (1983 r.)."

Tom zawiera krytycznie opracowane źródła historyczne: autobiografię gen. Władysława Jędrzejewskiego (1863–1940) i teksty wspomnieniowe jego autorstwa dotyczące wojny 1919–1920, a ponadto dziennik 5 Dywizji Piechoty z 1919 roku, której gen. Jędrzejewski był dowódcą. Całość poprzedzona jest obszernym wstępem poświęconym Władysławowi Jędrzejewskiemu – jednej z ważniejszych postaci okresu wojen o wschodnie granice Rzeczypospolitej.

Książka Podziemna sieć społeczna. Casus z dziejów konspiracji solidarnościowej jest monografią jednego z najważniejszych środowisk opozycyjnych lat osiemdziesiątych. Uformowało się ono wokół kilku inicjatyw: niezależnego pisma „Wola”, Międzyzakładowego Komitetu Koordynacyjnego NSZZ „Solidarność”, Grupy Politycznej „Wola” oraz Duszpasterstwa Ludzi Pracy „Wola”. Jan Olaszek, rekonstruując dzieje tego środowiska, wykorzystał źródła archiwalne, prasę i relacje uczestników wydarze...

Autorzy omawiają m.in. procesy sądowe uczestników protestu, kreślą ich portret zbiorowy, zajmują się świadomością współczesnej młodzieży o genezie, przebiegu i następstwach wydarzeń, przypominają sylwetkę ks. Romana Kotlarza, który ujął się za represjonowanymi. Porównaniu Czerwca ’76 z innymi protestami służą artykuły poświęcone wydarzeniom mającym miejsce w Gdańsku, Lublinie, Wrocławiu, Berlinie, Tbilisi i Budapeszcie.

Opowieść o warszawskiej ulicy roku 1920 – od 20 czerwca do 20 sierpnia. Tydzień po tygodniu, dzień po dniu. Strajki robotnicze, upał, drożyzna, premiery w teatrach i kabaretach, afery kryminalne i tajemnicza fala samobójstw. Letnie ogródki kawiarniane przy których przysiadają umundurowani już ochotnicy. Wreszcie apel Piłsudskiego, wielki zryw mobilizacyjny warszawiaków i uroczysty wymarsz pierwszych oddziałów. Wiece robotnicze i procesje błagalne. Na tym tle historie zwykłych...

Armia, która powstała w wyniku reform Filipa II okazała się nie mieć sobie równych w omawianym okresie i była jednocześnie jedną z najskuteczniejszych sił zbrojnych świata antycznego. Powstało już bardzo dużo prac na temat różnych aspektów wojskowości macedońskiej (zwłaszcza umiejętności dowódczych najsławniejszego wodza, Aleksandra III Wielkiego), lecz wiele z nich nadal podąża tymi samymi utartymi ścieżkami i wyciąga wnioski w oparciu o ten sam wąski zakres materiału źródło...