Teresa Rączka-Jeziorska wyraźnie zbliża się do studiów nad historią materialną, tak jak uprawiali ją klasycy; choćby Norbert Elias, a jeszcze bliżej jej do Łotmanowskiej semiotyki kultury; szczególnie zaś bliska jest wzorca jego monografii Rosja i znaki. Kultura szlachecka w wieku XVIII i na początku XIX. W podobieństwie podtytułu słyszę wręcz aluzję do semiologa z Tartu (czyli z Dorpatu, nota bene jest to terytorium dawnych Inflant!). Ale warto też podkreślić różnice, bo jeś...

Niniejsza publikacja tylko w niewielkim stopniu ukazuje bogactwo życia codziennego Żydów na ziemiach polskich i wzajemnych relacji, opierających się przede wszystkim na współpracy. Tematyka ta cieszy się wprawdzie zainteresowaniem badaczy, ale w polskiej historiografii brak jest publikacji odnoszącej się do zagadnień codzienności żydowskiej w wielokulturowej perspektywie. Tom ten nie pretenduje w prawdzie do wypełnienia tej luki, nie wyczerpuje bowiem różnorodnych kontekstów ...

Trąd, dżuma, ospa - epidemie m.in. tych schorzeń nękały Europę w ubiegłym stuleciach. Nowa książka Szymona Wrzesińskiego rzeczowo opisuje ich pojawianie się na terytorium Królestwa Polskiego. Ukazuje okoliczności wybuchu poszczególnych zaraz i przesądy z nimi związane. Wpływ ciał niebieskich, obecność innowierców w państwie czy kara boża jako przyczyny moru - to tylko niektóre z nich. Autor sporo uwagi poświęca także skutkom, jakie przyniosły Polsce epidemie. Książka uświadam...

Praca Niepodległościowa konspiracja młodzieżowa na ziemiach polskich w latach 1944/1945–1956 zawiera analizę zjawiska konspiracji młodzieżowej. Podziemne organizacje tworzone przez młodzież zostały omówione jako małe grupy społeczne, przejawy opozycji politycznej oraz ruchy polityczne in statu nascendi. Książka stanowi uzupełnienie wiedzy o losach i wyborach dokonywanych przez młodych ludzi, kontynuujących sięgającą XIX w. tradycję młodzieżowego oporu.

Piękne i bogate polskie tradycje świąteczne wywodzą się między innymi z kultury szlacheckiej. Jak w majątkach ziemiańskich świętowano Boże Narodzenie i Wielkanoc na przełomie XIX i XX wieku i ile z tych zwyczajów przetrwało do dziś? Autor, na przykładzie wspomnień oraz osobistych relacji ziemian, wprowadza nas w atmosferę najważniejszych i niezwykle barwnych świąt w tradycji katolickiej. Opowiada o przygotowaniach w kuchni i w salonie, porywa w wir spotkań rodziny i sąsiadów,...

Udział ziemian w wojnie polsko-bolszewickiej 1919–1921 wciąż jest słabo znany i niedoceniany.
Niniejsza publikacja powstała, aby udokumentować wkład ziemiaństwa w odzyskanie przez Polskę niepodległości oraz podkreślić jego znaczenie w przełomowych dla Polski chwilach. Materiał ilustracyjny, w dużej mierze dotąd niepublikowany, pochodzi w większości z archiwów rodzinnych.

Prof. dr hab. Jerzy Dygdała jest pracownikiem Instytutu Historii im. T. Manteuffla PAN, autorem i wydawcą przeszło 500 publikacji naukowych dotyczących dziejów nowożytnych Prus Królewskich i Torunia oraz historii politycznej i społecznej-Rzeczypospolitej doby saskiej i początków panowania Stanisława Augusta. Jest wydawcą m.in. wielotomowej serii ,,Lustracja województw Prus Królewskich 1765" i listów sekretarzy króla Stanisława Leszczyńskiego z lat 1706-1709 (2 tomy), a także ...

Antoni Smuszkiewicz Artystyczny ślad na naukowej drodze. Twórczość literacka Andrzeja Stoffa Część I. W kręgu filozofii i teorii literatury Adam Grzeliński James i Santayana. O estetyce i powinowactwach obu koncepcji Leszek Żyliński Historiografia jako literatura Dorota Korwin-Piotrowska Milczenie i nie-milczenie współczesności Bernadetta Kuczera-Chachulska Z Ingardenowskiej filozofii człowieka (komunikat) Tomasz Waszak Roman Ingarden a niemiecka teoria fikcji Jel...

Księgi pamiątkowe stanowią nieodłączną a jednocześnie specyficzną formę aktywności naukowej. Przede wszystkim są wyrazem szacunku i docenienia wieloletniej działalności badacza, któremu są dedykowane , a z drugiej strony tworzą zbiór artykułów naukowych będących efektem mozolnej pracy innych badaczy będących uczniami (bezpośrednio lub pośrednio) bądź współpracownikami Głównego Bohatera. Fakt ten nastręcza określonych trudności, stawia przed autorami dylematy do rozstrzygnię...

Michał Pszczółkowski – urodził się w 1981 roku w Ostrołęce. Ukończył studia na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Był stypendystą Fundacji na rzecz Nauki Polskiej w Warszawie, obecnie pracuje jako adiunkt w Międzywydziałowym Instytucie Nauk o Sztuce Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku. Jego zainteresowania badawcze koncentrują się wokół historii architektury, szczególnie nowoczesnej (XX wiek). Publikuje liczne artykuły i książki, ponadto czynnie ...

Dla zrozumienia społecznej pozycji środowisk arystokratycznych i postziemiańskich zasadnicze znaczenie ma relacja łącząca je z inteligencją. W przeszłości była to w dużej mierze relacja antagonistyczna, jednak po 1918 roku, który można uznać za symboliczny moment ustanowienia II Rzeczypospolitej jako swoistej „republiki inteligenckiej”, osłabiona arystokracja i ziemianie zaczęli odgrywać rolę wewnętrznej inteligenckiej subelity. Potomkowie znanych rodzin arystokratycznych i z...

Początki zawodu lekarza wykraczają oczywiście poza wiek XIX, któremu m.in. poświęcamy cały ten zbiór, wydawany od roku 2003 w ramach serii Zawody medyczne na ziemiach polskich w XIX i XX w. Jednak przyjęta dla całości wspomnianej serii cezura, adekwatna dla wielu tworzonych wtedy zawodów medycznych, chociażby pielęgniarki, zobowiązuje nas do ograniczeń, pozostanie w dwóch ostatnich, minionych stuleciach, zarazem do utrzymania się w tej wcześniej przyjętej konwencji. Wydawać s...

Po raz pierwszy, w 60-cio tomowej, eleganckiej kolekcji, przybliżamy Czytelnikom fenomen Polskiego Państwa Podziemnego.
W każdym tomie znajdzie się bogata szata ilustracyjna – zdjęcia pochodzące ze zbiorów Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie, Centralnej Biblioteki Wojskowej oraz Muzeum Powstania Warszawskiego

Modernizacja życia społeczno-gospodarczego i politycznego na ziemiach polskich

Początki naszych rozważań dotyczących kolejnego zawodu medycznego sięgają tym razem połowy XVIII stulecia. W księgach kancelaryjnych tamtego czasu można bowiem odnaleźć słowo "felczer", stosowane wtedy wymiennie z mianem "cyrulik". Jest on pierwszym bohaterem naszej serii wydawniczej Zawody medyczne na ziemiach polskich w XIX i XX w. Drugim jest diagnosta laboratoryjny. W tomie przedstawiono drogę rozwoju zawodu felczera w Królestwie Kongresowym i na ziemiach polskich do poło...

Próba rekonstrukcji źródeł oraz opisu profilu duchowości wybranych polskich wspólnot zakonnych w kontekście europejskim. Składają się na nią rozprawy prezentujące podstawowe wyznaczniki wartości polskiej kultury przedtrydenckiej w zakresie duchowości i pobożności. W kolejnych artykułach autorzy opisują wybrane wartości (religijne, polityczne, etyczne, estetyczne), sięgając po nowe, unikatowe źródła, w ogóle dotychczas niepoddawane analizie lub rozważane z innej niż przyjęta p...

Zjawisko konwersji, co zgodnie podkreślają wszyscy badacze, przekracza granice każdej, nawet najbardziej skrajnej asymilacji. I choć motywy zmiany wyznania przez stulecia były prozaiczne (np. nadzieja na poprawę własnego bytu), to od końca XIX w. stawały się coraz bardziej skomplikowane kulturowo. Równie trudne do uchwycenia były techniki zacierania własnej tożsamości, dlatego że porzucenie wiary przodków na rzecz innej religii traktowano powszechnie jak kwestię niewygodną i ...

Praca dra Aleksandra Kormana Stosunek UPA do Polaków na ziemiach południowo-wschodnich II Rzeczpospolitej wnosi nową wiedzę na ten temat. Autor w syntetycznej formie ukazał genezę tej zbrodniczej organizacji oraz jej cele i sposób działania. Zobrazował straty osobowe i materialne spowodowane przez nią oraz współczesną groźbę odradzania się banderowskiego ekstremalnego szowinizmu na Ukrainie. Czytelnicy mają możliwość zapoznania się z nieznanymi lub mało znanymi dokumentami i ...

Początków medycznych specjalności można się doszukiwać w odległych cywilizacjach i epokach. Już w starożytnym Egipcie około 2500 lat p.n.e. funkcjonowali lekarze związani ze służbą sakralną, zajmujący się chorobami określonych organów czy części ciała. W czasach nowożytnych bywało podobnie. Dopiero jednak u schyłku XVIII w. rozwój wiedzy, jej szybki transfer za pośrednictwem publikacji, w tym prasy, kontakty zawodowe tudzież wyjazdy zagraniczne na początku XIX w. sprzyjały ks...

W okresie od czerwca 1941 r. do końca II wojny światowej do niemieckiej niewoli trafiło, według różnych szacunków, od 4,5 do 5,7 miliona jeńców sowieckich. Ich tragedia pozostaje jednym z tych wątków, które wciąż czekają na należne miejsce w pamięci Europejczyków. Jeńcy ci stanowili drugą po Żydach pod względem liczebności grupę, która podlegała masowej i świadomej eksterminacji. Umierali od głodu, chłodu i chorób w setkach obozów jenieckich w III Rzeszy i na terenach okupowa...

Zbiór artykułów dotyczy dyskutowanego w polskiej archeologii zagadnienia początków inhumacji na ziemiach polskich, które są postrzegane jako świadectwo przyjęcia chrześcijaństwa. Dyskusja koncentruje się na próbie określenia, w którym momencie naszych dziejów rozpoczyna się stosowanie szkieletowego obrządku pogrzebowego: czy już po chrzcie Mieszka I w 966 r., w II poł. X w. czy też dopiero za jego następcy Bolesława Chrobrego w XI w. Ma to kluczowe znaczenie dla datowania poc...

W połowie XIX w. w siedmiu okręgach zachodniej Galicji było ogółem 2315 właścicieli dóbr ziemskich. W większości byli to przedstawiciele polskiej szlachty i arystokracji. Przypadki przenikania do grupy właścicieli dóbr ziemskich osób pochodzących z innych kręgów kulturowych w tym czasie były dość rzadkie. Najwięcej było Żydów, ale najczęściej przejmowali oni niewielkie części wsi lub miast. Większe majątki ziemskie przechodziły niekiedy w ręce osób wywodzących się z niemiecki...

Autorzy oddawanego do rąk Czytelnika zbioru artykułów mieli za zadanie nakreślić społeczne i kulturowe konteksty aktów kolektywnej przemocy antyżydowskiej i ilustrować je odpowiednimi egzemplifikacjami. Formy „kolektywna przemoc antyżydowska” używano tu wymiennie z terminem „pogrom”, jak zwracają bowiem uwagę badacze tego fenomenu, jest on na tyle złożony i przybierał tak wiele form, iż trudno ustalić jego jednoznaczną definicję. Wychodzimy z założenia, że zanim w ogóle podję...

Jedenasty zeszyt słownika biograficznego Ziemianie polscy XX wieku zawiera 87 życiorysów osób reprezentujących kilkadziesiąt rodzin ziemiańskich. Szczęśliwie udało się zgromadzić w tym tomie sylwetki ziemian wywodzących się prawie z całego obszaru dawnych ziem Rzeczypospolitej w granicach przedrozbiorowych.