Opis treści

Od czasów rewolucji naukowej w XVI wieku w środowisku naukowym panuje przekonanie, że ludzie są – jak to wyraził paleontolog Stephen Jay Gould – jedynie „ucieleśnieniem przypadkowości”, a nie czymś szczególnym we Wszechświecie. Według biochemika Michaela Dentona, który mistrzowsko dokumentuje najnowsze odkrycia nauki, jest zupełnie inaczej. Kosmos jest zdumiewająco dobrze przystosowany do życia – nie tylko jego prostych form, ale również tych bardziej złożonych, opartych na węglu i oddychających powietrzem, na czele z dwunożnymi, wędrującymi po lądzie i rozwijającymi technologię istotami o znanej nam anatomii i fizjologii.

Staliśmy się władcami ognia, wytwórcami narzędzi i ostatecznie wyruszyliśmy w kosmos – pisze Denton. – Stworzyliśmy łazik Curiosity, drony wielkości pszczół i laser zdolny oświetlić Księżyc. Wszystko to nie było wyłącznie zasługą naszego ludzkiego geniuszu, zawdzięczmy to także fortunnym uwarunkowaniom występującym na naszej planecie, a także fortunnym własnościom bardzo wielu pierwiastków układu okresowego oraz ich związków. Wyjątkowe przystosowanie wbudowane w przyrodę utorowało nam drogę prowadzącą do niezliczonych odkryć i innowacji technicznych.

Świadectwa naukowe przedstawione w książce są mocnym argumentem na rzecz perspektywy antropocentrycznej, czyli twierdzenia, że Wszechświat jest nakierowany na człowieka i dla niego uporządkowany. Dzięki wyjątkowemu, popartemu obserwacjami przystosowaniu praw przyrody do naszego istnienia mogliśmy podążać drogą rozwoju od epoki kamienia łupanego do zaawansowanej cywilizacji technicznej.
Denton przywołuje odkrycia między innymi z zakresu biologii i chemii, które ku zdumieniu naukowców konsekwentnie wykazują, że życie na Ziemi jest zjawiskiem o szczególnym charakterze. Autor podkreśla przy tym, że to twierdzenie nie oznacza cofnięcia się nauki do czasów średniowiecznych – wręcz przeciwnie, oznacza jej rozwój oraz interpretację danych naukowych najbardziej zgodną z tym, co odkrywamy o prawach rządzących Wszechświatem.

[o autorze]
Michael Denton
Australijski biochemik. Ukończył studia na wydziale medycznym Bristol University, a na King’s College uzyskał tytuł doktora biochemii. W latach 1990–2015 był zatrudniony na wydziale biochemii University of Otago w Nowej Zelandii. W 1985 roku wydał słynną książkę pt. Kryzys teorii ewolucji. Jest również autorem prac Przeznaczenie natury. Co prawa biologii mówią o naszym miejscu we Wszechświecie (1998 rok) i Teoria ewolucji. Kryzysu ciąg dalszy (2016 rok). Publikował również w czasopismach naukowych, jak „Nature”, „Nature Genetics”, „BioSystems”, „Human Genetics” oraz „Biology and Philosophy”. Prowadził wykłady na uniwersytetach na całym świecie.

Fenomen człowieka jest jego piatą książką z serii „Wyjątkowy Gatunek”, po publikacjach Władcy ognia, Fenomen wody, Dzieci światła i Niesamowita komórka.

[opinie o książce]

Każda ważna dziedzina nauki zasługuje na ciągłą reewaluację. Myśl, iż jakaś dziedzina badań jest już ugruntowaną wiedzą i dlatego nie można poddać jej krytycznej analizie, jest szkodliwa dla nauki. Kierując się tą zasadą, z pełnym przekonaniem polecam czytelnikom książkę Michaela Dentona. Podczas gdy wiele publikacji naukowych na temat pochodzenia życia koncentruje się na kwestii ewolucji biologicznej, inne na pierwszej komórce, a jeszcze inne na precyzyjnym dostrojeniu stałych fizycznych i narodzinach wszechświata, najnowsza książka Dentona wnosi świeży powiew do tej dziedziny badań, ponieważ jej autor zwraca uwagę na zdumiewający stopień przystosowania przyrody do istnienia zaawansowanego życia ujawniający się w chemii.
Henry F. Schaefer III, PhD, Graham Perdue Professor of Chemistry i dyrektor Ośrodka Chemii Obliczeniowej Uniwersytetu Georgii, członek American Academy of Arts and Sciences

„Człowiek jest wytworem przyczyn, które nie przewidywały celu, do którego zmierzały”. Te słowa filozofa Bertranda Russella to być może najbardziej spektakularne błędne twierdzenie XX wieku. Tymczasem Michael Denton przedstawia w swojej książce mnóstwo dowodów naukowych pokazujących coś dokładnie przeciwnego: wszechświat precyzyjnie ucieleśnia cel, dla którego został zbudowany.
Michael Behe, PhD, profesor nauk biologicznych w Lehigh University, autor książek Czarna skrzynka Darwina, Granica ewolucji i Dewolucja

Mamy co prawda ogólną świadomość dostrojenia różnych praw i stałych fizyki, dzięki któremu nasz planetarny dom jest wyjątkowo dobrze dopasowany do inteligentnego życia, jednakże Michael Denton przedstawia dodatkowy, zdumiewający wachlarz cech przyrody wskazujących na jej wcześniejsze przystosowanie do złożonego, opartego na węglu, wysokoenergetycznego i metabolicznie wydajnego życia, prowadząc nas w innym kierunku i przenosząc to przystosowanie na zdecydowanie wyższy poziom. Elokwentnie i przekonująco opisuje niezwykłe przystosowanie tlenu, azotu i wody, manifestujące się zarówno w cyklu hydrologicznym, jak i w zasadzie działania układu oddechowego i układu krążenia. Podkreśla kilka zaskakujących i intrygujących obserwacji, takich jak związek między naprężeniem ścianek w naczyniach krwionośnych o małej średnicy a ich zdolnością do wytrzymywania stosunkowo wysokich ciśnień hydrostatycznych, co opisuje sprzeczne z intuicją prawo Laplace’a. Denton przedstawia nie tylko zdumiewające, konkretne formy adaptacji, ale także zaskakujące wcześniejsze przystosowanie podstawowych praw fizyki i chemii, co stanowi szczególne wyzwanie dla każdego wyjaśnienia naturalistycznego i wskazywać może na niezwykły, sięgający w przyszłość zamysł. Gdzie spojrzeć, wszędzie można dostrzec teleologię.
David Galloway, MD DSc FRCS FRCP FACS FACP, były prezes Royal College of Physicians and Surgeons of Glasgow, honorowy profesor chirurgii College of Medical, Veterinary & Life Sciences, University of Glasgow

Jeśli klasyczną pracę Lawrence’a Hendersona z 1913 roku The Fitness of the Environment uznalibyśmy za tom pierwszy dzieła o przystosowaniu przyrody, to książkę Michaela Dentona z 1998 Przeznaczenie natury powinniśmy uznać za jego tom drugi. Jeśli ktoś jednak sądzi, że Denton swoją książką zamknął to dzieło, byłby w błędzie, ponieważ moim zdaniem jego kolejnej pracy, Fenomen człowieka, można w pełni zasłużenie przypisać status tomu trzeciego. Autor przedstawia w niej nowe, znaczące przykłady wcześniejsze<‟朁漀瀀爀稀礀猀琀漀猀漀眀愀渀椀愀瀀爀稀礀爀漀搀礀搀漀渀愀猀稀攀最漀椀猀琀渀椀攀渀椀愀眀猀瀀椀攀爀愀樀Ԁ持攀瀀爀稀礀樀洀漀眀愀渀Ԁ 瀀爀稀攀稀渀椀攀最漀瀀攀爀猀瀀攀欀琀礀眀ᤀ 愀渀琀爀漀瀀漀挀攀渀琀爀礀挀稀渀Ԁ⸁ ਀䐀爀䜀甀椀氀氀攀爀洀漀䜀漀渀稀愀氀攀稀Ⰰ 愀猀琀爀漀渀漀洀Ⰰ 愀猀琀爀漀戀椀漀氀漀最椀眀猀瀀䈀愁甀琀漀爀欀猀椀Ԁ簁欁椀圀礀樀Ԁ琁欀漀眀愀瀀氀愀渀攀琀愀਀ ਀䴀椀挀栀愀攀氀䐀攀渀琀漀渀瀀爀稀攀搀猀琀愀眀椀愀戀愀爀搀稀漀漀爀礀最椀渀愀氀渀攀Ⰰ 渀漀眀愀琀漀爀猀欀椀攀瀀漀搀攀樀嬀持椀攀搀漀愀爀最甀洀攀渀琀愀挀樀椀琀攀氀攀漀氀漀最椀挀稀渀攀樀瀀爀稀攀洀愀眀椀愀樀Ԁ持攀樀稀愀瀀爀漀樀攀欀琀攀洀⸀ 圀挀稀攀嬀渁椀攀樀猀稀攀瀀漀搀攀樀嬀持椀愀欀漀渀挀攀渀琀爀漀眀愀䈀礁猀椀ᤀ 渀愀搀愀渀礀挀栀攀洀瀀椀爀礀挀稀渀礀挀栀眀猀欀愀稀甀樀Ԁ持礀挀栀渀愀瀀爀漀樀攀欀琀眀昀漀爀洀椀攀洀愀䈀漁瀀爀愀眀搀漀瀀漀搀漀戀渀礀挀栀猀琀愀䈀礁挀栀昀椀稀礀挀稀渀礀挀栀椀瀀爀愀眀眀猀稀攀挀栀嬀省椀愀琀愀氀甀戀渀愀渀椀攀瀀爀愀眀搀漀瀀漀搀漀戀渀礀挀栀稀䈀漁簀漁渀礀挀栀稀樀愀眀椀猀欀愀挀栀眀戀椀漀氀漀最椀椀⸀ 吀礀洀挀稀愀猀攀洀䐀攀渀琀漀渀搀漀眀漀搀稀椀Ⰰ 簀攁稀䈀漁簀漁渀攀眀䈀愁猀渀漀嬀持椀嬀省椀愀琀䈀愁Ⰰ 眀ᤀ朁氀愀Ⰰ 眀漀搀礀Ⰰ 瀀漀眀椀攀琀爀稀愀Ⰰ 漀最渀椀愀椀洀攀琀愀氀椀瀀爀稀礀挀稀礀渀椀愀樀Ԁ 猀椀ᤀ 搀漀眀礀樀Ԁ琁欀漀眀攀最漀眀挀稀攀嬀渁椀攀樀猀稀攀最漀瀀爀稀礀猀琀漀猀漀眀愀渀椀愀嬀爁漀搀漀眀椀猀欀漀眀攀最漀瀀爀稀礀爀漀搀礀搀漀氀甀搀稀欀椀攀樀戀椀漀氀漀最椀椀Ⰰ 挀漀猀甀最攀爀甀樀攀Ⰰ 簀攁眀猀稀攀挀栀嬀省椀愀琀渀椀攀樀攀猀琀瀀漀瀀爀漀猀琀甀搀漀猀琀爀漀樀漀渀礀搀漀樀愀欀椀攀最漀欀漀氀眀椀攀欀簀礁挀椀愀Ⰰ 愀氀攀稀漀猀琀愀䈀猀瀀攀挀樀愀氀渀椀攀稀愀瀀爀漀樀攀欀琀漀眀愀渀礀搀氀愀渀愀猀椀搀氀愀渀愀猀稀攀最漀爀漀稀眀漀樀甀欀甀氀琀甀爀漀眀攀最漀椀琀攀挀栀渀椀挀稀渀攀最漀⸀ ਀䜀ﰀ渀琀攀爀䈀攀挀栀氀礀Ⰰ 搀漀欀琀漀爀瀀愀氀攀漀渀琀漀氀漀最椀椀眀唀渀椀眀攀爀猀礀琀攀挀椀攀䔀戀攀爀栀愀爀搀愀䬀愀爀漀氀愀眀吀礀戀椀渀搀稀攀Ⰰ 欀甀爀愀琀漀爀渀愀甀欀漀眀礀眀倀愀䐀猁琀眀漀眀礀洀䴀甀稀攀甀洀䠀椀猀琀漀爀椀椀一愀琀甀爀愀氀渀攀樀眀匀琀甀琀琀最愀爀挀椀攀眀氀愀琀愀挀栀㄀㤀㤀㤀ጀ㈠　㄀㘀Ⰰ 匀攀渀椀漀爀䘀攀氀氀漀眀漀爀最愀渀椀稀愀挀樀椀䌀攀渀琀攀爀昀漀爀匀挀椀攀渀挀攀愀渀搀䌀甀氀琀甀爀攀਀਀䘀攀渀漀洀攀渀挀稀䈀漁眀椀攀欀愀琀漀洀椀猀琀爀稀漀眀猀欀椀攀瀀漀搀猀甀洀漀眀愀渀椀攀搀漀琀礀挀栀挀稀愀猀漀眀攀樀瀀爀愀挀礀䴀椀挀栀愀攀氀愀䐀攀渀琀漀渀愀⸀ 倀爀稀攀稀漀猀琀愀琀渀椀攀欀椀氀欀愀氀愀琀甀稀愀猀愀搀渀椀愀䈀Ⰱ 簀攁瀀爀稀礀爀漀搀愀樀攀猀琀眀眀礀樀Ԁ琁欀漀眀礀猀瀀漀猀戀瀀爀稀礀猀琀漀猀漀眀愀渀愀 ጀ†渀椀攀樀愀欀漀稀最爀礀瀀爀稀礀最漀琀漀眀愀渀愀 ጀ†搀漀琀攀最漀Ⰰ 愀戀礀甀洀漀簀氁椀眀椀܀ 椀猀琀渀椀攀渀椀攀椀猀琀漀琀漀渀愀猀稀礀挀栀挀攀挀栀愀挀栀昀椀稀礀挀稀渀礀挀栀⸀ 吀愀欀猀椀Ԁ簁欁愀稀戀椀攀爀愀眀猀稀礀猀琀欀椀攀眀挀稀攀嬀渁椀攀樀瀀爀稀攀搀猀琀愀眀椀漀渀攀嬀省椀愀搀攀挀琀眀愀⸀ 䜀搀礀戀礀眀䈀愁猀渀漀嬀持椀嬀省椀愀琀䈀愁Ⰰ 猀䈀漁䐀持愀Ⰰ 眀漀搀礀Ⰰ 琀氀攀渀甀椀眀ᤀ朁氀愀渀椀攀戀礀䈀礁搀漀欀䈀愁搀渀椀攀琀愀欀椀攀Ⰰ 樀愀欀椀攀稀渀愀洀礀Ⰰ 渀椀攀戀礀䈀漁戀礀渀愀猀琀甀琀愀樀⸀ 䜀搀礀戀礀稀椀攀洀猀欀愀愀琀洀漀猀昀攀爀愀戀礀䈀愁椀渀渀愀氀甀戀瀀漀䈀漁簀攁渀椀攀娀椀攀洀椀椀樀攀樀猀欀䈀愁搀昀椀稀礀欀漀ⴀ挀栀攀洀椀挀稀渀礀戀礀䈀礁椀渀渀攀Ⰰ 簀礁挀椀攀眀稀渀愀渀攀樀渀愀洀瀀漀猀琀愀挀椀渀椀攀洀漀最䈀漁戀礀渀愀渀椀攀樀椀猀琀渀椀攀܀⸁ 吀攀最漀爀漀搀稀愀樀甀愀爀最甀洀攀渀琀愀挀樀愀洀漀簀攁猀椀ᤀ 渀愀洀眀礀搀愀眀愀܀ 戀愀渀愀氀渀愀Ⰰ 氀攀挀稀眀挀愀氀攀琀愀欀Ԁ 渀椀攀樀攀猀琀⸀ 娀愀洀椀愀猀琀洀眀椀܀ Ḁ琠攀簀洀椀挀漀嬀Ⰱ 瀀愀猀甀樀攀洀礀搀漀嬀爁漀搀漀眀椀猀欀愀Ⰰ 瀀漀渀椀攀眀愀簀樀攀猀琀攀嬀洁礀搀漀渀椀攀最漀瀀爀稀礀猀琀漀猀漀眀愀渀椀ᴀⰠ 洀甀猀椀洀礀瀀爀稀礀稀渀愀܀Ⰱ 簀攁 ጀ†瀀愀琀爀稀Ԁ持稀搀爀甀最椀攀樀猀琀爀漀渀礀 ጀ†漀欀愀稀甀樀攀猀椀ᤀⰁ 椀簀搀漀欀䈀愁搀渀攀眀䈀愁猀渀漀嬀持椀挀栀攀洀椀挀稀渀攀瀀椀攀爀眀椀愀猀琀欀眀甀昀漀爀洀漀眀愀渀攀眀漀最渀椀甀猀琀眀漀爀稀攀渀椀愀稀漀猀琀愀䈀礁眀猀琀ᤀ瀁渀椀攀瀀爀稀礀猀琀漀猀漀眀愀渀攀Ⰰ 愀戀礀甀洀漀簀氁椀眀椀܀ 椀猀琀渀椀攀渀椀攀戀礀琀漀洀琀愀欀椀洀樀愀欀洀礀 ጀ†漀搀搀礀挀栀愀樀Ԁ持礀洀瀀漀眀椀攀琀爀稀攀洀Ⰰ 眀礀猀漀欀漀攀渀攀爀最攀琀礀挀稀渀礀洀Ⰰ 搀眀甀渀漀簀渁礀洀椀氀Ԁ搁漀眀礀洀Ⰰ 漀琀愀欀椀攀樀樀愀欀渀愀猀稀愀昀椀稀樀漀氀漀最椀椀⸀ 圀礀搀愀樀攀猀椀ᤀⰁ 簀攁猀愀洀愀挀栀攀洀椀愀簀礁挀椀愀稀漀猀琀愀䈀愁稀愀瀀爀漀樀攀欀琀漀眀愀渀愀眀䈀愁嬀渁椀攀稀洀礀嬀氁Ԁ 漀渀愀猀℀ 䨀攀嬀氁椀琀愀栀椀瀀漀琀攀稀愀眀礀搀愀樀攀挀椀猀椀ᤀ 愀戀猀甀爀搀愀氀渀愀氀甀戀戀愀渀愀氀渀愀Ⰰ 瀀爀稀攀挀稀礀琀愀樀欀漀渀椀攀挀稀渀椀攀琀ᤀ 欀猀椀Ԁ簁欁ᤀⰁ 愀戀礀܀ 洀漀簀攁瀀漀搀眀瀀䈀礁眀攀洀挀椀ᤀ簁愁爀甀瀀爀稀攀搀猀琀愀眀椀漀渀礀挀栀眀渀椀攀樀搀漀眀漀搀眀稀洀椀攀渀椀猀稀稀搀愀渀椀攀⸀ ਀䄀渀渀䜀愀甀最攀爀Ⰰ 倀栀䐀Ⰰ 戀椀漀氀漀最Ⰰ 匀攀渀椀漀爀䘀攀氀氀漀眀漀爀最愀渀椀稀愀挀樀椀䌀攀渀琀攀爀昀漀爀匀挀椀攀渀挀攀愀渀搀䌀甀氀琀甀爀攀Ⰰ 眀猀瀀䈀愁甀琀漀爀欀愀欀猀椀Ԁ簁欁椀匀挀椀攀渀挀攀愀渀搀䠀甀洀愀渀伀爀椀最椀渀猀਀ ਀਀䘀攀渀漀洀攀渀挀稀䈀漁眀椀攀欀愀䴀椀挀栀愀攀氀愀䐀攀渀琀漀渀愀琀漀洀愀樀猀琀攀爀猀稀琀礀欀椀搀氀愀琀攀最漀瀀漀眀椀渀椀攀渀漀搀攀最爀愀܀ 椀猀琀漀琀渀Ԁ 爀漀氀ᤀ 眀瀀爀稀礀猀稀䈀礁挀栀搀攀戀愀琀愀挀栀搀漀琀礀挀稀Ԁ持礀挀栀琀攀最漀Ⰰ 挀稀礀漀戀攀挀渀漀嬀܁ 氀甀搀稀椀渀愀娀椀攀洀椀琀漀眀礀渀椀欀瀀爀稀礀瀀愀搀欀甀Ⰰ 樀愀欀甀琀爀稀礀洀甀樀攀洀愀琀攀爀椀愀氀椀稀洀搀愀爀眀椀渀漀眀猀欀椀⸀ 䬀猀椀Ԁ簁欁愀樀愀猀渀漀瀀漀欀愀稀甀樀攀Ⰰ 簀攁欀眀攀猀琀椀愀琀愀稀漀猀琀愀䈀愁樀甀簀爀漀稀猀琀爀稀礀最渀椀ᤀ琁愀Ⰰ 愀漀搀瀀漀眀椀攀搀稀渀愀瀀礀琀愀渀椀攀稀愀眀愀爀琀攀眀瀀漀瀀爀稀攀搀渀椀洀稀搀愀渀椀甀樀攀猀琀瀀爀稀攀挀稀Ԁ持愀⸀ 一椀攀樀攀猀琀攀嬀洁礀簀愁搀渀礀洀瀀爀稀礀瀀愀搀欀椀攀洀⸀ 伀琀漀氀攀欀愀爀稀洀攀搀礀挀礀渀礀椀搀漀欀琀漀爀戀椀漀挀栀攀洀椀椀Ⰰ 欀琀爀攀最漀爀漀稀氀攀最䈀愁眀椀攀搀稀愀爀漀稀挀椀Ԁ朁愀猀椀ᤀ 漀搀昀椀稀樀漀氀漀最椀椀椀挀栀攀洀椀椀瀀漀昀椀稀礀欀ᤀ 椀愀渀愀琀漀洀椀ᤀⰁ 瀀爀稀礀琀愀挀稀愀渀椀攀眀椀愀爀礀最漀搀渀Ԁ 氀椀挀稀戀ᤀ 甀猀琀愀氀漀渀礀挀栀瀀漀渀愀搀眀猀稀攀氀欀Ԁ 眀Ԁ琁瀀氀椀眀漀嬀܁ 昀愀欀琀眀瀀漀欀愀稀甀樀Ԁ持礀挀栀Ⰰ 簀攁娀椀攀洀椀愀漀爀愀稀眀䈀愁猀渀漀嬀持椀昀椀稀礀挀稀渀攀椀挀栀攀洀椀挀稀渀攀洀愀琀攀爀椀椀猀Ԁ 搀漀猀欀漀渀愀氀攀瀀爀稀礀猀琀漀猀漀眀愀渀攀搀漀椀猀琀渀椀攀渀椀愀氀甀搀稀椀⸀ 䰀椀挀稀渀攀愀猀瀀攀欀琀礀爀稀攀挀稀礀眀椀猀琀漀嬀持椀猀Ԁ 瀀爀攀挀礀稀礀樀渀椀攀搀漀猀琀爀漀樀漀渀攀椀搀漀欀䈀愁搀渀椀攀琀愀欀椀攀Ⰰ 樀愀欀椀攀瀀漀眀椀渀渀礀戀礀܀Ⰱ 渀椀挀稀礀洀眀礀欀眀椀渀琀渀愀Ⰰ 搀攀氀椀欀愀琀渀愀Ⰰ 椀搀攀愀氀渀椀攀搀漀瀀愀猀漀眀愀渀愀爀ᤀ欁愀眀椀挀稀欀愀稀瀀漀渀愀搀洀椀氀椀漀渀攀洀瀀愀氀挀眀漀爀簀渁礀挀栀欀猀稀琀愀䈀琁愀挀栀Ⰰ 爀漀稀洀椀愀爀愀挀栀椀昀愀欀琀甀爀稀攀⸀ 一椀攀洀愀琀甀洀漀眀礀漀瀀爀稀礀瀀愀搀欀甀椀搀氀愀琀攀最漀瀀漀搀漀戀愀洀椀猀椀ᤀ 琀漀Ⰰ 挀漀瀀漀眀椀攀搀稀椀愀䈀夀漀最椀䈀攀爀爀愀㨀 Ḁ娠戀礀琀眀椀攀氀攀琀甀瀀爀稀礀瀀愀搀欀眀Ⰰ 戀礀戀礀䈀漁琀漀瀀爀稀礀瀀愀搀欀椀攀洀ᴀ⸠਀䜀攀漀昀昀爀攀礀匀椀洀洀漀渀猀Ⰰ 䴀䐀Ⰰ 戀礀䈀礁挀稀䈀漁渀攀欀眀䈀愁搀稀漀爀最愀渀椀稀愀挀樀椀䄀洀攀爀椀挀愀渀䄀挀愀搀攀洀礀漀昀䐀椀猀愀猀琀攀爀䴀攀搀椀挀椀渀攀Ⰰ 愀甀琀漀爀欀猀椀Ԁ簁攁欀圀栀愀琀䐀愀爀眀椀渀䐀椀搀渀ᤀ琠䬀渀漀眀椀䈀椀氀氀椀漀渀猀漀昀䴀椀猀猀椀渀最䰀椀渀欀猀਀਀਀䐀爀䴀椀挀栀愀攀氀䐀攀渀琀漀渀眀猀眀漀樀攀樀渀椀攀稀眀礀欀䈀攁樀欀猀椀Ԁ簁持攀瀀漀欀愀稀甀樀攀眀猀瀀漀猀戀渀愀甀欀漀眀礀Ⰰ 簀攁瀀爀稀礀爀漀搀愀樀攀猀琀眀眀礀樀Ԁ琁欀漀眀礀猀瀀漀猀戀瀀爀稀礀猀琀漀猀漀眀愀渀愀搀漀簀礁挀椀愀⸀ 䤀琀漀渀椀攀琀礀氀欀漀搀漀簀礁挀椀愀樀愀欀漀琀愀欀椀攀最漀Ⰰ 愀氀攀眀猀稀挀稀攀最氀渀漀嬀持椀搀漀椀猀琀渀椀攀渀椀愀渀愀猀猀愀洀礀挀栀⸀ 䐀攀渀琀漀渀漀瀀椀猀甀樀攀眀椀攀氀攀 Ḁ稠攀猀瀀漀䈀眀攀氀攀洀攀渀琀眀瀀爀稀礀猀琀漀猀漀眀愀渀椀愀㰀昀ĕ”, które współgrając z sobą, umożliwiają istnienie ludzi oraz techniki. Rezultat jego pracy jest imponujący.
Jonathan Wells, PhD, biolog, Senior Fellow organizacji Center for Science and Culture, autor książek Ikony ewolucji, Mit śmieciowego DNA i Zombie-nauka

Michael Denton zebrał zdumiewające elementy w całym zbiorze przystosowania przyrody i pokazał, jak znaczenie każdego z nich okazuje się mieć jeszcze większe znaczenie właśnie w tym zbiorczym ujęciu, aniżeli w oderwaniu od pozostałych. Wszystkie te elementy czekają, abyśmy mogli je zaobserwować, zrozumieć i wykorzystać, dzięki czemu za sprawą naszych procesów poznawczych możemy płynnie połączyć w jedną całość świat przyrody i świat naszej cywilizacji. Możemy być wdzięczni Dentonowi za jego wszechstronną ciekawość i umiejętności, zarówno umiejętności poruszającego się swobodnie w wielu dyscyplinach naukowca, jak i autora, który w przystępny sposób przedstawia nam ważkie prawdy. Fenomen człowieka to niezwykłe osiągnięcie i wspaniałe ukoronowanie dorobku jego całego życia.
R. Douglas Geivett, profesor filozofii, Talbot School of Theology, Biola University

W tej wspaniałej książce dr Denton proponuje niezwykłą podróż przez oszałamiający krajobraz odkryć naukowych, prowadzącą nas do wielkiego finału: zdumiewającego przystosowania przyrody do istnienia ludzkości. Fenomen człowieka to wszechstronny i ze wszech miar przekonujący przegląd istotnych danych empirycznych skłaniający każdą rozumną osobę do uznania tego, iż my, ludzie, byliśmy przewidziani, zaplanowani od samego początku. Autor nie wymusza na nas takiego wniosku i niektórzy czytelnicy mogą go odrzucić, niemniej robiąca wrażenie książka Dentona sprawia, że jedno staje się niezaprzeczalnie jasne: dane empiryczne już zawyrokowały – przyroda jest w zdumiewający sposób przystosowana do istnienia człowieka. Jesteśmy rzeczywiście najbardziej uprzywilejowanym gatunkiem.
Marcos Eberlin, PhD członek Brazylijskiej Akademii Nauk, były prezes International Mass Spectrometry Foundation, założyciel Thomson Mass Spectrometry Laboratory, zdobywca prestiżowego Medalu Thomsona (2016) i autor książki Dalekowzroczność: jak biochemia ukazuje plan i celowość życia

Swoje oszałamiające twierdzenie, iż wszechświat jest do nas „wyjątkowo przystosowany”, Denton wspiera równie oszałamiającą masą świadectw naukowych. Można już teraz podarować sobie poszukiwania innych dziwnych form inteligentnego życia w zakątkach kosmosu. Jeśli gdzieś we wszechświecie znajdziemy jakieś inteligentne istoty, będą one musiały być bardzo podobne do nas.
Douglas Axe, profesor biologii molekularnej na Biola University, autor książki Niepodważalne: jak biologia potwierdza naszą intuicję, że życie jest zaprojekto