W monografii tej podjęto problem sporadycznie analizowany w polskich pracach badawczych. Dotyczy on sposobów reprezentacji doświadczenia deportacji do niemieckich obozów koncentracyjnych w literaturze francuskiej. Przeprowadzono analizę sześciu tekstów prozatorskich, w tym trzech utworów świadków (Les jours de notre mort Davida Rousseta, Le convoi du 24 janvier Charlotte Delbo i Wielka podróż Jorge Sempruna) oraz trzech fikcjonalnych tekstów testymonialnych (Moi, Sandor F. Al...

Historia według poetów przedstawia swoiste formy relacji między literaturą piękną a historią w Polsce, w przybliżeniu między rokiem 1764 a 1848. To właśnie wtedy, w oświeceniu i w romantyzmie, kształtuje się nowoczesna historiografia naukowa i dojrzewa świadomość historyczna narodów europejskich, a tematyka historyczna pojawia się na artystycznych szczytach literatury pięknej. Romantycy uważają nawet, że „prawdziwymi historykami” są de facto poeci, a nie historycy zawodowi cz...

Książka "Dzieje najnowsze w literaturze polskiej" świetnie wypełni swą podstawową funkcję: z pożytkiem sięgną po nią nauczyciele, którzy będą poszukiwać inspiracji, jak najlepiej poprowadzić lekcję o książkach dotąd w praktyce edukacyjnej nieobecnych. Poloniści zaczerpną także z zamieszczonych w zbiorze szkiców wiele wzorów lektury – odpowiedzialnej, dociekliwej, odkrywczej. W szerszym planie książka ta może uzmysłowić, jak intrygującą przygodą intelektualną i duchową może by...

Bohaterami „Wierszy znad palety” są zarówno malarze o gruntownym wykształceniu, jak i genialni samoucy; artyści zróżnicowani pod względem światopoglądu i estetyki prac; ci powszechnie znani oraz ci, o których pamięć należałoby przywrócić. Łączy ich skłonność do poezjowania i potrzeba lirycznego wyznania. Jednak niewielu z nich znamy jako poetów, ponieważ w większości nie publikowali swych tekstów lub – mimo druku – przechodziły one bez echa. Autorka książki przez lata poszuki...

Wiersze zamieszczone w tym tomiku, cechuje piękne brzmienie i precyzyjne znaczenie słów, są głęboko naznaczone odczuciami i emocjami, które wynoszą na wyżyny sens i pragnienie życia. Jeden z najpiękniejszych i najbardziej znaczących wierszy Penny, doskonale aktualny w krytycznych czasach, jakie właśnie przeżywamy, mówi nam, że: życie… to pamięć o smutnym przebudzeniu. I właśnie w tej wartości wiersza wyraża się funkcja poezji jako katharsis: dać sygnał do buntu i do nadziei, ...

„Poetyka ekstremalna” to książka literaturoznawcy. Jest rzeczowa i stonowana, uważna w oglądzie, oszczędna w wysłowieniu. Wyszła spod pióra badacza, ale tworzące ją szkice nie godzą się na jałową samozwrotność naukowego dyskursu. Szukają rezonansu ze światem poza akademią. Akcentują egzystencjalny wymiar myślenia i pisania o literaturze. Pokazują, że istniejemy w czytaniu, w ruchu lektury. Przypominają, że źródłowym żywiołem ludzkiego świata jest interpretacja.„Jerzy Madejski...

Drugi tom zbioru artykułów poświęconych jednemu z najwybitniejszych polskich poetów XX wieku. Czy istnieje teoria poezji Tadeusza Różewicza? Uwierzyliśmy poecie, że nie wie, czym jest i czym powinna być poezja, że jego uwagi o poezji i tworzeniu poezji są zawsze w niegotowości, formułowane przy okazji i niesystemowo. To prawda, jeden z największych poetów wieku XX nie zostawił po sobie żadnego traktatu, manifestu, definicji. Napisał: „Wszelkie «manifesty» i definicje ogranic...

Książka zawiera rozprawy i szkice o życiu i twórczości młodopolskiego poety i dramatopisarza Antoniego Szandlerowskiego (1878-1911). To twórca nietuzinkowy i pełen sprzeczności. Był księdzem, ale – zgodnie z duchem modernizmu katolickiego, zdecydowanie potępianego przez Kościół – nad dogmatyzm przedkładał myślenie o teologii i religii jako o ekspresji uczuć ludzi wierzących. Talent literacki realizował nie w twórczości religijnej, lecz – wywołując tym dezaprobatę władz koście...

Książka Bożeny Mazurkowej ma wymiar monograficzny. Zawarte w niej rozprawy scala naczelna idea skupienia się na faktach literackich z zakresu twórczości publiczno-okolicznościowej i osobisto-okazjonalnej. Wypada stwierdzić, że Bożena Mazurkowa doskonale porusza się w obrębie podjętej problematyki i przedstawionym zbiorem wkracza w grono czołowych badaczy oświeceniowej literatury okolicznościowej. Wszystkie rozprawy mają charakter nowatorski, dotyczą materii ważnych, godnych ...

Nowy autotematyzm? Metarefleksja w poezji polskiej po roku 1989 ma na celu odświeżenie i przywrócenie badaniom literaturoznawczym pojęcia autotematyzmu, popularnego w XX stuleciu w związku z dominacją paradygmatu strukturalno-semiotycznego oraz żywotnością poetyk modernistycznych, współcześnie zaś odsuniętego czy zapomnianego w wyniku różnego typu przemian następujących po roku 1989. Problematyka ta jest natomiast wyraźnie obecna i niezwykle ważna w najnowszej twórczości lite...

„Marian Hemar należał do relatywnie niezbyt licznego spośród przedstawicieli polskiej inteligencji grona konsekwentnych i szczerych antykomunistów, tych, którzy nie ulegli syrenim śpiewom komunistycznych agentów starających się podzielić i zdyskredytować aktywne i kulturotwórcze obszary polskości nad Tamizą, Sekwaną, Potomakiem czy rzeką Hudson, pozyskać emigrantów do współpracy dla sowiecko- -polskiego państwa. Ten obszar intelektualnych zainteresowań znacząco wpłynął na ksz...

Zarys biografii Cypriana Norwida napisany przez edytora Vade-mecum i członka redakcji krytycznego wydania Dzieł wszystkich. Zwarte i kompetentne wprowadzenie w biografię i problematykę twórczości Norwida. Oprócz zarysu biografii książka prezentuje główne motywy twórczości, daje rys edytorskich dziejów dzieł poety, informuje o głównych inicjatywach i dokonaniach norwidologii, podaje podstawową bibliografię i przynosi antologię najważniejszych wierszy Norwida. Książka poręczna,...

Jednostkowe doświadczenie artysta przenosi w wymiar ludzkiego losu, naszej niedoskonałości i naszego bytowania w bólu, samotności, uwięzieniu. […] Artysta – a bywa nim także poeta – nie jest warsztatowym ignorantem i nie jest wulgaryzatorem. Nie pozostanie w ciemności tego, co identyfikujemy jako treść, ale i formę. Wychodzi z ciemności, żyje dalej po niebywałym eksperymencie, po przełomie, po zagładzie. Z twarzą zwróconą ku mitowi… Zamiast wstępu (Józef Czapski)...

"Książka Kariny Bonowicz stanowi pierwszą tak szeroko i ambitnie zakrojoną próbę spojrzenia na twórczość poetycką Czechowicza pod kątem psychoanalitycznym. Jej praca przynosi nowe, bardzo interesujące spojrzenie na szereg wątków tej poezji i stanowi cenny wkład do badań nad tą twórczością." (Prof. Paweł Dybel) "Czyta się jak prawdziwą przygodę duchową. Chociaż o Józefie Czechowiczu powiedziano już wiele, nie do wszystkich obszarów jego poezji zdołano dotrzeć. W dalszym cią...

Pięćdziesiąt lat korespondencji Czesława Miłosza i Tadeusza Różewicza. Czesław Miłosz i Tadeusz Różewicz. Nie ma polskiej literatury bez tych dwóch poetów. Różni w patrzeniu na świat i w stylu, w jaki ubierali go w słowa. Różni w codzienności; nawet w sposobie, w jaki się uśmiechali. Po lekturze listów, które między sobą wymieniali, dowiadujemy się, jak wiele ich łączyło. Braterstwo poezji to jubileuszowy tom korespondencji wybitnych polskich twórców. Zawiera nieznaną kores...

Poetyckie zwitkaczenie. Językowy obraz alkoholu w liryce Agnieszki Osieckiej to pierwsza monografia autorska na rynku, która porusza pomijane dotychczas w badaniach naukowych tematy. W pracy zbadano, jaki obraz alkoholu wyłania się z twórczości lirycznej Agnieszki Osieckiej, a także w jaki sposób wiąże się on z językowym obrazem alkoholu utrwalonym w języku polskim. Analizie został poddany materiał badawczy składający się z 946 wierszy pochodzących z dwóch tomów poezji zatyt...

János Pilinszky (1921–1981) należy do najbardziej cenionych węgierskich pisarzy XX w. Jeszcze za życia uznano go za czołowego reprezentanta swego pokolenia, otaczając niemal kultem. Jego twórczość, zwłaszcza tajemnicza i przejmująca poezja, wywierała na Węgrów jakby nadprzyrodzony wpływ. Jak był on wielki, niech zaświadczy choćby scena przywołana we wstępie przez tłumacza: „Po którejś z jego ‘bezkresnych nocy’ nagle w przejściu podziemnym został wraz z przyjacielem otoczony p...

Autorka podjęła się niełatwego zadania opisu literatury najnowszej, w tym tworzonej przez młodych i najmłodszych twórców. W kolejnych artykułach prezentuje sztukę uchwyconą niejako w fazie "stawania się". I czyni to z niewątpliwym znawstwem przedmiotu, łącząc emocjonalne zaangażowanie z dążeniem do obiektywizacji badawczych uogólnień. Widzenie szczegółu i umieszczanie go na szerokim tle kulturowym to sposób pisania pozwalający włączyć konstatacje dotyczące współczesności w ro...

Opowieść o życiu literackim Częstochowy

Monografia poświęcona jest wielostronnej prezentacji tytułowego zagadnienia. Dotąd określano je zwykle mianem "polskiej literatury łagrowej" czy "literatury zsyłkowej". Choć zapewne trudno będzie wyprzeć funkcjonujące dotychczas pojęcia, autor pracy proponuje termin inny, bardziej jego zdaniem adekwatny. Autor rozprawy interesująco, a często bardzo oryginalnie i odkrywczo problematyzuje tytułowe zagadnienie, ujmując je diachronicznie i synchronicznie. Od wstępnych ustaleń na ...

Klasyczna pozycja polskiego literaturoznawstwa, która w latach sześćdziesiątych wprowadziła do pamięci i obiegu przemilczaną polską awangardę poetycką jako ruch artystyczny dorównujący znaczeniem pokrewnym zjawiskom w Europie: ekspresjonizm, formizm, futuryzm, dadaizm i konstruktywizm. Na podstawie trudno dostępnych źródeł opisuje w przejrzystym układzie dokonany przed stu laty przełom w pojmowaniu istoty i roli poezji. Przełożony na język niemiecki, znany badaczom awangardy ...

Jak można zbadać wyobraźnię? Jak uchwycić dziedzinę tak dynamiczną, odznaczającą się różnorodnością przedmiotów? Jak opisać jej wytwory, zrozumieć kierujące nią prawa? Jak poradzić sobie ze szczególną sytuacją namysłu nad władzą świadomości, w którą podmiot jest bezpośrednio uwikłany? Książka szkicuje kontekst intelektualny i artystyczny, w jakim kształtowała się koncepcja wyobraźni poetyckiej Gastona Bachelarda – poczynając od świata alchemii i romantyzmu, poprzez symbolizm ...

Niniejszy tom obejmuje swym zasięgiem pełny horyzont czasowy dokonań badacza. Mieści zarówno wczesny szkic o poezji Tadeusza Różewicza (opublikowany w „Twórczości” w 1949 roku), jak i późne eseje ogłaszane na łamach „Tygodnika Powszechnego” na początku trzeciego tysiąclecia. Nie jest jednak systematycznym kursem historii literatury – staje się raczej wykładem prywatnym, tworzonym ze względu na osobiste fascynacje. Nie dlatego, by Błoński takiej syntezy stworzyć nie mógł, ale...