Historia cywilizacji i kultury nigdzie nie odbija się tak wiernie jak w dziejach miast. Te ostatnie są do tego stopnia fascynujące, że zasłużyły nawet na własny gatunek: „biografie miast”. W Polsce swoje „biografie” mają Wrocław („Mikrokosmos” Normana Daviesa i Rogera Moorhouse’a) i Gdańsk („Gdańsk. Biografia miasta” Petera Olivera Loewa). „Kraków w Europie Środka” prof. Jacka Purchli doczekał się dwóch albumowych wydań. Nowa wersja wydobywa literacki, „biograficzny” aspekt k...
Okres trwający od XV do XVII wieku to czas wielkich przemian i podbojów. Chiny urosły w potęgę w pierwszych dekadach XV stulecia pod rządami Yongle z dynastii Ming, który przeniósł stolicę imperium do Pekinu, zbudował Zakazane Miasto i wspierał zamorskie wyprawy admirała Zheng He. Imperium Osmańskie rozkwitło za panowania Sulejmana I Wspaniałego w pierwszej połowie XVI wieku. Autorytarne państwo Iwana IV Groźnego stało się wielką europejską potęgą za czasów Piotra I W...
Kampania na Śląsku oraz jej punkt kulminacyjny – bitwa nad Kaczawą, stoczona 26 sierpnia 1813 roku, była największym starciem militarnym epoki napoleońskiej na terenach dzisiejszej Polski, a dokładniej na obszarze Dolnego Śląska. Niestety przez całe dziesięciolecia bitwa ta pozostawała w naszym kraju bardzo mało znana. Dopiero na przestrzeni ostatnich lat nastąpił w tej dziedzinie przełom dzięki kilku śląskim historykom oraz pasjonatom z grup rekonstrukcyjnych, którzy swą akt...
Nowa, fundamentalna praca Franza A.J. Szabo, oparta na ponownym zbadaniu źródeł i własnych badaniach w Austriackich Archiwach Państwowych, to naukowa, ale przystępna i inspirująca ocena wojny na kontynencie – pierwsza od niemal stulecia. Profesor Szabo kwestionuje utrwalony mit, jakoby zwycięstwo w wojnie siedmioletniej przyniosły umiejętności militarne i wytrwałość króla Prus, zwanego często Fryderykiem Wielkim. Twierdzi natomiast, że państwo to nie zwyciężyło, a zaledwie pr...
Celem niniejszej pracy jest przedstawienie wysiłku mobilizacyjnego i finansowego Korony w drugiej połowie XVII wieku oraz organizacji wojska w tym czasie i zachodzących w niej przemian. Jednocześnie przez szczegółową analizę sposobu formowania sił zbrojnych - od projektów w uniwersałach królewskich, poprzez dyskusję na sejmikach i sejmie, uchwałę sejmową, opracowanie szczegółowego etatu przez hetmanów, zaciągi i koncentrację sił na wyprawy - autor pragnie przedstawić system f...
W dotychczasowych studiach nad schyłkiem neolitu w Małopolsce obszar Lubelszczyzny pozostawał w cieniu bogatych materiałów z terenów podkrakowskich i z Wyżyny Sandomierskiej. Niemniej to właśnie z tego regionu pochodzą liczne i spektakularne pochówki kultury amfor kulistych. Znane są również groby kultury ceramiki sznurowej, a także liczne znaleziska luźne, wskazujące na intensywne osadnictwo w III tysiącleciu przed naszą erą. Celem projektu, prezentowanego przez serię artyku...
Najnowsza książka Leszka Moczulskiego poświęcona jest problemom wprawdzie kluczowym, lecz ciągle niedocenianym przez historiografię.W szczególności dotyczy to polskiej polityki zagranicznej, konsekwentnie reagującej na rosnące zagrożenie ze strony dwu wielkich sąsiadów. Niebezpieczeństwo było trwałe – poczynając od 1918 r., lecz stało się bezpośrednie wraz z Wielkim Kryzysem. Na tle ogólnoświatowej katastrofy gospodarczej urosły gwałtownie masowe nastroje agresywne i rewizjon...
Latem 1920 roku, gdy kontrofensywa Armii Czerwonej zagroziła niepodległości Polski, po stronie polskiej podęto przygotowania, aby zatrzymać wroga na linii Wisły. Nadwiślańskie miasta szykowały się do obrony. Wśród nich mazowiecki Płock. 17-18 sierpnia załoga miasta na rozkaz dowódcy 5. Armii gen. Sikorskiego wykonała wypad na siły bolszewickie znajdujace się w pobliżu. Wtedy została niespodziewanie zaatakowana przez oddziały III Korpusu Konnego Gaja Bżyszkiana. Bolszewicy roz...
Po raz pierwszy Powstanie Warszawskie widziane z niemieckiej perspektywy 5 sierpnia 1944 roku SS-Gruppenführer Heinz Reinefarth, „rzeźnik Woli”, zadzwonił do sztabu 9. Armii z dramatycznym meldunkiem, że kończy mu się amunicja. Tego dnia rozstrzelał już 10 000 warszawiaków. Te i inne szokujące kulisy masakry ludności cywilnej zostały ujawnione dzięki Hannsowi von Krannhalsowi, który dotarł do liczących 7000 stron dzienników wojennych jednostek niemieckich tłumiących Powstanie...
Wstęp. Celem niniejszego wydawnictwa było zebranie wszystkich obowiązujących w Związku Harcerstwa polskiego przepisów, dotyczących obozów i kolonij letnich drużyn męskich. Nie uwzględniono tutaj wcale wycieczek ani obozów wędrownych, które staną się przedmiotem następnych opracowań. Urzędowe przepisy, ujęte w tekście w gwiazdki *.....*, uzupełniono praktycznemi wskazówkami, opartemi na doświadczeniu wielu instruktorów-obozowników i tradycji drużyn obozujących. Prawie wszystki...
Nauczycielkami gorzałkonowskiemi były dwie siostry, panny Złotopolskie. Młode, pełne werwy i życia, przejęte ideałami harcerskiemi. Mieszkały sobie po prostu, ale wytwornie. Właśnie skończyły poprawianie zadań szkolnych. —?Wiesz co ptasiuniu — zagadnęła starsza Marja — pójdziemy do miasteczka... —?Bój się Boga, teraz pod wieczór iść milę piechotą, kiedy w dodatku jestem tak zmęczona dzisiejszą nauką... —?Nie mamy już żadnych zapasów, a ja jestem głodna... —?To trudno, nie umr...
Czy harcerstwo powinno wyrabiać w chłopcach indywidualizm? Na pytanie to nieraz słyszeliśmy taką odpowiedź: — Nie! Naszym celem jest wychowanie młodzieży na dobrych obywateli, a więc ludzi o ile możności jak najbardziej uspołecznionych. Indywidualista nie nadaje się do życia społecznego. Kieruje się on zawsze swojemi zapatrywaniami, nie umie się nagiąć do poglądów i potrzeb ogółu. Drużyna czy zastęp, to właśnie małe społeczeństwo. Chłopiec powinien w niem się uczyć poświęc...
MAŁY W klasie cisza — jak makiem zasiał. Gospodarz klasy stoi obok katedry i wyczytuje nazwiska uczniów. Wywołani podchodzą do nauczyciela i odbierają z jego rąk świadectwa całorocznej pracy. W pierwszej ławce siedzi Romek Orkowski. Dużemi, jasno-niebieskiemi oczyma śledzi pilnie każdy ruch wychowawcy i czeka chwili, kiedy usłyszy swoje nazwisko i będzie się mógł przekonać naocznie, jaką otrzymał cenzurę. Jest pewny, że będzie promowany do klasy szóstej, jednakowoż zdaje sobi...
Rzeczpospolita Polska w literaturze politycznej Zachodu powstawała „w atmosferze dyskusji nad rolą dziejową państwa polskiego, wartościami instytucji Rzeczpospolitej oraz przyczynami utraty niepodległości. Ten ostatni motyw wydaje się najważniejszy. Stanisław Kot posiadał wyraźną skłonność do wyławiania z przejrzanych tekstów nie tylko negatywnych, ale i pozytywnych opinii o Polsce, jej zasługami, zwłaszcza na polu myśli politycznej, uzasadniając powrót do grona państw niepod...
Po roku 1600 Europa weszła w pełni w epokę nowożytną. Był to wspaniały wiek Ludwika XIV, dynamicznej ekspansji handlowej Zjednoczonych Prowincji, rozkwitu i osłabienia Polski i Litwy, wzrostu znaczenia Prus i Rosji, rozwoju baroku i rewolucji naukowej. Było to jednak również stulecie pełne niszczycielskich konfliktów, takich jak wojna trzydziestoletnia (1618-1648) i rewolucja angielska (1642-1689). Rządy zaczęli sprawować pierwsi ministrowie (Oxenstierna, Richelieu, Mazarin, ...
W sobotni wieczór 28 lutego 1953 r. Stalin podejmował swój wewnętrzny krąg na Kremlu, a potem na daczy w podmoskiewskim Kuncewie. Beria, Bułganin, Chruszczow i Malenkow opuścili go dopiero nad ranem. Stalin był pijany i w wyśmienitym humorze. Następnego dnia ochronę zaniepokoiła cisza panująca w prywatnych pokojach Stalina, jednak nikomu nie wolno było tam wejść bez wezwania. Gdy w końcu o dziesiątej wieczorem otworzono drzwi pod pretekstem przekazania Stalinowi urzędowej poc...
Kawaleria, czy też - jak ją dawniej nazywano - jazda, stanowiła przez wiele stuleci rodzaj broni, który odgrywał w Polsce szczególną rolę. Z nią były związane najwspanialsze zwycięstwa w historii wojen prowadzonych przez Polaków, a także późniejsze wysiłki zbrojne w dążeniu do odzyskania niepodległości lub jej obrony. Jazda polska w świadomości społeczeństwa stała się swoistym symbolem polskich dążeń niepodległościowych, snów o potędze i wolności Rzeczypospolitej. Zmiany pol...
Wielkich dowódców można w historii policzyć na palcach jednej ręki, ale Fryderyk Wielki, król Prus, zajmuje wśród nich poczesne miejsce. Stary Fryc nie znajdował równych w taktycznej i strategicznej oryginalności, śmiałej i bezwzględnej determinacji oraz zdolności do inspirowania żołnierzy. Christopher Duffy, autor licznych prac na temat jego armii oraz wojsk jego przeciwników, relacjonuje w szczegółowym opisie życia Fryderyka militarny geniusz króla. Ta wybitna biografia prz...
Droga Jana z Brienne od rycerza średniego szczebla do króla Jerozolimy, a później łacińskiego cesarza Konstantynopola, kreśli jedną z najniezwyklejszych karier w całym okresie średniowiecza. Jak i dlaczego jednak udało mu się osiągnąć takie zaszczyty? To biograficzne studium społecznej i geograficznej mobilności arystokratów podczas „wieku krucjat” na nowo przygląda się fascynującemu życiu Jana i bada sposoby na jakie rody i dynastie, polityka, intryga, religia i wojna przycz...
W publikacji przetłumaczone zostały fragmenty niemiecko- i francuskojęzyczne. Autor niniejszego życiorysu zajął się tą ciekawą żołnierską indywidualnością z wszelkim należnym jej staraniem, a zarazem z całym pietyzmem winnym pradziadowi stryjecznemu tej miary. Wyzyskał w tym celu przede wszystkim własne obfite archiwum rodzinne, obejmujące pozostawioną przez generała spuściznę pisemną; zużytkował także odpowiednie rękopisy Muzeum Czartoryskich i Biblioteki Jagiellońskiej w ...
Aby poznać życie społeczne danego narodu, warto pochylić się nad powstającymi na jego obszarze dokumentami prawnymi kodyfikującymi różne obszary działalności zarówno w sferze cywilnej, jak i wojskowej. Nie inaczej jest w odniesieniu do zachowanych świadectw działań legislacyjnych, jakie były podejmowane w Księstwie Warszawskim. Ten mały twór państwowy usytuowany był pomiędzy nadal potężnymi, i co najistotniejsze wywierającymi przez cały czas dość duży wpływ na polityczne pocz...
Królewska wojenna flota francuska pod koniec XVIII wieku była drugą co do wielkości i wartości bojowej flotą ówczesnego świata, nieznacznie tylko ustępując brytyjskiej Royal Navy, z którą zresztą walczyła ze zmiennym szczęściem od przeszło 100 lat, od czasów panowania króla Ludwika XIV. Za jego panowania i pod sprawnym kierownictwem ministra marynarski Jean-Baptiste Colberta Francja posiadała olbrzymią flotę, liczącą aż 120 okrętów liniowych.
Niniejsze opracowanie jest próbą przedstawienia polskiemu czytelnikowi drobnego wycinka z mapy napoleońskiej Europy początku XIX wieku, który przeszedł do historii pod nazwą królestwa Westfalii. Celem autora było przybliżenie czytelnikowi historii państwa, które na europejskiej mapie istniało zaledwie przez sześć lat, w burzliwym okresie lat 1807-1813. Państwa, którego historia powstania, władca i armia nie zostały dotychczas w polskiej literaturze historycznej przedstawione...
Historia najnowsza obejmuje okres od zakończenia nowożytności, czyli przełom XVIII i XIX wieku, aż do czasów współczesnych. Dlatego wiele książek z kategorii „Historia najnowsza” poświęconych jest wojnom światowym, powstaniu warszawskiemu czy okresowi PRL-u. Pozycje przedstawiające czasy II wojny światowej stanowią tak dużą część książek, że zostały umieszczone w odrębnej podkategorii „II wojna światowa”. Główny trzon kategorii „Historia najnowsza” stanowią książki oscylujące wokół tematyki wojen światowych („Legiony – droga do legendy” Marka A. Koprowskiego, „Niewygodny Polak” Macieja Bernatta-Reszczyńskiego), powstania warszawskiego („Duch ’44. Siła ponad słabością” Stanisława Zasady), PRL-u („»Ciekawe« życie w PRL-u. I co dalej?” Bogusława Homickiego) oraz Solidarności („Tu radio Solidarność” Pawła Pietkuna). Jednak znaleźć tu można także takie publikacje jak „Kobiety wywiadu” Przemysława Słowińskiego, który przedstawia biografie najsłynniejszych agentek i szpiegów, m.in. Mathilde Carré, Coco Chanel czy Krystyny Skarbek. W tej kategorii znajduje się też „Epilog do »Kamieni na szaniec«” profesora Grzegorza Nowika, ukazujący szerzej tło wydarzeń przedstawionych przez Aleksandra Kamińskiego w jego słynnej książce. Najnowszej historii poświęcona została chociażby „Polska 1945–2015. Historia polityczna” Andrzeja Piaseckiego i Ryszarda Michalaka – jedna z niewielu monografii przedstawiających w takiej formie losy współczesnej Polski. Nie może zabraknąć także opisów brawurowych ucieczek, m.in. z obozów śmierci – Auschwitz, Sobiboru, sowieckich łagrów czy pilnie strzeżonych twierdz, które w „Słynnych ucieczkach Polaków” opisał Andrzej Fedorowicz.
