Biografie i wspomnienia książki

Typ publikacji

Cena

Format

Wydawcy

Sortuj według:
Zyskujące popularność
    Promocja
    okładka Tadeusz Stachowiak Żołnierz niezłomny Żołnierz wyklęty, Książka |

    Tadeusz Stachowiak — żołnierz i kurier KG AK, Powstaniec Warszawski, więzień polityczny, ofiara bestialskich praktyk stosowanych podczas przesłuchań przez Różańskiego. Za swoją niezłomną walkę o wolność został skazany na śmierć. Książka zawiera relacje bezpośredniego uczestnika m.in. tzw. desantu na plac Bankowy podczas Powstania Warszawskiego oraz wspomnienia i pamiętnik prowadzony w więzieniu. Pierwszym zamysłem było zebranie relacji Taty w jednym miejscu na potrzeby nasz...

    Promocja
    okładka Wojciech Malski ok. 1380-1454 wojewoda łęczycki i sieradzki oraz namiestnik królewski na Wielkopolskę, Książka | Krzysztof Grzegorz Latocha

    Praca ta wpisuje się w nurt badań nad rycerstwem i szlachtą średniowiecznej Polski. Wśród wielu opracowań, których przedmiotem są dzieje Królestwa Polskiego w pierwszej połowie XV w., brakowało dotychczas monografii poświęconej Wojciechowi Malskiemu, który w 1440 r. — będąc wojewodą łęczyckim — został mianowany na urząd królewskiego namiestnika na Wielkopolskę decyzją udającego się na Węgry Władysława III Jagiellończyka. Malski sprawował ten urząd pod nieobecność monarchy w p...

    Promocja
    okładka Srebrna Natalia, Książka | Kira Gałczyńska

    Srebrna Natalia – jak nazwał ją w swym wierszu jej mąż Konstanty Ildefons Gałczyński – już za życia była legendą. Tak jak do legendy przeszła miłość „poety z bożej łaski” – wyrażana w wierszach, których była bohaterką i adresatką. Księżniczka gruzińska, prawdziwa, nie legendarna, urodziła się i wychowała w Kaliszu, w rodzinie silnych kobiet, których pokryte patyną czasu portrety możemy zobaczyć wśród archiwalnych zdjęć prezentowanych w tej książce. I potrafiła kochać, czekać ...

    Promocja
    okładka Elżbieta I i Robert Dudley Prawdziwa historia Królowej Dziewicy i mężczyzny, którego kochała, Książka | Sarah Gristwood

    Mistrzowska biografia Sary Gristwood przedstawia angielską królową przez pryzmat relacji łączących ją z Robertem Dudleyem – osobistym doradcą, nieoficjalnym mężem i dowódcą armii, sprawiając tym samym, że nie mamy do czynienia z tradycyjną, linearną biografią. Atrakcyjność książki wzmacnia gorący temat – romans (?) łączący królową z hrabią Leicester, tak doskonale znany, a jednocześnie wzbudzający wiele pytań i kontrowersji. Autorka obiecuje zrewidować tę frapującą historię –...

    Promocja
    okładka Muzyka fortepianowa Franza Liszta, Książka | Gamrat Małgorzata

    Praca poświęcona twórczości fortepianowej Liszta ujętej w świetle idei korespondencji sztuk stanowi pionierskie dokonanie na polskim gruncie i znacznie wzbogaca stan badań w zakresie źródeł obcych, głównie francusko- i anglojęzycznych. Temat został ujęty w kontekście chronologicznym i historycznym, książka zawiera opis kulturowy epoki, komentarze dzieł literackich Liszta, analizy utworów fortepianowych, liczne przykłady nutowe, portrety Liszta oraz indeks i liczne aneksy. Ksi...

    Promocja
    okładka Zdradzone ideały Wspomnienia asa Luftwaffe, Książka | Hans-Ekkehard Bob

    Wierna do końca służba Führerowi w walkach nad Polską, na Froncie Zachodnim i Wschodnim. Blisko siedemset lotów bojowych na różnych typach Messerschmittów, w tym pierwszym myśliwcu odrzutowym Me 262. Sześćdziesiąt zestrzeleń. Oto Hans-Ekkehard Bob – jeden z asów II wojny światowej. Piloci myśliwscy to specjalny rodzaj ludzi. Nie każdy może dostąpić zaszczytu pilotowania kosztownej maszyny i w tej kwestii nic nie zmieniło się od początku istnienia lotnictwa. Piloci to również...

    Promocja
    okładka Opowieść kata Z pamiętnika mistrza Frantza Schmidta z Norymbergi, Książka | Joel F. Harrington

    Frantz Schmidt był katem. W swoim fachu był mistrzem, miał na to nawet potwierdzenie cechu. Podczas czterdziestu pięciu lat służby (1573-1618) wykonywał swoje obowiązki głównie w cesarskim mieście Norymberdze. Uśmiercił 394 osoby: mężczyzn, kobiety, bywało, że dzieci również – często je wcześniej torturując. Profesję kata traktował jednak jako rzemiosło, nie epatował okrucieństwem, ale też nie okazywał żalu ofiarom. W czasach gdy wykrywalność przestępstw była bardzo niska, ty...

    Promocja
    okładka Zapomniałam o tobie, Książka | Szapołowska Grażyna

    Kobiety marzą całe życie o takiej miłości. Niektóre mają szczęście ją przeżyć, inne mogą tylko o tym poczytać... Grażyna zabiera nas w świat nasycony tęsknotą, pragnieniami i ......, przy okazji ukazując codzienne trudy życia aktorki i matki. Całość osadzona w realiach życia w PRL-u jest dodatkowym atutem tej książki... Kasia Kowalska To jest piękna książka! Ludzie spragnieni są miłości i marzeń. A Grażyna pokazuje, że to wszystko istnieje i można to przeżyć. Taka miłość nig...

    Promocja
    okładka Ewa Podleś Contralto assoluto, Książka | Brigitte Cormier

    Brigitte Cormier porzuciła Sorbonę, by poświęcić się aktorstwu, grając sztuki klasyczne jak i repertuar awangardowy. Po siedmioletnim pobycie w Stanach Zjednoczonych, wróciła do Paryża, gdzie zajęła się redakcją i tłumaczeniami. Ponieważ jej pasja to wydawanie książek i fotografia, założyła agencję komunikacji i skoncentrowała swoją działalność na różnych dziedzinach kultury. Od 2004 roku należy do zespołu redakcyjnego forumopera.com, internetowego pisma poświęconego operze. ...

    Promocja
    okładka O Żegocie relacja poufna sprzed pół wieku, Książka | Władysław Bartoszewski

    Co bym powiedział, gdyby zwrócił się do mnie mój syn albo człowiek z jeszcze młodszego pokolenia i zapytał, po co w 1963 roku składałem w Izraelu wielogodzinną relację o działalności konspiracyjnej Rady Pomocy Żydom przy Delegaturze Rządu RP na Kraj? I po co publikować dziś zapis tamtego wystąpienia, gdy od powstania „Żegoty” minęło już siedemdziesiąt lat? /.../ Żeby nie zginęła pamięć o szlachetnych ludziach. I żeby nigdy nie zapomniano, dlaczego czasem warto narażać własne ...

    Promocja
    okładka Witkacego portret wielokrotny Szkice i materiały do biografii 1918-1939, Książka | Degler Janusz

    Tom szkiców i artykułów najwybitniejszego dziś znawcy twórczości i życia Stanisława Ignacego Witkiewicza jest prawdziwym wydarzeniem. To suma ogromnej pracy, jaką prof. Janusz Degler włożył i wkłada nadal w odkrywanie Witkacego. To zbudowana z niejednorodnych elementów, ale niezwykle zmyślna architektonicznie quasi-biografia twórcy. Część pierwszą stanowi Kronika życia i twórczości Witkacego (1918-1939), obejmująca dojrzałe lata twórcy: bardzo solidny przyczynek do biografii ...

    Promocja
    okładka Wyznania gorszycielki, Książka | Irena Krzywicka

    Irena Krzywicka (1899-1994), barwna, skandalizująca postać przedwojennej Warszawy. Orędowniczka wyzwolonej kobiecości. Autorka Pierwszej krwi, przyjaciółka Boya-Żeleńskiego. Jej książki i artykuły, kampania na rzecz świadomego macierzyństwa jak i życie osobiste stały się dla wielu wyzwaniem i kamieniem obrazy. Wyznania Ireny Krzywickiej są fascynującą lekturą, pisząc o sobie „gorszycielka” kreśli jednocześnie sugestywny i drapieżny obraz elit swej epoki.

    Promocja
    okładka Niewolnica pornobiznesu Burzliwa historia gwiazdy filmu Głębokie gardło, Książka | Linda Lovelace, Mike McGrady

    Legendarna aktorka porno, Linda Lovelace, opowiada historię swojego życia. Zainspirowała ona twórców filmu fabularnego Lovelace, z Amandą Seyfried w roli tytułowej. Linda Boreman miała zaledwie dwadzieścia jeden lat, kiedy poznała Chucka Traynora, mężczyznę, który odmienił jej życie. Niespełna dwa lata później dziewczyna, która w liceum sporadycznie umawiała się na randki, błyskawicznie zyskała sławę, o jakiej nie marzyła w najśmielszych snach… czy raczej w nocnych koszmarac...

    Promocja
    okładka Czarny hrabia, Książka | Tom Reiss

    Prawdziwa historia Hrabiego Monte Christo! Genialna biografia Tomasza Aleksandra Dumasa, którego życiorys dostarczył inspiracji do stworzenia postaci Hrabiego Monte Christo i trzech muszkieterów. Generała armii francuskiej, syn markiza de Pailleterie i czarnoskórej niewolnicy Cessette Dumas, ojciec pisarza Aleksandra Dumasa. W podparyskiej miejscowości, w której urodził się Aleksander Dumas, zmarła nagle kustoszka lokalnego muzeum, pozostawiając po sobie zamknięty sejf z...

    Promocja
    okładka Jim Morrison Król Jaszczur, Książka | Hopkins Jerry

    Poeta, szaman, narkoman na wiecznym rauszu, wokalista The Doors - Jim Morrison po swojej tragicznej śmierci w 1971 roku szybko osiągnął status postaci kultowej. W "Królu Jaszczurze" Jerry Hopkins, współautor legendarnej już książki „Nikt nie wyjdzie stąd żywy”, ponownie zagłębia się w życie Jima Morrisona i przedstawia świeże spojrzenie na ten potężny i trudny talent, ukazując go raczej jako człowieka z krwi i kości niż mit, którym się stał. Książka zawiera również serię wy...

    Promocja
    okładka Między życiem a śmiercią Pamiętnik z Powstania Warszawskiego, Książka | Mikoleit-Kőszeghy Janina

    Poruszająca serce i umysł relacja powstańczej łączniczki – kurierki Komendy Głównej AK Janiny Köszeghy o pseudonimie „Bronka”, która przed śmiercią przekazała go Panu Grzegorzowi Łubczykowi, byłemu Ambasadorowi RP w Budapeszcie. Przypadająca w tym roku 70. rocznica Powstania Warszawskiego’44 jest ważnym powodem, by ten dziennik ujrzał światło dzienne. Jego walorem jest osobista relacja, opis udziału w 63 dniach chwały i dramatu mężnej, dwukrotnie rannej podczas ciężkich walk...

    Promocja
    okładka Szybszy niż błyskawica Autobiografia, Książka | Usain Bolt

    Autobiografia najszybszego człowieka, jaki biega po Ziemi Nieważne, czy znasz się na lekkiej atletyce. Nieważne nawet, czy znasz się na sporcie – najprawdopodobniej i tak znasz Usaina Bolta. Ten bezdyskusyjnie najszybszy człowiek w historii podbił serca ludzi na całym świecie nie tylko swym niezwykłym talentem i zapierającymi dech w piersiach wynikami, ale i żywiołową osobowością. Od samego początku kariery przyciąga uwagę mediów, a jego styl bycia prowokuje krzykliwe nagłówk...

    Promocja
    okładka Nieludzka ziemia w oczach dziecka, Książka | Andrzej Marceli Cisek

    W dniu 31 sierpnia 1939 r. wieczorem rodzina Cisków – Stanisław z żoną Anielą, kilkuletnią córką Bronią i niespełna rocznym synkiem Andrzejem wprowadzili się do swojego nowo wybudowanego domu na kolonii Daszyńskiego w Pszczynie. Następnego dnia po południu nie było już w nim nikogo – wojna wygoniła ich wszystkich, jak tysiące innych, aż na nieludzką ziemię. Ta książka to niezwykła relacja z życia jednej rodziny spośród setek tysięcy Polaków deportowanych w głąb Rosji. Jest za...

    Promocja
    okładka Życie Josepha Conrada Korzeniowskiego Tom 1-2 Pakiet, Książka | Zdzisław Najder

    Postać Josepha Conrada-Korzeniowskiego ciągle fascynuje zarówno uczonych badaczy, jak i „zwykłych" czytelników jego powieści i opowiadań. Urodzony na Ukrainie syn polskiego pisarza, działacza politycznego i zesłańca - został marynarzem brytyjskiej floty; Polak, który język angielski zaczął poznawać dopiero jako dwudziestoletni mężczyzna, stał się jednym z najznakomitszych prozaików wszech czasów tworzącym w tym jeżyku. Biografia napisana przez Zdzisława Najdera, wybitnego zna...

    Promocja
    okładka Zapiski z wygnania, Książka | Baral Sabina

    "Zapiski z wygnania" Sabiny Baral, to przejmujące opowiadanie-dokument z wydarzeń marcowych, z 1968 roku. Przymusowa emigracja opisana oczami młodej dziewczyny, która wraz z rodziną opuszcza Polskę. Przypomnienie tych dramatycznych wydarzeń staje się równocześnie przestrogą dla przyszłych pokoleń przed wszelkimi rodzajami nienawiści, ksenofobią, antysemityzmem.
    Ewa Lipska

    Promocja
    okładka Darwin czyli pochwała faktów, Książka | Kierul Jerzy

    Darwin był jednym z tych ludzi, którzy zmienili nasz sposób myślenia o świecie. Do królestwa nauki, rządzonego prawami uznanymi dotąd za odwieczne, wprowadził wymiar czasu. Jego osiągnięcia byłyby nie do pomyślenia, gdyby nie korzystny zbieg okoliczności. Osobista przenikliwość, zmysł obserwacji i umiejętność kojarzenia faktów w połączeniu z uprzywilejowaną pozycją społeczną pozwoliły mu stworzyć bodaj najbardziej wywrotową teorię naukową w dziejach ludzkości. Nie jest przypa...

    Promocja
    okładka Cześć starenia! Cybulski we wspomnieniach, Książka | Mariola Pryzwan

    Nowa, poszerzona o siedemnaście nowych wspomnień, poprawiona i uzupełniona książka Cześć, starenia złożona jest z opowieści o Zbigniewie Cybulskim (1927–1967), aktorze, legendzie polskiego kina, współtwórcy Studenckiego Teatrzyku Bim-Bom. Niezapomniany Staszek z Giuseppe w Warszawie, Jacek z Do widzenia, do jutra, kapitan van Worden z Rękopisu znalezionego w Saragossie – w pamięci widzów na wiele lat zapisał się jako Maciek Chełmicki w Popiele i diamencie. Ta rola zmieniła j...

    Promocja
    okładka W krainie zamieci Australijskie wyprawy Antarktyczne w latach 1911-1914, Książka | Mawson Douglas

    Wstęp, wybór i tłumaczenie: Stanisław Rakusa-Suszczewski „W Krainie zamieci” (The Home of the Blizzard) to relacja z wyprawy Douglasa Mawsona z lat 1911-1914. Znamienitymi postaciami w historii poznawania Antarktydy byli Amundsen, Shackleton, Scott i właśnie Mawson. Książka przybliży Polakom dokonania tego ostatniego – naukowca i organizatora, wspaniałego polarnika ery heroicznych badań. Publikacja powstała we współpracy z Instytutem Historii Nauki Polskiej Akademii Nauk....

    Promocja
    okładka Cichociemna Generał Elżbieta Zawacka "Zo", Książka | Minczykowska Katarzyna

    Gen. bryg. prof. dr hab. Elżbieta Zawacka (19.03.1909 – 10.01.2009) całe swoje życie poświęciła ojczyźnie i sprawom społecznym. We wrześniu 1939 r. brała udział w obronie Lwowa, a od 2 listopada 1939 r. była już zaprzysiężonym żołnierzem Służby Zwycięstwu Polski. Jako „Zelma” organizowała struktury śląskiej SZP-ZWZ, organizowała wywiad, dowodziła łącznością w Sztabie Okręgu Śląskiego ZWZ. Od grudnia 1940 r. pod pseudonimem Zo służyła w Wydziale Łączności Zagranicznej KG ZWZ. ...

Co znajdziesz w kategorii: Biografie i wspomnienia

Co to jest książka biograficzna?

Książki biograficzne to dzieła opisujące życie, karierę, osiągnięcia jakiejś znanej postaci lub popularnej osoby, na przykład muzyka, polityka czy sportowca. Niektóre z tych tytułów są fabularyzowane, inne nie. W przeciwieństwie do autobiografii, ebooki biograficzne napisane są z perspektywy osoby trzeciej, opisującej daną postać. Z kolei autobiografie to historie tworzone przez same osoby w nich opisywane - znajdziecie w nich zatem wiele osobistych opowieści oraz pierwszoosobową formę narracji. Czasami biografie skupiają się na osobach lub wydarzeniach kontrowersyjnych - innym razem na tych najbardziej cenionych i lubianych. Sensację wywołał na przykład debiut literacki Jennette McCurdy, “Cieszę się, że moja mama umarła”. Ten pełen emocji zapis zmagań z toksyczną matką, zaburzeniami odżywiania i uzależnieniami jednej z najbardziej znanych współczesnych amerykańskich dziecięcych aktorek. Nie zawsze jednak biografie lub autobiografie opierają się na tak trudnych zwierzeniach i wspomnieniach.

Z czego składa się biografia?

Jakie elementy składają się na ciekawe biografie? Przede wszystkim wciągająca, często wielowątkowa historia odmalowująca obraz człowieka z krwi i kości - z jego radościami i smutkami, problemami i sukcesami. Często dzieła te opierają się na wspomnieniach - czy to samej opisywanej osoby, czy jej przyjaciół, znajomych, rodziny, bliskich. Dzięki temu otrzymujemy w miarę możliwości jak najbardziej pełny obraz życia, do którego poznania zostajemy zaproszeni. Nierzadko dzięki temu poznajemy inne, czasem zaskakujące oblicze danej osoby, odmienne od tego, co znamy z mediów czy opinii społecznej. Najlepsze książki biograficzne często opierają się na sytuacjach, które są czytelnikom zupełnie nieznane lub niewyobrażalne. Tak dzieje się na przykład w wypadku tytułu “ Czesałam ciepłe króliki. Rozmowa z Alicją Gawlikowską-Świerczyńską” Dariusza Zaborka. Ta lekarka i więźniarka obozu w Ravensbrück opowiada historię o niesamowitym optymizmie, który udało się jej utrzymać nawet pomimo tragicznych warunków obozu koncentracyjnego. W wieku 92 lat zdecydowała się opowiedzieć Zaborkowi o swoim życiu, dzięki czemu otrzymujemy poruszający obraz o życiu silnej, odważnej i niezależnej kobiety. Ebook z tym wywiadem znajdziecie na Woblink w formatach epub, mobi lub pdf.

Jakie są rodzaje ebooków biograficznych?

Na Woblink znajdziecie wiele różnych rodzajów biografii literackich skupiających się na osobach o różnych zawodach, pochodzeniu czy żyjących w zupełnie odmiennych od dzisiejszych warunkach. Wiele tego typu dzieł odmalowuje portrety artystów i twórców. W tej grupie znajdziecie chociażby historię życia Kory zatytułowaną “Się żyje. Kora. Biografia” napisaną przez Katarzynę Kubisiowską. Z kolei autobiograficzna “My Love Story. Autobiografia” została spisana przez samą Tinę Turner. Nie tylko ta wielka piosenkarka wzięła sprawy w swoje ręce, gdy przyszło do opowiedzenia historii swojego życia. Taką drogą poszli także Dave Grohl, muzyk, lider zespołu Foo Fighters, w swojej książce “The Storyteller. Moje historie. Opowieści o życiu i muzyce” czy Woody Allen w “A propos niczego. Autobiografia”. Specyficzny rodzaj autobiografii przedstawił w swoim dziele “Tysiąc lat radości i trosk. Wspomnienia” chiński artysta Ai Weiwei, przeplatając własne doświadczenia i wspomnienia z historią swojego ojca oraz kontekstem przemian, jakie miały miejsce w Chinach w ciągu kilku ostatnich dekad. Ciekawą perspektywę biografii artysty proponuje także Natalia Budzyńska w swoim dziele “Witkiewicz, ojciec Witkacego”. Opisuje ona bowiem życie znanego malarza, krytyka sztuki oraz pisarza, ojca Witkacego, twórcy architektonicznego stylu zakopiańskiego, o którym czasem zapomina się, mówiąc głównie o jego synu. Wśród ważnych biografii polskich artystów znajdziecie także książkę Moniki Śliwińskiej “Wyspiański. Dopóki starczy życia”. Dzięki danym zebranym w archiwach, rodzinnych dokumentach, listach i pamiętnikach Śliwińskiej udaje się zrekonstruować mało znanego, prywatnego Wyspiańskiego, który ściga się z własną śmiercią, najbardziej intymne wiersze pisze o żonie i gorączkowo szuka sposobu, by dostąpić artystycznego spełnienia i nieśmiertelności. Cennym źródłem wiedzy są także biografie świętych (hagiografie). Dotyczą one zarówno postaci historycznych (na przykład “Ignacy Loyola. Sam i na piechotę”), jak i współczesnych (jak “Siostra Faustyna. Biografia świętej”). Wiele z nich dotyczy także świętych papieży, w tym Jana Pawła II - tutaj znajdziecie chociażby “Pontyfikat na czasy zamętu. Jan Paweł II wobec wyzwań Kościoła i świata” o. Macieja Zięby lub “Niezapomniany. Jan Paweł II we wspomnieniach przyjaciół i współpracowników” Włodzimierza Rędziocha. Te i wiele innych biografii oraz autobiografii znajdziecie na Woblink jako książki papierowe, audiobooki lub ebooki (epub, mobi, pdf).

Najlepsze książki biograficzne i autobiograficzne

Wiele popularnych biografii i autobiografii opowiada historie osób rozpoznawalnych na całym świecie, odkrywając nieznane lub przemilczane wcześniej elementy ich życia. Biografie sławnych ludzi zawierają w sobie także między innymi najciekawsze biografie sportowców, polityków, pisarzy czy muzyków. Znajdziecie tu na przykład ebooka “Ten drugi”, opowieść o księciu Harrym. Wcześniej ukrywane wydarzenia i okoliczności zawiera w sobie także na przykład biografia aktora Matthew Perry'ego , znanego głównie z roli Chandlera w serialu “Przyjaciele”. Jego “ Przyjaciele, kochankowie i ta Wielka Straszna Rzecz”, choć pełne charakterystycznego dla niego humoru, opowiada o trudnej walce z chorobą i nałogami, najciemniejszych momentach życia i najważniejszych, prawdziwych przyjaciołach. Swoją autobiografię, w której wyjaśnia wiele wcześniejszych kontrowersji i ujawnia nieznane dotąd fakty, stworzyła także Pamela Anderson w “Love, Pamela. Autobiografia”. Poznać możecie także życie innych aktorów - Matthew McConaughey’a w książce “Zielone światła” czy Toma Feltona w “Po drugiej stronie różdżki”. Michał Rusinek, przez wiele lat sekretarz Wisławy Szymborskiej, opowiada o tej wybitnej poetce w swoim “Nic zwyczajnego. O Wisławie Szymborskiej”. David Gardner napisał biografię jednego z najbardziej znanych współcześnie amerykańskich aktorów zatytułowaną “ Tom Hanks. Enigma”. Nie tylko artyści są jednak podmiotami książek biograficznych. Jedna z najbardziej głośnych swego czasu pozycji dotyczy współtwórcy sukcesu firmy Apple - to “Steve Jobs” Waltera Andersona. Znaną autobiografię napisała także Michelle Obama - jej “ Becoming. Moja historia” to pełne szczerości i humoru wspomnienia byłej Pierwszej Damy Stanów Zjednoczonych. O swoich przodkach pisała z kolei znana dziennikarka Oriana Fallaci. “Kapelusz cały w czereśniach” to epicka historia jej własnych przodków, pełna miłości, zdrady, namiętności i niespokojnego ducha, artystów, chłopów, buntowników, bohaterów i tchórzy, a przy tym literacki hołd dziennikarki dla jej rodzinnych Włoch i Florencji. Te i wiele innych tytułów biograficznych odsłaniających życie znanych i mniej znanych osób z Polski i świata, czeka na Was na Woblink jako książki papierowe, audiobooki lub ebooki (epub, mobi, pdf).