Listy - skoncentrowane często na sprawach z punktu widzenia zewnętrznego obserwatora drobnych, napisane językiem zanurzonym w rodzinnej historii, nasycone emocjami - dokumentują siłę łączącej Finkelsztejnów więzi. Są także ważnym źródłem informacji na temat środowiska, w którym przed wojną byli oni osadzeni: żydowskich dziennikarzy, literatów, aktorów, muzyków, artystów plastyków czy wreszcie działaczy społecznych i politycznych. …Po prostu tęsknota nachod...
Stanisław Gombiński, policjant w warszawskim getcie, zatrudniony w Kierownictwie Służby Porządkowej, spisał swoje wspomnienia po opuszczeniu zamkniętej dzielnicy, ukrywając się po tzw. aryjskiej stronie. Pierwsza część wspomnień poświęcona jest historii getta oraz nastrojom i odczuciom jego mieszkańców od chwili utworzenia dzielnicy aż do powstania w getcie w kwietniu 1943. W części drugiej Gombiński poddaje ocenie sposób funkcjonowania gettowych instytucji, zwłas...
Książka Szragi Fajwela Bielawskiego to niezwykle osobisty opis zagłady Żydów Węgrowa - małego miasteczka położonego na granicy Podlasia i Mazowsza, niecałe 80 km od Warszawy. Autor, właściciel małego sklepiku, od pierwszych dni okupacji staje się świadkiem oraz ofiarą narastającej fali hitlerowskiego terroru. W sposób wstrząsający opisuje gehennę Żydów swojej miejscowości oraz narastający dystans oraz wrogość polskich sąsiadów. We wrześniu 1942 r., podczas niez...
Tytuł zbioru studiów o życiu i zagładzie Żydów z dystryktu warszawskiego pożyczyliśmy od Józefa Czechowicza. Pojęcia "prowincja" i "noc" określają w sensie metaforycznym problematykę, jaką zajmuje się oddawany w ręce czytelnika tom. Wskazują na jego podstawowe współrzędne: zainteresowanie tym, co dzieje się na terenach oddalonych od centrum, oraz etyczny wymiar refleksji nad wojennym spustoszeniem. Poetyckie źródła tytułowej formuły świadczą także o tym, że poję...
Perec Opoczyński był doświadczonym i utalentowanym poetą, prozaikiem, publicystą. Urodzony w 1892 roku w Lutomiersku, pobierał nauki w jesziwie, potem praktykował w warsztacie szewskim. Po I wojnie światowej (podczas której służył w armii carskiej i znalazł się w niewoli niemieckiej), mieszkając w Łodzi, a od 1925 roku w Warszawie, współpracował z gazetami żydowskimi i z grupą "Jung Jidysz". W czasie okupacji znalazł się w warszawskim getcie. Był tam listonoszem i...
"Ja jednak chciałbym posłuchać, co będzie się o mnie mówić pół godziny po wojnie… Przecież czegoś się jednak dokonało”. Mordechaj Chaim Rumkowski Książka ukazuje sylwetkę szefa łódzkiego Judenratu, oficjalnie zwanego Przełożonym Starszeństwa Żydów w Liztmannstadt – Mordechaja Chaima Rumkowskiego. Przez wiele lat z pasją zgłębiano dzieje jego głupoty, małości, pychy i chorobliwych ambicji, które uczyniły go współpracownikiem nazistów i mordercą niewin...
Szmul Rozensztajn (1889-1944), nauczyciel i dziennikarz, trafił do łódzkiego getta w 1940 roku. W 1941 roku zatrudniono go w Wydziałach Ewidencji. Prawdopodobnie przez cały okres istnienia łódzkiego getta był też osobistym sekretarzem Rumkowskiego. Od lutego 1941 roku do stycznia 1942 roku prowadził sekretarski notatnik będący nie tylko niezwykłym, faktograficznie bezcennym zapisem działalności Rumkowskiego, ale i unikatową, bo osobistą relacją ukazującą "Pre...
Clara Kramer urodziła się w 1927 r. w Żółkwi jako Klara Schwarz. Była pierwszym dzieckiem Salki z domu Reitzfeld (1904–1959) i Meira (Majera) Schwarza (1886– 1959); w 1928 r. na świat przyszła jej młodsza siostra, Mania. Rodzina mieszkała w mieście od zawsze. Dziadek ze strony matki Szymon Reitzfeld (zm. 1941) był wraz z mieszkającymi w sąsiedztwie rodzinami Patrontaschów i Mehlmanów właścicielem tłoczni oleju, zwanej potocznie olejarnią, którą zarządzał Meir Sch...
Dwutomowe wydawnictwo będące podsumowaniem kilkuletniego projektu badawczego realizowanego przez Centrum Badań nad Zagładą Żydów IFiS PAN pt. "Strategie przetrwania Żydów podczas okupacji w Generalnym Gubernatorstwie, 1942-1945. Studium wybranych powiatów" Jedną z najważniejszych konkluzji wynikających z kilku lat badań „żydowskich strategii przerwania” jest bogactwo obserwacji dotyczących stopnia przedsiębiorczości, własnej inicjatywy Żydów w obliczu Zagłady....
Wybór źródeł do nauczania o zagładzie Żydów na okupowanych ziemiach polskich to pomoc dydaktyczna dla nauczycieli i uczniów, którzy podejmują tę problematykę na lekcjach przedmiotów humanistycznych. Wobec rosnącego zainteresowania tematem, co od kilku lat znajduje wyraz w rosnącej liczbie prezentacji maturalnych z języka polskiego poświęconych różnym aspektom zagłady Żydów, wydanie zestawu tekstów źródłowych wydaje się nie tylko celowe, ale i konieczne. Wybór ...
W zespole "Der Kommandeur der Sicherheitspolizei und des SD fur den Distrikt Warschau" w Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie znajduje się teczka zawierająca dwieście pięćdziesiąt pięć anonimowych donosów do władz niemieckich 1940-1941. Teczka ta, jeszcze nieuporządkowana, została przekazana do Instytutu Pamięci Narodowej z byłego Centralnego Archiwum Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Donosy zgromadzone w brązowej, tekturowej, zawiązanej na teczce - t...
Na książkę składają się cztery dzienniki, napisane przez dwóch mężczyzn i dwie kobiety z okolic Mińska Mazowieckiego. Łączy ich nie tylko pochodzenie z tej samej okolicy, wychowanie w religijnych domach i przywiązanie do tradycji – należą także do młodego pokolenia Żydów, pierwszego wychowanego w niepodległej Polsce, świadomego zarówno swojej żydowskości, jak i swoich praw obywatelskich. Kształcili się w polskich szkołach, angażowali się w działalność żydowskich o...
"[...] Na podwórzu ustawiona była już spora grupa ludzi, złożona z tych, którzy opuścili byli swoje mieszkania lub kryjówki przed nami. Ustawiono nas w długi szereg i „gęsiego” przeprowadzono przez wszystkie podwórza i bramy na ulicę. W pierwszym podwórzu musieliśmy przejść przez szpaler skierowanych ku nam luf karabinowych. Mimo groźnej uwagi nie mogłem nie zwrócić uwagi na krwią splamione ciemne mundury, zakasane rękawy, osmolone twarze i dziki wyraz oczu naszyc...
Źródła do badań nad zagładą Żydów na okupowanych ziemiach polskich to przewodnik archiwalno-bibliograficzny prezentujący w sposób uporządkowany zasoby najważniejszych archiwów oraz innych instytucji w Polsce i na świecie. Omówiona tu została różnego typu dokumentacja dotycząca Zagłady oraz takie rodzaje źródeł, jak relacje, wspomnienia, filmy, zdjęcia, materialne pozostałości i dowody zbrodni, wywiady i księgi pamięci. Autorzy mają nadzieję, że publikacja ułatw...
Polacy nie mieli i nie mają monopolu na zniekształcanie historii ŻZW ani na konfabulacje. Między 1980 a 1999 r. ukazały w języku angielskim się trzy wspomnienia, których autorzy przyznawali się do członkostwa w jego szeregach. Nastąpiło to naturalnie w okresie, gdy mit „bractwa pierścienia” był na trwałe osadzony w literaturze historycznej. Nazwisk tych autorów nie znali Chaim i Chaja Lazarowie, którzy pracowicie gromadzili bazę danych dotyczącą ŻZW, żadne z nich ...
Książka ta opisuje ostatnią fazę zagłady żydowskiej ludności powiatu Dąbrowa Tarnowska. Na podstawie bogatej dokumentacji z archiwów polskich, niemieckich i izraelskich autor odtwarza wydarzenia z lat 1942–1945, kiedy to Niemcy próbowali wyłapać żydowskich niedobitków, tych, którzy latem 1942 r. uniknęli wywiezienia do obozu zagłady w Bełżcu. Książka opisuje z jednej strony działania policji niemieckiej, a z drugiej rolę polskiej policji granatowej, wiejskich stra...
„Spala mnie pragnienie jak najszybszego spisania tych wszystkich zdarzeń, których byłem świadkiem w latach wojny, zwłaszcza w ostatnim półroczu. Ogarnia mnie lęk na myśl, że niebezpieczeństwo, które mi zewsząd zagraża, przeszkodzi wykończeniu tej pracy. Nie po raz pierwszy, powodowany tymi pragnieniami, chwytam za pióro. Praca moja, jak dotychczas, to istne przędziwo Penelopy: nie zdążę wykończyć jakiegoś fragmentu, a już losy miotające mną niszczą rękopis. […] od...
Na całym świecie to Auschwitz stało się symbolem mordu na Żydach, dokonanego przez narodowosocjalistyczne Niemcy. Natomiast akcja "Reinhardt", ze swoimi obozami zagłady Bełżcem, Sobiborem i Treblinką, pozostaje w cieniu, chociaż jak nic innego pokazuje istotę Holocaustu: przemysłowe zabijanie ludzi. Równając z ziemią miejsca mordu i paląc wszelkie świadectwa, oprawcy chcieli nie tylko fizycznie zlikwidować ofiary, lecz także jakiekolwiek o nich wspomnienie. Do pewnego stopn...
Pierwsze pełne studium jednego z ważniejszych i bardziej kontrowersyjnych tematów w stosunkach polsko-żydowskich w XX wieku – relacji polskiego podziemia w czasie II wojny światowej z Żydami. Autor szuka odpowiedzi na wiele trudnych, czasem bolesnych pytań: Jakie było oficjalne stanowisko władz Polskiego Państwa Podziemnego wobec Żydów w Warszawie i w innych rejonach Polski? Czy temat Żydów pojawiał się w prasie podziemnej i w jaki sposób go przedstawiano? J...
Czy wiesz, kto przed stu laty wzbudzał sensację swoimi sercowymi podbojami? Kto w tamtych czasach popełnił mezalians lub porzucił partnera przed ślubem? Jakie były miłosne powiązania polskich i amerykańskich wyższych sfer? Czym cechowało się życie uczuciowe poety Jarosława Iwaszkiewicza? Zapraszamy do świata polskich arystokratów XX wieku! Bohaterowie tej książki to barwne postaci, które w imię uczucia gotowe były wzniecać skandale i burzyć konwenanse.Iwona Kienzler, znana po...
Unikatowa opowieść o hitlerowskim obozie śmierci Sobibór, funkcjonującym w czasie II wojny na wschodnich krańcach Lubelszczyzny. Niemcy z bezwzględną skutecznością przeprowadzali tam program masowej, natychmiastowej zagłady Żydów. W październiku 1943 więźniowie zorganizowali bunt, w wyniku którego wielu z nich udało się zbiec. Po tym wydarzeniu Niemcy zlikwidowali całą tę katownię. W książce znalazły się relacje ocalałych więźniów. Obrazują historię od momentu ła...
Relacja o charakterze biograficznym żydowskiego lekarza ukrywającego się w czasie wojny w okolicach Tłustego na Podolu. Zapis powstawał w trakcie wydarzeń w latach 1943-1944. Historia opowiada o dramatycznym losie wojennym ludności żydowskiej, w tym najbliższej rodziny Autora, ale wiele wątków wyprowadzonych jest sprzed okresu okupacji, opisują sytuację Żydów w latch 30. i 20. Tekst opatrzony został przypisami, uzupełniony posłowiem historyka prof. Andrzeja Żbikow...
Autor w 1930 roku wyemigrował do Francji. Po wybuchu wojny trafił do Auschwitz, skąd w 1943 został przewieziony do Warszawy, do oczyszczania ruin getta. Brał udział w Powstaniu Warszawskim. Po klęsce Powstania, od września 1944 do wkroczenia wojsk sowieckich w styczniu 1945, ukrywał się wraz z sześciorgiem innych Żydów i katolickim księdzem w piwnicy zniszczonej kamienicy przy ulicy Franciszkańskiej 8. Wspomnienia Goldsteina obrazują ciągłą walkę pomiędzy poczuci...
Droga Polaków do jedności po 123 latach zaborów nie wiodła jedynie przez pola bitew i miejsca spotkań dyplomatów. Warunkiem odzyskania suwerennego bytu państwowego była aktywność całego społeczeństwa. Tak w Warszawie, jak i w wielu innych polskich miastach, doskonale widać było przejmowanie inicjatywy w każdej dziedzinie i w każdym momencie, gdy słabła władza zaborców. Ku jedności. Listopad 1918 roku to pełna trudów, lecz fascynująca droga Polaków do niepodleg...
II wojna światowa pozostaje jednym z najbardziej bolesnych i krwawych wydarzeń w historii XX wieku. Jej wspomnienie wciąż jest żywe, a liczne opracowania odkrywają nowe wymiary tego, co działo się w latach 1939-1945. Poświęcone II wojnie światowej książki opowiadają o różnych jej aspektach - polityce, militariach, przebiegu czy ważnych postaciach, także tych zapomnianych lub wcześniej nieznanych. Jedną z najpopularniejszych książek historycznych o II wojnie światowej jest dzieło autorstwa znanego historyka, Timothy’ego Snydera, “Skrwawione ziemie. Europa między Hitlerem a Stalinem”. Amerykanin opisuje dzieje ludzi zamieszkujących tereny obecnej Polski, Ukrainy, Białorusi, krajów bałtyckich oraz zachodniej części Rosji, którzy stali się aktorami w teatrze działań dwóch dyktatorów. Nad historią tych krwawych sześciu lat pochyla się także Norman Davies. Jego “Europa walczy. 1939-1945” to monumentalny efekt projektu przedstawienia możliwie jak największej ilości aspektów II wojny światowej w Europie w jednym tomie. Dzięki temu otrzymujemy jedyną w swoim rodzaju panoramę historii kontynentu w tym okresie. Davies nie skupia się na jednym konkretnym wojennym zagadnieniu, lecz przedstawia całościową perspektywę konfliktu. Nad kryzysem i serią decyzji, która ostatecznie doprowadziła do wojny, pochyla się Piotr M. Majewski w książce “Kiedy wybuchnie wojna? 1938. Studium kryzysu”. Te i wiele innych cennych książek historycznych opowiadających o II wojnie światowej czeka na Was na Woblink jako książki papierowe, audiobooki oraz ebooki w formatach epub, mobi lub pdf.
Wiele znanych i przez wiele lat zapomnianych historii z II wojny światowej wydarzyło się w Polsce. Jednym z najbardziej znaczących dla samych Polaków wydarzeń było Powstanie Warszawskie. Temu wyjątkowemu zrywowi z 1944 roku poświęcona jest inna książka Normana Daviesa, “Powstanie 44”. Brytyjski historyk analizuje je w kontekście zdarzeń od 1939 do 1956 roku, a przy tym uwzględnia bezpośrednie świadectwa uczestników i uczestniczek, przez co staje się nie tylko rzetelnym, ale także poruszającym opracowaniem tego niełatwego tematu. O powstańcach opowiada także Magda Łucyan w reportażu “Powstańcy. Ostatni świadkowie walczącej Warszawy. Prawdziwe historie”. Autorka oddała głos ostatnim żyjącym świadkom powstania, by mogli własnymi słowami opowiedzieć, dlaczego poszli walczyć, jakie były piękne chwile w tym czasie, a jakie tragedie, jakie ich spotkały. A nade wszystko - jak teraz oceniają tamte decyzje i co chcieliby przekazać następnym pokoleniom? Ta książka to jedna z najlepszych współczesnych odpowiedzi na pytanie, jak znaleźć ciekawe pamiętniki i wspomnienia z II wojny światowej. Inną niełatwą, ale cenną książką tego typu jest dzieło Patrycji Dołowy zatytułowane “Wrócę, gdy będziesz spała. Rozmowy z dziećmi Holocaustu”. Dołowy zebrała w niej historie żydowskich matek, które dla ratowania swoich dzieci musiały dokonać tragicznych wyborów. Przybranych matek, które nie zawsze potrafiły rozstać się z ocalonymi dziećmi. A także samych dzieci, które często już na zawsze pozostały rozdarte pomiędzy dwiema rodzinami, tożsamościami, wdzięcznością i żalem.
Książki poświęcone II wojnie światowej obejmują wiele różnych jej aspektów. Znajdziecie tu między innymi książki o powstaniu warszawskim, czy książki o obozach koncentracyjnych. Niektóre skupiają się na pojedynczych wydarzeniach. Jedną z nich jest “Leningrad. Tragedia oblężonego miasta 1941-1944” Anny Reid, w której autorka oddaje głos mieszkańcom ocalałym z piekła głodu i chorób, jakie wywołało oblężenie miasta. Wiele autorów i autorek książek o II wojnie światowej porusza w nich temat zapomnianych grup i osób, o których wcześniej nie mówiło się wcale lub niewiele. Monika Sznajderman i Sylwia Chutnik oddają głos zagubionym dotychczas w większości w relacjach dziewczynom, towarzyszkom walki, młodszym i starszym kobietom. “Kwestia charakteru. Bojowniczki z getta warszawskiego” to próba odzyskania pamięci o tych wyjątkowych osobach. Joanna Ostrowska pochyla się nad innymi zagadnieniami społecznymi. W “Oni. Homoseksualiści w czasie II wojny światowej” stara się uzupełnić ogromną lukę wiedzy o osobach nieheteronormatywnych, które żyły, umierały i walczyły w tym konflikcie. Z kolei Jakub Gołębiowski skupia się na dzieciach urodzonych z powodu wojny, których pochodzenie przez lata ukrywane było przez matki, opiekunów oraz polski system. “Niedopowiedziane biografie. Polskie dzieci urodzone z powodu wojny”, a także wiele innych fascynujących i ważnych książek historycznych o II wojnie światowej znajdziecie na Woblink jako książki papierowe, audiobooki lub ebooki (epub, mobi, pdf).
