Prasa

Ucieczka od przebodźcowania Obcięcie powiek było jedną z bardziej wyrafinowanych i okrutnych starożytnych chińskich tortur. Skazaniec z otwartymi oczami był narażony na nieprzerwany odbiór sygnałów ze świata. W konsekwencji szybko zaczynał chorować i umierał. Wielu naukowców właśnie w tej figurze widzi metaforę współczesnego człowieka. Według badaczy z uniwersytetu w San Diego za pośrednictwem usług cyfrowych i innych mediów zalewani jesteśmy potokiem informacyjnym o wielko...

Za wyborem i życiem Waga problemu i temperatura sporu, który rozgorzał w polskim społeczeństwie po wyroku Trybunału Konstytucyjnego z października 2020 r., są oczywiste. Podobnie jak głęboki podział i brak dyskusji między obozami pro- i antychoice. Próba przełamania tego impasu poprzez szukanie szerszych perspektyw i przedefiniowanie dotychczasowych stanowisk stanowiła dla nas motywację do podjęcia tematu. Przyglądamy się więc doświadczeniom innych krajów oraz kobiet zaang...

Świat prosi o ratunek Jak pokazał raport opublikowany w „Nature Climate Change”, po porozumieniach paryskich roczna emisja CO₂ do atmosfery zamiast spadać – wzrastała. Tymczasem na osiągnięcie neutralności klimatycznej mamy coraz mniej czasu. Naukowcy z McGill University przekonują, że wzrost średniej globalnej temperatury może przekroczyć punkt krytyczny (1,5ºC) nie – jak dotąd sądzono – w połowie wieku, ale już w latach 2027–2042. Mimo destrukcyjnych skutków działalności...

Michał Heller. Pytania o Boga i ateizm Dużo mówi się dziś o odejściach od wiary z powodu rozczarowania Kościołem. Jednakże przyczyny ateizmu tkwią często głębiej: w przekonaniu, że religijny obraz świata kierowanego przez Opatrzność jest już niewiarygodny. Że katechizmowy Pan Bóg nie przystaje ani do naukowego opisu rzeczywistości, ani do naszego doświadczenia zła i cierpienia w świecie. Ks. Michał Heller jest jednym z najważniejszych polskich autorów, którzy na poważnie mi...

Którędy do snu? Choć z jednej strony często marzymy o tym, by wydłużyć dobę, a zamiast snem zająć się kolejnymi obowiązkami, to z drugiej – coraz bardziej niepokoimy się o jakość i ilość naszego snu. Naszymi lękami karmi się rynek, wypuszczając nowe gadżety mające zapewnić lepszy odpoczynek: są to już nie tylko poradniki dobrego snu, ale także suplementy diety, opaski na oczy, specjalne poduszki, kołdry obciążeniowe czy aplikacje na smartfony. Pandemiczna rzeczywistość oraz...

Wiesław Myśliwski. Słuch absolutny Julian Przyboś recenzję pierwszej powieści Wiesława Myśliwskiego zatytułował „Niezwyczajny debiut”. I choć to trafne podsumowanie odnosiło się wówczas wyłącznie do „Nagiego sadu”, okazało się również antycypacją całej pisarskiej drogi Myśliwskiego. Tworzona przez niego literatura nigdy nie uciekała od tego, co powszednie i ludzkie, ale jednocześnie wymykała się wszelkim konwencjom czy banalności. Język mówiony w kunsztowny sposób splata się...

Ostatni tacy papieże Franciszek modlący się przed pustym placem św. Piotra to jedna z symbolicznych scen z okresu epidemii. Można było poczuć wzruszenie, widząc samotnego papieża, bez towarzyszących mu zwykle tłumów. Wrażenie, jakie wywołała ta scena, pokazuje, że postać biskupa Rzymu wciąż jest ważna zarówno dla wierzących, jak i niewierzących. Jednocześnie wielu z nas coraz bardziej nie może pogodzić się z tym, że Kościół hierarchiczny jest instytucją władzy absolutnej...

Funkcjonujemy w rzeczywistościach równoległych. Z jednej strony zasypują nas coraz to nowe poradniki o tym, jak osiągnąć dobrostan, żyć w zgodzie ze sobą i otoczeniem, zamieniać nałogi na zdrowe nawyki, z drugiej – w przestrzeni publicznej spotykamy się z gestami przemocy, mową nienawiści, wywołującymi strach zachowaniami. Dobro, troska, przyzwoitość coraz częściej kojarzą się z zajmowaniem naiwnej pozycji wobec świata. Co jest potrzebne dla dobrych relacji z bliskimi? W jak...

Jak pięknie różnią się nasze mózgi Rozwój nowoczesnych metod obrazowania pozwala coraz lepiej badać budowę i działanie ludzkiego mózgu. Wiemy, że pod wpływem wielu czynników – m.in. wieku, diety czy stylu życia – zmienia się mózg każdego z nas. Na dostosowanie się do nowych, nawet bardzo trudnych warunków, pozwala mu niezwykła plastyczność. Coraz lepiej zaczynamy także rozumieć, jak pracują tzw. nietypowe mózgi, np. osób z zaburzeniami, które doświadczają rzeczywistości w inn...

Cenzura w Kościele Niedawno media obiegła wieść, że kościelna hierarchia chce „zamknąć usta” ks. Tomašowi Halíkowi – jednemu z najbardziej uznanych europejskich teologów. Ostatecznie został on jedynie upomniany przez arcybiskupa Pragi. Powodem była najpewniej krytyka, jaką ks. Halík sformułował wobec prominentnego czeskiego duchownego demonizującego współczesne przemiany obyczajowe i konwencję o przeciwdziałaniu przemocy. II Sobór Watykański stworzył przestrzeń dla swobodnie...

Przepisu na wewnętrzny spokój i szczęście coraz częściej poszukujemy nie we współczesnym coachingu i modnych nurtach psychologii, ale w wypracowanych przed wiekami praktykach i zasadach. Czasem, jak w przypadku buddyzmu i zaadoptowanej przez niego jogi, są to reguły proweniencji religijnej. Innym razem hierarchię wartości i życiowych celów pomagają nam ustalić koncepcje wywodzące się z antycznych szkół filozoficznych. Jedną z nich jest stoicyzm. Kojarzony najczęściej z wyważo...

Szacuje się, że co 20 min z powierzchni Ziemi znika jeden gatunek roślin lub zwierząt, często zanim jeszcze zdążyliśmy go poznać. Wymierają geny, gatunki oraz ekosystemy, a tym samym zanika bioróżnorodność, która odgrywa tak istotną rolę w utrzymaniu równowagi życia na zamieszkiwanej przez nas wszystkich planecie. Czy da się pogodzić postęp technologiczny z ochroną środowiska? W jakim stopniu nasze decyzje żywieniowe wpływają na zróżnicowanie gatunków? Jak docenić bioróżnoro...

Coraz częściej słyszymy o nieuchronnym nadejściu wojny i o podobieństwie naszych czasów do sytuacji w Europie z lat 30. XX w. Odrodzenie nacjonalizmów i nastrojów ksenofobicznych, kryzys instytucji międzynarodowych, mowa nienawiści i rosnąca przemoc sprzyjają budowaniu napięć i wyobrażeń o wojnie. Nie bez znaczenia są też fantazje o bohaterstwie i niewinne, zdawałoby się, zabawy, które mogą się nam wymknąć spod kontroli. Jaki obraz wojny mają Polacy? Czym jest doświadczenie...

Badania antropologiczne potwierdzają, że nie istnieją ludy zupełnie ateistyczne. Dlaczego skłonność do religijności jest powszechna? Czy to boski zamysł czy efekt uboczny ewolucji? W Temacie Miesiąca: Jesteśmy z natury religijni Paul Bloom Skąd się bierze wiara? Jan Woleński i Jacek Prusak SJ w rozmowie z Mateuszem Burzykiem Spór o powszechność religii Jakub Bohuszewicz Ponadto w numerze: Chodzi o to, żeby silniejszy wyciągnął rękę – Janina Ochojska w rozmowie z Marzeną...

Kim jestem, kiedy podróżuję? O człowieku Zachodu i Wschodu, globalnej Północy i Południu, o granicach, które potrafią łączyć, a także miejscach, których nie można odwiedzić, piszą: Olga Tokarczuk Ćwiczenia z obcości Andrzej Stasiuk Najstarszy pejzaż Natasza Goerke Gościniec Natalia Bloch Relacje wzajemności Mirosław Wlekły Głównie dla podróży Wolfgang Bauer w rozmowie z Błażejem Popławskim Świat, którego nie ma w przewodniku Andrzej Muszyński Donikąd Ponadto w num...

Która miłość jest prawdziwa? Jakie są jej nowoczesne definicje? Czy miłość sprawia, że stajemy się piękniejsi? Jak o niej mówić, by nie popaść w banał? W Temacie Miesiąca: Wszystko, co istnieje Bogdan de Barbaro w rozmowie z Urszulą Pieczek Blizny Erosa Dobrosław Kot Miłość w ponowoczesności Julita Czernecka Co to jest miłość? Stanisław Balbus w rozmowie z Agnieszką Pietruszką Ponadto w numerze: Życie wymusza zmianę. Adam Daniel Rotfeld w rozmowie z Piotrem Kubasia...

Świat chce sprawiedliwości, nie zbawienia Jakie konsekwencje dla współczesnego świata przynosi spotkanie Jezusa i Piłata? W Temacie Miesiąca: Nigdy się nie dowiemy, co zaszło między nimi Tomasz Polak w rozmowie z Michałem Jędrzejkiem i Rafałem Zawiszą Sprawiedliwość po grzechu Bogdan Szlachta w rozmowie z Mateuszem Burzykiem To spotkanie trwa nadal Agata Łukomska Chrystus, Piłat – nie bez reszty Tadeusz Sławek Ponadto w numerze m.in.: Felieton Angeliki Kuźniak pt. ...

Jeśli uświadomimy sobie, że jeden na pięć gatunków roślin zagrożony jest wymarciem, to pytanie: „Czy rośliny powinny mieć prawa?”, przestaje być nieuzasadnione. Tym bardziej że człowiek to przecież tylko krótki epizod w historii życia Ziemi. Jakie argumenty podają naukowcy na rzecz rewolucyjnego projektu ochrony roślin? W Temacie Miesiąca: Czy rośliny powinny mieć prawa? Michael Marder (tłum. Krzysztof Kornas) Jedna drobna zmiana… Halina Bortnowska w rozmowie z Anną Matej...

Jak w kulturze nadmiaru zachować umiar? Co utrudnia nam pracę nad sobą? Dlaczego dobry charakter jest ważniejszy niż osobowość? Jaki jest wzór na szczęście? TEMAT MIESIĄCA: Habit nie czyni mnicha, Mateusz Burzyk Gimnastyka duszy, ks. Jacek Prusak w rozmowie z Dominiką Kozłowską Mechanizm cnoty, Mateusz Hohol Ponadto w numerze: Stacja: Literatura: Z doliny, opowiadanie Andrzeja Muszyńskiego zadedykowane ks. Michałowi Hellerowi Mitologia wielkiej płyty: Zwykli ludz...

Głód nie oznacza braku żywności, ale brak etyki i uwikłania polityczne. Dlaczego ludzie na świecie głodują? Jakie są związki głodu z polityką i władzą? Co symbolizuje głód? Jak pamiętać o ofiarach klęsk głodowych? W Temacie Miesiąca: Cena optymizmu David Rieff (tłum. Krzysztof Kornas) Głód. Mało charyzmatyczny skandal Karolina Brzuzan w rozmowie z Szymonem Maliborskim Algorytmy głodu Oksana Zabużko w rozmowie z Urszulą Pieczek Transnarodowa historia strajków głodowych Ja...

W 70. urodziny miesięcznika „Znak” postanowiliśmy zadać pytanie: Czy religia ma przyszłość? O odpowiedź na to pytanie poprosiliśmy wybitnych intelektualistów, będących reprezentantami różnych środowisk religijnych. Swój głos w Temacie Miesiąca zabrali: Tahar Ben Jelloun - jeden z najbardziej znanych żyjących autorów piszących po francusku, autor wielu książek m.in. Co to jest islam? Książka dla dzieci i dorosłych Tariq Ramadan - europejski muzułmański teolog, filozof i ...

Choć nie ma obiektywnej miary dla moralnego postępu ludzkości, wielkie religijne i świeckie utopie niosą nadzieję na wyeliminowanie z ludzkiego życia chciwości, nienawiści i przemocy. Czy skala przemocy się zmniejsza w historii? Jakie są kryteria postępu i kto je ustanawia? Co czyni nas lepszymi ludźmi? Co wiemy o ewolucji i moralności mózgu? Dlaczego moralność potrzebuje duchowości? W Temacie Miesiąca: Czy nadejście idei postępu było przejawem postępu? Jacek Dukaj Coraz w...